Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 40, 1 October 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

a Eueu nani i ka Or.cbi ma'.inuiam» o k* La: t*« »ciaseia i maiimau nur»tn . o na kiu-h-.wi eeai ks oanir«ina i hooniiiule ka 0 aiuwih.n« a pjiu o >i(.aU "en«» a Wc ' Ei &hai hiMio Wilir. 0 h Hikiu. Aoke Knpaea IvU»ni o ka Hakakil» AO ka pua hookahi nana e hooiauwih na noont»o maikai o na kuikamahine alii a puni ke ao, i mea e maluhia ai ko kakou aupuni, ke manao nei au e kukuiu mawaho ae 0 ko ka

kou aupuni i mau pa kaua pale, a e heonoho iku ana wau ia oukou na oukou e kiai, a 1 hemahema ma ka oukou alakai ana, alaila, o oukou no ka uku panai o ka oukou mau hana.

I keia po iho nei, ua leie aku nei au e*kaapuni iko kakou aupuni, a ua noonoo nui au i mea e U aa ai ka ma luhiA o ka kakou hanai alii, nolaila, ua kuku'.u aku nei au he mau pa-kaua a me na mea make. A0 ka nui ona pa kaua a'u i kukulu aku nei he 24, a ua irunao au ua ma'uhia iho la no ka kakou hanai alii.

Nolaila, ke hooneho aku nei au ia oukou a me ko oukou mau alii, nana e malama iko oukoj nialuhia. Hulohulo ae la kona mau tausani koa me ka hauoli nui.

Hoonoho aku la oia ia Kekaupu oia ka alihikaua nui o ka pa kaua ekahi, a huli hoi aku la oia no kona wahi o ka hana me kona mau tausani koa, a e kiai ana oia ma ia pa kaua a puni ka makahiki me ka ae o!e aku i kekahi mea e komo mai iloko o na palena o ka pakaua ekahi. Ao na mea make a pau ma ia pa kaU3, oia ka makani puahiohio, ka uwila, ame ka heKilī. Aole he kupua e lanakila maluna o ke apo ekahi.

Ke hookohu &\u nei au ia oe e Iwa, ka mea 1 o'.el 'ia o oe ka manu kikaha i ka la makani, 0 oe auanei ka alihi kaua o ke apo elua o ke aupuni o ka hanai alii a kakou. E hoi oe a me kou mau tausani koa, oia hui kou mau hoa manu, e kiai oe a e makaala, aole e ae ia kekahi kupua e komo i».ai iloko nei, a e kaahele mau kou mau koa a puni na palena kahi au e kiai la. O na mea make ma ke apo eiua i waiho ia e Aeto Ahi, oia he 12 kuahiwi ahi. lna e hele mai kekahi kupua a hiWi i ua mau kuahiwi ahi nei he 12, alaila, he 12 no ia makahiki ana e hele ai maluna o ia mau kuahiwi ahi, ilaila no ia lehua hoi kino wailua i kona one hanau.

