Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 37, 10 September 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA Ka Olali oke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

I Ki •*»*'.» I Kojlt «i C O **> ! '-*• *-* l ' »*U«e;* 1 wn» ' '•>*< U,t r*a 1 '«* »"•*»•»« -• •.» ,-• * I <!<* Hm t.'.k ,t 4 ».< M, !Zj Xihii Puhioiiio W;!iis 9 h Sikiu.

A o k« Kuoaen Iwlkuai o k* UakakU»

IK.\ puka ana mai o ke aiii opio me kona kah:ko kaua a me kona mau pono kaua a pau, ku iho !a oia iwaena o na alii o Europa a pane at la oia. () ke aupum nai.a t kaili kuu vsahine oia iiuanei ku'u enemi ino ioa, a ina he poe powa ka mea nana i lawe aihue, alaila, o ko'u rnau enemi ino loa lakou, a e hiki aku auanei au e luku i ko lakou lahuikanaka: 0 na aliiwahine hoi ke uu nei lakou i ko lakou mau hupe no ke aloha i ke alii opio. I ke alii opio i kau ae ai iluna o kena lit«, ua huh mai la oia a pane mai la i kona makuakane a ine kona mau kaikuaana, e malama pono i na aln o Europa a hiki 1 kona huli hoi ana mai L'a kunou aku la kona mau kaikuaana me ke kulu ana iho o ko laua mau waiinaka. 1 ka ike ana mai o ke alii opio i na helehelena kaumaha e kau ana maluna o kona mau kaikuaana, ua pane mai la oia: E o'u mau hanau mua, mai hookaumaha i ko olua mau naau, no ka mea, aole i hoohana ka ikaika o na liiua oko olua pokii. Eia wale r»o ka'u kauoha īa olua, e kukala aku olua i na pakaua a pau, » e kauoha pti aku 1 na Naita o ke Kea litii.o!e!e e liuliu no kekahi hana nui a'u i manao ai e hana

ma keia mua aku. I ke kau pono ana ae o ke uhi opio iluna o kona lk>, oia no ka wa i kau like ae ai na naiia kiai kino o ke alii opio maluna oko lakou mau lio. 1 hakalia no i ka puiki ana mai o ke aln iopio i ke kaulawaha 0 kona lio, a i ke I kuu ana aku, oia no ka \va i oili aku ai ua lio nei, » pela no hoi me ko na naj ita, a nalo nku la iluko o na ao opua o ka lewa, a m.ii luna iho i hooinaka iho |ai e tho a kau aheahe ana i ka ilikai. a oia 1111 ko lakou wa i holu aku ai maluna o ka ilikai, e holu ana nialuna o na ale o ka moana. I ka hiki pono ana ae 1 ka hora 9 ua ike koliuliu aku la lakou 1 ke k.\u wahi mea keokeo iluna o ka alo manuia pono o lakou, a ma ka lakoi: huonuepoiH• ana he ano like me k«.kahi n.oku. la manawa 1 kena aku ai alii o[ūo i kona mau ukali e awiwi. a o*a no ka manawa i kuupau iho ai lakou i ka holo'o ko lakou niau !io, e hakaka ana me na ale oka moana Ike Kokoke ana aku ua ike pouo aku la lakou 1 ke kino o ka inoku, a oia im ka manawa i huro ae ai ua mau ukaii nei o ke a!ii opio, a iloko o na sekona pokole wale no ua kau aku !a lakou iluna o ka moku me ko lakou mau lio, a he mea haohao !oa la i na pi»e e noho ana iluna 0 ka oneki.

