Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 43, 22 October 1887 — NA KA POPE ANEI E HOOMALU IA MAIKONISIA. [ARTICLE]

NA KA POPE ANEI E HOOMALU IA MAIKONISIA.

Ki.i he inau hana i haiuia a i ike ia kc kupono ole ma na Mokupuni o Caro!ine Hemeahoi i mmao ia aole he kupono, oiai, ua hoopau aku la ka mana o Sepania rua o kona kanaka Ia i hele aku nei ilaila i na hua a ka Moole Pope i imi ai no kanakolu-kumamaha mau makahiki iloko o ka inea. He lunt kupono anei keia ? Ke hoole nei makou. He oiaio, aole he mea nanae hoole, he kuleana ko Sepania ma keia mau mokupuni mamuli o ka loaui mua ana ia lakou, e like me ko kakou nei loaa ina ia Kapena Kuke a waiHo na iwi i ka aina mahhin», aka, j*hca hoi na makahiki he loihi i noho ia me ka nui o na hoolilo o kekahi mau aupuni e ae no ka haawi ana i ka pono a me ka hoonaauao ana i keia poe Caro!ine, a o kekahi hoi o lakou ota o Ponape. lioko ae nei o neia mau makahiki aole o Sepania i nana mai ia mau aina ,aka i keia «ra, ua nana uui h oia a ike i ka pii ana o ka naauao o keia poe, ua Uy aa ia lakou he mau hale kula, halepu'e, l

ahe holomua, no'a'/'a, ua lalaw ma! ia oU maaiuli o ka mana i loaa iaia, * ke hea? nei oia e hana, ina awie i haaa 10 ia, t&a ke kula: dna i r.a peno 1 ;m; ;a loe ka lilo nui oko hat wi;hi*na. He mea hiki o'e paha keia ke nana t;.aka ix Ua manao ia ua hoe una aku nei o Amenka i mau kokua no r.a pomo u kona mau haipuie maliila, c:iK oAenerika maoli ka mea nana i h^wuaiana-

lama i ka U iloko o kekahi t> kera mau irahi. Ua like ka Sepa'iia mau hana ma keia mau wahi me ka Gereniania mau hana htx>hi)jbi!a a ano Karistuno o'e ma Samoa He rnea hiki o'ie paha i na Aupum naauao o ka honi;a n£i, ke pani i ko Ukou mau maka, a hookuu aku ia Sepania me kona mau kanaka hana hewa ame na kahuna e hana i na hana iku o!e ika naauao a hoohilahiia, rna o ko lakou ae ana e hookamama ia he mau ipuka no ka hooka makama ana, a e lawe ia ni wahine opiopio maiaila me ka lima nul He mau mea keia i ike ia a aole he ko'no wale aku. Ina i hina na kanaka Sepania ine ko lakou mau kahuna ina har.a ano Karisiuno, abib, aoie e i'«e ia keia niau hana weiiweii Ke manao'ana nei nukou, e hana la ana ka pono e na mana aupuni e ae ke ole o Sepania e ike ika pula o kona maKa. Mūhlo i.io nei e ike ia ai ka o na mea i hana ia:

"Ua hoouna mai nei o S'.-r>ania he moku manu\»a, a lualun.i ona ke Kiaaina i manao ia no keia wahi me t:a lutanela, he kakauolelo, kanalima mau koa, he mau kanaka kekahi i heaheua ia ma ke kanawai i aneane aku ko lakou huina i ke kanaha, ame eono mau Kahuna Pope. He niau la wale no inahope iiio oka lnki ana n«ai, ua holo ae la ka lono a j>uni mawaena o na kanaka no ke kipaku ia u'<u o na lloole Pope, a hoopūu ia na kula. No ka pau ole o na nune mawaena ona kanaka, ua kakau aku !a o Rev. I)oane i kekahi mau ninau i ke Kiaaina, ina e hoouiau ia ana ke ku ana o na kula, ka hoomart ann, K.a unuhi ana i ka ke [Akua olelo, a ina e i hi iho ana naeheu { o ka Hae Sq>ar.ia no ka ma nhia o na kaikamahme i I »wc ia eku e kona mau kan.ika a |»oe e ae pah.i ma na ha!e !a puwaie a pela aku U.i pane mai ua ua K:aain.i nei irsu o ka heie kiuo ana ak'» a R .v. I)ouru.', e hoapono mai ana i iu «inau a pau i waiho ia aieu ai i«nu-.t un;i. He hookahi a'ia ni nau i haawi i»!e mai i ki haina, a o,;t ke noi ana aku a I >.>dne e hai mai ika