O oe hoi e Nene ahiu, nau ke kani he "unele," ke huokohu aku nei au ia oe, 0 oe ka ahhikaua ma ka pa kaua ekoln, o ka aina 0 ka hanai alii a kakou. E kauoha oe i kou mau koa e kaapuni mau lakou me ka malama i ka maluhia a me ka ae ole aku i ktkahi mea e komo mai ma na palena a eukou e kiai ana. A o na mea mak? a'u i waiho aku nei ma ke npo ekolu, 6 muhwai ahi, a me 6 kaula keleawe i piha 1 ka mana kupua; ao na kupua a pau e komo mai ana ma ke apo ekolu, ua h!o kona kmo i mea ole a na na kaulahao keleawe e kanu i kona kino iloko o k.i maum hoano kapu o ka make loa. O oe e Aukuu. ka manu aihue ia i ka {><>, ke hookohu aku nei au ii oe e hlo oe 1 alil uaua nui maluna 0 kou ma 1 hoa manu, a e kauoha oe ia lakou e kaauuni mau lakou i na wa a pau a puni ka mak.ih;ki, m • ka ae ole i keieahi mea e komo ma kahi au e kiai ana. 0 na mea make a'u 1 waiho aku nei •na ke ajx> eha, S moanawai rae 4 ipu keleawe t piha me ka wai wela. O na moanawai S, e paila mau ana ko la*:ou nau wat i ktli a me keia sekona, a o na mea kino aka e maa'o ae ana e hlo i mau anoano o na ano laau kalakj!a a pau. O na ipuhao keleawe hoi a, e paila mau ana ko iakou mau wai i na wa a pau, a 0 na mea kino aka e maalo ae ana ma !una pono iho o bkou, e Klo koke ko lakou mau kmo i mau anoano o na pua aa!a a pau o ka henua, a i ko lakou wa e heleki iho ai ma kapa o ua mau ipuhao keleawe ia, e uiu koke no na ano pua aa'a, a na ko lakou aal* e hookupaoa i ke a;>o eha. E Nunu m*ka onaona, ka inanu iawe iau o!iva, ke hookohu aku n«i au ia •«, o 0« ka ahhikaua aui • nobo cdaiu

|ai maloko o ke apo elima o ke aupuni ( o ka kakou hanai alii, e maiama oe ika ! maluhia o kou mau palena, a e papa pu aku no hoi ee i kou mau hoa nianu mai noho a puni wale i na hua kulina ke haawi ia tnai e kekahi mea a roau mea paha, no ka mea, a i puni aku oukou ina hoowalewale o keia ano, e haalele auanei oukou i ke kiai ana i ka maluhia o ka kakou hanai alii, a o ke komo laelae mai no ia o ka niea paka-

