Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 45, 5 November 1887 — Makaikai ia Hilo. [ARTICLE]

Makaikai ia Hilo.

K ke Kuokoa; Aloha oc — Ina he mea oluolu ia e kou hookele e hooili iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu i keia mau mea hou a u i ike malihini ai nona ka ua kaulana a'u i lche wale ai he "Kanilehua."^ Sepatemaba 29. Hehi mua ko'u mau kapuai wawae i ke taona 0 Hilo, a kipa ma ka hale makamaka a hoaumoe īa koena po, kakahiaka ae a o ko'u ano mau o k/i mahaoi, hele aku la a hui me ko laila mau kamaaina nanea a īnu kope, ma kekahi lumi o kekahi halekuai kaulana o laila "Halekalewa," pau ka paina ana, hoonanea mawaho, ia wa ole lo mai la kahi kamaaina, einei aia ka ua kaulana 0 Hilo nei la ke nee ae la ma Panaewa a hiki i Mokaulele, o ko'u wa no ia i haupu ae ai i kekahi mau lalani melea na haumana a H. R. Hneheoek, 1 kona wa e noho ao ana he kuPd wae maanei. a hooheno ae la wau penei: U N« ka ua Kanilehua ke aioha, I ka nihi hele ae ma Panaewa, E nihi ae ana paha e hui, Mc ka liko lehua i Mokaulile." K pau ko'u kilo pono ana i ke ano o ka ua, hoi iho la ka ike a ko'u maka i ke kai, a ninau aku la wau i ko'u hoa, owai ka inoa o keia kai e waiho mai nei ? O Paikakaka ke kai, o Kawili ka nalu, nona ka hooheno la ana:

•'O ka nalu hai mai o Kawih, O ka wai huihui o Wailuku." Hoi ma ko'u hale kamaaina, noho hou ia mau la me ke ano e o ke ola kino. Okatoba 2, hele i ka pule i Haili, a i ko'u noho ana he keu ka mea apiki o keia Ekalesia, aohe Kahu. Pehea la i koho o'e ia ai keia Ekalesia 1 Kahu no lakou ? Ma ia 13, hai mai la ka Hon. J. Nawahi he hui ke malama ia ana ma Pahiehoe ma ka la 4 ae, olioli kahi naau ke ae mai ke Akua e ike wau ia hana maikai a pehea la e hana la ai ? A i ke kakahiaka o fca )a a'u i lohe ai n© kela hana, ua hoea mai U ko'u lie, a hoomakaukau no ka hele ana, ike aku la wau elua waapa mai Waiakea ae i hele a ( *ohuohu Halemano i ka lau lehua, i kau a mea he nui o na kanaka o luna; a o kekahi poe, mai Kalepolepo mai maluna o na lio, hui aku la makou hookahi ka hele ana, no Pahoehoe ka pahu hopu. la makou i hiki aku ai, e heonanea mai ana ka poe i hiki mua, e nana ana i na mea a ko laila p#e i hana ai, be raau hua palapala i haku ia mai loko mai o na oua, a kau ia maluna ae o ka wai. Penei ka unuhi ana: Ahha nuL Hoouiaka ia na hana me ka pu!e a Mr. MaiaupunL Na himeni a rae na wehewehe Baibala ana. Lilo ka e# o na haioklo o ka la 1 ka Ahahui o Kalepolepo, 0 ka eo ma ke Keakea, 1 ka Ahahui o Puuueo, a i keia ahahui hooe nei oo kekahi haawioa ano hou t'a i ike »i, «ole paha īa'u aka i ka poe

