Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 36, 3 September 1887 — Page 4

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Laurie Rohrer
This work is dedicated to:  Buzzy Kneubuhl

Nupepa Kuokoa.

No ka Makahiki          $2.00

No Eono mahina         $1.00

KUIKE KA RULA

Poaono            Sepatemaba 3, 1887

 

No na Ekalesia

 

"E hoopoina ana au i na mea i hala, a kikoo aku ana au i na mea mamua"

 

O kekahi @ e waiwai ai na oihana hoomana o lakou, oia no ka mahina o ke anaina. Ina e nana aku kakou i na anaina @ o na lahui malamalama ua malama loa ia ka maluhia o ka hale @ walaau, aohe hawanawana nui. Aka, ua meha ke anaina holookoa, koe wale no na leo o ka poe e lawelawe ana ma na mea pili i ka hana o ka luakini. E pono e hooikaika na anaina @ o kakou i loaa keia ano maluhia iloko o na halawai pule anaina o na ekalesia Hawaii. O na ilio kekahi mea ino iloko o ka luakini. E pale loa aku ina ilio mawaho e pono ai aohe kuleana iki o ka ilio iloko o ka hale pule.

                                                                       

KAWAIAHAO

Ma @ mokuna 20, pauku 28 ka poololo o ka la Sabiti iho nei. "Aole i hele mai ke keiki a ke kanana no ka lawelawe ia mai, aka, no ka lawelawe aku, a me ka haawi aku i Kona oia @ kumu hoola no na mua ke nui loa."

 

Eia iho ka huina o ka lulu o ka la 21 o Augate ma Kawaiahao no na pu kaaniani hou. Na mea keia o na Komite me na haawina pakahi a lakou, koe na Komite i hoihoi ole mai i na pepa.

Mrs. Anne @ 22.

Mrs. L. Kehaa 13.

Keolo 23.75

Kanalulu 115.

Mrs. @ 5.

Mrs. K. Anahu 36.25

Mele Lono 11.25

Mrs. L. K @ 17.50

Kaaua 15.5

Mrs. @ 25.75

Ana Kuamoo 20

Kanehailua 5.

Kaupena 20

Kaahaaina Keoki 145.

Hanewa 10.

@ 11.25

Kanae 2.25

Kumaikai @

Miriama 5.

Lahapa Koma 13.

Luka Paaluhi 1.50

Mrs. H. Townsend 7.

Mrs. C. B Bush 6.75

Julia Keawehawaii 6.

Kamila Davida 6.25

Kealoha 15.

@ 4.85

Paahao @ 11.75

Kamaka Kanuha 12.

@ 11.50

@ 11.

Mahuka 21.

Hoopii @ 27.

Kanekoho 11.

@ 7.50

Mrs. K. @ 10.

H. H. P. 20.

@ 2.

@ 3.00

@ 1.00

                                                            @

Ua lohe @ haalele mua loa i ka ekelesia a kukulu i oihana hoomana okoa, ua pau i ka hoi mai i ka ekalesia makua.

