Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 40, 1 October 1887 — Page 1

Page PDF (1.50 MB)

This text was transcribed by:  Alexandria
This work is dedicated to:  To my family Gutierrez and Leon & ku'uipo Kainoa Aila

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Buke XXVI¸Helu 40.

Honolulu, Poaono, Okatoba, 1, 1887

 

GEORGE P. KAMAUOHA

 

He loio a he Koua ma ke Kanawai.

A Me Mea

ANA AINA

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091 1y

 

@ Pahu Leta Helu 415

Chas. T. Gulick.

Notari, a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no na Paahana, he Agena haawi Laikini Mare

@

 

A ROSA (AKONI)

LOIO O HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala

KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina. tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA AMA KE KANAWAI?

HE Agena Hooiao Palapala no ka Mokupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa. Tf

 

WILLIAAM C ACHI.

Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

 

He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

 

Keena Hana, Hele 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Peterson.  2114-y

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI. HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

Keena Hana, maluna no o ka Banako o Hihopa ma. 1 yr.

 

JAMES M. MONSARRAT (MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna hooiaio Palapaia.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

KEENA HANA: Alanui Kalepa.

 

KAMIKA, KAKINA a me KINI, LOIO, LOIO, LOIO

KEENA HANA: HELU—Alanui Papu, @ Honolulu

 

S.B. DOLE, LOIO, LOIO, LOIO.

He Luna Hooiaio Palapala

KEENA HANA: Helu 15 alanui Kaahumanu 2070 1y

 

W.R. KAKELA,

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala.

 

M. THOMPSON, LOIO MA KE KANAWAI.

Keena Hana, aia iluna o ka Hale Pohaku o Kimo Campble, kihi o na alanui Papu me Kalepa, Honolulu.

 

HE LOIO IMUA O NA AHA.

            Ina i makemakeia, alaila e haawai no oia kona manao kanawai ma ke kakau ana ma ka pepa, no ke ano o ka hihia e manaoia ana e hoopii maluna o na olelo ike e waiho ia mai ana e ka mea nana ka hihia. 2121-1y.

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

            Mea kuai papa a me na lake kukulu hale na ana a pau, a ma ka mo ne pono a pau no ku hala.

Kihi Alanui Moiwahin me Papu. tf

 

E.G. HITCHCOCK (AIKUE HIKIKOKI)

LOIO, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Bila Aie, me ka wewi HILO, HAWAII. 2114. 1 YR.

 

S.K. MAHOE.

LOIO A HE KKOKUA MA KE KANAWAI.

 

Ma Agena Hooiaio Palapala Kope ne ka Makupuni o Oahu.

 

He Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana me ka Apana o Waialua, Oahu.

E loaa no ma Waialua, Oahu. 2128-1y.

 

WILLIAM McCANDLESS.

            HALEKUAI BIPI O WILLIAM MA KALALENA ma Ulakoheo. Na ano Bipi a me na ia a pau o ka makeke no na kumukuni @luolu. Uala Kahiki a pela`ku. 2002-1y.

 

Edisepa Ferido

Ka Heina Kaulana O Bagalia

Ka Olali O Na Mea Huna Pohihihi

Ka Aina Lewa Pahaohao O Marna Beria-

Ke Kahikuhi Paucne Poapou Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Pololei.

He Moolelo Enelani I unuhi ia no ke Kuokoa

 

Iaia I nanea as ai a no ka maalo ka naka ole mai, pane ae la oia me ka leo hooio, a , o oe e kena kanaka imi pohihihi, he oialo no akamai oe i ka ho ike ana i na mea ohihihi malalo o ka honua, a ma ka lewa nei,aole loa e hi-iki ia o eke hoike mai i ka’u mea ohihi e hana aku ai.

