Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 33, 13 August 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

hv .i '■ ~--i w-.: ". fc;. «►•>>-41 :i ; i'. it < ! t *r jli.T-.ii J **'"■* **> *- * ; • a v •. • .* a...na> r \ I . »ri »i ' » ± . »j, <> i «T >: .<•"*»" : Xi XUai frāittis Wiiii; 3 h Biou.! Aekt K«»m« Ivllual• k» MakiMU Ika jtuVa ana m.ll oka la t kek.ikahiakanui.aorn.iiU k<»na ruau kukuna olinolino maiuna o na kuahiwi 2 mena ululaa') 'o Itatia t oia koke no ka wa. i kahiko iho ai ke kuianakauhāle alii o Ikalia. i ka uluwehiwehi o na hae o ke la aupuni keia aupuni, a {>ela no hoi na aumoku o keia a me keia aupuni. ke nana aku i na hoohiwahiwa. he ku 1 ka hanohano, o ka oi ioa aku nae o ka ulu wehinU)!, o ke kakela alii no, o ke iii opio, no ka mea o !oko ua hana ia me na wehi o ka waokele, a me na (»ua i hoonani ia me na poke j-ua o na ano pua a pau o ka honua hol<x>koa 1 ke kani ana mai o ka hora ehiku, ua ike !a aku ia na oaahele naita me ko lakou mau kahikolike ole, e hulali ana ko lakou mau kahiko me na inea hoonani o keia ano keia ano, o na ahkai hoi ua kahiko ia lakou me na aahu kiia paa loa. 1 kinohinohi la me ke guia. a rae na huihui guia <?iuhiehu rna ko lakou mau kipoohiwi.

I na mahele naita hoi i komo aku ai iloko o ke kahua kaua, ua haawi mai la ke anaina i na leo hulo o ka haooli, i ke kuu ana iho oia no ka wa i hoi aku ai na maheie naiia i ko lakou mau hale lole i hoomakaukau ia, aole no hoi 1 liuliu, ua ike ia aku la ka huakai a na lii o Kuropa t e hoio mai ana maluna o na kaa. i ke Umo ana mai a na lii a me na hooilina ain, na kami'iii hoi o Kuropa, ua puia hou ae la ka iewa i na leo hulo o ka hauuli. i panai pu ia rne ka leo nahenaheo na mea kani, i ke kuu ana iho, ua hnolai iho la ke anaina no kekaii: m.iu in:nutc, aole I liuiiu ua ike ia aku !a ka haule ana iho o ka hae alii m.ii iuna iho «• kn pu< a o ke kaktla alu. 1 keia wa n<> i ht>ohn ae ai na mea a par>, tia ae k.» l»u;«k.ji a na iii opio ke hele mai nei, aole i iiuliu ua kokoke K>a aku la ka huakai alii

Mami'.a d<- nae o ko ke keikialii makaukau ana i kona kahiko alii, ua komo mai la kona makuakane a pane mai la, e kuu keiki. e hool.»he nvai, eia kou la e ike la ai o kou koa. a me koti ikaika no ka mea, i keia la e hiki mai ana ke keikialii o ke aui»uni Nepetai, ke aupuni h«>i e kokoke aku ana i ka maka o ka la, ke keiki h< i a ke kupua I'ulalo, ka oi hfH>kahi a puni na aupuni i ka maka o ka la; e ku inoi ana oia e kaili i kau aliiwahine, no ka» inea. ua nui loa kona makemake i kau ahiwahine, he kanaka manao maua, he makona kona mau hele helena. o keia ke kanaka kino l.»u hookahi, nolaiia. e kupaa e kuu keiki a e koa no hoi, noiaild, ke kauoha aku nei au ia oe, e kahiko i kou mau aahu kaua a e heleaku no ke kahua kaua e kali ai o ka hiki mai o kou hoa paio. Ae aku la kana keiki, i ka makaukau ana o na mea kaua a ke alii opio me kona mau nai(a he i3, ua puka aku la ka huakai alii me ko lakou mau kahiko piha i hele a kauluwela i kau a mea o ka nani

