Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 48, 26 November 1887 — AHAOLELO O 1887. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1887.

t LA HANA 15, XOV. ib. lli!awai ka ha!e e l>ke trc ka h.c<v panee ~2. Pile ke kahunapule. He«iiheiu īa ka rroo*efo o ka la hana i ba!a 3 zponzisL HOiKT- KOittTE MW. Na ke komiie n?aiarna o*a i ka hoou?i niai Walanae i kauka £.uponi no ia apana, ua manao ke komīte he mea pono i ka Papa Ola e hookoha aku i kauka nolaila. Ma ke noi ua haawi ia ka palapala hoopii i ke Knhina Kalaiaina, a mai iaia aka a i ka Paoa Oia. Na ke koniite hoooaauao i waiho mai i ka lakou hoike e pili ana i ke kukuiu ana i halekula ma Kahalao, Kona Akau, a e hookaawale ana i $i,coo no ia hana. ua manao ke komite he mea pario no e waiho ia na hooponopono ana malalo o ka Papa Hoonaauao, aponoia ka hoike. Na ke komiie pai i hoike mai ua pai ia ka hoike a ke Kuhina Waiwai e pili ana i ka aie elua miliona ma Enelani. Na ke komitt hookolokolo i waiho mai i ka lakou hoike e pili ana i ka bila kanawai e hoololi ana i ke kulana lapaau me na laau pake, ua noi mai la kou e hoeoholo loa ia me ka lakou | wahi hoololi uuku. Apono ia ka hoi ke a ke komite, a waiho la ka bila kanawai no ka heluhelu ekolu ma ka Poaono. NA OLKLO HOOHOLO ME NA BILA. ! Na Parisa he olelo hooholo e hoike mai ke Kuhma Kalaiaina, heaha la ka mea i hana ole ia ai i mau uwapo no Kona Akau, oiai ua hookaawale ia he haawina dala no ia hana ma ka Bi!a Haawina o 1886." | Na ka Peresidena i waiho mai he pane mai na lunakanawai o ka aha kiekie, no ka ninau e pili ana 1 ke kanawai aie i hana ia ma ka la 10 o Sepatemaba, 1886. Waiho ia keia pane a na lunakanawai i ke komite wae ia lakou ka noonoo ana ina hoike no ka aie aupuni. Na Townsend he olelo hooholo e ninau ana i ke Kuhina Kalaiaina, ehia la ka nui o na aina aupuni i hoolimalima la, heaha ka uku, ia wai, pehea ke ano o ka hookaa ana, a heaha ke koena aie | o ke aupuni ? j NA HANA O KA LA. | j

Heluhelu elua ia ana oka bila kanawai e hoomaopopo ana i na lilo o keia kau Ahaolelo kuikawa, a ma ke noi, ua hooholoia ka bila no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poaono.

Heluhelu elua ia ka bila kanawai pakui i ka Bila Haawina raa ke poo, a ua noi ia mai e noho ke komite o ka hale e noonoo pakahi i na pauku o keia kanawai. Ma ke noi a Naone, ua hapai ia kana olelo hooholo mai ka papa e kauoha ana ike Kuhina Kalaiaina e hana koke ia ke alanui o Pauoa, a noonoo pu me keia kanawai.