KANEOHE

Ke imi nei keia ekalesia i kahu no @

@

I keia mau hebedoma iho nei i @ ai na luakini o keia ekalesia, he ano nawaliwali no keia kihapai aka mamuli o ke ahonui o ko makou kahu na @ a me ka poe kokua mai. Ua hiki aku na lilo a pau i ka 200 a oi no keia mea. ke haawi nei makou i ia hoomaikai a nui i ka poe i haawi i ka lakou mau kokua no luakini o ke Akua, ma o ko makou mau komite la, a nana no e haawi iho ia oukou i ka mea @ ae - Komite Mrs. @ J S Keawe W H Kahumoku Mr. Naea W N B Naiwi Mrs. Lahapa J M Moo@ehua Jack Laki ma ka p@kahi dala lakou, Keoko @ Sam Kekee Kalehua Sam H Kauila @ Kealoha George Naihe, Mokuwi Kekai Ana Kahawaii John Lilikoi Mr. @ Mrs. Niau Luha @ Mrs. @ Kaaihue George Albert D Nahea Makaulia. Awai Kamuela Kewao Mrs. Kaakau pahapaha lakou, Jack Kahalekauila 10 Komite Mrs. Maleka Pakaalana $2 Kalahukiai Kinei pakahi dala, Emily @kaaiana Mary Chun Hoou Malie Chun @ Willie Chun @ Kaulu Manuela pa hapalua lakou. Kuamoo 25 Komite Mrs. C K Goaves $2 J M Kaneakua 2.50 @ Pooloa 1.00 Wahine @ 50 na komite e ae Mrs. Luisa Paaluhi 15.50 Mrs. Mahoe Kilipaki $12 Pine Hookano 11.75 Mrs. Lewaina $11.00 S. Kaa@ai 5.50 Rev. S Paaluhi no Kapuaikaula mai 10.00 no Moanalua $6.00 Apana ekahi $45 Mrs. Ai Mrs. Kaili Mr. Akahi Keanu Hanale J M Moolehua pakahi dala, M B Mahoe 1.25 @ Mrs. N@ho $2.50 Awihi 4.00.

 

Na kokua e ae

Sam M @ $50.00 W I Wilcox Sam M. Kaaukai 10.00 Henry Waterhouse 10.00. Me ka mahalo.

 

@ EWA.

O ka olelo i hai ia e ke Kahu i ke kakakiaka o @ aia ma Mataio 14:24 27. KE KUMUHANA. Ke Aupuni Hawaii ka moku e holo ana i na ino he nui. 1. Owai na ona nona keia moku, owai kena Kapena a me na lii moku a me na @? (A.) O ka Lahui Hawaii na ona, ka Moi ke kapena, a o na Luna aupuni me na @ kela. 2. Ke holo nei ka moku i hea. A ehia manawa o kona wa holo. (A.) Ke holo nei ka moku i kekahi wa me ka maikai, a na hoolohe na @ i ka leo o ke kapena a ua nui ka @ loaa i ka moku. 3. Ke holo nei ka moku i ka ino nui, me ka hoolohe ole o na @ i ke kauoha a ke kapena a me na ona. 3. Heaha ka olelo hoolaha a ke kapena i ka poe oluna o ka moku a me na ona? (A.) Ke Kumakanawai hou.-@ nei ka wahine a ke Kahu i ka @ ma ka Malulani o ka la 26 nei ka holo ana, a e noho paha no @

 

Ke Kulana o ka Ahahui Lipine Bolu ma ke Kulanakauhale o Honolulu nei i kela wa.

 

Me ke kulanakauhale o Honolulu nei @ i ke kanaka a @ a ke kanaka iloko o ke kaumaha e kakali ana no kona hopena, a ma ia hope aku, ina he mea hiki i na mea a pau i pilikia ke ninau iho heaha la auanei ka laau lapaau e hiki ai ia`u ke hoopau i keia poino i @ nei maluna @, he lehulehu @ na @ ekahi, e hoolauna wau aku @ ka poe maikai @ oe iho i hoaloha o ka poe keonimana. ekolu e hui mau aku me na hui hoole waiona eha. e hana aloha i kou hoaloha. elima e hele mau i na halawai haipule. oia ke anaina nana e hoolauna aku ia oe me ka poe keoniman e kokua mau i na hana pono me ke ahonui.

