Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 44, 29 October 1887 — Moolelo o ka Misiona Kaahele a ka A. O. I. P. K. o Kaumakapili i na Hono a Piilani. [ARTICLE]

Moolelo o ka Misiona Kaahele a ka A. O. I. P. K. o Kaumakapili i na Hono a Piilani.

I ke kii aku keia o na wahi koloua lio o maua, ua heo i ke kula, o ka haule iho la no la. I wale iho la no wau iloko o'u, he keu ka hoi keia o na wahi koloui ha ma-ba-ga ia maua, a namunamu wale ae la no; ao!e ka paha i ae ka misiona e hele i keia la, malia paha i la hou aku ka la i makemakeia no ka misiona ke he!e; a o ka noho iho la no la ia la. I kekahi ia ae, ulu ae la ka manao iloko o ka mea kakau, e aho ka hele e ike ia Oopuola me ko laila mau kini, a ua hele no e ike, a he mea e ka hakukele o ke alanui i ka lepo opilopilo, a ua like me ka |>oi hehee; ke naue la ka lio imua, ke pii ae la ka lepo iluna o ke kua o ka lio, a ike iho ia ua oki loa kahi apeupeu lole wawae, aohe nao ai i ka papaa, hele kela a ka-hea. I ka hoomaopopo ana aku, ua like au me ko'u mau hoa uhai a holo o ua mau poJi la, me ka manu opili A hala o Oopuola, hele aku la nana i ka nani o ka nahele. O ka hele aku la no ia o ka huakai hele me na hoa 1 ka naheie a puka i kahi maikai ma kekahi kahawai e kahe ana kt wai, ua auau ka lepo, a maemae, ua kaulai ka loie i ka la, a maloo, komo iho la a hoomaka ka hele ana o ka huakai, oki he elima ko makou nui Ua kamaaina hoi ko maua mau alakai

tjt Ukou iho, a ua hookipoia aku U ma- j kuu i ka ha'e o B«ui Kaua, * ua hoo-j piii !w. I <i e ?• ke kiaa ino, ua bcle ;: * ; ma ka ho;nc o sa hoi"i>ha o ao ma na ! han* aka HAi;. ou kam o j P. j ina, a e neho nui a.*4 no. He av*u | wa«ri>c no ka belc ir»i a hiki i ka «> j ika ia, i k* haie n.» ou kahi i n ho 21, e kali mat ana i& niaua o ka htki aku. I ko maua hiki ana aku, pa no kahea a ke oU ae la nn ii la maka poniania, 2 ht ano uuuhmi no kona noho ana aku. Ika hu» ana aku iue j ia, ua līke me he hoahanau hookahi la mai ka pupuu hookahi mai, paila ke aloha hakukoi bko, Hoaumoe ia nuu li raa Huelo; ua hana ika hana aks Haku ma ke Sabati» ua piipai. ua hoolana i ka manao ona hoa. a ua lana mai no na hana o ka pono malai!a. Ua hanaia no ka Ahahui Opiopio, ua maiama ia no ke kokua ana mai a ia Ahahui Opiopio i ki maua hana i hele aku ai e hoike ia lakou, a ua lokahi no lakou ma ia apana hana; iuluia mai, $10.45. * pau ana o na hana lu'u, ua hookuu ia m hana me ka leo nanahe oka pipa himent, a hoi no na hale.. O ka mea nona ka honie o maua i noho ai no Mrs. Kalua, he wahine' haipule no, he puuwai aloha kona, he makee malihini, a pela no me kana keiki, Mr. Kaleihopu.

