Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 38, 17 September 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Kauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Kauna Bevia.

Ke Kuhikehi Puueee Poepoa Kamahao, a o ka Lion* llaou Meheu I'wlolei. ffe £ndani i unnhi ia n» kt A'uokea. EHELE ana kau huakai ihea e kuu keiki. Vane aku 1j ua Edisep3 la, e hele ana au e imi i ka mea a kuu naau i aloha ai. Pane aku la ua Sct'wa la, e ae mai oe o ka! a ke hele, a na'u noe kuhikuhi ia oe i na mea a oau au e h:na a', oiai, ua maopopo aku la ia'u kau mea e hele nei. Pane aku la l a Ediirpa la, ina va aa kou naau no ka hele pu ana mai nie '-'u, alaila e hele no, no ka mea, aohe a'u wae ana no ka mea e he!e mai ana me a'u. Pane aku la o Setiw?. ina i ike au i kou fnakatkau ma keia hana, ina ua hookuu wa'e aku au la (e e hele, aka, ua nana au ia oe a ua ike au i kou mau hemahema, oiai, iluko oe o na poino he nui a me na popil.kia, e kuhi ana paha au e nalo ana li oe mai na maka mai o na kupua, eia ka, e waiho wa'e ana oe i na maka ona kupua, nolaila au e olelo iku nei ia oe, ina owau pu me oe, alaila e ike no auanei oe e kuu ke.ki i ka hana pohihihi a keu makia nti, ka n.ei i olelo ia, e komo maloko o ka puka kui kele.

Mahope o keii mau olelo a ua wahi kanaka makal i nei, ae aku la ua Ed se pa la a lele ae la ua Setiwa la a kau mahope o ka lio o Edis* pa, a j ai ae la oia mahope o kona i o me ka pane ana ae, e'kuu lio punahele, e hoi no ka aina o kaua, a hui aku oe i na kiai a pau mai nanamaka iko kakeu tina, aka e kiui me ka makaala. Ae mai la ua lio la a huli ae la oia a hoi aku la, e heomanao oe e ka mea heluhelu, o ktiji lio a Suiwa e kauoha nei, eia no kona lio i kau mji ai. 1 La lio la 1 hala aku ai, huli ae la ua Edisepa la a hi i iho la i kena lio, a ia wa no i nalo wku ai ua lio U iloko 0 nj ao 0 ka lewa. He mau ht ra loihi keia lele ana aku aua Ed ala me kona makuakane makkli, a iko laua ana aku mawaho o kekahi aouli, aia hoi pane i.ku la o Sa wa 1 kana keiki. E kuu keiki, o ke alahe'e a kaua e hele aku nti, La kokoke m; i ia i o kaua nei, nolaila, ano kou wa e huli mai ai a huki aku i o'u mau wnhi umium', alaila, e ike no oe ia'u aole au no ka heluna o na kanaka nunui, aka. no ka heluna au o na kanaka makalii loa oia hei na naonao. Ae mai la o Edisepa a huli mai la o a a huki se la ika umiumi oua wahi nukuakane nei ona, a he kani ana no ke u 0 ua wahi Sctiwa nef, lilo iho !a oia 1 wahi naonao, he kino kanaka no nae kona, aka, o keoa wnhi pauku kino, he oi aku o ka makahi lua ele, aohe lua o ka makahi e like me ia. 1 ka ike ana o Edisepa i ua wal.i makuakane nei ona ua makalii loa, akaaka ae la oia me ka pane ana ae, komo io no ka oe maloko o ka puka o ke kui kele.