 

Me keia mau huao’e’o ua luahine la i pane aku ai, a huh ae la oia a pane ae la i na pani puka hao penei:

 

Umera Assarado Sasiona Udo Pusi gorano, o kea no o keia a penei no ia ke unuhi ia ma ka olelo Hawaii:

 

“E Umera, e ae mai oe ia’u e komo aku maloko o Psgorano.”

I keia wa koke no i nalo honua aku ai ua mau panu puka hao la, a hamama ae la ua aina nani la.

I ka luahine aikanaka i komo aku ai maloko, hoi hou ae la ua mau pani pu-ka hao la e like me ka mau.

I keia wa I pii ae ai ua wahi Setiwa nei a kaua a kau ae la huna o ke pooo ua luahine la a nina aku la oia ia mo lawai Omaomao a me na mokupuni e ku ana iwaena.

 

Maanei e like ai kakou e na hoa hoi nainau o keia boonanea i ka pahu’a o ka mana o keia luahine,oiai ina wa ma mua ae, he mana keia wahine, aka i keia wa, ua haole loa kona mana malalo o Setiwa ke kanaka makalia.

 

He mau minuke a koe wale no mahope iho o keia, hoea aku la laua nei iluna o kekahi mokupuni ma ka aoao o kekahi mauna.

            Ia laua e ku ana malalo o na pali a kahea ae la ua luhaine @ nei

            @

            I ko Setiwa wa i lohe ai i keia mau mea kani, ua manene koke ae la kona mau kumu pepeiao a aneane oia e haule ilalo o ka papahele i kau a mea o ke "sweet" o ka hookani ana a no ka nahenahe maoli no o ka leo o kaikamahine, a ina la i haule ua wahi makali hookolohe ia, ina ua ike ia oia ma ke pahu o kona wahi pauku kino kanaka- naia i alo o ka papahele.

            Mahope iho o keia wa a ka luahine i huki iho ai, ia wa koke no hemo mai la kekahi puka gala, a ike ia aku la ke-kahi lumi nani lua ole e waiho mai ana imua o laua, a na’oko mai o ua mau puka ia e moe ana elua mau hona, a maloko aku o ua mau kaikamahi e e hookani ana i kekahi mau mea kani, a e kau ana ma ko lakou mau poohiwi he mau manu pakahi, a e himeni pualu li-ke ana lakou.

            Ia wa a ua luahine nei e ku ana imua o ua poe kaikamahine la, ia wa kulou like mai la ua poe kaikamahine la a pu- ana like mai la ua poe kaikamahine la i ka huaolelo hookahi penei:

            E ola ke aluwahine Umerala I ke ahi o na lii

            I keia wa ike ia aku la ka owaka ana mai o kekahi lumi a hamama mai la kekahi pani puka a oili mai la keka-hi mea nui huluhulu, ua like kona nui me he puu la, a ia wa no i poha mai ai kekahi leo nui me he hekili la penei:

            E Umerala, kuu ipo aloha, e neenee mai imua o’u kau kane nei, I oluolu iho ai au ke honi aku i kou mau papalina nani, a kau iki aku hoi iluna o ka lio lele hoonui hana. I keia wa hoomaopopo aku la o Seti-wa o Debolo kela, a o kona poo wale no keia e oili mai nei,nui maoli no hoi kela kanaka, nui no hoi oia a uuku loa hoi kela kanaka, nui no hoi oia a uuku loa hoi hoi au e like me ka naonao, aka ina e haele maua ma ko maua ikaika, alaila e lilo no oe i mea ole imua o kuu mau lima liilii nei.

            Me keia mau huaolelo ua wahi kana-ka makalii la i pane ae ai a lohe aku la oia i ka pane ana aku a ka luahine Umerala i kana kane ia Debolo a pene, oia i pane aku ai.

            E kuu aloha he hana nui ka’u I hele mai nei a oia hoi keia.

            @

            I keia wa a na manu e lele pohai ana maluna o Umerala hoomaopopo aku la o Debolo aia iloko o keia Umerala wahine ana ke kanaka, nolaila oia i @ ae ai i kana wahine i ka pane ana kau.