I na lii i hiki aku ai ma ka puka koimo o ka pu kaua e malama ia ai na lealea, ua haawi mui la ke anaina i na leo hoomaikai ina alii opio, i ka hiki ana aku o na lii i kahi i hoomakaukau ia no laua a me ko laua mau hoahele. oia no ka manawa i kani mai ai na mea kani mamuli o ke meie ia ana mai o ke mele lahui <"» ltalia. I ka hoof.uu ana iho, ua noho iho la na aiii ma kahi i hoomakaukau ia no laua, a noho pu iho ia no hoi me ko iaua mau h(uhele, iloko o keia manawa eiua puaii naita o ke alii opio, kekahi puali e t>aio aku ana me na naita o Ku i ro(K\, o ke alii opio hoi e paio aku ana | me ke keikialii o ke aupuni o Nepetai. I

I ka *a o ke anaina e oni nei i o a ianei, oia no ka wa i komo mai o kekahi mau naita he a o kei3 mau naita he |hh* kino l«>ioa J.\kou, no iakou juha na kapuai he o, o ko lakou aiakai h<»i, he 10 kapuai ke kieki«-, heie mai !a lakou a ku m.u !a imua o na aiii opio a me ai ilanuiku o ka ia. pane mai ia kc alakai i ka iiamuku a mc na alii, o makou kekahi mau moho o ka ia. nc iaiU e kakau ta ko makou mau inoa ma ialo o keia inoa. na naita kauiana o ke aupuni Na|*tai. 1 ka iohe ana o ke aiii opio a me na liamuku o ka kahua ieaiea, ua kunou like aku !a iakou, oia no hoi ka wa o kekahi kanaka aoo i hele aku ai a ma kahi kaawale. hili iho la oia i kona kookoo no ekolu manawa, ia manan-a i {>ua mai ai ka uahi mai loko mai o ke koo koo, a uhi pu iho ia U ioko o ka pa kaua holoUu. he mau sckona pokok %a\c no ua j»u ae ia ka uwahi, aia hoi ma kahi o ke kookoo i hiii ia ai, e ku ana he'halelole silika i molina ia me na lipine o na ano a pau. Rc mna aku i keia hale ioie, aohe iua e loaa ai ma Europa a puni, i ka

paa ara o ua ha!e lo'f nei. oia no ka j mana*a i hu;i aku ai ua poe naīu nei a - hoi mii a*u la r.n ko 'akou ha!e loieka- i mahao, nialoku v.« 'a:!a. 1 h<»stiKMU iho! ai ua keikiali: nei oke a uni Nepeiai \ me kona mau naiu. j Ke haohao mai nei |aha o u fK?e he- j iuheia moo»e?o o ke keikiaiii Laudib i! keta kainahao nana i kukuiu keia haie io'e kamahao. ae ua haohao io no oukou. noiaiia, e *ehewehe a<u ka mea kakau O keia kanak.i, he kanaka kiiokilo oia no ka aina o Ne[<iai, a oia ke kilo punah.ele imua oka moi PuJaro. o kona moa o Nuhia, he kanaka i kauiana i

ka ike a me ke akamai. a he loea hoi no ke kahua kaua. oia ae la kahi mooieio pokoie e piii anano keia kanaka. I ka hala ana o kekahi mau minuie. ua kani mai la ka oie a ka puuku, oia no ka wa i meha iho ai o ke anaina, aoie 1 iiuiiu, ua kam hou mai ia ka lto o ka ole. i ke kuu ana iho ia wa no i puka mai ai ka naita Kale elu 1 me kona mau naiia he iS. a ku aui aku ia no ke kahua kaua. Ike pu ia aku !a no hoi kekahi mau naita o ke aiii opio i ka heie ana ae ine ko iakou alakai, a ku ana 1 ke kahua kaua, aoiel iiuiiu uakani hou mai ia ka ieo oka o »e, oia no hoi ka

inanawa i kuupau iho ai o ua uuu nai ta nei i ka holo o ko lakou mau.lio. ao !e i liuhu iho, ua halawai ae la na aoao a elua, oia no ka nunawa i hoao ai o ua mau naita nei e kaili i ka hanohano oke kahua kaua. o keia manawa he manawa kupihkii no ke anaina uie ko lakou au ana owai ia auanei o na puaii naila e loaa ana ka lanakila. aole i liu liu keia koele ana o na mea kaua. aia hoi, ua meha pu iho Ja ka nakeke o na mea kaua, ike pu ia aku la no hoi k.i waiho mokaki mai o na naita o Seko« kia ilalo o ka ili honua. ia wa no i haa wi ae ai ke anaina i na leo hulo o ka hauoli a mc ka mahalo no na n«*ita o na kakai mauna o lialia.

