Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 33, 13 August 1887 — Page 3

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  John Shima
This work is dedicated to:  Aunty Mae Klein

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

            Paiia e THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS."  Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu. 

            E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poaha a pau.  Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mahope o ka hora i hoikeia maluna.  E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.

             E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia a e i keia Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa, ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

 

 

Kela me Keia.

@@@ @@@ ahi mai nei ka hana a @@@ @@@@ @@@ o ke kuianakauha@@@@ @@@ @@ e@, a ko@maemae @@@ @@@@ hoakea ia nei ke @@@@.

 

@@@@ @@@@@ hoolaha a ka Luna @@@ @@@@@ no ke kahea hou ana @@@ @@@@ @@ kuikawa ma Waioh@@@ @@@@ e nana pa iho i na ho@@.

 

@@@@ ka hookahakaha paikau @@@ @@@ @@ina o ka m@kukaua @@@ @@@ m@ ke awa. He pau @@@ @@@ no lakou ma ia oihana o @@@ @@@@.

 

@@@ @@@@ ia mai nei na aina @@@@ @@@@ o Nuuanu, a haa@@ @@@@ p@@ hoolimalima a kuai @@@ @@@@ @@puni e like me ka @@@@ @@hina Kalaiaina.

 

@@@@ @@@@ aku e lawe ae ana ka @@@@ @@@@ ka Luna Paahao o @@@ @@@@ a l@oopono ana i ka @@@ @@@@ @@ke na laua ponoi e @@@ @@@@ aku ko laua mau @@@@ @@@ me ke pani ana ia mau pu@@@ @@@@ ma ke $75 o ka ma-.

 

@@@@@ @@@@@ @@ Poaha nei o J.E. @@@@@ @@@@ keiki a ka Elele J.F. @@@@@@@ na loaa iaia na palapu @@@ @@@ @@@ @@@ nei ma ke peku ia @@@ @@@@ hoomailo loa aku ka @@@ @@@@ a hiki i kona make ana @@@ @@@ @@luna aku o ka umi ma-@@@.

 

@@ @@@ wale no koe, a oili mai @@@ @@@ @@@makaainana eha o keia @@@ @@@ na alii eiwa, mai waena ae @@@ @@@ nui e malamaia ana @@@ @@@ mele hou. Ke lohe wale @@@ @@@ ho’o balota kuokoa ana @@@ @@@@ lakou iho, mawaho ae o @@@ @@@@ wae ia ana.

@@@@@@ o ka apana o Man@a @@@ @@@@ ka hoohiki ana i ke Ku@@@@@@@ o ke Aupuni Hawaii, i ho @@@@@@@ i Iulai 7, 1887, ma @@@ @@@@@@ aku ouko i e hele ae @@@ @@@@ @@@ ma Manao, i ka P@@ @@ @@@ P@@l P@@@@ @@ ka la 15 16 @@@@ @@@2   J.W. KAHALEWAI.

 

@@@ @@@@ he halawai nui maloko o @@@@ M@@@@, ke h ki aku i ka Pa@@ @@@ pale ae, ma ka hora 10 0 @@@@@@ H@h@lawai keia no ka @@ @ ele @@@ m@ho koho b@lot@ o ke @@@@ @@@@ nei, malalo o ke kau @ha @@@ K@@@ te Waena, a ilaila e hui ai @@@ @@@ a pau o na apana lehulehu e @@@@ @@ i ka manao o kela a me ke a @@@@ @@@@ e ko lakou halawai @@@ @@.

 

Ma @@@@ Kohala @a pakele ke ola @ teka@@ keiki uuku mai make ma@nuli a te @@@ @@@ i kekahi apana ulu nui i @@@@ @@ aku e kona makuahine, a paa @@ @@ @@@ e kona kileo e pani paa @@@ @@@@ ea, ua hooikaika nui na @@@ @@@ @@@ ana iloko a hala ka @@@ @@@@ hemo mai la keia apa@@@ @@@@ kaheawai pu mai o ke @@@ @@@ @@ke main a na helehelena @@ @@@ @@@, aka nae ua palekana @@ @@ @@@ ka ehaeha.

 

Ma @@@ 2@@@ ae nei i ka auinala Po@@@ @@@ ua pakele mai make kekahi @@@@@ @@@na hoopaapaa keia pa @@@@ @@@ uulu p@ke iho no malo @@@ @@@ hoomaka ka hakaka @@@ @@@ pake elemakule iloko o @@@ @@@ @ale pu kona kino iloko o @@@ @@@@ ole ke ahonui o E Kapono @@@ @@@@ @na, pakele ai ke ola. Ma @@@ @@@ kekahi poe iike, ua piha ka @@@ @@@@ @@@ pukaihu i ka lepo, i ka @@@ ae ai.