1 kela wa 1 lilo ai o Setiwa ; kanaka liilii loa, a no ko Edisepa ike maopopo ole iho i ua wahi makuakane hookaUkupua ta ona, kahei iho la oia, e papa Setiwa, auhea oe. I ka lohe ana o ua wahi Setiwa nei i ka leo kana keiki, puiwa ae la oia me ka pane ana ae me ka leo nui moakaka e hke me ko ke kaoaka oui; eia no au. I keia wa no hoī, e komo iho ana ua wahi kanaka la iloko o ka hulu o ka lio e pee ai, e like me ke ano roau o na uku, a kaua paha e olelo iho ai e ka mea heluhelu. he ukulele ka o Setiwa. I ka ho'.opono ana 0 keia mau mea, e like me ka mawehe ana ae o ua ao o ka lewi, pc!a iho la i ike aku 21 o Edi»epa i kekahi maUmalama kupanaha a he manawa pokole maho| e iho o keia lele ana aku a laua, kau aku la laua īluna okekahi a:nt nani lua o>, henani na hiohiona o ki afna ke nana aku, waiho moUU imua o ka maka, aohe w«hi a ka naau e hoohal-hala ai, a e oema ai boi no oa kee. Ke naoa aku i na laau ulu o ka ain: b« uliuli miikai u lau m&i 010,10

na huaui ono hui c pa'a memele £na :na na w*hi a pur.i ka aim. Ke nana aku hoi i na pua aaii loa i iike oie ko Ukou mau wai'nooluu e po&ohe ana i ke awakea, pa mai la ka ma kani aheahe malie lawe pu mai la i ka aala o na pua like ole, a ke honi aku ki ihu i ko likou mau aala, ua like me be ipo ia nau i aluha loa, e hoala ana ia ee : ke ku'u aumoe, ka heoheno i ka pukaihu ke hanu īho. O keia mau haanina a pau oia ka £d sepa i ike &ku ai, a oia kana i pane ae ai, kahaha, e kuhi ana au o na au puni o Bevia ka i haawi ia i na nani a pau, eia ka hoi eia ae no ua nani i ei ae marr.ua o na nani a Dau. #■ ' Oiai ua Edisepa la e .ia!ii ana me ke»a mau noonoo, pane ie ia kona \vani makuakane nukalii mai loko ae o ka hu\u lio, e kuu keiki e lele iho oe ilalo a e nak ik.i i kou lio a e kii mai ee ia'u a hoopili ae mahepe o keu ku?, a o ka'u mau mea auanei a pau e olelo aku ai ia oe, eia k;u e hana ai, oiai o kahi oka mea huna a knua e 1 e'e nei, eia 'anei, aoU mea nana e malama nei, he wahine ai he nihkia maopopo oia, nona na maiao e l»ke me ko ka bea huluhulu o ka mauna, he kupua mana kela, he piha ika iKaika, a o ka makuahine ponoi no hoi ia oko wahine Bakintksa..

Ae aku la ua Edisepa la a īele iho la eia ilalo a mkiikii iho la oia i kona lio a o kona wahi mAuakane hoi pili mai la oia niahope oke kua o Edisej a a hoomaka aku la laua e kotr.o iloko o ka uluwehiwehi o r,a r>ua. Ia Ijui iwaenakonu o ni ululaau lo he ae Ij o EJisepa i ka haluhi o kekahi mea me he hekili la, a oia kara i ni nau iho ai i kona wuhi inakuakane penei: "Heaha keia mea e halulu mai nei ?*' Pane aku la o Sctiwa, o keia mea nu e lo'ne nei i ka ha!uh\ o ka lunhine Ha pa Bea kena, ka mea nona ka i loa o Uu erab, o kana hana e hana mai la, e holulio ara eia il«.ko o Miliwai Omaomao, a no ka hululu o na kapuai wawae o kona lio keokeo Liona Eleele, nolaila kela halulu au e ljhe la. Auwe ! wahi a Edisepa, aia la ihea ia wahi ana e holo moi la ? P-nc aku la kona wahi makuakane, aia m;ildlo aku nei o keia wahi a kaua e hele aku nei, he aina nei lauh, he inu'iwai nui hoi, a o Kona inoa o Muli*ai Omaomao, aia iloko o keia mulivrai hr elima mau mokupuni, a maluna o i:a mau mokupuni Ii e ku apa elime mau ha!e[>aahao, aonn kanaka a piu e pio ana i ua lualune b, e hoopaa ia lakeu a pau iloko o ua mau halepaahao ia, alaila, e kii r.o ua luahine la i kana kane oia o Diabolo ke akua a!elo 4, oia hoi he 4 ena nlelo, hookahi no poo, he peo nui r:c ko keia I)iabolo, he kanaka nLi hoi oia, aehe lua e like ine ia ma ke ao holookoa, o kekahi mau hoike no ka r.ui launa ele o keia kanaka oD ab Jo, oia no ka holo ana o kana v;ahine Umerala maluni oke kua 0 ua Dubo'o nei me ka lio, e holo ana cit mai ka ai mai a hiki i ke kika la, a kaapuni ma kona iwi aoao, makeia holo ana e naenae e ana ua lio la, aole e u iho ua Oiaho'o la, nani ke kanaka a ka nui launa ole, ke h'olo ia la