| l-nuhi like ae la Ukou i ka lakou ! mau pah-kaua, a mnau aku U ke alii j opio: Aule anei iluna nei o keia moku | kekahi mau wahme? l"a pane like mai | la na mea a pau, Kia iluua nei 0 ka moku kekahi mau kaikamahine ui elua, | ua hoopaa ia ko laua mau lima i ka | hao, a ua haiu hoohilahila k>a keia | mau alii po«a. Ia wa i lele iho ai ke alii opio a kau loha aku la i elima o koiu nuu uk»li e ialua)u aku iaia, kue he umi e noho e nulama i ka maiuhia o ko lakou mau lio. Kauoha aku la oia i kekahi kanaka e lawe aku ia lakou ilalo, ua ae mai ia ua kanaka la, a iho nui aku U. la lakou i hik» aku ai iioko o ka rumi hookipa, e noho ana no iakou me ka nanea, e noke ana no 1 *e koi i na ui 4 ae mai e hoi>ko la ko lakou makemake, a aole nae he maliu ia nui. I ke ku ana aku a ke alii opio ma ka puk«, ua ike koke mai la no ka ui Ponulia i kana kaue. Unuhi ae ia ke aln opio i kana pahikaua a paa mi koni lima, kau aku ia oia imua me ka pane ana aku, Mai «ni a mai hoao e kut mai, o kau aku auat.et ka inake maluna o oukou' I ka ike ani mai o ua poe powa nei T ua hoao mai la kekahi o lakou e lele inai maluna o ke alii opio, aka, ua paa mua aku !a nae i na ukali o ke alii opio a kuM« i* 'ho !a tuc na kup€t

hao. O kekahi mau mea hoi ua hoao aku !a e hol».», ak3, mani"a ae o ka hoomaka ana aitu e holo ua !e!e aku la ke kanaka i .i'akai ai i ke aiii opio i'a'u o ka iroku a paa aku la kekahi, a 0 kekahi hoi ua paa aku ia i na iima o ke aiii o;ijo a p3ā iho la i ke kupee ia 1 ka hao. I ka pju ana o ua f»oe jK»wa nei i ka paa 1 ka hao, ua hele aku !i ke alii opio 3 ma kahi i hoopaa ia ai o kana mau wahine, kukuli iho !a oia a puili mai ia i kana mau wahine a honi iho

la i na papaiina, a oia no ka manawa i mau!e aku ai ka ui Pomelia. no ka nui o ke a!oha i ke kane. I ka pohala ana ac ua pane ae la oia, E kuu lei aloha, pela iho la anei au e hana ia ai me ka mainoino? Heaha la ko nuua hewa i hoopaa ia ai ko maua mau lima i keia mau kupee hao, a heaha !a hoi ka hewa a ko maua mau wawae i hana ai i hoopaa pu īa ai rae na kupee hao keleawe? E ko uiaua haku alii, e pane mai i ka haina o ka'u ninau.

I ka lohe ana o ke alii opio i na olelo a ke aliiwahine, aole e hiki iaia ke pane aku, no ka mea, ua nui loa kona kaumaha, nje he mea la he ukana kaumaha kana e auamo ana. No ka pane ole aku o kana kane aloha, ua pane hou mai la ia, Oia nae paha, 0 na au iho la no ia o ka manawa, e kokoia ana iloko 0 na wa e hiki mai ana. Heaha Ia hoi ka hewa, no ka mea, he mau iwi make no keia malalo ou e kuu mea i aloha ai. I ka hemo ana ae 0 na hao o ua mau ui nei, ua lele like mai la laua maluna o ka laua kane, a he manawa kupilikii ia no lakou. Ika mao ana ae ua pii like aku lu lakou iluna o ka oneKi o ka moku. Ninau aku la ke alii opio i kona kamaaina, He hiki no anei ia oe ke hookele hou i ka moku a hiki i ke awa o Italia? Ac, e kuu haku, ua hiki loa la'u, wahi a ka pane. Ina hoi ha pela, ke hookohu aku nei au ia oe i kapena nana e hookele i ka moku.

Pane mai la ua kapena nei 0 ka moku, ua kuko iho nei makou, e iho no makou e hoopakele i ke ola o na kaikamahine, īna aele oukou e hiki mai nei ina no ua h oao makou e kokua i kaikamahine, me ka lana no o kuu manao e haule pio ana no lakou malalo o kuu malu, aka, ia makou e makou e makaukau ana e hooko ika makou hana i hoolala ai, oia no ka wa 0 makuu 1 puiwa ai 110 keia mau lio i ka holo mai iluna 0 ka ilikai. nolaila, e kuu haku no hea mai ka loaa anao keia mau lio kupanaha ia oe. I'ane aku la ke alii opio, niai ko'u kahu hanai mai no, ka mea i kapa ia e na akua, ka haku o na kupua a pau ina ka honua nei, a ma ka lewa, a me na papaku hohpnu 0 ka inoana kulipolipo.