0 keia mau hauna pahi a na naiia o Italia, aole lakou i uhau ma ka oi o ka lakou :nau pahikaua, aka, ua uhau lakou ma ka palahalaha o ka lakou mau pahikaua. e like me ke kauoha a ko lakou alii opio, no ka nui ikaika o na hauna, ua poniuniu a waiho ilalo. 1 ka iKe ana mai o ka poe nana ehapai, ua kii mai la ka poe hapai a hapai aku la i ka poe i ioaa ka eha. i ka ike ana o ka haku puuku ua kaawale ke kahua lealea. oia no kona wa i kena aku aku ai i ka mea puhi o-le e puhi. ia wa i kani aku ai ka |)u puhi a i ke kuu ana iho, oia no ka wa i puka mai ai ka naita (Jlomedia o Sepania me kona mau naita he 18 htle mai la lakou aku ma ke kahua kaua, kani hou mai la ka leo o ka o-le oia no ka manawa i ulele iho ai o ua mau naita la, ke nana aku i na naita o Sepania. he ku i ka eleu a tue ka hanohano, me he mea !a e kaili ana lakou i na makana o ke kahua ieaiea, he mau minuke keia kaua ana o na aoao a elua, ua pau loa iho la na naita o Sepania i ka helelei i ka ili honua. a o ka elua hoi la o ka lanakila ana o na naita o na kakai mauna o Italia.

Kani hou mai la ka pu kala oia no ka manawa i puka niai ai ka naita kaulana o Henemaka oia o Olekana me kona tnau naita he 18, a ku nui ana i ke kahua kaua, kani hou mai la ka leo oka o-le, oia no ka \va i kuu pau iho ai ua mau naita nei 0 Denemaki i ka holo o ko lakou mau lio, aole i liuliu, ua hookui ae la ua mau pualikaua nei 1 ka nana aku, ua like a like ka makaukau o na aoao a elua o keia mau naita o I >enemaka ua helu ia lakou ma ka papa ekahi, puka ae la ka lakou mau pahikaua, akahi no a ike ia aku ka helelei mai o na huna aht mai ka lakou mau pahi kaua mai, lohe pu ia aku la ka leo hoolana o na alakai i ko laua mau naita. j Aole i iiuliu, aia hoi ua meha pu iho la ke anaina, i ka mao ana ae o ka ehu o ka lepo, ike ia aku la na naita o l)enemaka e momoe nui mai ana i ka ili honua, me ko iakou alakai hapauea, ka mea a Penemaka i hilinai ai, aole he mea ona nana e hoopio. a puni o KuropJ.

la manwa i nana mai ai ke anaina me ka paipai T»a i na naita o na kakai mauna o Italia. aole i liuliu. ua kam hou mai la ka o-le. a wawalo hele ae la i na paia o ka pakaua, i ke kuu ana iho. ua ike ia aku la ka naita Pomenalia, o Pe likiuma me kona mau naita he iS t e puka mai ana a kai nui ae la lakou no

ke kahua kaua, i ke ku ana aKu imua 0 ke kahua kaua, ua haawi hou mai la 8 kini ana o ka o-le, i ke kuu ana iho oia no ka wa i hookui ae at, o na puali 1 kahi hix>kahi, puko ae la ka iakou mau roea kaua. Ike ia aku la ka hiolo ana iho o na buna ahi mai ka lakou mau mea kaua mai, aoie i liuliu ua ka ili haaheo ae la na naiia o halia i ka hanohano, o ka eha keia o na mahele naita i hoopio ia e na naiu o Italia. I ka ike ana mai o ka puuku ua kaa wale ke kahua kaua, oia no ka wu i kani mai ai, ka ieo o ka o-le, i kekuuana iho oia no ka wa i puka mai ai. ka naita Bometoria. o Kneiani, me kona mau oaiu he tS, i ka tke ana mai o ka haku pauku, ua kena koke aku la oia, i ka mea puhi i ke kuu ana iho o ka leo o- ka o le, oia no ka manawa, i ulele iho ai o ua mau naita nei, i ka iakou

