Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 32, 6 August 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kahikuhi Puucte Poupm Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Pololei. Ht Mwliīo Enelani i uni*Jti ta no k* A(»o»ca. Ikeia wa i naio aku ai o Edisepa, aia hoi, e like me ka !e!e ana a ka pof oki i ka iole, pela okoa iho la no ka mama iua oie o oa kupua i lele aku ai maiuna o Ediscpa, a paa iho la ua koa hiena nei a kakou I keia wa i paa ai o Edisepa, uwauwa ae ia na kupua a pau me ko lakou mau koa, no lakou ka heluna ioi aku mamua o ;5,000.ha0 ae )a lakou i ko I lakou mana kupua, ma ke poo kekahi! ami ka wawae kekahi, a ma na lima kekahi. a kauo huluhulu ia aku la ua i Edisepa la a kaua, a kaua paha e pua- ! na iho ai: O ua ilio mekala ole Ke kai hu'uhulu ia ae nei. I keia wa o Edisepa e lawe ia la, aia na olelo hauoli ma ka waha o na kupua e olelo ana: A ! paa oe ia makou aole no paha o oe e kena wahi keiki makalii ka mea e hoao ai e kue mai i ko makou mana, a he nui wale aku ka lakou mau olelo e hiki ole ai ke hoomaopopo ia. He wa ioihi keia lele ana aku a ua poe kupua la, hiki pono aku ia lakou iloko oke aupuni Waoakua o ke kaikamihine Makeneti.

I keia wa 1 hiki aku ai oua Ediscpa la, aia hoi, he muu minute la no ka haoli lua oie o na mea a pau, mai na aiii a hiki ioa aku i na kauwa, mai na holohoiona hoi a i na maou 0 ka lewa a e ka mea i koe aole oia i leaiea no keia mau hana, oia no ka nohea Bakinelosa a me kona mau kiai a me ka nohea Makeneti.

Wahi a Makeneti i pane ae ai, nani ke kaumaha a me ka luuiuu minamina o kuu naau no Edisepa, eia ka o oe keia e Edisepa he iohe olelo wale no a akahi no a ike maka, he mea oiaio ina wau i ike mua ia oe, ina aole au e kau aku i ko o inaina maluna cu, aka i ka'u aloha au e hookau aku ai, a o kuu lia a me kuu kuko, oia kou hoahele i na wa a pau. oani ka menemene o keia mau hana lapuwale a'u.

Maanei e ike kaua e ka moa 'neluhelu i ka nianao o keia Makencti ka mc3 ; i enami ino ia Edisepa me kona manao i kuhihewa a\ o kahi ui iho nei ia a lohe mai i ke ao, eia ka he ke kua nuhina ke alo, ani i hoolilo a i enemi ino loa nona, a ke ike nei hoi kaua h« pio oiaio o Ediseoa nana. aka ke olohewa ae la nae kona waha i kona ike ana i ka nani lua ole o na helehehna o Edisepa. O Bakinc)osa hoi, i kona ike ana aku i na helehelena o kana mea e imi nei, kulou iho la kona poo ilalo me ka uwe ana me ka naau ehaeha, aka, aole e hiki he uea okoa no ka mea nana ke kauoha, a he pio hoi na ka inea okoa. No Heneri hou aia ka hookano a |me ka naau haakei maluna ona, me he mea !a ma Ka nana aku i kona mau he!*ht!ena ua huhu mua oia no Edisepa a he hoa paio mua hoi nona.

Nou e Ka mea heluhelu, ua ike mua oe i ka moolelo o keia mau kanaka opio mai ka hoomaka ana mai o keia moolelo, he mea oiaio ua lawa ke kapa ana aku ia laua he mau hoaloha oiaio laua, me he mau keiki !a na ka makua hookahi, aka i keia wa, ua lilo laua i mau enemi aole nae i enemi o Edisepa aka. o Heneri wale no ka mea i !oaa ia haawina Oiai o Edbepa e ku ana imua o na kupua a me na kaikamahine ui elua, alawa at la na maka o ua Edtsepa U a ike aku la oia ia Baktnelosa a p»ne iho U ua Edisepa la. kahahi, ua ike au i keU kaikamahine, a ua poina nae au t s ko'u wahi i ike ai uua. | I ke kuu ana iho o ni leo hoohauoli I o oa kupua, oili mai U o Henen malo- | ko mai o kekahi iumi tic kona mau kahiko nani o na alii, he kilakila a nani kona mau helehelena ma ka naoa ako a o kona mau maka nae ua hele a haakok«hii ka hubu. I ko Edisepa ike ana iaia, puili ae U ou i kooa mau lima a hea iku U e lik« me ke aoo mau o na hoaioha piii-

