Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 35, 27 August 1887 — E PAU ANA ANEI KE KUOKOA O HAWAII? [ARTICLE]

E PAU ANA ANEI KE KUOKOA O HAWAII?

h. •• u h'U mak.iaii;jna, k.i n»;>na koho haloM i ae ia hoi ma ke kumukanaw.u hou, inai Hawaii a hiki i Niihau, e ala ae mai ka hiamoe ana o ko kakou mau noonoo ana i ka kakou mau mo'no holu h.iloia, ( iai eia kakou i ke au hoo ponopono ui['uni imhihihi i ike ole ia mainu.i

| ke im>i aku nci au i ko oukt>u olu olu e 'okahi kakou.a pau !oa ka poe i hoohiki i keia kunuikanawai hou, e iike me ka hoakuka ma ka pauku 62, e koho i kr kanaka nukoe -ln. niakee aupuni a inakee i kn pono o ka lahui, a o ka pono kf hana ia a ine ke kaulike i na wa a pau l' o'u tn.\u hoa makaainana. e nana ae 1 keia poo manao e kau ae !a maluna, Kia ka*u pane. Ae. ina kakou e lokahi .wsa i ka hoopilimeai, a aloha aku i k.i p. r i o linia i na kanawai o na kau aha«>lrlo i hala, tne ka ike pono no o iko kak •'U mau lunaikehala he hewa loa | ta. .« >.(? n. e he no kan.ika ae, noke no i jka h'.opuapaa me ka apono pu aku ia |maM knhihe*a o kakou. 3 oia ke kuo'koa ir-.m :i.iue o!e. l'a loa i ia ka hanohano (. ko kakou aupuni. | N'>lai!.i ;ja kokoke ioa keia mau ho pui .i ,'ielo poliihihi oka niauao "Ua : maa'o ae ke kuokoa o Hawaii nei mai | 'n.v,: in.iM maka ae," a eia oia ke ku | iiei !r.i na ip'.ika pakahi o ko kakou ! mau hale, r..\ home a'oha hoi > kakou. | • k.» aina nona ke katrana e nee nei "Oi Haw.iii :-o 'ka 01 " ! | i'ela !i<i ko u man.i". ina e lokahi | ana k*k'>u. no ka m« a no kakouka map.a nv.sa '• >a i ae ia e ke kanawai. a i >'U«M*-p-i a ki-e «'ie !:oi ika pauku ; v ; • > »0 kaKo.i ki:miika!uiwai hou. he ma nao k.iuiike ko ka niea a kakou ! ma 'mo a r k«>ho, ao ? e no hoi kakoi: 1 ike! 11 * na mea a p.o; e iH»nai ko ka koi; koho ana i He Tiea ;. ouo , t kakou e rana 1 ko ; na .uni iii.i-vt o !HX'"puniprni mai aua ' oia i konu mau ano a juu, no ka | :nej. ke ki o ka pau o ke kuekoa; o ko aupuni ma ko kakou aoao, I a : o.u la kakou rx nioho wiwo o'e. j k.U; i na kanau.ii maikai a kujx>no nu ! ka::'ikc j Maa»=ci ke oieio ae nei .\u. ;-e hana i

k'j k.i na.ii.ao a nu* ka hot>[H.">no īp.j o s.in.i .ie 'a ia e h.inn ak.i ai iloko «> \a jh;4xMclv« no ka pono kaulike o na a o'.i hoi ria i«i o ka poe koho o v.i moho keia. .i o!a im hoi me ru a'n. na makaainana a me na moky jMini a pau o Hawan nei No ka ine.l. ua uuna ka iokahi, ao it* na hai r .ilakai i ko kakou noonoojDr:oon.Mi. h<<ohulihuli a hi olohe wale .tku i kana kukahekahe mai, me ki i nut -owaunokaoi. inaoukoue koho mai iau. pau ka niu moe o Kalipana i ka lu ia e a'u i hlo, pau ia'u ke kulolo i ka ai la, a he oui waie aku o ia ino olelo ).>ahele e hookui ia mai aoa

imei o kalou, a ma; ao kakoo » po% t keia kao holo ba!ota Ua kumakena kako» ae k* U iha pa j ke koho ar.a Xe ka noenoa m-m : Eia ka So!omona i olelo mai ai. E i kuu keiki. a i hoo»aitwale U mai oe. mai ae aka. Pela pti rvo hoi rae Paule- Ma: haa*i i kekahi wahi ou • no ke 1 Ua akoakoa ae la keu mau kumu na kakou na ka poe nana 1 koho ka he-i wa, a na kako-i i hoonaueue ke kumu o ko kakou kuokoa m» 1, a nie keia i akaka ioa ai; Akahi —Ke kuai ia o ko kakou mau [4>no koho me na apana dala a me na omole gini Alua —Ke kuai 'ia o na Lunamakaainana me na Uīhana a me ke dala pu mai no kahi Akolu—Ka makemake maoii ia noo ko kakou aupuni e hoopae i kuia e k«la kupueu 1 pau ae nei t oia hoi o W. M. Kipikona. Nolaiia, ma keia mau kumu ekolu; ua ili iho maluna o kakou ka poe nana koho aku ke kue Kumukanawai maopopo ioa, mamuii o ia mea, ua kauoha aku nei kakou i na haole t nono aioha me kakou—e nana waie mai no oukou e pono ai. Mai noho iki oukou a pane a hana mai, ina makou e kokua ana i ka pono; oiaio maoli, lohi loa na daia aie milio-1 na ht»u, a he manawa hou hoi no ma ; kou, no ka mea. he kau da!a keia o ka j aina j