 

H@@@ @@@ M@@@@@NANA Ma ka la @@@ @@@@ ua malama’a he halawai @@@ @@@ ma Halawai, Kohala, @@@ @@@@ hoa i hiki aku i ka ha @@@ @@@ na moho holo luna @@@ @@@@ J. Daimana, J. Keki@@ Kahookano, J.K. Hook@@@@@ B Keohi a o kau ka Wai@@@@@@ Me ka malu hia na @@@ @@@ kip au ana.

 

Ha@@@@@@AHI – Ma ke awakea o ka la @@@ @@@ 31 i hala, pau iho la ke @@@ @@@ @@@ i kea hi, ma Honokohau @@@@@ ke kumu i pau ai, he ahi koe i @@@ @@ kahi keiki uuku, a nana i ohi @@@@ aku i na mea a pau, o ka mea @@@ @@@ nae, o ka pau ole ana o nap o@@ @@@ i kea hi, o kahi mea wale n@ i p@@@@ @e @@eke l@au, o ka mea nona ka @@@ @@ Keawe he elemakule, oia, pono e @@@@ loan a makua i ke ahi koe e po @@@ @@@ auanei. SAM L. KALAOLA.

 

 

Hui Manawalea o na Wahine.

--

E ka NUPEPA KUOKOA E. Aloha oe.

Ma ka la 30 Iulai ua weheia kekahi halawai ma ka luakini o Pahoehoe ma Hilo, e na wahine mai ka wai au o Honolii, a hiki i ka pohaku mahanahana o Kaieie, e like me ka mea maa i na makahiki i hala.

 

Ua haiolelo na wahine, e like me ka hiki i kela a me keia wahine ke k i ae iluna, a wehewehe i na pauku Baibala. a o Mrs. Weight kekahi malaila ia la o mahope o ka haiolelo, ua lulu dala la kou, a ua loaa na okeni he umi a oi a oia ka pau ana o na hana ma ka luakini. Mahope o keia, ua hoi aku la na mea a pau ina ka hale o J. Hanai e p ina ai, i na mei a iakou i hoomakaukau ai, oia hoi ka lima, a Mrs. Keohookalani i hao mai ai o kahakai a o na opae mahiki a Mrs. Mele-wahine i ohi hapuku mai ai nana aku ia la, ohuohu pono ka papaaina i na mea ai, a ka puu hoi e moni akahele ai, a ua pakahi moa ia hoi na kaikamahine o na Pueopaku, nana iho no hoi ia i kahi kiu m a hou o ke kilohana, pii ke puna halale ke kai o ka lehelehe, i ka ua mea o ka ono palupalu o ka moa, hookahi a’u mea makemake loa, o na umeke lauki i nana noeau ia, e Mrs. Kaluapakohana i hele a piha pono i ka poit uouo awewe lehua o Hilo paliko.

 

Ua maluhia na hana ma ia la, a hiki i ka hookuu ana me na olelo kauoha a Mrs. Weight, e hoomau lakou ma ka hooikaika ana ma na hana pono, a hiki aku i ka hopena.

W.J. MALIU.

 

 

Na Moho Holo Lunamakaainana o ka Apana o Kohala Akau

--

Kau Nupepa KUOKOA: e hoike ae oe i na makaainana o kuu apana kaulana o Kohaia Akau, a me na kini makamaka, e omo nei ina kuhinia o kou papaaina, mai kela a me keia pe’a o ka mokupuni o Hawaii nei.

 

Ma ko’u ano, he kiu mea hou no keia apana kahi a’u o noho nei, a e hoike aku ana au, ina moho holo Lunamakaainana o keia apana, e like me na mea i hoomanao ia iloko o ka’u papa kuhikuhi e waiho nei.

 

Ma ke ahiahi o ka la 30 0 Iulai, i hala aku, ua weheia he halawai no ka moho holo balota; aka, no kea no koekoe loa oia ahiahi; aole i hiki nui main a kanana, he mau wahi heluna kakai kahi wale no.

 

Ua wehe mua ia ka halawai e Wm. Wright, kekahi o na moho holo Lunamakaainana, a ua hoike mai oia, i kona kupono e lilo i Lunamakaainana, no keia apana o Kohala Akai, i na e koho aku ana ka poe kupono i ke koho balota iaia.

 

Mahope iho oia manawa, ua waiho mai la o E. G. Hitchcock, he mau ninau e pai ana no ke Kumukanawai hoi, iaia, a ua pane mai oia ma na mea hiki i kona noonoo ke ike pono, a ma ia halawai, ua hoomoe ia mai a he wa hou e halawai ai.