O ka ahahui hoole waiona e manao ia nei he ahahui ia e paipai ana i na kanaka Hawaii e hana i kekahi mau hana e manao na he mau hana ia e kue ana i ka maluhia o ka aina; ke manao nei ka mea e kakau nei i keia moolelo e hoike aku e like me na mea i hoopuka mua ia e alo ma na helu i hala, aole ia he manao naauao o ka poe e olelo nei pela, he mau olelo ia e manao ana e kulai i ka hana e manao ia aku, e hooholo mua i ka malamalama o ka hole waiona, o ke kuko hewa iloko o ke kanaka, he maunu ia e alakai mai ai i na hana ino he lehulehu, a o ka hope na e hopena mai ai mahope iho o kona malama ana ia mau olelo, e nahu hewa auanei oia i kona alelo, no ka mea, aole oia i olelo i na mea oiaio o ke kanaka e olelo ana maluna o ke kahua o ka oiaio, oia ka i haawi i kona ikaika a pau no ka pono o kona mau hoa kanaka, no ke aha la i kapaia mai ai keia ahahui he ahahui e alakai ia ana e kipi i ke aupuni, hookahi wale iho no kumu nui o ka olelo ana pela, oiai he hana nui ka keia ahahui, oia ka @ ana e hoopakele ae i ka poe i hoopoino ia e ka waiona i ulu mai no loko mai o ka rama, a e haawi aku i mau manaolana no ka poe i kaumaha ko lakou noho ana, a e hookomo hou aku i mau manao e alakai ana i ke kanaka i hoonaaupo ia e ka hana ino a ka waiona a e huki mai i ke kanaka i haule hope mai na hana lapuwale mai kona manao nana ia i alakai hewa, nawai la e hoahewa mai nei na hana e hana ia nei e keia ahahui, na ka poe e makemake ana e @ i ka inoa o ka lahui kanaka, a e alakai hewa ana i ka noonoo maikai o ka lehulehu e hana inoino a oi aku mamua o na hana e hiki ole ai ke hilinai ia e ka poe pono.

O ka mea e ao mai ana i na hana pono, he mau enemi kona i na wa a pau, o keia ahahui ke hana nei oia i ka hana oi ae mamua o na ahahui a pau, i ke kulu ia i keia kulanakauhale, he lehulehu wale na ahahui, ka Ahahui Kula Sabati, Ahahui Opiopio, Ahahui Naua, Ahahui Nihoa he nui wale aku na ahahui, owai la o keia mau ahahui a ka lehulehu e kaana iho ai. ke manao nei ka mea kakau o ka ahahui Lipine Bolu ina he mea hiki i ka lehulehu ke hoomaopopo iho i na nana a keia ahahui, a e lawe mai no hoi kakou i na hana a na ahahui e ae a hoohalike iho me ka ahahui e olelo ia nei he ahahui kipi, ke olelo iho nei au, o ka Ahahui Lipine Bolu oia ha helu ekahi o na ahahui a pau i kukulu ia mawaena o na haole a me na kanaka Hawaii, a me na lahui e ae ka ahahui hoi nana i hoihoi mai i ka noonoo maikai o ke kanaka a hoolilo ae i ke kanaka i haule hope ma na hana ino a ka waoina a loaa hou iaia he kulana maemae, ka ahahui hoi a ke kanaka nana e kukulu haaheoae iaia imua o na maka o kekahi anaina maikai e kaili ana i ka hanohano o kana mau olelo i ka puuwai o kekahi anaina maikai e hoolohe ana i ke kiekie o na manao naauao e hiolo ana mai na lehelehe mai o ka poe i paulehia maluna o ka manao @ e kue ana i na hana ino a ka waiona ka ahahui hoi nana i @ like a paa na mea a pau ma kahi hookahi mai ka poe kiekie a ka poe haahaa, mai ka poe waiwai a ka poe ilihune, mai ka mea inu waiona a ka mea inu waiona ole, e alakai ana i na mea a pau i komo ae i ka ahahui, ma ke @ o ka lokahi e kokua like ana kekahi i kekahi, o keia ke kahua nui nana e hoike mai, ua hana keia ahahui na hana oi aku mamua o ha ahahui e aa i kukulu ia mai nei e kekahi poe.