            E kuu Umerala, aohe anei he kanaka i hele mai nei oe?

            Pane aku la ua luahine la, aole o wau wale no keia i hele mai nei aohe mea e ae.

            I kela wa i huli hele mai ai na liona ma na aoao a pau o ua luahine la, aole no he wahi mea a loaa iki o ua wahi makahi ia, pohai ae la hoi na manu ma luna a malalo o ua luahine la, aohe no he wahi mea a loaa iki o ua wahi makahi la.

            No keia nele, pane ae la ua luahine la, aohe kupuna e hiki ke hahai mai ma-hope o ko’u meheu, oiai ua ike au i na mea a pau e hele mai ana mahope o’e a no ko’u ike, owau wale no keia i hele mai nei nolaila au i hiki loa mai nei imua ou e kuu aloha.

            I kela wa, pane mai la o Debolo,ae, ua ike no au aohe kupua hiki mai i o’u nei,nolaila la ea, e lealea kaua i ko ka-ua aloha, oiai i a hiki mai kuu mai o ka naenae, a oia ka’u e hooheno ae nei:

E akahe’e iho oe ua eha au

Ua hiki ku mai o ka naenae

Mahea ka nae i hiki iho ai

A e nipo nei oe kunewanewa

            Aohe no i pau loa aku, he mau wahi huaolelo aku no hoi koe la, alaila pae loa aku i kula.                Mahope iho o lauaalo aku la ua mau ipo alo-ha la loko o kekahi lumi, a he mea no ia na kaua e noonoo iho ai aia laua la i na ai helu ekahi a Wahia, o kela lawe o keia muki aia ka pono o ka pae i kula kuu ka nae o waa kupolo.

            I kela wa a ua mau kupua la e kuu-pau la aia no kahi Setiwa ke hoolono maile la, i ka u a ka melo i Waahila aohe nae he wahi mea a eueu iki ae o kona wahi kakala.

            A kuu ka nae o ua mau elemakule la, pane aku la i kana alo ha, e hoi au, a e lawe aku hoi oe i keia komo o, ka mea hoi ma kuu lima uuku e paa nei. Wehe ae la ua luahine la a haawi aku la i kana kane, a lawe ae la ua Debolo la a hoo ae la iloko o na alu eono o ko na maka akau, a pane mai la ua Debolo la penei:

            Pau aku la, komo aku la iloko o kuu mau maka, ina o ke kanaka e kii mai ana i ko komo, alaila e hai mua aku no au  iana, he paina kakahiaka ia no’u.

            I keia wa a ka luahine i haawi aku ai @ lele aku la kahi Satiwa a kau @ Debolo, a i ka wa a Debolo i @ ke komo iloko o kona mau @ i kaino pu aku ai kahi Satiwa @ o ka maka o ua Debolo @ Setiwa ike ana ua paa @ nahunahu iho la oia ma ka @ o ua Debolo nei, a @ o ke nahu ana a ua @ iho la ka maka o @ ia wa no i lele mai ai @ elike me ka lele ana @ manao o Debolo i @ iaia he kupua, o @ aole no hoi oia @ ke komo o kana wahi @.

            @ e heo la, ua like me ka @ maka, ku ana oia imua o @ Edisepa, a hahai aku la oia i @ mai ka mua a ka hope.

            @ i liuliu mahope iho @ Umerala la me na @.

            @ e ku ana imua o ka lumi o Edisepa, nana ae la oia i ke ano o ka lumi @ mau no, aohe wahi i ano e; e a o ko Setiwa wahi i komo ai ma ka pukaki.