Noho ke komite oka hale, ke Alii Dole luna hoomalu; hooholo ia keia mau itamu noalalo iho penei : ! Hoomalamalama ia Honolululu me ke kukui uwila.. $ 3*7s°' Hoomaemae Ilina 600. 0 ka itamu o $8,313.95 e hoolawa loa ana 1 ka hemahema o ka hale hookolokolo, Aha Hoomalu 0 Honolulu, ua haawi ia i ke komite wae no ka huli pono ana 1 keia haawina kulike loa e koi mau ia nei i na kau Ahaolelo a pau. Ma ke noi ua hoomaha ke komite a hiki i ka hora 1. Noho hou ke komite o ka hale a hoomau ia ka noonoo ana no ke kanawai maluna ae, hooholo ia keia mau itamu maklo iho penei : Ema Kuea. $ 8,000. Uku luna eemoku lapana me na mahele olelo 2,000. Na lilo kaahele lako palapa)a a pela aku o ka luna nui o na hana hou 250. Hoomaemae ana me na lako ha'e o Aliio'ani Hale, $00. Na lilo hooholo o na mokuahi kolomoka 21589Pai Pahpala Aupuni 2,500. Na buke me na lako kakau no ka luna kakau kope.. 400. Malama ana 1 ke ola o na % pupule 2,800. Paipu wai ma Kalaupapa.. 6,000. Hoohoihoi i ke kanu ana i ka einehona 2,000. Na liio mau o ka oihana wai o Honolulu... 1,450. iNaalanuio Honelulu 31.225. Hoopololei a hoakea i ke | alanui o Paaoa. I*soo. | LUo no na kommna na Ukou e nana ka hiki pono o ka wai i Hamakua 2,500. Noi o Kalaukoa i haawina $Soo no ka hana hou ana i ke alahaka • Peleula, a ma ka ninau ia ana, ua haule.

Ma ke noi ua hoopau ia ke komite, a ua noi ta e noho hou no kekahi wa aku.

Ma ke kapae ia ana o na nila, ua waiho mai ke komite wae ia lakou ka noonoo ana i ke kanawai e pfli ana i na hona, he hoike ua noonoo akahele loa iakou i ua kanawai la, a ua man?o !a-

koa aole ī Uwa loa ka mana matoko e heopaa aku i na buna, noliOa, «a hoiho: hon a33i !aVou ika b!la imoa oka hale. Ma ke ui ajx?no ia ka ho»* ke a ke komke. Na ka reres;<ieni i waiho mai iea inoa o Voung, H3Ī!ey. Kuhma Kalaiainat Dcacon me Pinsa i komite wae tli bkou e huii na hoo«i»o da!a ana no ka hana ia a hoohkoia ana o ka hale hookolokolo. Aha Hoomalu o Honolulu ? Ma ke noi ua hoopanee ka hale a! noho hou i ka hora 10, Poaono. ! LA HAXA 14, NOV. 19- ( HaUwai ka hale e like ene ka hoo-1 panee ana, Pule k$ kahunapole. He-1 luhelu ia ka moolelo oka )a hana i j hala a aponoio. ; HOIK.E KOMITE JfAU. j Na ke komite pai i hoike mai aa pau i ke pai ia ka hoike a G. W. Makapolena ke komisina i hoouna ia i Enelani no na mea pili i ka aie eiua miliona. KOfKE KO.MITE WAE. Na ke Kuhina Kalaiaina i pane mai i na ninau a Townsend e pili ana no na aina aupuni a pe!a aku, ma ke noi ua ; waihoia ma ka papa. > \ HANA PAU OLE. Ma ke noi ua noho ke komite o ka hale a neonoo hou no na koena hanao ka la i haln, oia ka bila kanawai pakui i ka Bila Haawioa, ke 'lii Do!e lunahoomalu, eia na itamu i hooholoia : OIHAN'A O NA AINA E. Kela a me keia lilo keena 0 na Aina E $ 400. OIHANA LOIO KUHINA. Kela a me keia lilo, na lilo ma na hihia karaima me kivila $ 3,c00. PAPA OLA. Uku 0 ka Peresidena, $2,000, aua hoololi ia mai e Kini, me kona lawelawe ole i kekahi hana mawaho ae o keia uku. Ua aponoia ka itamu me ka hoololi, a ua hooholoia ke kanawai. Ma ke noi, ua hoopanee ia ke komite a aponoia ka hoike, a waiho ia ke kanawai no ke kakau poepoe. Ms ke noi a ke 'lii Kamika, ua hapai ia ka noonoo ana i ka bila kanawai e hoomaopopo ani i na lilo o keia kau kuikawa, heluhelu ekolu ia ka bila a hooholo loa ia.