Owai la ka mea e hiki ke aa mai e kue i keia mau @ e hoike na aku nei, o ka mea papani i kona mau @, a me ka mea olelo wale me ka maopopo ole o ka mea a ke kanaka e @ , aka he wa ko na mea a pau, oiai o ka ahahui i kukulu ia, ua kukulu ia ka ahahui o ka pono a me ka pomaikai o ka poe i @ ia e na hana ino a ka waiona, a he nui wale ka poe inu ole i ka rama i lilo i mau lala no keia ahahui, heaha hoi ke kumu o ko lakou hana ana pela, oiai aole lakou he poe inu rama, a ua pau pu me na kahunapule, a o lakou pu kekahi e kau mai nei i na lipine bolu ma ko lakou umauma,ma keia kumu e hiki ai i ka mea heluhelu ke hoomaopopo iho, pela i maopopo ai he hana keia i manao nui ia, a he hana i manao ia no ka pono o ka mea i hoolapuwale ia e na @ o ka waiona, a ke haawi nei ka poe inu waiona ole i na kokua nui no ka poe e hele ana malalo o na manao e hoolapuwale ai i ka noho maikai ana o ke kanaka.

Ke kukulu paa aku nei ka poe iaia ka mana o ka ahahui i no pono oi kelakela maluna o na mea a pau e komo mai ana i mau hoa kuka no keia ahahui.

 

(Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO

LONOIKAMAKAHIKI

KA

Pua Alii kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii

[KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA.]

                                                             

Ia manawa i kahea aku ai o Loli i na hoe waa, aole holo ka waa, aia a kau mai ke alu wahine alaila, holo ka waa, ia wa ua ku nana iho la na hoe waa, o keaha ia ka pono o ke kali io paha a kau mai ke alii wahine, a i ole o ka holo no paha.

I ka wa i ike ai o ke alii kane, he wahi helehelena no o ke kali o ka waa: a kau io mai paha o ua alii wahine nei, ia wa i pane hou aku ai o ke alii kane i na hoe waa e holo ka waa aole wa e kali ai, ia manawa no hoi i huli ae ai o ke kahu o ua alii kane nei, oia no hoi o Loli, a pane aku la i ua alii nei ana penei.

E kalani, e Lono, pehea, ke hoi ke alii wahine e kau pu mai hoi paha kakou?

Ia manawa no hoi i pane aku ai o Lonoikmakahiki ia Loli, aole ka hoi oe lohe Kaiokia hoi kanawai o ke alii.

Ua lohe wau, he kaiokia kanawai o ke alii, he kanawai pau koke no nae ia o ka naha o ke alii, no ka mea, ua olelo ia he makole auanei ka huhu he mea mau loa, nolaila, aole ka huhu o na alii he like me ka makole, e pono kakou e kali a kau mai ke alii wahine, alaila, holo kakou no ka huakai makaikai a olua e na alii.

Ia manawa i huli aku ai o ke alo o Loli iuka o ka aina, a kahea aku la i ke alii wahine, e au mai a loaa lakou i ka waa.

Ke uwe paiauma mai la o Kaikilani iuka o ka aina, aole hoi he wahi mea a hoolohe ia aku oia leo uwe kaukau a hooalohaloha a Kaikilani.

I hou aku la o Loli ia Lonoikamakahiki, kai no hoi ua noa ae la hoi ke kuakoko o ko kanawai, oia hoi, Kaiokia kanawai ou e ke alii.

Aole i noa ke kanawai, e ike oe e kuu kahu, kaiokia ke kanawai, ke ano o kuu kanawai, o ke kai auanei ka mea nana e oki ia`u a me ke alii wahine, i noho hoi ia i ka aina i kahi paa, i au aku hoi kakou no ke kai, a oia auanei ko maua kaawale ana, no ka mea, o ke kai ka mea kaupale ia maua, oia hoi kaiokia kanawai o ke alii, o ke kai ka mea nana e hookaawale ia maua.