            Wehe aku  la oia i ka puka a ike aku la oia ia Edisepa e mae mai ana no, ua pauha loa ia hoi e ka hiamoe. I keia wa, pane iho la ka luahine Umerala penei:

Ua hei mai la ke oe, wahi a ua Edi sepa hooiamoemoe la. Ae, ua hoi mai nei au, a ke ninau aku nei au ia oe, pehea la kea no o kau huakahi,heaha ka’u  mau hana e heaha hoi ka’u mea mea loaa mai, a o kahi hea olu ka i lilo aku nei, a i ole eia anei ia oe ua mea la i lilo aku nei mai a’o aku?

Pane aku la ua Edisepa nei, ia oe i hele aku nei, haule iho au maluna o ko’u wahi moe, loaa aku la ia’u kou uhane a me kau mau hana, he oiaio ao le ia o ka hapalua o ke pohihihi aka o ka lihiihi wale no. Pane aku la ua luahine la,kahaha na wai ka ole o ke pohihihi o keia mea, ka mea aole oe like, aole i hele p,o keia huakai he huakai e hiki ole ai a o eke wehewehe mai i na mea a pau a me ka’u mau  hana, a ua ike no au e make ana oe ia’u aole ou wahi e pakele ai.

(Aole i pau)

 

Laudila

Ka NAika Hoopahaohao o Na

Kakai Mauna Me Ka Kaei Fali O Italia

Ka Olalo oke Kahua Kaua

A Eueu nana i hookunihi ka Onehi malamalama o ka La i ka Ui kelakela I malamala mawena o na kua-hiwi me na kualonoi ka nani nana i hoomalule ka puuwai o na ahiwahine a pau o Europa a keaka kena onia ole a ke alona

Ka Makani Puahiohio Willian o ka Hikina

A o ke Kupueu Iwikani o ka MakakilaA O ka pua hookahi nana e hoo-lauwhi na noonoo maikai o na kakamahine alii a puni kea o, i mea e maluhia ai ko kakou aupuni, ke manao nei au e kukulu mawaho ae o ko ka kou aupuni I mau pa kaua pale, a e hoonoho aku ana wau ia oukou na oukou e kaiai, alaila, o oukou no ka uku panai o ka oukou mau hana. I keia po iho nei, ua leie aku nei au ekkaapuni I ko kakou aupuni, a ua manao au ua maluhia iho la no ka ka-kou hanai alii. Nolaila, ke hooneho aku nei au ia oukou a me ko oukou mau , nana e malama i ko oukou maluhia. Hulo-hulo ae la kona mau tausani koa me ka hauoli nui. Hoonoho aku la oia ia Kekaupu oia ka alihikaua nui o ka pa kaua ekahi, a huli hoi aku la oia no kona wahi o ka hana me kona mau tausani koa, a e kiai ana oia ma ia pa kaua a puni ka makahiki me ka ae ole aku i kekahi mea e komo mai iloko o na palena o ka pakaua ekahi. A o na mea make a pau ma ia pa kaua, oia ka makani oua-hiohio, ka uwila, a me ke hekili. Aole he kupua e lanakila maluna o ke apo ekahi. KE hookohu aku nei au ia oe e Iwa ka mea moleloia o oe ka manu kikaha i ka la makani, o oe auanei ka ahhi kaua o ke apo elua o ke aupuni o ka hanai alii a kakou. E hoi oe a me kou mau tasani koa, oia hoi kou mau hoa manu, e kiai oe a e makaala, aole e ae ia kekahi kupua e komo mai iloko nei, a e kaahele mau kou mau koa a ouni na palena kahi au e kiai la. O na mea make ma ke apo elua i waiho ia e Aeto Ahi, oia he 12 kuahiwi ahi. Ina e hele mai kekahi kupua a hiki i ua mau kuahiwi ahi nei he 12, ailaila, he 12 no ia makahiki ana e hele ai maluna o ia mau kuahiwi ahi, ilaila no ia lehua hoi kino wailua i kona one hanau. O oe hoi e Nene ahiu, nau ke kani he “unele,” ke hookohu aku nei au ia oe, o oe ka alihikaua ma ka pa kaua ekolu, o ka aina o ka hanai alii a ka-kou. E kaukoha oe i kou mau koa e kaapuni mau lakou me ka malama i ka maluhia a me ka ae ole aku i kekahi mea e komo mai ma ma na palena a cukou e kiai ana. A o na mea make a’u i waiho aku nei ma ke apo ekolu, 6 mu-lawai ahi, a me 6 kaula keleawe i piha i ka mana kupua; a o na kupua a pau e komo mai ana ma ke apo ekolu, ua lilo kona kino i mea ole a na na kaula-hao keleawe e kanu i kona kino iloko o ka mauna hoano kapu o ka make mau loa.

