Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 47, 19 November 1887 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

"Heaha ia kn hr*\i ou ao ana oka /vr Mon nwua ma na nu a pili lloanana.

O ku'n hn.'wina keia na keia aha m?ii. Ma ke/u noonoo akahele ana a iini ana me ka maiau, w:i loaa ia'u kekahi mau

ao hewa ana o 'ka poe Moremona a me ko lakou lalau nui wale ma na aiea pili hoomana. Eia malalo iho nei kekahi mau uo hewa ana o ka poe Moremona. O ke k.ihua o ka hoomana Moremona. oia no ka puni ika waiwai, a he heomana pcgana maopopo maoli no, a he nui wale na manao lalau o ktia hoomana me ka wahahee a me ka hoopunipuni.

Eia kekahi. Ua olelo lakou aole i iawa ka Palapala Hemolele o kakou e like me keia wa e waiho nei, aka, he hapa wale no ia o ka Baibala holookoa, ao ka buke o lakou aia a hui pu me ka liaihala o kakou, alailo, o ka Baibala holookoa ia o ka olelo io a ke Akua. U'ahi a lakou, na ka anela ka i haawi mai keia buke o lakou ia losepa Kamika ana ka anela ka i haawi hoolilo ia losepa Kamika i kaula oiaio loa', a haawi mai i papa gula lahilahi loa. Ua kahakaha ia iho maluna kekahi mau huaolelo pohihihi, a he anela okoa ka i hele mai a wehewehe pono ike ano o ia mau huaolelo, a oia wehewehe ana oio ka ka buke Morernona, kekoena, ka hoolawa oka Baibala, ao ka hui ana i keia buke Moremona o lakou me ka Baibala oiaio, eia ka ka olelo a pau a ke Akua. Kc olelo nei au o loaepa Kamika he kaula hoopunipuni oia, e like me Mahometa. Aole he kaula oiaio, aole na ka anela o ke Akua i haāwi mai ia mau papa gula lahilahi loa.

| Oka liuke Moremona o lakou, oka hapa mua o ia buke no ioko mai o ka Baibala o kakou, a o ka hapa hepe no loko mai o ka naau a me ka waha hpopunipuni oke kanaka. Ina he biliona o na Moremona c olelo mai ana, he oiaio, ke hoole aku nei au, aole he oiaio, hc lapuwale a me ka wahahee wale iho no ia. 0 ka hoohuikau wale ana o ka Baibala Hemolele me ka buke hoopunipuni a wahahee o ka poe Moremona oia ka mea e paulele ole ia ai ka Baibala. Eia kekahi ao hewa ana o ka hoomana Moremona, ke olelo mai nei na Kahuna Moremona aole e ola ka poe ma- j waho o ka hoomana Moremona, e pau lakou i ka make iloko o ke ahi pio ole. Aia wale no ke ola iloko o ka Ekalesia Moiemona.

Ke oleio aku nei au imua o keakea, 0 ka Ekalesia Moremona he Ekalesia hou wale no ia, aole paha i hala na makahiki he 66 mai ka wa i hoomaka ia'i a hiki i keia wa a'u e hai aku nei i ko lakou mau ao hewa ana, o na kanaka mai a Adamu a i ka wa o losepa Kamika aneane 6 tausani makahiki, aole lakou i lohe no keia hoomana Moremona, aole loaa ka Buke Moremona ekuhikuhi ana i ke oia io e ola al Adamu, Noa, Aberahama, l>avida a me Isaia a ua pau lakou i ka make, O lesu ka Mcsia," o Petcro Paulo, a me na miliona o na Ekalesia mamua o ka puka ana mai o losej>a Kamika, ua pau lakou i ka make, a o na miiiona o na haipule i keia wa i kapaia he poe KrisI liano oiaio, aole nae Lākou i komo iloko o ka Ekalesia Moremona,e pau ana ka lakou i ka make, aole loa he oia mawaho o ia Ekalesia, he mau Ekalesia lalau wale, a hoolalau wale, a hoopunipuni na Ekalesia e ae, ka poe i kapia na kahunapule, na bihopa poe i hiki ke bapctizo a malaiua i ka ahaaina a ka haku, he poe haipule ole lakou, he niea ole ia mau hana o kkou. Aia 'akou a pau mawaho o ka Eka!esia Mo remona; e pau like ana i ka make na haipule oiaio mai kinohi mai & hiki i keia vra. No ka mea, aia lakou a pau mawaho o ka Ekalesia Motemoaa, pela na buke Moremona o lakou, a pela mai hoi ia'u kekahi kahunapule Moremona 1 ka A. \\ iS?6 ma Kapaa nei oiai e