 

Ma ka Poakolu, la 3 0 Augate, ua wehe hou ia ka halawai, ma ia ahiahi ua mahuahua loa main a kanaka, a me na haole ma kahi no i wehe mua ia ai o ka halawai, ma ka hale holohau maloko o Halawa.

 

Ua kohoia o E.G. Hitchcock, oia ka Lunahoomalu, Thomas Waight, oia ke kakauolelo. Ma keia halawai ana ua waiho mai la o Wm. Wright, i kona manao holo Lunamakaainana, a ua hiki pa mai ia wa, he mau inoa holo Lunamakaainana, oia iho keia mau keoni mana, Jno. Mquire, D.S. Hookano, J.K. Hookano, J.B. Kaohi, J. Kekipi.

 

O keia poe ae la, o laku na moho holo Lunamakaainana o ka apana o Kohala Akau nei, ano, e hoike aku ana kau makapeni ma kea no he waha olelo no ka pono o kuu poe hoa makaainana o ka apana hanohano o Kohala Akau nei; a no kawa e noonoo ai, ae wae nou iho, i ke keonimana kupono e lilo i waha olelo, ma ka aoao o kakou na makaainana, o keia apana.

 

O ka inoa mua oia o Jno. Maguire, oia ka keia Makapeni e koho nei, oia ke kanaka kupono e lilo i waha olelo no kakou, a he kanaka maikai oia no ko kakoou pono a pau loa, e na hoa makaainana o kuu apana, e lokahi like kakou no ke koho ana aku ia ia, alaila, he loaa auanei he kaulike, mawaena o kakou na makaainana am eke Aupuni.

 

E waiho malie kakou i na inoa o kahi poe iho, a he wa hou aku no lakou e holo ai i waha olelo no kakou no keia mua aku.

 

A ke paipai ikaika aku nei au i ka poe I kupono i ke koho balota, e ki koke lakou i paihakahaka, I ka poe i hookuleana ia, a e loaa auanei ia pono ia oukou, mai kali he wa hou aku, no ka mea ke lohe ia mai nei e hoomaka ana ke kono balota i ka ia ia, ae nei o Sept.

 

Nolaila, ano ka wa e makaukau ai no keia pono, mai olelo ae he pono ole keia Kumu Kanawai hou e waiho ia mau manao, no ka mea, ua hookahua ia ko kakou pono maluna o keia Kumu Kanawai hou, a ke olelo nei au, he Kumu Kanawai maikai loa keia, ua hana ia he mea kaulike, mawaena o na aoao ai elua.

 

Me ka manaolana mau, a ke pale nei au i na kahi-kolu, e hooko ia ka puana a ka moe, ke hookoo nei au ma anei malia o loaa he wa hou e kamailio ai maluna o keia kumu hana.

Kou oiaio.              H.K. KAOPUA

 

 

KA MAI AHULAU

--

O ka mai ahulau, i kau iho maluna o ka poe e lawelawe ana i na oihana o ke aupuni a pau, oiai; ua palahe ka palu a kuahiku i ko lakou mau manao holo balota. L.M. mamuli o ka hiki ole ke holo i L.M. no ke Kau e hiki koke mai ana, a ua poho ko lakou manao’ana e komo hou i ka Ahaolelo, e o lima ai ma ka Bila hoonui lilo, mamuli o ke kakou inoa ana mai nei o ka Moi, malalo o ke Kumukanawai hou o ke aupuni a i pili hoi ia lakou ka pauku XX o ua Kumukanawai la.

 

Aloha ino lakou, i ke kau ole o kahi inoa Hon. Mamua o ka inoa ponoi, ke mimiti nui ia @ha i kea nu a ke kiowao, oia olepe ia ae ka poe ike ole i ki lawelawe ana i na oihana, e like ae mae ko Hamakua Hawaii, ka haawiia o na oihana i ka poe ike me ko Kawaihae aole mapopo ka mea e hana ai, kaukau io pipi wale no ohiohi kenikeni.

 

Ma ia apana ka powa, pepehi kanaka, aihue, puhi rama, na hana ino no a pau malaila. Nui ka poe mahalo i na Luna aupuni o Hamakua, no ka hopuhopu o’e ia o ka poe kuai waiona, pahi rama a pela aku, he maikai iho la ia i ka puni lapuwale, aole i ka poe maikai.

 

Ma kuu manao ina o Jas. Bright ko laila Luna Makai, pau loa ia poe ia haihai kanawai i ka ai wahi io kamano, he iki wale no ia wahi Setiwa ia, he hookala kupua na hana.

