Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 45, 5 November 1887 — Aberahama Fornander. [ARTICLE]

Aberahama Fornander.

Ua hala aku ma ke ala hope o keia ao ka Lunakanawai Aberahama Fornander i ka hora 2:45 o ka auina la Poalua iho nei, ma kahi noho o kana huauna ma Alanui Beritania, he io ulu ma kona waha ke kumu o kona make ana. Mamua iho o ka pau ana o kona ike, e makemake mau ana oia e kakau leta i kona kaikuahine, e kamailio mau ana oia no Lahaina a e ninau mau ana no hoi i kona kumu i noho ai ma Honolulu nei. Ua hanau ia oia ma Suedena, i Nov. 3, 1812, a nolaila he mau la wale no koe piha iaia ke 75 paa o na makahiki. Ua hiki mua mai oia ma Hawaii nei i ka makahiki 1838, a no kekahi wa pokole ua hele hou oia a hoi hou mai oia i ka 1842.

Ia wa ua ike ia oia e kanu kope ana ma Nuuanu na Kauka Luka (Rooke) ka makua hookama o Moiwahine Kaleleonalani i make iho nei. I ka 1847, ma Honolulu nei, ua mare ia oia me ke alii Pinao Alanakapu o Molokai. Ma ia mare ana, ua loaa mai mai a laua mai he eha mau keiki, ekolu kaikamahine a hookahi keiki kane, a i ka 1857 make aku la kana wahine. Elua makahiki mahope iho o keia, ua holo aku la oia no Kaleponi a hoi mai la iloko o eha mahina. I ka 1852 lilo oia i lunahooponopono no ka nupepa Argus. Elua makahiki mahope mai, ua loli ae na apana hana o ua nupepa nei a lilo ae elua pepa, ka New Era me ka Argus. Mahope iho o ka loli ana ua lilo iaia ka hooponopono ana o ka nupepa Polynesian a hiki i ka 1864, oia kona wa i hookohu ia ai i Lunakanawai Kaapuni no Maui. I ka 1865 ua hookohu aku o Kamehameha V. iaia i luna kula nui no ka Paeaina, a mai a iaia mai i hoomaka ia mai ai ia apana hana a ke aupuni. I ka 1871 ua hookohu hou ia no ia i Lunakanawai Kaapuni no Maui kahi hoi ana e malama ai i ka eehia o ka oihana a hiki i kona hookohu ia ana e ka Moi Kalakaua i ha no na Lunakanawai o ka Aha Kiekie i ka 1886. Ua hoouna aku oia i kona aupuni makua he nui wale o na mea hihiu o keia aupuni. He nui na kea hoohanohano i loaa iaia mai ka Moi Kalakaua mai, a i na la mua o keia makahiki ua hoouna mai ka Moi Oscar o Suedena ma o kona Kanikela la he kea hoohanohano. He hoa oia no na hui malu ma Honolulu nei. Ua kakau oia he buke e pili ana i na lahui o ka Polunesia nei, a ua haawi manawalea aku ke aupuni he $2,500 no ke pai ana i ua buke la. He haole oia i aloha nui i na kanaka Hawaii, a o Lahaina holookoa a me na wahi e kokoke mai ana ka i ike pono iaia. Ua hiki paha ke olelo ae me ke kuia ole, o Aberahama ke kanaka i haalele iho i keia noho'na me kona enemi ole, he hoike ana mai hoi ia i ka maikai o kana mau hana mawaena o na kupa Hawaii. Ua haalele iho ia he kaikamahine mahope nei. Ua pani ia na ipuka o ka Aha Kiekie no ka hoomanao ana i ka Lunakanawai make i ka Poakolu nei, a he hoolewa nui kona ma ka hora 3 o ia auina la. Ua malama ia na hana hope loa e ka hui malu Masonica, a o Rev. Alex. Mackintosh ke kahu.