Ia lakou nei e holo nei, aia no kana niau a'.oha ke hilinai h' iluna oua me ke kahe mau o ko laua mau waimnka, iloko oia manawa i pane ae ai r.a ui, pehea pe neia no auanei ka paha maua e pae aku ai i ka aina ? Ao!e e a'u wahine, e hoouna ae au i kekahi o ko'u mau ukali e kii i kapa »o oiua, ia wa i huli ae ai eia a pane aku la i kena mau ukali o oukou elima e kn oukou i mau aahu no a'u mau wahine, ae e ko makou haku, aole ia he mea nui.

Ia n anawa i kdu like ae ai ua poe naita nei nis!una o ko lakou mau lio a he imo ?na na ka maka, ua nalo aku la ua mau lio la iloko o na ao polohiwa o ka lewa, a [>au aku la ka hoonianao anā na ua mau i:aita pahaohao nei. He elua hora o ka holo ana o ka mo ku ua hoea mai la ua mau naita net imua o ke alii opio me na puolo o na ui e noho nei. I ka hiki ana niai, ua komo iho la ua mau ui nei i leo laua mau kahiko a paa. ua hoi aku !* a hiiinai aku la iluna o ke alii opio I ka hiki pono ana i ka hora elua ua ike ia aku la ka piko o ke kuahiwi, no ka maikai o ka makani, ua pili aku la ka moku i ka uwapo i ka hapalua o ka hora ekolu, oia no ka wa i piha kui mai ai ka uwaj*> i na hi a pau o Europa, a na natta kaulana o Europa no ke ake nui e ike kumaka i ka mea nana i aihue i na ui kaulena o Ita!ia, o ka olelo a na e hookuu aku ilalo a na lakou e hoekau mai i ka uku hoopai a panni hoi no ka lakou mau hana ino, aka ao* | le i j.>ane aku ke aiii opio, kauoha aku la oia i kona mau kaikuaana e maki j

n;ai i nu kea he 4.ccc no ka maiama ana i ku maluhia o na pio, a hiki 1 ka wa e hooko āi na lunakanawai 0 kona aupuni, he nianawa oie ua hiki kino mai la na koa he 4,0::^. Ia mana*a i pii like mai ai na kai kuaana o ke aiii opio a kii loa aku ia i na pio, a i ka la«e ia ana mai o ua mau pio nei a ku sna i ka uwapo. ia manawa 1 hoomaka uiai ai ka Moi 0 Peie.<ia e hahau me kana pahikaua, aka, ua paa e aku la ka pahikaua a ua alii la i ke kaikuaana 0 ke alii opio. Ia wa i pane mai ai ka Moi e make !akou a pau, o ke!a ka poe powa ino loa o ko'u aupuni na lakou e !uku nei i ko'u iahuikanaka a n ; e ka'u mau kai-

kamahine. Pane aku la ke alii opio: Kka Moi ? e ka!i i kau mau olelo. Apopo e kukala aku ai au i ko iakou hoopai. Ia wa i kau aku ai na aiii maiuna o kekahi kaa lio e buki ia ana e na paa lio eono, a o ka hale alii ka pahu hopu. I ka hiki ana aku o ke kaa alii 1 ka hale alii, oia no ka wa 1 piha kui ai ka lewa i na leo kumakena o na makaainana. Mahope 0 ka pau ana oka pihe kanikau, ua kauoha aku la ke ahi opio i na lunakanawai kiekie o kona aupuni e hele mai. He manawa oie ua hiki mai ua poe lunakanawai nei. O keia mau iunakanawai elima, ua hookohu hou aku ia ke alii opio 1 kona makuakane a me ke alii powa 0 Mauna Aniani i mau lunakanawai hou na lakou e noonoo i keia hihia, a iloko o keia hihia he ehiku lunakanāwai nana 1 hookolokolo I ka makaukau ana, ua lawe ia mai la na pio imua o lakou, a o na alii hoi o Euroua eia lakou ke oni e wale inai nei no iluna o ko lakou mau noho, no ko iukou manao e kau like no 1 ka hoopai maluna o na i>io. Aole paha au e kamailio hoololoiahili wale aku nu mu ke kamailio ana, aka, e hoike aku ana au i ka olelo hooholo a na lunakanawai i hooholo ai, a oia keia: Ma ka noonoo ukahele ana a na lunakanawai ehiku, ua hoohoio iho U lakou e koli olu ia ko lakou mau kino ma ka lima 0 na makaainana o ltalia, a e lawe hele ia ma na alanui o ke kuianakauhale e hoomainoino ia ai.