 

Maluhia ka apana o Kohala Hema nei iaia eleu a mikiala oia ma kana hana piliwale ka poe hoopahu i’a o Puako, a me ka poe pepa piliwaiwai, a oia maoli kea no o ka hoomalu ana, aole e like me ko Hamakua, pau pu kekahi poe makai iloko o na hana lapuwale.

 

Hooikaika mai oe, e J.P. Miau i ka hookomo ana i ka “Hui Lipine Bolu” ma kou ano, he Peresidena noia Hui ma ka apana o Hamakua.

Jos. H.N. KAWAIOULU

--

He mau Anoai o ka Maka o Kaululaau

--

E ke Kilohana Pookela, Aloha oe: - Ka ipo manuahi aloha hoi a kuu puuwai walohia e kaunu nei i ka po a me ke ao; ka material hoi nana e hoala mai i kuu noonoo i kela a me keia sekona manawa. He manawa loihi i hala ae nei, ua noho hamau au me ka pane leo ole, a nolaila ua hoomaopopo ole ia na mea hou o ka aina i nalohia aku la.

 

Aole nae i makemake ia ma keia kakau ana, e laukua wale aku i kela a me keia, aka, e lawe mai ana au ma ke ano io wale no o ka manao, aole hoi o ka iwi pu kekahi, a e kapa ia auanei oia he kalaiaina naauao.

 

Aole no hoi o ka hoonui olelo wale aku. A oia ki’u e hooheno ae nei:

Hoonui olelo na l i,

Aohe i hui pu me ka ona.

 

E nana i ka iwi haiao a na kahunapule; o ka lanai ka mua mahope na olelo, oia na manao a pela aku. A pela no keia.

 

KA HOIKE O KE KULA HAOLE

 

Ma ka hora 10 a. m. o ka Poalima, Iulai 22, 1887; ua malama ia ka hoike makahiki elua o ke kula haole o Koele, he 35 ka nui o na haumana.

 

Ua piha pono o loko a me waho o ke keena kula i na makua a me na makaikai e iini ana e iki kumaka i na hana o ka la.

 

Ua oi ae no hoi ka makaukau o keia hoike ana i kona mua, no ka mea ua kuonoono pono iho ka lua o Kuhaimoana, aohe i ana iho ka puu moniai.

 

A malalo no hoi o ka noho kumu ana o Miss. Albro ua hoomakaia ka hoike ma na haiolelo olelo like ole a kela a me keia haumana.

 

Mahope aku o ia haawina hiehie, ke ia mau buke no lakou keia mau inoa pakahi: Psimer, First Reader, Second Reader and Arithmetic. Ma ka hora 2 a.m. pau loan a mea hoike me ka hiaai nui.

 

Ua hoonaue ia no hoi ka puuwai o na mea a pau, i hoikeia, aohe mea nana e hoole, koe wale no ina he poe huwa a manawaino.

He mahalo nui ko’u, no ka makaukau a me ka eleu, ma ka hookomo ana i ka naauao iloko o na opio.

 

Mahope o keia, he mau olelo paipai a hoolanalana na S. Kahoohalahala, a me kekahi mau makua a me ka poe makaikai pu. He Kula uku ole keia eia nae, ua pau ko Kipikona noho ana i Peresidena no ka Papa Hoonaauao a e pau pu aea no paha me kappa-mau pono, aole i mapopo o ka manao o keia Papa hoonaauao hou.

 

Ma ka panina hope loa o na hana, ua panee ia mai la he papaaina i hele a ohuohu pono ina kuhinia kohi kelekele a ka puukolu, oia hoi na puaa kupele i hoomomoa ia e na makua make keiki a pela i hoopau ia ai ka houpo lewalewa o na mea a pau.

 

No ka nui loa o ka ua ma keia la, aole i puna mawaho ma ka lanai a na makua i kukulu ai, a ua hoihoi ia iloko o ka hale kula ka paina ana. Ua hoonani ia o loko me na wehi o ka waokele, a he nani maoli.

 

Hoi no na mea a pau ilo@pa l@@@ ua ma na lio a me na kaa kekahi poe, ua pulou ia kekahi mau kaa me na paahu moena no ka maka’o o pulu i ka ua.

 

O ka poe me na piakeokeo, aohe naoai i ka papa, he ula pu wale no, haalele aku no a ai kekahi poe e luakaha ana no i ka halekula, o ake ana o ka malie ae.