ha wale. O na mea make a'u i waiho aku nei ma ia palena, he 12 moo dcragona me S upa makani. E luai mau ana na moo i ka luai pele a me ka hekili, ka uwiia, aoie hoi he kupua mana e lanakila maluna o iakou. O na upa makani h» i S, ao!e no he kupua e hiki ke hookokuke aku i ka ikaika o ko iakou mau makani e puhi mai ana, tole ka !ewa lunn, aole hoi ka honua ilalo e hiki ke hoopio i ko lakou mana. O oe ho. e ka manu pikake, ka mea i kapaia ka manu haaheo o ke ao nei, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua nui no ke apo eono, a e kaapuni mau kou mau koa i na wa a pau, a e kiai a e halo hoi i na kupua i.io 0 na mea make a'u i waiho aku ai ma ke apo eono, he 22 mau waipuilani me hookahi kanaka nunui, e paa ana i kekahi laau newa nui. O na kupua a pau e maalo ae ana malalo o na wai puilani, aole htluna o lakou, a pela no hoi ka nunui. Ia oe hoi e kolea, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua maluna o kou mau hoa manu, a e kiai oe me ka ma Kaala loa 1 kou mau palena, a pela no hoi me kou mau hoa manu. A o na mea make a'u i aku nei ma ke apo ehiku, he iS pokaa uwea mimiki, me eha mau kiaha gul?, a o na kupua a pau e kokoke mai ana ma ia apo, ua [>au loa lakou 1 ka make me ka ahailono ole. Ia oe e alae, ke hookohu aku nei au ia oe i alihikaua nui no ke apo ewalu, 0 ke aupuni o ka kakou hanai alii. O n.i mea make a'u i waiho aku nei ma ua apo la, he 6 pauku hao kila, me 6 hua ula jla, a 1 ka wa e maalo ae ai kekahi kupua, e h( ike mai no keia mau pauku hao i ka hoailona, a o ko oukou wa ia e iele kaua aku ai maluna o ka enemi. Kauoha aku la oia ia Liona Keokeo, ia manawa i oili mai ai 0 liona a ku ana iinua o Aeto Ahi, a pane aku la oia : E liona keokeo, kuu hoa hoomanawanui 0 <ia inea i loaa ia kaua, ke hai aku nei au ia oe, ua hojnoho aku nei au i ko'u poe kanaka e malama i ka malu ,hia o ka hanai aiii a kakou, mai keapo ekahi a hiki i ke apo ewalu; a o ko'u manao, o na apo i koe, nau ia e hoon /ho aku i na kiai. 1 ka lohe ana o iiona keokeo i keia mau olelo a kona hoa'ioha, htle mai la oia a mamao mai ia Aeto Ahi, kahea aku la oia me ka leo nui : £ Mr Bea, ke kauoha aku nei au ia io* a me kou poe kanaka, e hoi oe e malama i ke apo eiwa o ke aupuni o ka hanai aiii a kakou, a 0 kou ikaika a me kou mana oia kau e hana ai ma kou mau palena, a o ka mea e kue mai ana 1 kau mau kauoha, e haawi aku oe i ka make maluna o lakou, e like me ka mana i loaa ia oe, oia mana kau e hookau aku ai maluna o kou mau enemi. | Aole a'u mea nui e kamailio aku ai j ia oe, no ka mea, ua piha oe i ka mana | a me ka ileaika, a ua kaulana raau no hoi oe a puni ke ao holookoa no kou ikaika O oe hoi e Tijp, ka mea i alualu mai i ko'u kulana, e hoi oe ma ke apo 10, inaluila oe a me kou mau hoa e kui ai i na enemi e komo mai ana iloko o ke aupuni o ka kakou hanai alii, a o ka mea e kue mai ana ia oe a me kou poe, e haawi oe i ka make maiuna o lakou. Ke haawi aku nei au īa oe i ka ipukukui o ka make mau loa, 1 i kou wa auanei e ike ai ua na*caliwa!i kou mau hoa, alaiia o kou *a auanei ia e laiau iho ai i ka ipuku'eui a paki iho oe i ka honua, ea auanei ka wa e liio ai kou mau enemi i mau pehaku pahoehoe. O oee dta keokeo, e hoi oe a me kou mau hoa e maiam* i ke apo 11, no ka malama ana i ka maiuhia o ka kakou hanai a!ii. a o na kupua a pau e maalo mat ana maiuna o kou mau palena, e luku aku oe ia L*kou e hke me ka ikaika i loaa ia 0«. Ke haawi aku nei au ia oe i keia mau hua ulaula, a i kou wa e ike ai ua piLka oe, alaila, • hool«i ae oe b« hoe-

kahi hua i ka lewa, a he hook.ihi hua i ka honua, alaila, e ike koke auanei ue e lilo kou inau eneaa a pau i m.iu hua kulina, a o na manu o ka iewa ko Likou mea nana e ai. 0 ke apo 12 hoi, nau ponei no ia e kiai, a o ka lohe ko oukou a malama i na kaooha, aloha oukou. la wa Ihu lo ae ai na mea a pau me ka hauoli, a hoi nui aku )a uo kahi i kaueha īa. 1 ka hala ana aku o kela me keta no ko lakou mau wahi, ua nuho iho !a ka hale aiii me ka olu lana maiie, koe wale no na manu leo !ea maluna o r,a lala laau. £ kamailio kakou no ke keiki alii a me kona mau hoa i hanau pu mai ai. Ike kino opuu maia oke keiki am e waiho ana iluna o kahi i hoo-nakaukau ia, ua komo aku la o Aeto Ahi a me Liona Keokeo Uoko e nana pono ai. Ia laua e nana pono an:i, ike īho l.i laua ina mea a pau e pili an.i no ua keiki ahi la. Okaaa o waho loa. iui like ia me ka maka oka upena makahi, e hoopuni ia ana kona mau mak.i e na kilihune ua ma ka iP.na iho; uiai e ike mau ia ana ka waihooluu like ole 0 ke anuenue mai loko ae 0 ka wa-hi maka upena. O ka wahi elua ae a ke keiki, ua like ia me kekahi opuu uwila, a e puka ae ana mai loko ae ona na alelo manamana oka uwila he 52, e holapu ana ia loko 0 ka rumi holookoa. Oka aa hoi e pili ana me ka opuu maia, ua like loa oia me ka lau 0 ka laau fiku kona palahalaha, a e moe ana hoi ma ka aoao 0 ka opuu maia kekuhi mea loihi e apo puni ana ika epuu maia. O keia iho la na mea ano e i hoike ia i na mea e pili ana mawaho ae o ke keiki alii, oia hoi he eha niea ano iuit. ama keia mua aku e ike maka ai kakou i na mea a pau i hoikeia ae la maluna, e ike maopopo ai kakou i ko la kou mau ano a me ka lakou mau hana.