I ka holo ana o keia mau mea ua kahea ia aku la na pio e ku mai lakou iluna. Ia wa i ku like mai ai ua mau pio nei iluna, a oia no ka wa ī kamailio aku ai na lunakanawaiK na pio, no ko oukou hana ana i kekahi kaiaima eieele maluna o ka ui Pomelia a me kana aikane aloha oia hoi ko oukou iawe aihue ana ia iaua me ko oukou manao e hooko ia ko ou kou mau makemake lapuwale, a no ko

oukou hoopaa hewa ana i ko laua kino me ko oukou ho-o ana i na popo weiu ma ko laua mau waha nolaila, ke hoopai aku nei makou ia oukou, oia hoi, e koli ola īa ana ko oukou mau kino e ka pahi a na makaainana o Italia nei a me na lii o Europa a puni, e alakai hele ia ana oukou ma na huina alanui a hiki i ko oukou la e make ai, a o ke koena aku e puhi ia ko oukou io a me ko oukou mau iwi i ke ahi oia hoi ko oukou mau luakupapau a keia aha i hooholo ai. Ia wa i kahea ia ai ka Ilamuku nui o ke aupuni, i ka hiki ana mai ua haawi ia aku la na pio ma kona iima, a nana i liooko aku ika hoopai maiuna o na pio o na lii kekahi i komo iioko o ia hana noomainoino, ua iawe ia aku la ua i poe pio nei ma na huina o na alanui me ka hoomainoino ana, a hiki waie i ka lele ioa ana o ka hanu o ua poe pio nei, ua puhi ia aku la ko iakou mau io a nii: ko lakou mau iwi i ke ahi a oia ka panina hope ba o na hana. I ka pau ?na o neia mau hana ku i ka hooweliweli, ua huii hoi aku ia ka huakai alii no ka haie aiii, a malaiia iakou kahi i noho ai no ka hooiuoiu ana, a o kekahi poe alii hoi ua hele nui aku ia e inakaikai ma na wahi kauiana o Ita!ia. Elua mahina o ka noho ?na o ka ohana alii ua hoomakaukau iho la lakou no ka hoi ana i ko iakou mau au puni, o kekahi mau keiki alii ua ku a hoohihi ioa ia Itaiia no ka mea iloko o keia hiki ana aku o na keiki aiii o kekahi mau aupum o Kurupa i Itaiia T ua komo koke iho ia iu> na wahi huli, a ua hoomaka koke iho la no ia o ke kanu ana, a ua ku a nanea ioa, a pela no hoi me kekahi mau kaikamahine aiii o Europa, no ka mea i ka hiki koke ana mai o na kaikamahine alii ua kanu koke aku la na keiki alii o Itaiia ika !akou mau wahi kaiina uwaU aua uiu koke mai !a me ka mamjka maikai, o kekahi poe o keia ua hoao no iakou e mahuka, o kekahi poe ua hoio i ke kua ; hiwi, o kekahi poe hoi ua iawe pu no i ka lakou noau uiua i ko lakou mau au- , puni, a ua hoohui ia ma ka berita hemolele o ka materemonio, o ka nui aku 1 o na keiki alii ua pau nui aku iakou i 1 ka holo iuaiu. i (AeU ī |