 

Ma ka Poaha Iulai 21, ua hoikeia ke kula o Kaha’apalaoa, a oiai aole i hiki kino kou mea kakou malaila, aka, ua lohe iki mai au i na mea i hanaia, he 10 haumana, elua kumu; penei ke elua kumu ana; William Kaluna ma ka olelo Beritania, S H Kahikiwawe hoi ma ka olelo makuahine i noho komite ia e S. Kahoohalahala a me Paaoao o Honuaula. Maui Hikina he ewe no Haleakala.

 

Ke hooki nei au maanei o ke aloha no ko’i e ka Luna Hooponopono, a me na keiki ule’e hua mekala o ka hale Pai.

WILLIAM A P. KAUHI.

 

 

Ka Hui Hoole Waiona o Laupahoehoe

--

 

E ka nupepa Kuokoa e: Ma ka la 23 o Iune, 1887, i hiki mai ai o Mary. E Green, me kana ukana makamae he hoole waiona, a me ka hae o ka lanaki la, Lipine Bolu, a lu iho la iwaena o makou. Nolaila, o makou o ka poe nona na inoa malalo iho, ua apo aku makou me ka lokahi, i keia makana maikai, me ko makou lawe pu ana mai i ka hae o ka lanakila, a kau ae la ma ka aoao hema o ko makou umauma, a he hoike ana aku hoi ia iwaena o na makamaka, ua ianakila makou mai ka paio ana me waiona ma.

 

Eia na inoa o makou, a i hoolilo hoi ia makou i mau lala no keia Hui, i ua la 23 ‘la o Iune 1,887.

  1. 1.         B. Naaikauna
  2. 2.         E.M.Hanuna
  3. 3.         D Kaaua
  4. 4.         D Hoakimoa
  5. 5.         W L Kaaihue
  6. 6.         Mrs. M Hanuna
  7. 7.         “ B Naaikauna
  8. 8.         Mrs. L P Alapai
  9. 9.         Miss. Maraea Pa
  10. 10.       “Kaaihue
  11. 11.       “ Car. Mataio
  12. 12.       “Annie Iwa
  13. 13.       “ K Ikaika

 

A ma ia la no hoi, i kohoia ai o B Naaikauna, i Peresidena a me Mrs. B Naaikauna i Puuku, a o E. M. Hanuna i Kakauolelo.

 

Ma ka la hana 2 Iulai 15, ua kohoia i mau komite, mai waena ae o na lala i koe iho a oia keia: Mrs. Mary Hanuna, komite komo hale, Mrs. Lilian P Alapai, komite makai, ka mea no hoi nana keia maka peni, i komite hoolaha.

 

A ma ka la hana 3 Iulai 22, ua apo hou mai he mau opio, i keia hana maikai he hoole waiona, a lilo pu hoi i mau iala no ka Hui, a no lakou hoi keia mau inoa, Solomona K. Kanuha J Nawailau, Mr. Makaalo; nolaila ua hiki aku i ka 16 ka nui o na hoa o keia Hui hoole waiona, a ke akoakoa mau nei makou i na ahiahi Poalima a pau, no ka noonoo pono ana ina kumuhana, a me na mea e holo pono ai o na hana iwaena o na makamaka.

 

LEO PAIPAI: - Nolaila, o makou o ka Hui hoole waiona; o Laupahoehoe Hawaii, ke kau leo aku nei makou i na makamaka Hawaii ponoi, na kane me na wahine, na opio, mai Hawaii a Niihau, a pulelo ae hoi iwaena o ko na aina e. Ano ka manawa kupono ia kakou, e apo lokahi aku ai, i ka hoole i ka inu ana i ka waiona, a e pulama mai hoi i ka hae o ka lanakila (Lipine bolu) ma ka aoao hema o ko kakou mau umauma, a hookomo loa aku no, iloko o ko kakou mau puuwai, a omau ae iloko o ko kakou mau lunaikenala, i ole ai kakou e wiliia e ke au miki o ka luamimilo a ka waiona, oiai no hoi ua ikeia ka pono ole o ka hana a ka waiona iwaena o kakou, oia hoi ka hakaka, ku-e ka noho ana, pepehi kanaka, a pela wale aku. Nolaila, e koa oukou, e ikaika hoi ma ke ki ana i ko kakou mau paipu wai o ka manao, i komo ole mai ai ka waiona iloko, a i ole hoi kakou e moni i kona mulea.                            W.L. KAAIHUE

 

 

                                  Na Anoai o Ke one Kuilima

                                          --

1. O ke alii o ka Ahaolelo a ko Ewa nei poe, e mnnao nei e koho, ke hiki mai i ka wa koho, oia no ka Hon. Mak. Robikana.

2. Ei aku nei ka moi wahine Aniani kilohi o na hana pegana i ukali ia e ka huakai nui i aneane e hiki i 50, i ka auina la Sabati nei ke kamoe ana o kahuakai no na Koolau Oahu nei. O ka wahine pu, a kekahi luna Ekalesia o Ewa nei kekahi mea huakai pegana hehi Sabati.