paa elua i nalowale na rna«a no ki wa| ioihi loa penei: S "Auwe r Ooe no ar s ei ia e Henen, kuu aikane aioha, auwe, eia ka oe i keii aina kahi i noho ai, a kulu iho la na waimaka o ua Ed!sepa la. Ilokoo keia mau hu&oieio a Edtsepa | i pane aku ai, ua iiio ia i mea ino loa i } ko Heneri manao a pane mai ia oia me ka leo kakana o ka inea i pihs i ka huhu nui penei. Owai la ōe a'u i ike ole ai, aole au o Heneri, he kanaka mahaoi oe Pane hou aku ia o Edisepa me ka mino aka pu ana, kahaha, e manao mai ana anei oe ia'u ua poina au ia oe e kuu aikane aloha; aoie. aoie au i poina n«u. Heie pela, aoie au i ike la oe, o oe he pio oe na'u i keia wa, e huii a e heie no kou wahi e hoopaa ia ai, wahi a Hener'« aioha oie. Paneaku ia o Edisepa, ekuu aikane nana maka aloha oie, oia iho ia anei kau mea e hana mai ai maiuna o'u kau aikane, o ka ukw anei keia o ko'u mauna ana mai i ko'u kino mahope ou. a i oie he hoohewahewa anei kou ia'u ? Pane mai ia ua Hentri ia, heie peia kau mau oielo ia'u, ua iohe waie no au nou o Edisepa kou inoa, a o kou kapa kuhihewa ana mai nei īa'u o Heneri ko'u inoa, oia kou mahaoi nui, a o ka pau keia o ka'u mau oieio ia oe, e hele oe no ka halepaahao aole oe i ike i ka u mea e hana aku ai maluna ou e kena kanaka ino, ua maopopo kou inoa a me kau mau hana iapuwaie maluna o keia; ao hoiookoa, noiaiia au i kauoha ai i na kupua a pau e hopu ia oe, nolaila oe i laweia mai nei, noiaiia o ka halepaahao kou home noho, e ku a e heie aku.

I keia wa. pn ae ia ka ula heiohelo ma na papaiina o ua Hiena ia, a noho* aiii iho ia ka inaina maluna ona, me he iiona huhu ia, a toopuka aku ia oia i keia mau huaoleio penei;

E Heneri e, kuu aikane aloha hoi o na la i hala hope, pehea la ©e i hoole iho ai i ko'u ike ia oe, oiai elua wale no kaua i ka monna kai hulilua, i ka makam a na ale i popoi iho ai maluna o kaua me ka weliweli nui ; aole anei ou aloha no kaua iho iloko o 'a mau īnea a kaua i hoomanawanui ai ?

Aole anei ou aloha no kaua ma ka aina malihini o aupuni Ala, a i ole, ua poina anei oe i ka leo koikoi o ke alii Mokina i kauoha mai ai īa'u. a ke hoopoina nei anei oe t ka ? u mau olelo ia oe oiai au e imi am i ola non, nani ke aikane a ke aloha o'e ia oe, eia ka nau

no au e pepehi mat na kou mea nana i ho9i3, ua hiki no nae hoi e hana oe e like me kou makemake, a o ka'u kauoha paa ia oe, e akahele oe nou iho. 0 ! Hele pela, wahi a Heneri me ka leo ano koikoi. nole au i ike ia oe, aole no hoi au i ike i kau mea e olelo mai nei, me keia mau huaolelo ua Heneri la i pane ae ai a pane ae la oia i na kupua penei: E lawe aku i keiakanaka hehena mai o'u aku. I • 1 kela wa, hooho mai la na kuoua a pau mai o a o me ka leo hookahi penei. E pepehi aku iaia ano, makehewa na hooloihi wale ana aku no kona ola ana. Pane mai la ua Heneri !a, e hana ou kou e like me ka hiki ia oukou ke hana, ao!e au e keakea i ko oukou makemake. I ka iohe ara o ua Edisepa la i keia mau huaolelo a Heneri huli ino ae la na maka o ua Edisepa la a nana aku la i na kupua. i kela wa, anehe mai la ke kupua Euredula e hopu ia Edisepa me kona mau iima kakauha; aka, pane e aku la o Edisepa iaia, e kuu hoa paio, no ka ino anei kau e hana māi ai ia'u ?

Poha niiii la ka leo halulu o kc kupu* Euredura i ka pane ana mai, e ku* paa nou iho e ke kanaka ino, a e akabele i ka hopeaa o kau mau hana ino. Pane aku la o Edisepa, e paio au no kua ola iho iroua o oukou a hiki 1 kuu make an* iloko o ko oukeu inaina. Me keia mau huaoleio hope ua £d»epa nei a kakou, a huli ae !a oia e paio me Eureduta ke kupua. E hoomanao iho kaua e ka mea heluhelu, he kupua oiaip. o *Euredu!a nai iuna a Ulo, a o EdUepa hoi he kanaka maoli no oia aka, no kona oU iho, ua kono ia kona naau koa e paio eue Eurtdula no ka elua o ka manawa a e hoomanao pu iho boi Ukou, o kona kaua mua ana me Eur«dula, he kokua kooa oia ka Uo Baka Bok>ka, aka i keia «a o kona kino hookahi «ate no mt kona mau wahi aupuni liihi eiua.