A hala na la ma Huelo o ka hooluolu ana, ua hele aku maua mekomaua hoa ma ke ah no Paia ka pahu hopu. Kau nui aku ka manao no ka home o ko'u hoa'loha P. Keaupuni, ke kahu o Haiku, o ka mea nae i loaa mai, heole ke kipa ana aku me ke kipa ana mai, ua hele no ke kanaka ma na mea e pono ai o keia noho ana, oia na waiwai o ke kino. Kipa aku la maua ma ka hale o ka hoa maikai, a hoi hanohano hoi o keia kau kuikawa, Elia Helekunihi, a ua apo aloha ia mai Ia e ia a me kana Eva, me ke ohohia nui, e kipa ma ka hale a hanai ai ke kino, a ua pono ia īa maua. A pau ka paina ana, haalele ia Haiku a hele aku ma ke ala loa no Paia, a ma ke ala e hele ana no Paihiihi, ua hala e aku la ko'u hoa, liolio lua kela me he mahimahi la, he ole hoi ka ike mai ia'u ka malihini ma ia wahi, a ua hele lohi wale aku la no au a kaalo pono ae la mamua pono o ka hale wili ko o Palauwina ma, e waiho lahalaha mai ana na hale wili ko, na hale noho o na kanaka a me na Pukiki, a me na kaa mahu e hele ana, e huki ana hoi i na palau he lehulehu wale, a he mea hou ia ia'u ika ike ana. A kaalo pono ae la wau me ko'u hoa i hele aku ai ma kahi pupupu hale o kuu hoa'loha W. B. Kala, ua ike aku la au iaia a pela no hoi oia i ike mai ai ia'u; pa mai la kahea e kipa eia ka poli la o Hoohila "Puili lala i ke kapa hau o uka la e ke

hoa." A pau ka ike 0 ke aioha hoa'loha, huli hoi ko'u hoa no na pali o Hauloa, a ua pane aku la wau ki W. B. Kala, e lawe ae ia'u a noho aku au i ka hale o J. P. Kuia, aua ae mai no kela. O ko maua hele no ia a hiki i kauhale, e noho mai ana no kamaaina me ko'u hoa hele i holo e aku ai a haalele mai ia'u i ke alanui. Hooluolu iho la ia koena la a no a vio ae, ua kuka me ke kanlaaina no na hana i hele aku ai, a pau ka'u hana i ka hooponopono i o la honua, ua waiho ia ka hana me ke kali ana no ke Sabati, aua hanaia na mea a pau e pili ana 1 ka'u hana. Poakahi a Poalua ae no Makawao, ma kahi o kuu hoa'loha a kaikuaana hoi o kahi hoonaauao, John Kulama. Pii iuka o ja wahi me ka manao e hui kino no me ia, aua hui pu rae ia ame kana Eva. A hiki ina hora auina la, ua haalele aku la ia laua; kukai ke aloha mai iaia mai $5.00, a pela no hoi mai ia maua aku ke aloha hoopomaikai, a j huli hoi aku )a maua no kai 0 Paihūhi, e hana no ka maua hana, e launa me na hoa, e kuka, paipai pu ana a me ka hoolaulea ana, Hoomaka ka maua hana hora 7:30, aua nui loa mai la na kanaka i hele mai e lohe i ka "nuhou maikai mai ka aina namao loa mai," a ua nui ka hauoli ia a hiki wale i ka hookuu ana o na hana, a huli hoi kela a me keia no kona home iho. Aua komo pu mai o E. Hel*kunihi ia halawai mai Haiku mai, a me Hao; a ua huli hoi aku no au me ko'u hoa J. P. Kuia, no kai o Paia, no Wailuku aku ka hana i koe. Kau ma ke kaa ahi no Kahului, a no Wailuku, a ua lawe ia no maua e J. P. Kuia, a ka hale o kekahi keiki lalawai o Wailuku, oia o W. B. Keanu, £sq., ua noho ma kona hone, a aole hoi he mea aka manao e hoohihi e aku ai, o ka maemae o ka manao oke kane me kana E\*a ma ka malama ana i ka malihini, ua lawa na mea a pau ia laua, aohe oe e ike aku i ke aho o na helehelena he ano e mai, a«le loa no; jhe hale ia no ko ke Akua poe kanaka.