Wea loa a me ka laula o kc kua me ka eha ole iho. I ka pau ana o kiii raau olelo aua Sctiwa b, pane aku la oia [Ed:3epa] ina ptla ma ka apua ana paha ko kaua o!a. Pane aku la oSetiwa, nni makiu oe no mau mea a pau, e nana mai os [ia'u e kuu keiki, a e paulele mai oe ma luna o ka'u iri>j oklo, alaila e lanakila no auanei kaua maluna ona kupua a pau. | Ae aku li ua Edisepa la a haele aku la Uua, no kekahi manawa loihi keia hele ana aku a laui», hoea aku la laua ilunao kekahi kiekiena a kiei aku la malalo o kekahi aeao, a ike aku la ua Ed:sfpa la 1 ke kahi hale pohaku nani lua ole, i kino! iaohi ia me na mea nani o kela ame keia sno, aoa ka Edisepa i ninau ae ai i kona wahi makua k*ue, nowai kela hale e ku mai la ? No Umera!a ka luahine kumia, wahi a ua wahi Seti*a la, o ka hile ia a kaua e h;!e aku ne>, e auau kaua no ka mea, ua makaukau na mea ai a ua luahine pilikua nd Ae aku la o Edisepa a hele aku la oia me na kaina wawae awiwi, a emoo« !e no hoi ku ana lfcu»-cei i kahi oua luihine Ij. Ia iaua &ai o ku au ooa kā pukc (

akj \i o Ed:sera i r.a kai<aaishir,eoiMo f ji eono ko hkou nuj e lawe enn ina mea ai luna o ke pakaukau, a eia ka kahi Setiwa i pane aku ai i ksna keiki e awi*i aku kaua, no ka nur, ta heo m akaukau ia r.a mta ai ma ke pakaukau Paneakulao Edisepo, kahaha, he olelo make pa'na kau ia ? u, oi-i, ua ike r.o hoi oe aohe a kaua ai o jttia wahi. Pane aku la ua Seiiwa la, mii mi kau oe, r.a kaua ia mau mea ai, oiai ua hiki polo'.ei m&i la knua i ka wa e ai ai, e korno aku kaua o i punuhana na mea a». Ae aku la ua Edisepa la a komo aku laua nei, a ia Edistpa i hiki aku ai ma ka lumi aina, īke mai la ua poe kaika mahine la a pane mai la iaia nei, e ke ia kanaka mahhmi e he!e ana ee ihea ? Pane &ku la o Ed;sepa, i hele mai nei r.o au ianei. Owai kou makamaka o ka helena mai ? wahi a na kaikamahme kamaaina i ninau hou mai ai. Ia wa pane mai la o Edisepa, aohe o'u makamaka, aka, he kanaka i koi mai nei ia'u e hele mai e ai, oia ka pololi. Kahaha, aole e loaa ka ai ia ee a irc na mea a pau oiai, o keia ai a me keia ia a makou e hoomakai-kiu nei na ko makou aliiwūhine. Pane aku la ua Eaisepa la, he mea ole in mau mea a pau au e olelo mai nei, no ka mea, aole au i ike aku ij