hoopaapaa ana mawa maloko o ko'u hale, ke ok'o aka nei au t o ru bsipule a pa?i. wawaho jc • > *' ia £ Mo r t mona c ou lako-.». i)u ko'u manao»i>. Essi lekihī ao Kewa »r.a t ma ka Ekalesia Mert:rnona he n.ea r.ui ka raare lehcKrhu. c« l ui.ikiN.ihte lilo i Moreracr,a ke ae e k i keia mea, ka mare o na kane i »nau «rahine na Ukou 3 hik! i »c «ianaha. Ina ac*e eaei ka nur k hukha ao lj e koiLO ke»au!/».inī o ka lani. M.iUa pali.i aoJe ī iāue kekahi mau kar»e ?» oi aku mamua a hookahi wahi* ne, aka t ua ae, ua hoa?>cno aku nae ia ! mea, he mea paa a jx>no maoh e like ime ke ao ana a na kumuao Moremona |e ao nei, he piha nae lakou i ka maalea, kuhikuhi mai lakou ia Aberahama, | lakobo t liavida a n»e Solon\ona, auwe, kupanaha ka maaīea oka nahesa, kainoa ua hai mai k* Baibah ma o Paulo |la, e i mai ana, he tnea mahaloia ka no na mea a pau, eia ka |>ono no ke kahunapule, he hala ole, he kane ia na ka wahme ho«k3hi aole na na wahine he kanaha a oi aku.

Aka, ke hoololi nei na Moremona, aole he kahunapuie mamu.i aku o ka hiki ana mai o losepa Kaniika aoie no hoi he Eka!esia mana mamua aku. Ma kuu noonoo ana he Ekalesia pegana maoii keia Ekalesia Aforemona, oia ke ano o na pegana he ae waie aku 1 na hana pegana oia hoi he mare lehuiehu, he iike me na hoioholona. He hoomana hoowahawaha ka hoomana Moremona i na aupuni a kipi i kekahi mau mea a lakou i hookapu ai i ko iakou mau ekalesia. Aole ae ke aupuni o Amerika Huipuia i ka mare lehnlehu, me ka hoopai nui ke hookuli a pakike ia hookapu ana.o ia aupuni, kipi no ka eka!esia Moremona ia hookapu ann, aua jiaa i ka hao ma ka halepaahao o Amenka kekahi mau kahunapule oka h.oomana Moremona no ka mare iehulehu. Aole paha i mare iehulehu kekahi kahunapule ma Hawaii nei no ka majkau i na kanawai 0 ke aununi. O ka hoomana Moremona he huhu i ke aupuni o Amerika i ke kue iko lakou mau kanawai ekalesia, 0 ka maikai ka, © ka mare lehulehu a noho e like me na holeholona. Eia kekahi ao hewa ana a kahoomana Moremona. He Ekalesia kalahala koko ka ka Ekalesia Moiemona. Eia ke ano.

| Ina kue kekahi ike kanawai o ka hooniana Moreniona, hiki no ke hoo kahe ia kona koko ponoi i mea ekalaia ai kona hewa, koda kue, kona haalele, a hoole i ka Ekalesia. He nui paha ki poe i pepehi maluia a make a nalo loa 3oko o na nahelehele a rne na ululaau > Amerika, he mea hoomaka'uka'u keir>, i ole • haalele kekahi poe ika Ekaleiia, a kue i ke kanawai. He nui ka poe makemake e hoi i ko lakou home penoi, aole e noho loihi ma Uta, Maunapoluku, makau i ka pepehi wale ia, a makeike haalele. O ke koko o lesu ke kala i na hewa o ko ke ao nei, aole $ hiki i ke koko o ke kanaka hewa ke kala i kona hewa i iho, a oia nae ke aohewa ana a ka poft

Moremona. ; Eia kekahi ao he?a ana o ka poe Moremona. Kc k;pa nei lakou i na hana a Kakina ma i Binamu ma Wini ma ka poe i lawe mia mai ike ola o Kristo iloko o keia shui kanaka, oiai, e nohe ana keia iahuiiloko o ka liaaupo, he mau hana lalau ?nle no ia, he mea ole, he mana ole, heola ole. Na Ekalesia a naMisionari i kukulu ai, he mau Ekalesialapuwale, he mau Ekalesia no na I)aiflonio a me na l)ia bolo. O na hoahanau i nake, aia lakou iloko o ke ahi o Geheiī a me na Misionan pu, aia ka ilailao Binamu, Kakina Wini, Rikeke, Anaru Kalaka a me na Misionari eae i ika pono e like me Forbes, Milaaiwa, 1 noho ma Kepulu i Kona, Hafeii, ame na haipule i make iho nei, lie mea ole ka ko j lakou hai ana mai i a ke-Akua| ame ko lakou unuhiina i ka Baibala

ma ka kakou olelo īakuahiae, olelo kumu oka lahui. j Hc Ekalesia paha £ia e like me Bahulona, no ka inea, ehaule wa!e ana a e lilo ana i mea ole 3| l.oomana Moremona. i Eia kekahi ao hewl ana: Ke olelo mai nei na Buke Moinnona o lakou be hiki no ka i na Kahda Moremona ke <! hele e hai i ka ke A*a olelo iloko o ka lua ahi i na paaha|malaila, aia ka o losepa Kamika, 1 me |righam Young e ao aai i ko laiU poe>aahao e hoohuli ana ii lakou roa ka a£o Moremona, e hana mau ana pela n kahunapule Mo remoiia i make a hele k:a lua ahi e hoohuli ana a e hookuu c£a i ka poe niihi, e hoopio ana ike ahi l Gehena a pio loa, a ola na anela hcci ( na da*mon:o |a me na uhane ino. Ke pane aku nei au o losepa Kami* ka a rne Hrigham Youtg, aia io no laua ileko oka lua ahi, aol*ftae e hoohuli ?oa iko laila pee paaNo. O ka laua hana maliila, ke uwe » a ke uwi la na niho, a he mau pauku wahie laua no fca lua ahi o Geh/»ha"*te ka nau ona mho o Uua e a»a, j<hea la ka loihi o keia nojho an&' K neho mau Joa. {