Nolaila, ke ike pu ae la no kaua e ko`u mea heluhelu i ka manao paakiki o ke alii kane, nona keia moolelo, "He auwai la hoi ka manao o nalii, aia i kahi e kahe ai, ina he kahe no ka maikai a ua maikai aku la, a ina no ke kahe no ka ina a ua ino aku la."

Ke hoomanao nei no anei kou mea heluhelu i ka mapuna leo waiohia a ke kahuna o Kahahana, oia hoi o Kaopulupulu, i ka wa i pepehi ia ai o kana keiki i ke one i Waianae i Oahu. "I nui ke aho a pa ko ili i ke kai no ke kai ka hoi ua aina."

Ua pepehi io ia aku la o Kahulupue a pa kona ili i ke kai, o kona wa no hoi ia i make ai, oia no ka haawi ana o Kaopulupulu i ka aina o Oahu nei e lilo ia Kahekili ke alii o Maui, aole e like me ka lakou nei e olelo nei, ua haawi o Kaopulupulu i ka aina a lilo i na haole o Kahiki.

O ka manao o kou mea kakau he like no me ka manao o ke kahuna, oia no hoi o Kaopulupulu.

Ma keia wahi o ko kakou mooolelo, ua ike iho la o Loli, aole e hiki ke hoohuli ae i ka naau o ke alii kane, ua paakiki loa ia ma kona manao, oia ka manawa i kulu makawalu iho ai o na kulu waimaka, mai kona mau maka iho, hu mai la kona aloha a nui no ke alii wahaine no ka hoa alo make o ka moana, aole hoi e hihi ua ku kahalelo na hale. "Ua ku i ke a na hale o Kaupo, i hoohalike i ka hale paa pohaku, i ka hale a ka lauwili e ha lauwili"

I ka nana aku i ke alii wahine, ke uwe kumakena mai la oia, me ka pea ana o kona mau lima i ke kua, e uwe hoohonehone mai ana i kana aloha o kana alii kane, aole nae he maliu ia aku oia hoonipo ana mai a ke alii wahine, me he mea la ke alii wahine e puana mai ana i kana wahi kaneane hope loa i kana alii kane, e like paha me keia ke ano.

 

"Kuu kane i ka ua kipuupuu o Waimea

Mai ke anu a ka ua Malana

E lala ai i ke ahi ka maeele

Ke kapa ia o ke kini o Waimea

I hoomaemae ae nei i ka moe

Kai no o kana iho

I huli ae nei wau eia ka pili,

Kuu pili kuu pili aloha e

Ua haalele mai ia`u."

 

Ma keia wahi o ka kakou mooolelo, e haalele ana ke alii nona keia moolelo ia Molokai nei a hiki i keia la, e hoonee aku ana ka @ o ka ihu o kona waa no na ale kuehu o ke kai o Kaiwi. Kena aku la no ua alii nei i na hoe waa e holo koke i keia manawa, mai kali hou aku i manawa.

Ia manawa i kahea aku ai na hoe waa i ke alii, e noho pono oe e ke alii a paa pono, ia oe e Hokuula, e hoomakaukau oe i kau hana o ke ka liu o ka waa, ia oe hoi e Loli, e paa pono oe i kau ukana oia no ka @ o Lawalawaihonua.

Kahea hou @ paa, e holo ka waa, eia la he kai loa, i pane la okoa aku ia uka o ka aina, e honi papalina auanei i ka makamaka ke pae poeleele aku.

I mai la na hoe waa, e noho oe a paa e ke alii, e noho la okoa aku ana oe ia uka o ka aina i keia la, o ka manawa paha a lakou i haalele ai ia Molokai, o ka hora 2 P. M., oia ka manao koho o kou mea kakau, ia manawa ua hookuene pono na hoe waa, a hoomaka iho la laua e koai pono i ka laua mau hoe me ka hoopololei pono ana ae i ka ihu o ka waa no Oahu nei ka pahu hopu.