                             APANA KOHO BALOTA O WAILUKU

                                               --

 

Ke hoike aku nei keia hoolaha, e noho ana ka Papa Nana Koho Balota o ka Mahele Apana II o Wailuku. Mokupuni o Maui, ma ka Hale Hookoloko’o ma Wailuku, no ka hoohiki a hoopaa ana i ka poe Koho Alii Ahaolelo o ia Apana a me na Lunamakaainana, o ka Apana E’ua, ma na la S, 11, 15 a me 18 o Augate nei, mai ka hora 12 awakea a hiki i ka hora 3p.m.

                                                 THOMAS W. EVERRETT

Peresidena Papa Nana Koho o ka Mahele Apana Elua.                                2141-21

 

 

OLELO KAUOHA NO KE KAU KUIKAWA o ka Apana Hookolokolo Ekolu ma Waiohinu, Kau, Hawaii.

Ma ke kauoha a ka Lunamanawai Nui o ka Aha Kiekie e malamaia ana he Kau Kuikawa o ka Aha Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Ekolu ma Waiohiau, Kau, ma ka Poakahi, la 19 Sepatemaba, 1887, born 9 kakahiaka, ma kahi o ke Kau i malama mau ia ma Waiohinu ka Poaha mua o Sepatemaba o kela me keia makahiki – a o na poe a pau ma ka aoao hoopii a me ka aoao hoopiiia, na hoike, na poe jure a me na mea a pau i kuleana, ma keia ke kauoha ia ku nei e hele ae ma ia wahia ma ia manawa. Kakania Hoooialu, Augate 8, 1887

LAWRENCE McCULLY

Lunakanawai Kokua Mua o ka Aha Kiekie no ka Lunakanawai Nui.

Ikea: William Foster

Kakauolelo Aha Kiekie                                                           2141-6t

 

 

                                                    HOOLAHA HOU

 

                    HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

                                            --

 

MAMULI O KEKAHI MANA KULAI I hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o Anehiwa a me Yoog Awana kana kane mare o Hooolelo Mokupuni o Oahu o ka aoao mua a me John Beckley o ka aoao elua, ma ka la 1 o Okatoba 1884 i kakou hope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma ka Buke 92 aoao 202- @ mamuli o ka @ ana o na kumu aelike o kela moraki no ka uku ole ia mai o ka uku panee i ka wa i oleloia nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooki ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakak ana malalo iho, ma ka Poakolu Sepatemaba 7, 1897 ma ke Keena Kudala o Lewis J. Lovey ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

            No na @@@ i koe e ninau ia J.M. Monsarrat Loio ma ke Kanawai.

JOHN BUCKLEY                 Mea Moraki

 

Honolulu Augate 13, 1887

O na aina e kuai ia ana aia ma Kalaepoha ke, Kapaiana ma Honolulu i oleloia, he hapa me ka Apana 4 ma ke Sila nui helu 2816. Kuleana helu 2260 ia Kuleana, a i haawaia ia Apehiwa e kona kupunawahine e Puhaikala (nana Kope, Buke 15 aoao 80 ) a I hoakakaia penei:

APANA 1 – Nona na eka he 3 3-10 i ana ia e M.D. Monsarrat ma ka la 10 o Augate 1887.

APANA 2 – Nona ka ili 33-100 eka i ana ia e M.D. Monsarrat ma ka la 10 0 Augate 1887.

 

O ka Apana 1, ua hoolimalima ia no ka $180 no ka makahiki, a e pau ana iloko o Novemaba 20, 1891; he pono wai ma ia apana i oleloia i hoolimauma ia no $25 o ka makahiki a hiki i Augate 1, 1897.

 

O ka Apana 2, ua hoolimalima ia no $20 o ka makahiki, a e pau ana iloko o Novemaba 20, 1891.

 

E ikeia ne ke kii o keia niau apana aina ma ke keena Ioio o Maunakea.      2141-4t

 

 

                     HOOLAHA  HOOKO  MORAKI  ME KE KUAI

                                           --

 

MAMULIO KEKAHI MANA KUAI I hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o NOHEA KAAI me JAMES KAAI kana kane mare o Kohala, Mokupuni o Hawaii o ka aoao mua, a me ALEXANDER J CARTWRIGHT Kahu malama Waiwai o ka waiwai o R. W. Holt i make o ka aoao elua, ma ka la 15 o Iulai 18-84 i kakau kope ia ma ke Keena o ke Kakau Kope o ke Aupuni ma ka Buke 91 aoao 101-2, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, no ka hookaa ole ana i ke kumupaa a me ka ukupanee ma ka manawa i oleloia, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e Kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka la 22 o Augate 1887, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams & Co ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

 

No na mea i koe, e ninau ia J.M. Monsarrat, loio ma ke kanawai.