Eia kekahi ao hewa ana: Ona hoa hanan i komo iloko o ka Rkalesia M*>-ri-moh:i he ano kuonoono a waiwai, e koi la A»a lakoa e hoi i Uta, Maunajx>haku, a e wiho ko Ukou dab iloko o ka waīhona o ki EkalcsiJ, a ua lilo loa in tU?a no ka Ekalesl3, ahe o?a nu i* iLuj, he hooj'V,p:»»«:ni hr waluhev, h<* tp;», he b;»:iWik r:>3 -;:i w\ »na <:c e nahuka ana uai <.ub ;u\ o ka nuik.e no k«>u h'■ if<\ jv~ipo a ; »t i>a Kr? kv)v.ihi a > htvr;\ ana i» k,i jk>c Mof*emcna, aole lakou iao i na kaia ka e hk«r aie kt olelo o ka Uaibab. atv le e ola ka \xx manaoio ia lesu Kristo ke Keiki Hiwahiwa a ke Akua roc ka j>aulele io, a hilin&i mihmi ona wale iho no. Ka \K>i i hanau hou ia a jxrla aku, Aole e ola keia poe ke tumai ia t!o ke o ka wai nui a nalowa'o loa ke kino iloko oka wai, ao ko iakou haj>eti*o no ia a o ka wu no ia e ku ae ai ke kahuna Moremona bapetuo, Aolo mana ke bap«ti£o ia e hai.

Ka inoa. Oka Bapeti*o a lesu iwe ka Uhane Hemolele ka mea e ofo ai. Aole ka l>apetiro me ka wai, he hoailona wale no ia mawaho. Eia kekahi a« hewa ana a ka Moremona ma na inea pili hoomana: O ka hoopai mau ana oke Akua, he la hookahi no, aole he noho mau loa ilo. ko oke ahi o Oehena. Ma ke kau ana o na iima oke kahuna maluna o ke poo o kekahi poe, oia ka manawa e loaa koke ai ka luana, e wanana, e ho ola \ ka poe make, e kamailio me na olelo e wahi a ka Maiemona, aole l©a e loaa ka mana i kekahi mea ke kau lima ka Moremona, he hoopunipuni a he wahahee, o lesu wale no ka mea loaa o ia mea a me kona poe lun.iolelo, aole he pani hakahak >. i koe o lakou. Ua olelo mai o Paulo ma i Kor. 13:1-3. Ena makamaka, aole 1 pau ia'll i ka hai aku i na fio hewa aua a ka Ekalesia Moremon.i, ua loaa no kekahi mgu ao hewa ana, a ma ko'u nana ana, ua pili loa ka wanana a Paulo i hoike ia ma 11 Kimoieo 3:1 S. Penei 1 oleloia ma i» mau pauku e Pa ulo: Pruku 1. Eia hoi kau e ike ai, a i na la mahope, e hiki mai ana na manawa popilikia.

l'auku 2. No ka mea, e l»loana na kanaka a pau i poe makemake īa lakou iho, puni dala, hooioi, heokano, hoino wale, hoolohe ole i na makua, aloha ole huikala ole. Pauku 3 Aole aloha niaoli, pale he rita, niania \rale, kuko unu oli, huhu, hoowahawaha i na mea pono. Pauku 4. Kumakaia; paekiki, naau kiekie, mak«make i ka kalea, aole makeaiake i ke Akua. Pauku 5. Hookohu ir,anao 1 ke Akua, aka e Uoole ana i ka mnna o īa mea, e hookaawaie ao oe mai ia poe ae Pauku 6. O kekahi o ua poe la, na mea i komo iloko o na hale e alakai pio ana i na wahine lapuwal<s i kaumaha ika hew.i, a i ahkai e ia ae hoi e keia kuko e kela kuko. Pauku 7. Kao mau ana hoi* aka, aole loa € h'ki ia lakou k« ike 1 ka oia--10. Pauku 3. Ame lane, ame ka Ia mebcre, i kue mai ai ia Moae, peia hoi ua poe la i kue mai ai 1 ka olelo oiaio; na kanaka naauao ino, a ma ka manaoio, ua hoahewa ia lakou.

Ua like loa ka hana a ka hoomana Moremona e like me keia wanana o Paulo aua like loa no me ko lakou mau hana ileko oka Kka!esia Moremena. Me ka mahalo. Jxo. M. Kkai.oha^