E o'u hoa makaainana, aoie he mea k ae nana i kumakaia ka aina kuiaiwi o kakou mai na kupuna mai, o kakou ponoi no, aole na na haole a kakou e oieio nei i keia mau ia. O kakou o ka poe i koho aku nei ia lakou ka hiki mua e kai/bha ana ia iakou e huki mai i kahi moku kuokoa a kau ae i kula, pau ka nana ana aku ia ii, eia ka olelo a ka buke Nui o ke ao nei. "O ka mea i ike i ka hana pono a hana ok- ia,'' he hewa ia n«na.

L'a manao au o keia mau moonihoawa hoopoino loa keia. oia na dala a me na omole gini, ma na apana koho a pau o keia mau pae muku. Ua ha na io ia no keia mea iuonaukiuki manao, he oluolu loa ka lalau ana a hjokomo iloko o ka pakeke puka, a pela no hoi i iho hou aku ai, a loaa mai la he omole giui, ke puana ae nei au no ka lua ole oko kakou iiewa loa. "Auwe ka poe hoop&me, a mihi o!e no - ua

j>uni i ka wahahee a make mau lakou." K na hoaloha, owai la kai hewi loaP (> kakou! O kakou no!! ka poe i haawi aku i ka mana koho no ke kuai ia mai me na leo hoomaka'uka'u pu mai. Ke hoomanao nei ko kakou kuhihewa ua j ono kakou o na haole kai hewa; mai ko hoi na olelo wanana a Keopululu, aole hoi e hihi, ua nui ka ilokomaikai o ke Akua i ke aloha ole o kakou i ko kakou aina hanau, ua manao au, o keia mau la na la kupono no kakou e mihi ai, i oie e alakai hewa hou ia na noonoo maikai ana i keia ma. lama ae o ka la 120 iSSj. Ke kuai la o na Lunamakaainana me na oihena Aupuni a dah pu, ina e ike ia ana he lunainakaainana paakiki loa, [alaih, e iho mai auanei *ka laau melo;melo a na Kuhina, a o ke komo nui aku la no ia i ke anapuni a Limaloa, a mai pilikīa. ka waihona oki lahui mai koe koena oie, no ka mea. ua a{xmo ia na Kila Haawina hoolilo, o kekahi hoi ua hooko ia a ua hele, a ke noho nei no kekahi mau nalomeli hoonohono-. ho meaono ma ka Dunann; mamua aku nei, ua lohe [iono ko'u inau pepeiao elua i kekahi mau huaoielo makona i j pane japenei: j Aole au i puka i ka oukou kol o ana mai ia'u, i loaa no ia'u ia noho 1 ka nui o kuu dala, heaha ka'll nana ia oukou aia ka a nui 'ea ka hooiilo, j»ehca auanei e hoihoi ia mai ai na hoohlo. e aho paha penei iho--oia kela mau hooiaha ma na nupena mamua o—A he I.unakanawai; o E he Luna Heln; o I i Lu na Auhau; a [>ela aku.

K o'u mau hoa makaainana, ua koleknle na iwi o liua i ka la, o ka hua kupono iho ia no ia o ko kakou kuhihewa. a e h K>aiakiukau honua mai oukou ia oukou. a o kakou ka mua ka poe nma i koho. o na lunamakaainann mai maho{<* »> kakou, a o ke!a kup»ua mai mah«>fie i pau ae nei, me na ieo hookikin.i e ikuwa ana ika !e«i l'a hau?e ' ih harle " ke kuokoa o Hawaii. K na hoa. he elu.i kanaka naauao ma ka oielo nar.v. o I M k, |x:nei kana: Hele no kakou a w>*ho ae nei o ka mai ipixf. hoi i uka nei o ka aina. S K k. pem hoi kana: O ka manu iwi hi i a ke kaiuka i hoonou ai rne ka pi'haki'. h«x>kahi no ha na o ka nane o kakou no K na keonimana nui Hawa*i a Nū hau. ua ili iho maiuna 0 kakou ka hana ano nui a ko kakou Kiimukanawai hou e h«H»hana ai i keia mau ia, tra ka o ka p x' ha;\.i o kahi huihuie paa ai ma j ka hma, o ka mea i »>au j*ono na mahe-i !e elua. fiwa kana wahi auamx K na hoa'!oSa, nana u ke kanak* na-| auao 3 me na haoie hoopono e pono ai I ke au|Hin:. .1 jx! t no hoi me na ahi. e kaulike me ka hoohaiahala ole o na aoao e!ua. K apo ika lokahl a mai hookju iaia. He mana ka lokahi, oia ka mea e kanikoo ai a pela aku. W. Palau.