ALEXANDER J. CARTWRIGHT.

Kahu Malama Waiwai o ka waiwai o R. W. Holt.     Mea Moraki.

Honolulu, Iulai 26, 1887.

O na aina e kuai ia ana penei no ia:

1—He aina e waiho la ma Makapala, ma Kohala i oleloia nona na palena penei: Ma ka aoao akau ko J. Kaai apana aina, aoao Hikina ko Kua apana aina, ma ka aoao Hema ko J.K. Hookana apana aina, aoao Komohana ko D.W. Aiwohi apana aina; a oia no ka hapa o ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila nui 9781 ia Keliileolea, i booliloia aku ia Nohea Kaai i oleloia e  D.W. Aiwohi ma kekahi palapala i kakauia ma ka la 13 0 Okatoba 1883, i kopeia ma ka Buke 87 aoao 135.

 

2—He aina e waiho la ma Makapala i olelo ia nona na palena penei: E hoomaka ana mai ka pohaku hoaiiona penei – ma ka muliwai a holo akau 79 deg 46 min. hikina (oiaio) 78 kapuai malalo o ka muliwai pili pu me ko Kaai wahi. Akau 24 deg. 26 min. hikina (oiaio) 263 ma ka muiiwai me ko Kaai. Hema 79 deg. 12 min. hikina (oiaio) 166 kapuai pili pu me ko Keliileolea Kuleana. Hema 18 deg. 2 min. Komohana (oiaio) 392 kapuai pili pu me Niulii a hiki i ka pohaku hoailona i kaha pea ia. Alaila akau 68 deg. 35 min. Komohana (oiaio) 127 kapuai ma ko Kamakaala wahi a hiki i ke kaha pea ma ka pohaku ma ke kae awawa. Akau 40 deg. 30 min. Komohana (oiaio) 173 kapuai me ko Kamakaala wahi ma ka aoao o ke awawa a hiki i ke kihi o ka loi kalo. Alaila akau 26 deg. 50 min. Komohana (oiaio) 73 kapuai a hiki i ke kahawai. Akau 50 deg. 20 min. hikina (oiaio) 83 kapuai a hiki i ko Keanu wahi ilalo o ke kahawai a hiki hou i ka homaka ana nona ka ili 2 75-100 eka, a oia ka hapa o ke Ahupuaa o Makapala Kuleana Helu 8559 B, apana 3 i hooliloia ia Nohea Kaai e na Kahu Malama Waiwai o ka waiwai o Lunalilo ma kekahi palapala i kakauia i ka 2 0 Mei 1884 i kopeia ma ka Buke 91 aoao 99 me 100.

 

 

H. HACKFELD & CO

 

Mea Kalepa Nui, a Kuai Kukoa i na

 

                                  Waiwai Lole, a me na Mea Hao

                                         A HE MEA

                                   KALEPA WAIWAI NUI

HONOLULU, H.@                                                   2082-1 yr

 

 

                          HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

                                               --

MAMULI O KEKAIII MANA KUAI I hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Luther W. P. Kanealii o Waihee mokupuni o Maui o ka aoao mua, a me A.S. Cleghorn & Co o ka aoao elua, ma ka la 30 o Ianuari 1878 i kakau kopiea ma ke Keena o ka kakau Kope o ke Aupuni ma ka buke 54 aoao 24-5 mai na hope like ole ia N.O. Murphy, a mai iaia aku iua S. Spencer i kakauia ma ka la 6 0 Mei 1880 a i kopeia ma ka buke 54 aoao 25, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, ka uku ole ia o ke kumupaa me ka ukupanee i ka manawa i olelo ia nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, e like me na hoakakaanamalaloiho, ma ka Poakahila 220 Aukake 1887 ma ke Keena Kudala o E.P. Adams & Co ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

 

No na mea i koe, e ninau ia J.M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.