I mea kaaa. ke naua ak'u $ ua tnau kaea|ea nei, he keu o ke o na aoao | : a eh:a r,o īia minute loihi kei* no<e Una ua kaiii hou la r«v». na ū u'io ■ l:a!ia ! ka hnakila. j j Ike kaawak ana aku oua na;u Ene| bni. ob no ka manaw.i i kani hou aku j ai oka leo oka tHe T a i ke kuu ana ua [<uka imi la. ka naiu Arematini o r.a uiulaau kapu, o nie kona mau na*» - he iS, z kai nui aku la no ke kahu kaua. t <a uz ana mai o ! ka haku puuku. ua rnaka**kau na aoao.

a eiua. ota no ka va i K.ani kapalui tuai ai ka o> o ka o-!e. i ke kuu a.ia iho. oia no ka wa i hookui se ai na mea kaua a ho;o aku la ke kani i na paia o ka iewa. e haalulu ana hoi ke kapuai o na lio i ka honua. e kuehu ana hoi i ka ehu o ka lepo i ka lew3, 'no na uii.iuke loihi keia paio ana ua huii hou se 'a ka lanakiia i na naita o Ita!i.i. 1 ka ike aaa rriāi o ka puuk'» ua akta ke kahua oia no kona wa i kena aku ai |i ka mea [ uht o- !e e F>iihi aku he manawa oie ;:ū kani a*u ia ka ieo oka ioie, i ke kuu ani ino. ua Duka aku la ka nain Anakerita o Heiewetia me ko|na inuu naua he iS. Heie aku ia li- • kou a k i ana i ke kahua kaua, oia no Ikamanaw.i i kani mai ai ka ieo o ka

o-!e. 1 ke kuu ana iho , o na aoao a elua 1 ka nana afcu aoie ne mea a ka maka i■ hoohalahala ai i ka houna pahi a na naiia o Helewelia, ua liuliu keia mau j»aio hjhana ana. aia hoi ua huli hou ae !a ka lanakila ma ka aoao o na naita o Iknlia. ia wa i hanwi hiai ai ke anaina 1 na ieo hulo o ka hauoii. no ke kaa hou ana o ka lanakiia ma ko na naita o haiia, nela i haawi mau ai na makaikai i ka maha'o piha, i ua mau inu kani U o haiia. Aole i iiuliu mahope iho, ua kani hou mai la ka ieo o ka "O-le. a oia no ka wa i [)ūka hou mai ai kekuhi ouali naiia, e alakai ia ana e ka naita Belaselima o I\jtugala. me kona mau naua

he umikumamawaiu. Hele mai la iakou, aku imua o ke kahua kaua, kahi a na Ihukani o lialia e kakali mai la. 1 ko lakou hiki ana aku, oia koke no ka manawa i kani mai ai ka ole, ai ke kuu ana iho, oia no ka wa i ulele iho ai ua mau naita 'ia ke nana aku oe, ku ke ehu o na waa hiiii a aoie i liuliu, aia hoi lia ikeia aku la ua mau naita nei, e kuwalawa la mai ana mai luna mai o ko lakou mau lio, a waino pahu ana lakou a pau ilalo i ka honua. Ika ike ana mai oka lehuiehu, ua kaa hou no ka lanakila ma ka aoao o na naita o Ita!in, ua piha koke ae la ka lewa i ko lakou mau leo huro o ka hauoli, i j:»anai nu ia hoi me ka leo o na mea kani. Mahope ih) oka pau ana o i& huuwalaau, ua kahea koke ia mai la ke alakai o na naita, e hele aku imua o ke alii opio me ka u'i Pomeiia.