no pat>i & pta i iuki ikili kc kaumha do ket* ktsi a Pueeo, (e pol« *m kekehi a hapalua c ka pek k? papa hiiLe&i e »e.) A paa oa bara oks iuakini, aa ho* akn la makoo e hoopiha i ka lua o ka inaina maioko O kek«bi li&ii bli i t!o* omakaukau ia so enakou, i ko rpakoy hiki ana ma ka pepaiina. fce umeke /<rKiz kah: e «aiho aoa na pei kak* 2 me pe» ul»\ ua fear»a ia o «*fco na pua iike gti Iko makeu ai ana, ua Uw3. « kee ka mea ai a kamaaiiu 1 hoomakaukau ai oa makou. Mahope iho o ea hsm a me ka ai ?na, ua kahea ia ka inoa o ka Ahahui o Pahoehee, "Ahahui Op»opk' o Pahoehoe," a ma ko'u hoolohe aku i ka olelo a na kamaaina aole kekahi poe o lakou eae ana e hea ia ia inoa no ko lakou Ahahui t oiai, na lakou no i hoala ae mai ko lakou hiamoe ae, a hele aka nei e hoala i ma» Haaheo a hiki 1 Ohele. Ua lilo k e'-ie na hanamakapapaaina ia Pahoehee. N T a Ahahui 1 hiki mai: Ohele, Ka!tpolep/>, Kukuau, Puueo, Haaheo a tne ko Pahoehoe iho. Eha awi ana ka'u rrak*i*la i ko'u mahalo ia Pahoehoe no ka iPaika ma na hana pono ame ke kokua ana mai ia makoj ma na j>ono kino. Hoaumoe au ma kahi 0 ko'u hoa James K. K;%haina ma ia po, me ka ninau aku no o kamahele i na mea hou o ia wahi, a ua hai ia mai e kekahi poe, 1 — He Kula Sahsti eku nei ma Papaikou. a aia 1 ka luakini ka haipule ana; 2 —ka'<au inea iho nei na makuai palapala noi Ika Papa Hoonaauao e koho i kumu na lakou, a uakeakea aku nei na haole o keia wahi imua 0 ka luna kula a me na hoā oka Papa Hoonaauao, a ke noho nei na kumu a ka haole, aua ko ole ka na makua kumu 1 mana© ai, no keia kumu ka na makua mea keiki i lawe ai a na lakou e koho, 6 makahiki i ku ai he kula ma Papaikou, 17 kumu kula he haoie wale no, a oehea la keia, ke a'u kumukanawai hou.

E kaupaona mai oe ame oukou i na makua mea keiki, a me na haole kumu lehulehu wale, e makee nei i ke dala kiekie na lakou, aole e hoolaha ae i na kanaka Hawaii. i ike ia he pono e na makua mea keiki «iai kekahi mau haole, Pukiki» kanaka, eia nae he mea ole ia ia lakou la. Oka palapala noi ana makua imua oka Papa Hoonaauao i hooia ia e kekahi mau haole mai Kauai mai a me Kohala, 4 ae nei malama, aoie oane ia mai, malia paha ua po ina. Mahalo ina hana. Ma Pueopaku, he nui na keikikane a rae na kaikamahine i iioonaauao maikai ia, a ua ike wau i nā* Kaawi ninau Baiba!a ana ma na anaiM halawai iwaena 0 na kane a me na wahine i hele mai e hoopiha i ka luakini, a 0 ka hiki mua paha keia o ka apana o na wahine e haawi i na ninau i ke anaina, a e paio ana lakou me na pauku kuhikuhi o ka Baibv la, a eia kekahi ninau a kekahi wahine 1 ninau ai: "Heaha ka mihi oke ola i

hana ole ia ?" he kaikamahiee ka mea nana i waiho aku i keia ninau me ka m ha oka manao me ka wiwo ole. Imua e Pahoehoe a hiki i ka liioana o ke poo malaila, a 0 keia ka hope o ka'u ike ma keia wahi. Ke haawi nei au i ko'u mahalo kiekie i na makamaka o keia wah?, a me James H. Kahaina no ka ikaika ma na hana pono, a e nee aku ana wau no Maunakea i keia awakea. I Kinniy G. Puhl