S. SPENCER                  Mea Moraki.

By his attorney in fact H.A.Widemann

Honolulu Iulai 22 1887

 

O na waiwai e kuai ia ana oia kekahi hoolimalima i hana ia mawaena o Iokea Ohia me Luther W.P. Kanealii i oleloia, ma ka la 24 o Iulai 1877, e hoakaka ana i kekahi apana aina ma ka Palapala Sila nui Helu 3383 e waiho la ma Wa hee i oleloia (a ua hoakaka paha ia ma ua hoolimalimalima la i oleloia, a i kakau kopeia ma ke Keena Kope Aupuni ma ka Buke 54 aoao 23-4)                                                             2138-4t                                                          

                                                                                                                                             

 

 

                                  MRS. THOMAS LACK,

                                HELU @@ ALANUI PAPU

                              MEA KUAI A LAWELAWE 1

 

 

Mikini Humuhumu na Aahu a nui wale aku

HE AGENA KUAI NO NO NA MIKINI

 

White New House

Home Crown Home

@ FLORENCE

Na Lai Mikini o na

Ano a pau a Howard

Na pepa ana lole o

na ano a pau, a me

kela keia mea

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

                        HE AGENA KUAI NA

 

Pu RAIFELA, Pu Panapana, Pu ki mana, na Poka, Lo, Kaula, Kukaepete.

             NA KAPUAHI AILA MAHU

             Mai ke nui a ka liilii

                       --

Ma ka lawelawe nei ana o’u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela ako, makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoh a pau. O na kauoha main a mokupuni e hookohuia.                                                2082-@@

 

 

                     HALEKUAI HOU

                      --Me NA --

                      LOLE HOU!!

                           --

KA HALEKUAI MAKEPONO LOA keia o neia Kulanakauhale me ka mai ai loa no na lole ma ke kihi o na.

 

                      Alanui Papu me Kalepa.

                      Na Loie o na ano a pau no na

                      Keonimana me Keikikane

Na Lole komo, Na papale, Papalekapu, Na Pahu waiho Lolo, Na Paiki Ili, a pela aku.

He mau waiwai i lawe pololei ia mai no keia wahi, a i wae pono ia no hoi i kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

 

Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune. He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

 

                       O KO MAKOU MAKIA,

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

E hele mai a e nana popo, i ike a pau kuluihewa        EGAN & CO. 2002-1y

 

 

                      GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

He Luna Hooiaio Palapala Kepa no ka Apana O Kohala Akau.

HE agena hooiaio palapala no ka mokupuni o Hawaii.

 

                             --A HE MEA—

                             ANA AINA.

                                  --

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii. 2091 – 1y

 

 

                                                WOLFE & CO.

                                   --

                     Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

                     AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

Eke Palaoa, Berena, Waiu, Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pau.

                                  --

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co

E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha main a mokupuni, e lawelawe koke ia.       2085-6

 

 

                          Nuhou! Nuhou! Nuhou!

                         AILA MAHU MAIKAI!

                         HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

 

                          KINI AILA HOOKAHI !

E kuai pau ia aku ana no ka mea loa o ka aila i keia manawa.

 

                          E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

E kupa ae ma ka halekuai o

 

                          Kakela me Kuke.

 

 

                          B.F EHLERS & CO.,

                          PAINAPA.

                             --

 

                     Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

                     Helu 99 alanui Papu. – Honolulu.

                                --

E loaa mau ana na lole hou o na a pau maluna o kela a me keia moku.

 

 

                          Ka Waiwai o ka Hilinai

 

KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau ka nonua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hou iwaena o na oihana lapaau.          O keia

 

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o kena Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mae ae laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

 

HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua nui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia.

 

LAAU e hoomaemae ia mau mea iho a pau, a maikai. O na kauka lapaau a paa o Ame rika i ike i kea no o ka AVER SASAPARILA, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ao no ka hoomaemae koko ana main a mai i awilipu ia, aka o keia wale no. No ka

 

HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ha hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau aho mai i ikeia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke

 

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika poi a no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER. He maalahi a he

 

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma ‘l hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana me na ae. He lehulehu wale na hooia ana main a wahi a pau o kea o nei i hoohana mau i keia laau mamue o kahi mau laau e ae.

 

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana oke koko, hoomake pu ia na ma’i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a kea o holo okoa, maluna o ka.

 

                             Ayer Laau Sasaparila.

 

                             I HOOMAKAUKAUIA E

                        

                          Kauka J.C. Aver & Co. Lowell, Mass.

 

                              HOLLISTER & CO.

 

                       Na Agena ma ka Paeaina Hawaii,

Helu 100.              Alanui Papu, Honolulu      2086-tf

 

 

                        Laau Mai Lenera Helu I

                             --A—

                        S.H. MEEKAPU.

                               --

 

ELOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha, ka laau Mai Lepeta ma na wahi a pau ke loaa he mau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana. E loaa no ma Alanui Nuuanu, helu            2086-1yr