I ka hiki ana aku o ke alakai, ua haawi koke ia mai la na makana i hookaawaleia noia lealea, a ua kauoha pu ia mai la kona mau naita a pau e hele aku imua o ko lakou alii opio, a ua hooko koke ia ke kauoha, a ij wa i makana like ia mai ai lakou, me na hoku daimana elua, me elua kea hoohanohano, he mau makana manuahi wale no keia mawaho, aole i komo i na makana o ka la.

Mahope iho o ia wa, pane niai la ke aiii opio penei: E o'u mau naita wi kani o ke oolen, ka poe hui a'u i hookaulana ai a puni ke ao nei, ano, e kupaa oukou a hiki ī ko oukou hoouka ana i kekahi kaua kaulana me kekahi kupua, oia hoi ke keiki aliio Nepekai, ka mea a'u i manao ai, oia ka mea nana e hoopoino i na naita o Europa a puni. Nolaiia, ua manao au i keia wa, na'u ponoi a me ko'u mau ukali e kau aku i ka hoopai maiuna 0 kona kino. j 1 ka pau pono ana o na olelo a ke 1 alii opio, ua huli hoi aku ia ke alakai a me na naita ianakiia a pau ma ko iakou kahua, a kauoha pu ia mai la lakou e hoi no ko iakou m;u haie iole e hooiuoiu ai no ia wa. I ke kaawale ana aku o ua mau naita nei o lialia, oia koke «no ka wa i kani kapaliii mai ai ka leo o ka o-le no ekoiu manawa, me elua kani maokioki ana a hoomaha iho la, la wa koke no i puka mai ai kekahi mahele naita me ka hiehie nui, a ku hookeha keha iho ia imua o ke kahua kaua me ka hiehie iauna ole.

Ma ka hoomapoix> aku i ke kulana o keia poe, he ano ihiihi maoli, a o ke alaieai o keia poe naiia, he keiki opiopio wale no, nona paha na makahiki he umikumamawalu, e kau hakheo ana oia maluna o kekahi lio Palomino nani, a e uilani ana ua keiki 1a i o ianei me ka hiehie launa ole, a ua uhi ia iho oia me kekahi kapa kila poai a e kau ana ma kona umauma na ke'a hoohanohano, a ma kona poo he pi* pale mahiole dala, me na hulu lelo o \bailurasemia ka manu kupua. O keia naita, no na ululaau o Kohemia, a he 19 ko lakou nui ke hui pu me kealakau Oiai ua poe naita nei e ku ana, ua pane aku la k»alti opio i kana wahine hf mea \upanaha f he opio wale no ke alakai o keia mau naiia. ainae*lanakila ana kela mau naita a me ko lakou

alaila. c l.'io auanei 011 i hoa aloha maikai no'u, aka o ke kuhna ea mehe 'ia He ka^kamahine. tn* hoa heiuhem o kakou m< •%» ielo» o ka ofe o a ke ai» op?o, he «rea oiaio ia no ka mea, he wahine mapopo oia, he kaikamahine oia na kekahi naita kauiana ioa o Europa oia o Bohe mia. a m/uila no hoi i kapa la ai ka inoa oke !a mau uluiaiu. na ululaau kapu o Bohemia. O keia mau naiia, no ke aupuni mai o Sekotia, aoie no hoi lakou i ikeia e na naita a pau i heie i ke aupuni o Italia no ka mea. i ka ia i ku aku ai kona moku mai na hulana aku o Sekotia, o kekahi la ae no ka la e hoomaka ia ai na hana lealea

Ua hwa ae la ko'u ana i na mea e piii ana.i keia nau naita, a e nana aku kakou no na hana. .\[aho]>e iho o ka manawa e ku ana o keia maheie naita imua o ke kahua kiua, ua kani kapaiiii hou mai ia ka leo o ka oie iio elua manawa ia manawa i puka mai ai ke aiii Powa ona uiulaau o Oenemaka, oia hoi o Sekaiita a ku ana imua o ke kahua kaua, a aole i liuiiu iho. kani hou uui ia ka ieo o ka oie a i ke kuu ana iho oia koke r.o ka manawa i hui ae a» o na mekah kila aua mau naita nei, a hoio ae ia ke kani oeoe ona pahikaua i ka iewa, c ha'ulu ana hoi ka honua ike kapuai ona iii kaua a aoie i iiuliu iho. aia hoi ua ikei i aku ia ka leie wa'awaia ana mai o ka naita o ka uiuiaau o Oenemaka, a j>ahu ana kona |>auku kino i ka honua. a koe hookahi aku la ke aiii powa Sekaiita nia iuna o ke kahua la wa i kaueha ia r.iai ai e ka puuku o ka ia, ona aiakai waie no ke hakaka inai. Ika iohe ana ona hiena o na hilana o Sekotia, ua eini aku ia lakou i hope, aku iho la ua mau moho nei n.e ka haka ponoana o ko iaua mau maka kekahi i kekahi.