O oe a Aukuu, ka manu aihie ia i ka po, ke hookohu aku nei au ia oe e lilo oe i alohakaua nui maluna o kou mau hoa manu, a e kauoha oe ia lakou e kaapuni mau lakou i na wa e pau a puni ka mea e komo makahi au e kiaai ana. O na mea make a’u i waiho aku nei ma ke apo eha, 8 moanawai me 4 ipu keleawe i piha me ka wai wela. O na moanawai 8, e paila mau ana ko lakou mau wai i kela a me kela sekona, a o na mea kino aka e maa’o ae ana e hio lakou i mau anoano o na ano laau kala-kala a pau. O na ipuhao kealeawe hoi 4, e paila mau ana ko lakou mau wai i na wa a pau, a o na mea kino aka e maalo ae ana ma luna pono iho o lakou¸e lilo koke ko lakou mau kino i mau anoano o na pua aala a pau o ka , a i ko lakou wa e helelei iho ai ma kappa o ua mau ipuhao keleawe la, e ulu koke no na ano pua aa’a, a na ko lakou aala e hookupaoa i ke apo eha. E Nunu maka onaona , ka manu la-we lau olua¸ke hookohu aku nei au ia oe, o oe ka ahihikaua nui e noho mana ai maloko o ke elima o ke aupuni o ka kakou hanai allii, e malama oe i ka maluhia o kou mau palena, a e papa pu aku no hoi oe i kou mau hoa manu main oho a puni wale i na hua lulina ke haawi ia mai e kekahi mea a mau mea paha, no ka mea, a i puni aku ou-kou i na hoowalewale o keia ano, e haalele auanei oukou i ke kiai ana i ka maluhia o ka kakou hanai alii, a o ke komo laelae mai no ia ka mea paka-ha wale.

O na mea make a’u i waiho aku nei ma ia palena, he 12 moo deragona me 8 upa makani. E luai mau ana na moo i ka luai pele a me ka hekili, ka uwila, aole hoi he kupua mana e lanakila maluna o lakou. O na upa maka-ni hoi 8, aole no he kupua e hiki ke hookokoke aku i ka ikaika o ko lakou mau makani e puhi mai ana, aole ka lewa luna,aole hoi ka honua ilalo e hiki ke hoopio i ko lakou mana.

O oe ho, e ka mani pikake, ka mea i kapaia ka mani haaheo o kea o nei, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua nui no ke apo eono, a e kaapuni mau kou mau koa i na wa a pau, a e kiai a e halo hoi i na kupua iho. O na mea make a’u i waiho aku ai ma ka apo eono, he 22 mau waipuilani me hookahi kanaka nunui, e paa ana i kekahi laau newa nui. O na kupua a pau e maalo ae ana malalo o na wai puilani, aole heluna o lakou, a pela no hoi ka nunui. Ia oe hoi e kolea, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua maluna o kou mau hoa manu, a e kiai oe me ka ma-kaala loa i kou mau palena, a pela no hoi me kou mau hoa manu. A o na mea make a’u i waiho aku nei ma ke apo ehiku, he 18 pokaa uwea mimiki, me eha mau kiaha gula, a o na kupua a pau e kokoke mai ana ma ia apo, ua pau loa lakou i ka make me ka ahailo-no ole.