I ka manawa i pololei ai o ka ihu o ka waa, o ka iho la no ia o na hoe waa i hookuu ai i ko laua ikaika palena ole, "ke hele la a ku kaehu o na wahi waa liilii," ua like no ka mimilo o ke kai o hope o ka waa o lakou nei, e like no paha me hope o ke kai o na mokuahi oiai lakou e haalele iho ana i ka uwapo o Honolulu nei, me he mea ’la pela no o hope o ka waa o ke alii i kela wa, hookahi a laua nei mapuna hoe me ka ikaika loa, ua hala mai la ka waa o lakou nei me ka holo loa i ike ole ia e ke alii mamua.

Ia mapuna hoe hookahi no, kaalo ana ka waa o ke alii i ka lae kaulana o "Kailio" ma ke komohana akau o ka mokupuni o Molokai. Nana aku la ke alii i ke keokeo mai o ke one i uka o ka aina, ninau aku la oia ia Loli kona kahu. Owai hoi ka inoa o kela one ai ai e keokeo mai la?

Pane aku la o Loli me ka oluolu i ka i ana aku: Kai no hoi o ke one lele kaulana ia o Moohelaia. Ninau hou mai la no ke alii. Owai aku hoi kela kuahiwi e kau ai la?

Pane aku o Loli. o Maunaloa ia, a aia ilaila ka lehua ula o Kukalia, a me na lehua puakea o Kaana, a o kela wahi ae e waiho palahalaha mai la, o ke kula no hoi ia o Kaiolohia.

Pane hou mai la ke alii: Eia io o ka i Molokai nei keia mau wahi pana kaulana a`u i lohe ai. Pane aku la kona kahu: Ae no nei wale no ia mau pana a`u i hai aku la.

Pela io ka hoi, akahi no hoi paha au a ike pono ae la i na wahi kaulana o Molokai nui a Hina. Pela e hooheno ae nei ka mea kakau i keia mau wahi lalani mele.

 

Hulili ka la welawela i ka pilo o Maunaloa

Haloiloi mai la na pua lehua ula i Kaana

E kaana pu ae ana i ke anu a ke Kio-Wao

Haloi mapu i ka wai mapu ala a ke Akua

Aia i uka o Luahinehaele

Ke Alele ka pa a Kaikioe makani mai lalo

Ke popo `la i ka uka o Kawaeku

Kuehuehu ae ana la mauka o Kalae-loa

Ke lele `la ke one lele i Moohelaia

Inoino wale no ka hoi Kaiolohia i ka makani

 

O na hoe-waa o ke alii i kela manawa, ke kamau malie `la no ma ka laua apana hana me ka ikaika, a i ka elua no o na mapuna hoe, haule hope loa aku la ka lae o Kalaau, a i ka ekolu o na mapuna hoe, ua na-ha na moku. (O ke ano o ia, ua ale ke kai maluna o ka aina, ua mamao i ka moana mai ka aina mai.) I ka eha o na mapuna hoe, haulani ana ka ihu o na waa o ke alii mawaho o ka lae o Makapuu, kahi hoi o ka "uhu ka`i" e olelo ia nei.

E waiho mai ana o Kawaihoa malalo o lakou, a e ku kehakeha mai ana o Ihihilauakea ma ka aoao hema o na waa, me he `la e ninau mai ana: Auhea ka hoi ke alii wahine? Ka mea hoi nona keia mau lalani mele:

 

Noho no i Puna ka nani a me ka maikai

He hale kipa ia na ke ala me ke onaona

Onaona wale ka maile ka ka ha`a o Keaau

 

Me he mea `la, o ka halialia a me ke anoano aloha no ke alii wahine, ua ili iho ia maluna o lakou a pau

                                                                                                            (Aole i pau.)