Ao!e he mau maka inoino, aolehe mau manao kalakala, a aohe hoi he mau haawina o ia ano iwaena o ko laua noho ana a hiki wale i ka haaleie ana ia Wailuku. No ka'u hana ma Wailuku, ua hana no i ka hana me ke ano pupu hoiolea oie, kanalua ka nooneo no ia kihapai, he(b okoa no ka poe na auao o k& aina i ka lakou hana, a ua

htle no hoi na hoahanau raa ka Ukou har»4 o ka makee 1 ka pono maluna o ka a he i ka i t*a hc;e hina ak'i <»;i Wa.hee, a uai ike aa he nui\at r,a h*n.t a ke Akaa I ; mu?atia, u* u-u a hano'i k3 n«anao e ku i HiMāhui nora k»hJiUL l■* !c?><c; [no au hs nui kA bar-a a ia kahumpule! [i koaa ktpa;-at, e hc!e wawae e pii aru a e ihu aru. e kauioe AHJ. A>»id a'u 10 Wiiikapu» ka Eka* le<u ui hapa ka ikaika. Pau na hana no na Wai-eha, hele aku oo Lahaina* a hiki ai2 Olowalu, ua hui me ia hoaloha S. K. Kamakahik», hana ia no malaila ka hana a ke Akua, a ua loaa no ia Ahahui ke aloha ma na hana lulu, Ma ke Sabat» ae no Lahaina, ua hui me ko laiia kahu, ki makua Kiaaina Hoapili Beka. a ua malamaia no na hana lulu no na hana a ke aloha $6-co.

Pau na hana ma ia Mokupuni, huli hoi aku ko'u hoa no ka malu he kuawa e noho ai. aua pani ia mai kona wahi eJ. W. Nakaa, no Molokai keia kamaama. Pau ka hana ma ia aina, haalele aku la ia wahi, kau nia ka mokuahi lxhua ia po Poalua, a wanaao ae holo no Molokai a kn ma Halawa, a noho ma ka home o A. P. Paehaolt; hora 5:30, haiawai ma ka luakini, ua piha loa ia ka hapalua o ka luakini me na keiki kula haole a Henere. Ai ke ao ana ae no Honouli, a ahiahi hele i ka halawai Hui Opiopio no Waialua, ua maikai no na hana a ia Ahahui. Ma ke Sabati ae ma Honou!i*wai ke anaina pule Sabati; he nui no ka poe i akoakoa mai, a ua lilo no na hana ia nuua a hiki i ka pau ana. O na hana o ka pono ma keia mau halepule, he mau no ka holomua o na hana iniua me ke emi ole i hope, a ma ka apana o Kamalo, ua loaa ia maua ke kokua ana i ke kahunapule ma ia kihapai, ka hoohui ana mai e noho !okahi ma na hana, a kauo pu iho la i na pono uhane imua. A pela no me ka apana o Kawela, ua hoi mai kekahi poe i emi hope a hookananuha, a ua kuku | luia na Ahahui a elua ma ia mau apana Ekalesia Ua lulu mai o Kawela i kona aloha no ka'u hana i hele aku ai he |$i.s°. s

Hele aku no Kaunakak&i, ua ike i na hana pono malaila, i apo aloha ia e kekahi mau hoa o na Ahahui Opiopio, a ma kahi o S. N. Pahupu, i hoaumoe ia ai maua. Lilo ka hana ia makou o Kaunakakai o ka Ahahui; ua nui na hoa i akoakoa mai i ka halawai, a lulu mai lakou no ka'u hana, he $13.50. I ke ao ana ae o kekahi la, ua hoi aku ko'u hoa'loha ma ke ala a makou i hele mai ai a nona hoi au i aloha nui loa ai a me J. W. Nakaa ka hoa hana. O ka hope keia o ka'u hoike no na Ahahui a'u i hele aku nei e hoeueu a e kukulu hou, a e paipai aku; a ke waiho aku nei au i kt>'u aloha nui i ka poe no lakou na hale leo ole o'u 1 hookipa aku ai, a na ke Akua no auanei e kokua ia oukou ame a'u pu. E hoomau aku oukou i ka hana me ka hoowaliwuli ole, a mai paupauaho a hiki i ka hopena o keia ao. W. S. Lokai, Halawale, J. W. Nakaa.

He ahaaina nui hoo hane.hano ka i malama ia ae ma kahi noho o Wililaiki o Kauai, ma ke alanul Nuuanu, i ka Poalima aku nei, ia Mr». Bauning, Mrs. J. P. Cooke me ka piha ana o na makahiki he 19 o ka noho mare ana o Mr. me Mrs. J. T. Walakahauki opio. Mawaena o 200 me 300 poe i akoakoa ae malaila. He mau inea ai Hawaii na mea i ohuohu ai o ka papaama.