mea, no ka mea, o na mea a pau e wa iho mai nei, ua noa ia'u ij, aohe na ka mea ekea. Ao!e, aole pela, e 1 e'e oe iwaho ano, he kara' a komo hewa oe. Pane &ku la u& Ed.tepa la, e noho ana au e &i, a ina he manao ko oukou no ko'u ai ana i ktii mau mea ai, alaila e kali oukou a maona w Me keia mau huaoitlo oīa i pane a\u ai a noho iho la oia maluna o ka noho a p:ni ae la oij ia Setiwa. E Set wa ! Eo !! wahi a Sttiwa i uwa mai ai ma kekal.i aoao o ke pakaukau, no ka mea, aia o"a malaila ka hi i imonuu ai i na mea ai. Ia Ed sepa e kamailio ana me na ka ikamahine, aia ua wahi Sttiwa la i!oko o ke pa i piha i na mea ai kahi i noho ai, a e nuu ana oia. I kela wa ana i uwa mai, puiwa ae 1j na kaikamahine kuke a pane se kekahi i ktkahi, aia la mahea kela wahi kanaka i pane ae la ? Pane &ku h kek.'.h», aia hoi mahea, he kanaka uhane paha, pane hou aku la kekahi, e kali kakou malia o hea hou ae ua kanaka la.

Pane tku la ktkahi kaikamahine, mahaoi maeli keia kanaka e ai nei i ka kakeu mau mea ai 1 hoomakaukau ai na ko kakou haku, rne ka ike īho no aohe nr.na ia ir.ea ai, o ka hele mui nei no ia a ; i. Pane mai la kekahi, ua oki i hoi mai ka luahine haku o kakou la, a loea pono mai pau mai i ka ai ia. Oiai ua poe kaikamahine la e nana ana me ka naau mmamina i ki lakou mau mea ai e noke ia mi e Edisepa, p i ka hapalua like o ko Edisepa maona, ■ninau hou aku la o ; a i kona wahi makuakB|?e m&kalii penei: E Seitwa ! Ea !! wahi a Setiwa me ka leo nui iauna oie. Heaha kau mea ai e hoonuu enai nei ? wahi a Edisepa. • 0 ke kao palupalu o na kuahiwi o Midi3n?, a me ka man«« -Eruba opiopio ona ululaauo Haroda, ka peiehu io momona o Tetuma ame ka palaoa iawaiu oma o ka maia Strudia. Pane aku U o Ed sepa, kahshj, weliweli no na mea ai au e hoonuu mai neL Ae, no ke akamai o keia poe kx ikam&hine ike kuke an», wahihouaua wahi Setiwa la. 1 keia wa a kahi Setiwa e kami'lio nei, ke hoaa nei na kaikamahine kuke 1 kahi o keia leo e maopo}x> ne*, eui, ma ko likou hoomaopopo ana eia koke! no ka leo iluna o ke pakauka#, a o ke kanaka nae aoie oia malaiia, no ka mea, oke kumu oka ike o'e oua pee kaikamahiee la, eo ka makahi loa o ua wahi sctiwa ia. Ia Edisepa r.o e nanea ana ika ai ku ara kekahi mau il o ulaula iljj,o keia mau i!io ona kai makamua iea ia o ka luahine kupua Umrraia. I ko iaua wa i kuu iho a», ia wa ko ke no i p*ne n»ai ai o Setiwa p«neit E Edisep», e au ka ai ana, aia ka pono o ka piha oka opu, ina aku ka iuahioe U&eraia a hoea mai {AaU i pau.