Ia oe e alae, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua nui no ke apo ewalu, o ke aupuni o ka kakou hanai alii.

O na mea make a’u i waho aku nei ma ua apo la, he 6 pauku hao kila, me 6 hua ulaula, a i ka wa e maalo ae ai kekahi kupua, e hoike mai no keia mau pauku hao i ka hoailona, a o ko oukou wa ia e lele kaua aku ai maluna o ka enemi.Kauoha aku la oia ia Liona Leokeo, ia manawai i oili mai ai o liona a ku ana imua o Aeto Ahi, a pane aku la oia: E liona keokeo, kuu hoa hoomanawa-nui o ma inea i loaa ia kaua, ke hai aku nei au ia oe, ua hoonoho aku nei au i ko’u poe kanaka e malama i ka malu hia o ka hanai alii a kakou, mai ke apo ekahi a hiki i ke apo ewalu; a o ko’u manao, o na apo i koe, nau ia e hoo-noho aku i na kiai. I ka lohe ana o liona keokeo i keia mau olelo a kona hoa’loha, hele mai la oia a mamao mai ia Aeto Ahi, kahea aku la oia me ka leo nui:

E Mr Bea , ke kauhoa aku nei au ia oia me jou poe kanaka, e hoi oe e malama i ke apo eiwa o ke aupuni o ka hanai alii a kakou, a o kou ikaika a me kou mana oia kau e hana ai ma kou mau palena, a o ka mea e kue mai ana i kau kauoha, e haawi aku oe i ka make maluna o lakou, e like me ka mana I loaa ia oe, oia mana kau mau enemi. Aole a’u mea nui e kamailio aku ai ia oe, no ka mea, ua piha oe i ka mana a me ka ikaika, a ua kaulana mau no hoi oe a pani kea o holookoa no kou ikaika.

 

O oe hoi e Tiga, ka mea i alualu mai i ko’u kulana, e hoi oe ma ke apo 10, maliala oe a me kou mau hoa e kiai ai i na ememi e komo mai ana ilo-ko o ke o ke aupuni o ka kakou hanai alii, a o ka mea e kue mai ana ia oe a me kou poe, e haawai oe i ka make maluna o lakou. Ka haawi aku nei au ia oe i ka ipu-kukui o ka make mau loa, a i kou wa auanei e ike ai ua nawaliwali kou mau hoa, aliala o kou wa auanei ia e laulau iho ai i ka ipukukui a paki iho oe i ka honua, oia auanei ka wa e lilo ai kou nau enemi i mau pohaku pahoehoe. O oee dia keokeo, e hoi oe a me kou mau hoa e malama i ka maluhia o ka kakou hanai alii. a o na kupuna a pau e maalo mai ana maluna o kou mau palena, e luku aku oe ia lakou e like ma ka ikaika i loaa ia oe. Ke haawi aku nei au ia oe i keia mau hua ulaula, a i kou wa e ike ai ua pilikia oe, alaila, e hoolei ae oe he hoo-kahi hua i lewa, a he hookahi hua i ka honua, alaila, e like koke auanei oe e lilo kou mau enemi a pau i mau hua kulina, ao na manu o kalewa ko lakou mea nana e ai.

O ke apo 12 hoi, na’u penei no ia e kiaai, a o ka lohe ko oukou a malama i na kauoha, aloha oukou. Ia wa i hu-lo ae ai na mea a pau me ka hauoli, a hoi nui aku la no kahi i kauoha ia. I ka hala ana aku o kela me keia no ko lakou mau wahi, ua noho iho la ka hale alii me ka olu lana maile, loe wa-le no na manu leo lea maluna o na lala laau. E kamailio kakou no ke keiki alii a me kona mau hoa i hanu pu mai ai. I ke kino opuu maia o ke keiki alii e waiho ana iluna o kahi i hoomakaukau ia, ua komo aku la o Aeto Ahia me Liona Keokeo iloko e nana pono ai. Ia laua nana pono ana, ike iho la laua i na mea a pau e pili ana no ua like ia me ka maka o ka nana iho; oiai e ike mau ia ana ka waihooluu like ole o ke anuenue mai loko ae o ka wa-hi maka upena.