I ke kani hou ana inai o ka o-le oia no ka manuwa i ikeia aku ai o ua mau moho nei. e hele ana ka naua opio no ka hikina, a o Sekalita no ke komohana, ia wa i kani hou mai ai ka o-le, a huli mai la laua eiua, a hookuene Dono iho la i ko laua kulana. I ke kani hou ana mai o ka pu oia no ka manawa i kuu pau iho ai ua mau hoio lio nei i ka holo o ko laua mau lio he manawa ' ole ua hui hou ae ia ua mau moho nei, iloko o ka weliweli o ke kahua kaua a lohe pu ia aku la ke kani pohapoha o ka laua mau pahi kaua. ma ka nana aku me he mea la. he mau naita wale no laua 1 hele a pauiehia i ka oniu ana o na mea kaua. j .' Aole i iiuliu ua haki pu ae la ka pahi kaua a ka powa ike la aku la, ka holo ana o ua nei, me ke kumu o kana pahikaua ma kona limi, a hui aku !a me kona inau kauwa laweiawe, a huu hou mai la oia no ke kahua paio, a huhui hou ae la ine ko na hoa paio, hoo naka hou iho la ka jiaio ana, he mau minuke helu wa!e no, aia hoi me ka naau kaumaha, ua ike ia aku la ka walawaia ana aku o ka po wa Seka':ita a haule paliu ana i ka ho nua, holo mai la kona in iu kanaka la weiawe, a haj>ai aku la iaia no ka hale lole, me ka manao ia ua lele loa e la ka hanu ola, eia ka auanei, he mau pala pu waie no ka i loaa iain.

Oia no ka manawa i haawi mai ai o ke anaina i na leo hulo o ka olioli. Mahope iho ua hoopio ia he ehiku mahele o na puali naita o keia aupuni keia aupuni. i aa aku e paio me ka naita opio, o na Ailana o Sekokia, i ka haule pio ana o na mahele naiia ehiku, i ua naita oj)io nei, oia no ka wa i puka mai ai ka walu o ka mahele, o keia mahele i puka mai.ai, oia no ka raahe le naita mai Xepetai mai, i ka hiki ana mai i ke kahua e paio ai, ua kani koke mai la ka.leo kahea, o ka ole, i ke kuu ana īho, oia no ka wa i halawai ae ai o na pahikaua a ua mau moho nei. a ilo- | ko o keia paio ana ua iike a like ke aka« ! mai o na aoao a elua iioko o keia manawa, aka. o ka oi aku o ka naahalo ia, 9 na naita o na hulana o Sokokia no ka mea, o ko lakou mau kino he mau kino kanaka e like me kakou, q kela poe hoi o Xepetat, he poe nunui lakou he 9 kapuai, ke kiekie, he poe i piha i ka ikaika. aka iioko o keia manawa ua hoohoka īa lakou a pau, e keia poe naita, no ka \apaluaholaokoa keiahakaka ana. ua kauoha ia mai ia iakou e hoomahi; aka o ke keiki ahr o Nepeiai, ua kuaki oia, me kona manao c kaa e no iaia ka lanakila o ke kahua kaua.

I ka maha ana. ua hoomaka hou iho la ka paio ana, i ka hala ana o ka hapalua hola hou, ua ano nawaliwali mai ia na naita o na hilana o Sekokia< a pau nut aku la t ka haule ila!o, rne ka loaa ole nae i ka poino, a koe wale iho ia no ka na«ta o«>io e ku ana imua o ke kahua kaua. f Aohī pau. )