manawa ana e makemake ai e h::o|.o--nopono i k 1 hookaawale ana i na {>al£na i lilo malalu o ka Hoole lV|,e, i ha na ia na palapala, a me ko ke aupum. Ua o!elo mai oia aole 0..a munawa e kamailio ai no ia mea. "He manawa pokole mai mahope o keia, ua kuahaua ae ia na K.iaaina nei, ana kekahi o ko l)oane mau kokua, ma ka inoa o Narcissus i maliele ae mai ka olelo Sepania aka i/lelo Ponape, i lohe pi na kanaka, uiai, ua ike keia kanaka ika ulelo Sepania. Ua hai ia raa ua kuahaua nei he makemake keAupuni Sepania 1 mea kaulike, ka hooholo-

mua ani i ke Aupuni l'onape, a pela aku. Ika wa nae a Narcissus e mahe* le ana, ua hoopahenehene ia n»ai eia e kekahi ona luna aupuni Scpania no kona hnalele ana i ka hoomana Katolika. Ua olelo ia mai oia e ha»lcle i ka Hoole Pope, a ina e hooie e lawe ia oia i Manila e hooj aahao ia ai, e hookaawale ia mai kona ohana ae, a e oki ia kona poo. Ma o keia mau hooweliweli la t ua hoi hou oia, i pakele ai a poo nni ke kaawale ana n>ai kona pauku kino ae. He kanaka Manila o Narcissus, a ua aihue ia oia i kona wa kanulii, a i ka 20 o kona niau makahiki ua hiki aku oia i Ponape. I kona hiki ana aku ua ao ia oia i ka ke Akua olelo, a ua apo koke mai oia me kana wahine i keia hana. Ua ae aku oia i na mea a pau i waiho ia mai ai īmua

ona e Sēpania, oiai, ua haawi ia mai laia elima wale no la no kona ae ana aku a koe hookahi, oia hoi kona ae ole ana e mare hou ia oia me kana wahine ma ke Kaiolika, no ka mea, ua mare ia laua e ka Hoole Po|)e. "O ke kumu nui oko Rev. Doane hopu ia ana, ola no kona keakea ana I na aina i lilo nui malalo o ko ka Hoole Pupe mau lima. Ua pai!a ia ka huhu oke Kiaaina n j keia nuu hana ana, hoouna ia na koa a lawe loa ia no ka hoopaahao ana maluna o ka moku manuwa Sepania a hiki i kena lawe lea ia ana no Manila me ka ae ole ia e haiwi

i kona niau pale nona iha laia ma Manila, akahi no a loaa iaia he nianawa e hui ai me ke Kiaaina, a ua waiho aku ua Kiaaina nei i kana miu kunou i hoopaahao ai la Doane, a o na mea i waiho ia aku imua ona aole i hookomo ia ka oiaio. Ikawa i hiki ai o keia niau lono i Madarida, ke kapitala o Sepama, ua haawi ia mai ke kauoha no ka hoihoi hou ana ia Rev. !)oane i Ponape a e hookuu ia oia me ka maalahi, oiai oia ua hoopaa waie ia me ke kumu ole, w Ua lawe ia mai e ka mokuahi tralia he waa(>a mekuahi ano hou no ke Kauka Farani na ka ea oia e hoo> holo. Ika hoao ana ia oua wihi waa V* nei i keia mau la iho nti ua pakele wai poino ma o ka * tna ia e ke ahi o < kona mau enegini