 

He Nu Hou Hookalakupua ma Kohala Akau nei

 

E kuu Kilohana: E oluolu hou mai ia`u e puili aku me oe, a mau hoi e huai ae i ke ao malamalama i na hana puuwai eleele a kekahi "Hoano" o ke akua, oia o Kalahopuka.

Ma ka wanaao Sabati a ao ae Poakahi Augate 15, ua hiki aku o H W Keawe a me T M Keaunui a me kahi mau kokua no ke kii ana ia Hohe w., @ mea i nalowale a i ike ia hoi no ekolu manawa, ma kahi o J W Kaanaana.        

O keia Hohe w., hekaikuahine ponoi oia no T M Keaunui, a @ hoi na Kalahoauka, a wahine no hoi na @ na kupunakane kahu hoano.

Ma ka hale i olelo ia ae la maluna ua @ aku o Keawe he makai oia, a ua pane mai o Kaanaana kaikuaana ponoi o Keawe, auhea ka oukou "Palapala Huli," aka, aia ma ka lima o Keawe he palapala, ua nui na olelo aku a ka makai, he ole nae ka wehe ia mai o ka puka.

A ma ke kakahiaka nui o ka la i olelo ia ae la maluna, ua hoouna mai ka makai i kekahi elele i ka lono i ka hope makai nui, J W Moanauli a ua hiki aku oia malaila a hui me kona makai a me na kokua.

Ua kikeke aku ka makai nui no elua manawa. aole leo maloko i pane mai. A ua hele hou oia ma kekahi aoao mai o ka hale, e kikeke ai, a iaia e kikeke ana ua lohe oia i kekahi nakeke maloko.

Aole i liuliu iho, ua hemo mai la ka puka. a komo aku la oia iloko, a hui me Kaanaana, @ ka, Kahikina a ninau aku la oia ia lakou, auhea o Hohe, wahi a ka lakou la pane, aole makou i ike. Ia lakou nae e lilo ana i ke kamailio, ua ike iho la ka makai nui J W Moanauli i ka pii ana ae o ke pani o kekahi pahu lole, mamua pono o kona alo no ekolu manawa.

A loko o kela mauawa, ua noi aku la oia ia lakou e oluolu mai e wehe ia ke pani o ka pahu, ua ae ia mai la oia e wehe.

I ka wehe ia ana ae o ke pani o ka pahu, e loli pua ana ua Hohe nei me kahi muumuu keokeo i kona i i, ua hele a pulu i ka hou, ua haikea ke ano o ke kanaka, ina e loihi iho, ina ua lele loa ke aho o Olepau.

O ua Kalahoouka nei ua hele ae la kona ano a haikea, a pane mai la oia i ka makai nui, o oe a o makou nalo iho keia, a ua pane ia aku oia, aole e hiki ia`u ke huna i keia hewa au i hana loihi ai. A ua lawe ia mai ke kino o Hohe ia kakahiaka a noho koke no ka aha, ma ia kakahiaka, a ua hoopai ia no 10 la paahao ma ka hana oolea.

Ua hoomaka kona nalowale ana mai ka la 26 o Iulai i hala iho nei a loaa iho la i ka la 15 o Augate nei.

A a ko Poalua mai Augate 16, ua hoopuka ia ka palapala hopu no lakou, ua holo loa ua Kalahoauka nei, aole i loaa iki a hiki i keia manawa. Ua lohe wale ia ae ua lele i ka pali, a o kekahi lono hoi ua holo malu no Hilo.

O ka wahine mare a keia Kalahoauka aia no i Hilo, aka, ua lilo nae keia moopuna i wahine aloha nana, a haalele loa i kana wahine mare.

O keia ae la ka nu hou hookala kupua a keia maka peni. Me ka oiaio,

                                                                                                H. K. KAOPUA.

 

                                                            FRANK GERTZ

 

                                    MEA KALEPA A LAWELAWE HANA MA

                                                NA ANO KAMAA A PAU NO NA

                                                 Wahine, Kaikamahine a me Kane.