| Olai ua mau kanaka 1a e k iike i ana, me ka haka pono ana o ktkahi i i kekahi, a i ko iaua ieie iike ana e hopu, ua paa iho ia o Eureduia no ka manawa mua ioa; hina iho ia ua Kupua nei ilalo, a lele iho ia o Edisepa ;nallana ona, me ka anehe ana ih r « e oki }i ke o Euredula me ka panikaua no a ua Euredula nei. i ka wa r-ae a Edisepa i hoomakaukau iho ai e aki aia hoi ieie like mai ta na kupua u.e ka manao e pepehi ika kakru hiena Edisepa a rnake. 1 ka ike ana o ka nohea Bak»neiosa i ke:a mau hana kupono oie, a keta poe; kauoha ae ia oia i kona k«ihu hanai iiona Hame Buro penei. e kuu makuakane aieha, aoie anei oe e heie aku e kokua i keia kanaka e alu ia mai ia, e kela poe kupua hiiahiia oie noiaiia ano kou wa e heie koke aku ai me na iiona kiai a pau. I ka lohe ana o Hame Buro j keia mau olelo, ieie koke aku la oia ia wa maluna o na kupua, a hoomeka koke iho la ke kaua huikau. Leie mai ia na kupua o keia aoao me ko lakou mau kiai, a me na Jcoa, a ieie aku la hoi o Hame Buro a me kona mau kokua iiona. He wa keia no ke kaua nui ana e laa ka ieie aku a iele mai, ka 'ouiii a me ke nahu ana ona niho, ka wawa'u ana me na mikiao, i hui pu me ka uwo weiiweii ana o ko lakou mau leo ahiu he mea oiaio, i ka wa i hookui ai o na aoao elua, a hoohana i ka ikaika oko iakou mau olona, he mea eka weiiweii ma ka nana aku. I keia manawa, 1 laiau mai ai ka u'i : Bakineiosa ia Edisepa, a nalo koke aku ia laua iioko o ka imo ana o ka • maka, me ka ike oie o Mageneti me Heneri a me na mea a pau.

Oiai na kupua e hakaka ana uie na liona, a i ka mao ana ae o keia kaua a : a hoi ike ia iho la, nookahi waie no kupua i koe ma kela aoao, he wahine nona ka inoa o Nani Ehiku a oka liona Hame Bnro no hoi ma keia aoao a o na tausani kupua a pau o kela £toao, ua pau loa i ka make i na liona, a ua make hoi he kanalima liona o keia aoao, a koe hookahi o Hame Buro

E honmanao e ka mea heluhelu ika ikaika lua olē, o keia kaikamahine Nani Ehiku, ka mea hoi i olelo ia he ehiku ona ano nani, oia hoi, ke ala oia i/(ce kakahiaka, he aiai kona ili e like me ka hau o Alika, a kani ka hora 120 ke awakea, e hoomaka mai no ka ula ohelohelo o kona mau papaiina e like me na pua rose o Sarona, a mahope hoi o ka hora 3 o ka auina la ua like ka memeie o kona ili, me ka pala ona hua alani kupua o Sereda, a napoo ka la, ua like kona īli, me ke anapanapa waili'ula o Mana, a 1 kona wa e niolani ai, e olinolino auanei kona ih me he po mahina piha 'la iloko 0 Mahealani, a i ka hora 12 o ka po, e loli hou ae no oia mal luna a lalo e !i--ke me na wai hooiuu o ke anuenue, a 1 kona wa e hele a» i ka holoholo, aia me ia na waihooluu like ole he 52 o aupuni alohilohi, o keia mau nani a'u i hoike ae nei. maluna iho ia ona.

Ua lawa paha kakou no ka nani. a e nana aku kakou i kana hana me ka liona Hame Buro. Oiai ua liona la e ku ana imua o ke keikamahine, pane, aku lt ua Hame Buro la, eke kaikamahiiie a ka mana nui wale, pehea kou manio no kaua, he makemake no aoei kou e paio me a'u? Pane mai la o Nani Ehiku, e ka holoholona ia oe e lito ana i ka hakaka me ko makou poe, lik) aku la kau kaikamahine i fca mea a makou i manaoino ai, ka mea hoi au i kokua heva ai f nolaila e hoka oe e pono ai. I keia «a 1 aiawa ae ai na maka oua Hame Buro a i nana ae ka hana aohe kana kaikamahine i keia wa koke no i uwo ae ai ua liona ia me kooa ieo nui kaUkala e like tnc ka hakui ana ona hekiii me ka hili ana o kona huelo mao a maanei o kona aoao, a iloko o ka ino ana o ka maka, ku ana kekahi poe lio.u elima a ninau mai la. u £ Hame Buro ko makou baka hea ha kahuaolelo** (Aot*

Ke Hi£! e mai oei oa lono i o kakou nei, aia he mokuahi hou no ka hui o Waila ma a kapalulu mai iaoei. Ehoehu no nei hui la; moe aoanei paha ke alahao • oa Waila o«i mai ka aina a i kekai