Hoopanee ka hale n ka hora 9, Poakahi. LA HANA 15, NOV. 21. Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana, pule ke lii Luhiau, heluheluia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia. XA PALAPALA HOOPII Na Paehaole he hoopii mai ka hui hoole waiona o Molokai e noi ana e hookapu loa ia ke komo ana mai oka waiona i Hawaii nei, waihoia i ke komite o na waiona me opiuma. Nana no he hoopii mai Molokai 33 inoa e noi ana e hookaawaleia ma ka bila haawina i $500 no ke alanui ma Pelekunu, waihoia ma ka papa a noo noo pu me ka bila haawina.

Na Kawainui he mau hoopii mai Hana niai e noi ana e ae ia i kauka lapaau paaoao, a e hookuu ia na makua he mau keiki ka lakou e hele ana i ke kula mai na auhau a pau, waihoia i ke komite o na hoopii lehulehu. He mau palapla hoopii no hoi kekahi mai a Hustace. HOIKE A NA KOMITE MAU. Na ke komite hookolokolo i waiho mai i ka lakou hoike e pili ana no ke kanawai e mahelehele i na oihana auhau, hoonaauao a me hookolokolo o Kauai. ua manao lakou e hooholo loa ia ua kanawai la me ka lakou mau wahi hoololi, aponoia ka hoike. Na ke kemite pai i hoike mai, ua pai ia kekahi niau kanawai e hooponopono ana 1 ke kuai waiona. HOIKE KOMITE W'AE. Na ke Kuhina Kalaiaina 1 pane mai no kekahi mau ninau a A. S, Wilkokie piii ana no na mai !epera. Na Palauwina i heluhelu naai he hoike a ka hapa uuku o ke komite wae ia lakou ka noonoo ana i ke kanawai e haawi aoa i ka mana i ke kuhina waiwai e hana a e haawi i kekahi mau bona t ua waiho mua mai ka hapanui o ke komiie i ka lakou hoike, a mamuli o ko Palauwina kaawale ana aku i Maui no kekahi mau la, pela i ulolohi ai kana hoike o ka hapa uuku. Ua unuhi pu mai ke alii Dole i kona inoa i paa ma ka hoike a ka hapanul Ma ke noi, ua waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu me ka b;la kanawai iloko o ke komite o ka hale. OLELO HOOHOLO ME XA BILA. Xa ke Kuhina o na AinaE ihooiaha mai he bila kanawai e hoomaopopo ai i ka uku o na lunamakaainana. Na Kalaukoa he olelo hooholo e kauoha ana > ke kuhina kaUiaina e hoouna aku i ka luna o na hana hou no ka huli pono ana i ni Wo e hiki ti ke pale ia ka poino mai ka wai nana i hoopoino na kaūhale malalo aku o ka uwapo a Kamika. Pane ke kuhina kalaiaina, ua kuka

pu oia me ka !una o na hana hou no j oji pome e loaa ana i m wahi kokoke i j ke kahawai. j Hooiaha wai ka loio vah;na kanawai hou e hja*i a« ī ka mana i ke kuhina waiwai e hana a e haawi 1 kekahi mau bona- He karawai hou keia ma kahi o ka bi!a mua i hooleia e ke komite wae no ka 'asra o!e o ka nu-| na i hoakakaia maloko. Ma ke noi ua kapae 1 na rula, heluheiuia ka bi!a no ka wa ;iiua ma koi?a poo; heluhelu elua hou u ma kona poo a ma ke noi a Kikila PahunU ua noho ke komiie o ka hale e noonoo no keia bila a me na hoike pu « pili ana, ke alii Hikikoki iunahooma'u. Ntx>noo ia ka pauku 1 o ka bib T ua wehewehe manao na hoa Kim, Kakela, Voung, I>ole, Palauwina a me ke kuhi na waiwai e pili ana no ka pono ona bona Hawaii a pela a ma ke kani |ana oka hora i: ua heomaha ke ko mite a noho i ka hora r. ; Noho hou ka hale, a oīai, ia Kakela; ka papa mai kona wehewehe manao ana a hiki ika hoomaha ana, ua hoomau hou ia oia ma ka papa ma keia noho hou ana. Ua lilo Ka pauku ; o keia bila kanawai me he pauku iwi la iwaena o na ilio. Na 'lii Palauwina, Do!e, Waterhouse ka poe kue loa i keia pauku, a ua lilo he wa loihi ma ka lakou w<hewehe ana me ke noi pu ana e hoopanee loa. Lehulehu ka poe kokua makahooh©lo i ka pauku 1, a ua lilo nui ka manawa ma ka lakou wehewehe a kani ka hora 4. Ma ka ninau ia ana, eia ka poe kue: Na'iii Robikana, Voung, Jaeger, Waterhouse, Foster, W?ght, Palauwina, Makee, G. N. Wilikoki, a me Dole; na lunamakaainana Kalaukoa, Kini, me Helekunihi.