O ka wahi elua ae a ke keiki, ua like ia me kekahi opuu uwela, a e puka ae ana mai loko ae ona na alelo manama-na ka uwila he 52, e holapu ana ia loko o ka rumi holooka. O ka aa hoi e pili ana me ka opuu maia, ua like loa oia me ka lau o ka laau fiku kona palahalaha, a e moe ana hoi ma  ka aoao o ka opuu maia kekahi mea lohi e apo puni ana i ka opuu maia. O keia iho la na mea ano e i hoike ia i na mea e pili ana mawaho ae o ke keiki alii, oia hoi he eha mea anon au, a ma keia mua aku e ike maka ai ka-kou i na mea a pau i hoikeia ae la ma-luna, e ike maopopo ai kakou i ko la-kou mau ano a me ka lakou mau hana. I ka pau ana o ka nana ana a Aeto Ahi me Liona Keokeo, ua huli hoi aku la laua no ko laea mau hale. A i ka hala ana o ka elua mahina, ua hele hou aku la laua e nana i ka laua hanai. Ia laua i wehe aku ai i ka puka,pa-iwa ae la laua i ka anapu mai a ka niwi-la mai ke kino mai o ke keiki, a e wai-ho mai ana hoi he keiki nani lua ko-koke aku a huli aku la no laua hoi no ko laua mau hale.

Ia laua e uhoi ana a ke alanui e hiki aku ai i ko laua mau hale, ua pa ne ami la o Liona Keokeo ia Aeto Ahi i ka i ana mai: E kuu hoaloha, hea-ha la auanei ke keiki alii, he keikikane paha, a he kaikamahine paha; a ina no he kaikamahine ua hiki no. Aka, ma kuu manao, he keikikane no ke keiki; a e kali kaua i elua mahina i koe, aliala hele hou aku kaua e nana i ke ano ka hanai a kaua, a oia auanei ka wa e hooko ia ai ko kaua mau ma-kemake. I hala ana o na mahina elua, e hele hou aku la laua e nana, I kea no o ka laua hanai. I ko laua hiki ana aku, wehe aku la laua i ka puka, a ike aku la laua i ke keiki ua oolea loa, a o ka nani hoi o kona mau helehelena, ua like me na waihooluu like ole o ke anueanue, a me he mea la, aole no he nani e ae o ka honua a me ka lewa a me kona wahi a pau malalo aku o ka honua, e like aku ai me ka hanai a Aeto Ahi a me Liona Keokeol. I ko laua kokoke ana aku, ike aku la laua i kea no o ke keinehe keikika-ne, a he ano e loa hoi i ko laua ike pa ne, a he ano e loa hoi i ko laua ole ke waiho ana ma kona mau wawae he pahu ke-leawe i kinohinohi ia o waho me ke gula a me na pohaku makemae i oko-moia ma na wahi a pau o ua wahi pahu nei. I ka ike ana o Aeto Ahi a me kona hoa’loha i ke laua hanai, ua nui lea ko laua hauoli. A ma kahi e moe ana o ke keiki alii, e ku ana kekahi wahi ku-mu rose gula. O ka nui o kona mau pua he 24 ua, a e hoike aku no au i kea no o keia wahi kumu laau rose.

(Aole i pau.)

Eia mai ke kuhina o Laudila ke oia aku nei i keia pule mahope o kona hoo-maha ana no elua pule; a mai poina pu hoi no ka huli mea pohihihi Edisepa.