Na kamaa Buti a me na Kamaa haahaa no na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano paikini hou loa

                                                                        208@-6m

 

                                                PACIFIC HARDWARE COMPANY

 

                                                            Na hope o Dilinahama Ma.

                                                             Mau Mea Kuai Lako Hao

                                                             Alanui Papu, Honolulu

 

                                                 HALE PAIKII ALANUI NUUANU

                                                 I WEHEIA NO EKOLU MAHINA.

 

MA HOPE IHO O NA HOOPONO hou ana i wahi e loaa ai he wa maikai no kela a me keia e hele mai ai e pai kii no lakou iho ma ka uku oluolu, ua hoopaa iho makou e hoolako aku i ka poe a pau e like me keia malalo iho:

Kii pepa,         6, no $1.00.

Kii lako hale, lumi, hale a pela aku     3, no $1.00

Kii nui 8x10    1, no $1.00; a i ole $8 no ke kakini.

Hoomaemae a hoolele hou ana i na kii ka hiko, ma ia uku hookahi no, Hookahi kii pena 8x10 a me ka laau, he $6.00.

                                                            H. A. LUSCO MB,

                                                            Helu    Alanui Nuuanu. 2116-tf

 

                                                            PAPA! PAPA!

                                                            AIA MA KAHI

                                                            LEWERS & COOKE

                                                             (O LUI MA)

                                                Ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

                                                             E loaa ai

                                                            PAPA NOUAIKI

                                                 O kela a me keia ano

@ Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, A me na Papa @ nui loa

 

                                                Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e @ Na Kui mai ke Nui a ka @, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale, Na Aila e ae o ua ano a pau.

 

                                                            NA WAI VANIKI

                                                             A ME NA

                                                 WAI HOOHINUHINU NANI

                                                 O NA ANO A PAU LOA.

                                                 NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka pau, ua makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

                                                                        NO KA

                                                            UKU HAAHAA LOA.

                                                E likeme kamea e holo ana mawaena

                                                 LAUA a me ka MEA KUAI.

                                                HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

                                                            HOOLAHA KUMAU,

 

                                                             Kakela a me Kuke

                                                HALEKUAI NUI O NA WAIWAI

 

E laa na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me liilii, kila, wili puaa, rula, apuapu, kui o na ano a pau, kala kaa, hao hoopaa puka

 

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi, kalapu, kope hulu, pulupulu, @ ka lakala, lina hao, ami, keehi, a me

                                                             KAULA OP@

 

Palau o na ano a pau, Oo, ho, kopala, pe, kipikua, hao kope, au ho a pela aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao pili piula, kaa palala, ipuhao, ipu @

 

                                     PA PALAI MAKAU ME KE AHO

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula @ uaina, hu`akai, ehi wawae, hulu pena, a pela aku.

 

Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhi kuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe,

 

                                                 PENA HOOMALOO

                                                 a me aniani hale

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO, AILA KAA, INIKA KAMAA.

 

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA ANO HE NUI A LEHULEHU

 

                                                 LOLE MAKEPONO

                                                             E aa na

AHINAHINA, KALAKOA, @ KEO, LEPONALO, HULUMANU, UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.

 

                                     Ke Kuike a loaa no ia ma kahi o

 

                                                 Kakela & Kuke!

 

                                                 NA MEA PIULA

 

                                                 Mikini Humuhumu

 

                                    Mikini a WHEELER a me WILSON

 

                                                MIKINI A WILCOX ME GIBBS

 

                                     NA MIKINI A REMINGTON

 

He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai @ ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike

 

                                                Laau Lapaau Kaulana Lo

                                                 A DR. JAYNE.

                                     LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, @ KUNU, PENIKILA, HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

@ Laau Hamo a Pela `ku

                                                 Kakela me Kuke