O ka nui iho ma ka aoao hoehōlo. Nolaila, ua hooholoia ka pauku i o ka bila mahope oka lilo ana he 3 hora ma ka hoopaapaa. Ma ke noi ua hoopau ia ke komite a ua noi la ka hale e noho hou. Ma ke kapae ia ana o na rula, ua hoike mai ke kuhma ona aina e, ua kakau inoa ke Alii ka Moi ika bila kanawai e hookaawale ana i haawina dala no keia kau. Ama ke noi, ua hoopanee ka hale a noho hou i ka ho* ra 9 o ka Poalua.

LA HANA 16 NOV. 22. Halawai ka hale ma ka hora 9. Pule ke kahunapule. Heluhelu ia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia NA PALAPALA HOOPII. Na Helekuhini he hoopii mai Makawao, e noi ana e kukulu ke Aupuni i mau halemai lepera ma na apana koho balota a pau, na ka ohana e malania ia lakou, a na ke aupuni e hoolako aku i kauka. Haawiia ike komite malama ola. NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA. Na ke Kuhina ona Aina E i heluhelu mai no ka wa mua he hilakanawai e hoomaopopo ana i ka uku o na lunamakaainana, e uku ia lakou i $250 o kela a me keia kau o na makahiki elua. Ma ke noi ua heluhelu elua la ma kona poo, haawi ja no ke kakau poepoe a helūhelu tkolu 1 ka Poalima.

Na Kawainui he olelo hooholo e unuhi koke ae ke Kuhina Kalaiaina i na $2,000 mai ka Bila Haawina ae a hoohana keke aku no ka hoopaa loa ana i ka uwapo 0 Punahoa, ma ka apana o Hana, waihoia ma ka papa.

Na Kamauoha he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoohana aku i na $2,000 no ke awa o Hookena, Kona Hema. Pane ke Kuhina Kalaiaina, he mea makehewa wale no keia mau noi, oiai, he mea hiki ole ke hooko ia keia hana i ka wa hookahi, o keia mau haawina e noi ia nei, ua hooholo mua ia no, a ke hooikaika nei ka Oihana Kalaiaina e hoolawa ia mau haawina. Ma ka nmau ana no ka hooholo ana i ka olelo hooholo, ua haule. Ma ke noi ua kapae ia na rula, a hoike mai ke Kuhma o na Aina E, ua kakauinoa ka Moi i na kanawai e hoopau ana i na uku hoomau o Evereke, Poamaikelani me Parke, kanawai e hoopau ana ika {>apa kuauhau ahi a me ke kanawai e hooponopono ana i ka oihana ao palapala o ke aupuni. NA HANA O KA LA. Malalo o na koena hana pau ole, oia ka bila kanawai o na bona aupuni, ua noho ke kom>te o ka hale e noonoo, ke 'lii Hikikoki luna hoomalu, noho ke komite ma ka hora 9:50 a hoopau i ka htra 11:10, ua hooholoia ka bila me kekahi mau hooponopono, a ma ke noi ua aponoia e heluhelu ekolu mi ka Poaono.

Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hooponopono ana i na alanui, na aua me ke kukulu ana i mau papa alanui, ma ke noi, ua hooholo loa ia ka bila no kona heluhelu ekolu. A ma ke noi, oa hoomaha ka hale a hora 1. Noho hou ka hale hora i, hoo| mau ia na hana o k? la, heluhelu ekolu ia ka bita kanawai e ana i ka uku hoomau o Knihelani; ma ke noi, ua hooholoia ka bila a ke komite i waiho mai ai e haawi ana i $600 ka haawina hoomau.