Ika pau ana oka nana ana a Aoto Ahi me Liona Keokeo, ua huli hoi Au la laua no ko laua mau hale, Ai ka hala ana o ka elua mahina, ua hc!e hou aku la laua e nana i ka lau.i han.ii

Ia laua i wehe aku ai i ka puk.i, |»tiiwa ae la laua i ka anapu mai a k.i ii>vila mai ke kino mai o ke keiki, a e w.iiho mai ana hoi he keiki nani lua i;!c maluna o kahi moe, aole nae laua i k«>koke aku a huli aku la no laua hoi no ko laua mau hale. Ia laua c uhoi ana ma kc ol )ni;i c hiki aku ai i ko laua mau hale, ua p.i ne mai la o Liona Keokeo la Att) Ahi i ka i ana mai : £ kuu hoalohu, !kuha la auanei ke keiki alii, he keiKikai.e paha, a he kaikamahine ]>aha; a ina »j hoi he keikikane, ola no na iwi, a ina no hs kaikamahine ua hiki no. Aka, ma kuu manao, he keikikane no ks keiki; a e kali kaua, aia no he inanawa e hoike ia mai ai ko kau makemaU; e hoomanawanui hou kaua i elua maKina i koe, alaila hele hou aku kaua e nar\a i ke ano ka hanai a kaua, a eia auanei ka wa e hooko ia ai ko kaua mau makemake. 1 ka hala ana o na mahina el ia, ua heie hou aku !a laua e nana, i ke ano o ka laua hanai. I ko laua hikī an.i aku, wehe aku la laua i ka puka, a ike aku la laua i ke keiki ua oolea loa, a o ka nani hoi o kona mau helehelena, ua like me na waihooluu l ke ole o ke anuenue, a ine he mea !a, aole no he nani e ae o ka honua a me ka lewa a me kona wahi a pau malalo aku o ka honua, e like aku ai me ka hanai a Aeto Ahi a me Liona Keokeo. I ko laua kokoke ana aku, ike aku la laua i ke ano o ke keim he ktikikane, a he ano e loa hoi i ko !aua ike i»u ana aku he pahikaua nui launa o'e ke waiho ana roa kona aoao, a e waiho ana ma kona mau wawae he pahu keleawe i kinohinohi ia o waho me ke gula a me na pohaku makamae i oko moia ma na wahi a pau o ua wahi pahu oel I ka ike ana o Aeto Ahi a me kona hoaloha i ka laua hanai, ua nui lea ko laua hauolu A ma kahi e moe aeu o ke keiki alii, e ku ana kekahi wahi ku mu rose gula. O ka nui o kona mau pua he 24 no, a e hoike aku no au i ke ano 0 keia wahi kumu laau rose. {Aeiiipau.,} Eia mai ke kuhima o Laudila ke oili aku nei i keia pule mahope o kona hoomaha ana no elua pule; a mai poina pu hoi no ka huli mea pohihahi Keli^epa.