Heluhelu ekelu la ka bila kaiwwai pakiii i ka Bib Kaawina, a no ka nui o n* Vo" i ia U3 . K.ia*ī u iea b>'.i i kohii: h^pe--'*; pono bna. ] Ma ke noi, ua noho ks koa>ite o ka | hak a noonoo no ka hiA oka inanawa i ka Bila Haawīna kaikami, ke lii WaUkihaaki ma ka noho, mahope oke j kahi ina'i hocrK>no|Mno hoM ana, ua; h«?ohoJo ia ka b:!r, h .opm ia ke ko>i«i-: le, apono ia ka a ke komiee» a waiho ia ka biia no ka heluheiu ekolu ma ka Poaono. Heiuhelu tkoiu ia ka hila kanawai e hooponopono ana i na eemoku mai na aina e, me kekahi hoololi uuku ua hooholo loa ia ka bila kanawai. Heluhe'u eiua ia ka btla kanawai hooioli i ka pauku 3o ka mokuna 57 ona kanawai o xSS6, e pili ana i na hui panihakahaka, mamuli o kekahi mau hooponopono i manao la ua hiawi ia i ke komile waiwai. 1 Heluhelu eiua i ka bila kanawai e 1 hoomaopopo ana i kekahi mau korntsina nana e huh pono na lilo o ka ta«re ana mai o ka wai mai ke kuahiwi o Kukuihaele no na wiiiko, a « hookaawale ana i ka lil* no ia komisina, a hoike mai i keia hale iloko o ke kau mau o i6SS. Hooholoia ka hiia a heluhelu ekolu raa ka Poalioia,

Heluhelu ekolu ana i ka bi!a kana wji e pili ana i ka hp&au ana me na laau ana kauka |>ake. Ma ke noi ua hooholoia ka hila. Heluhelu ekoiu ia ka bila kanawai e pili ana no na notari lehulehu a hooholoia. Puu na hana i ia no ka la: noi mai ke komite pai e kapae ia na rula a aponoia; hoike mai ke komite*ua pai ia kekahi mau bila kanawai elua. Hoomau ia ke kapae ana o na rula a waiho mai ke Kuhina Kalaiaina he mau pane no na nmau a ke 'lii 'L'ownsend e pili ana i na aina aupum. Hoopanee ka hale a ka hora 10, Poakolu. (E nana ma ka aoao elua.) Ua hiki ae i ke Keena Kaua Moana o Amerika Huipuia ka loh«, ua ili ka moku kaua Berazila holo Imeperiata Maricbtrs i ka la 8 o Sepatemaba, ma ka nuku o Rio Doce, * ua piholo he hookahi ahiewoku, a m< 14 mau luina.

Ua lilo 1 mea kaumaha nui ma ke kulanakauhale o Mekiko, ka lohe ia ana ua make ko Amerika Huipuia Kuhina noho ma Mekiko, oia ka Lunakanawai Manning.

Ke ohohia .a mai nei o Pohakuhauoli ma na wahi a pau ana e hele aku ai a kipa. Ikala 20 0 Okatoba nei, ua hiki aku oia 1 l)erby, a ua hele na alanui a hookeke i na kanaka i hele mai e tpo aloha aku iaia. Ma kana haiolelo i hai aku ai imua o ka ahakanaka ma ke ano he pane i ka poe e nema nei i kana hana no ka ninau pili i ke aupuni kuloko no Irelani, penei no ia: 0 na noi a na Irelani mai ka iSSr mai, he oluolu loa no. Aole he mea «iaio e hoopale mai ana lakou i ka hoho ana malalo o ke Aupuni Imeperiala, a aole ana kumu e apono ole aku ai i ka lakou hana. Ua loaa ia Pohakuhauoli he palapala mahalo mai na kamaaina Ailiki mai o Notinehama i kela la mlauni ae. A i kana pane ana aku ua hoopuki oia i kona manao paa e pau no na oou kekeue mawaena o na Katolika a me na Hoole Pope i ka wa e kuknluia ai ke aupuni kuloko ma Irelani.