Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 48, 26 November 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA Ka Olali oke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

Ra Eo«n n&na i Hookunihi ka On-ihi nulioalama o k* La: ka Ui kelakela i niaiamaia mawaena o na kuahīwi oe fu kuaio&o; ka nani naru i hooma?ui« i.a puuwai 0 na iūuwahme a paa o Kuropa a i e-u ka "rhx lima oie a ke L Hakani Pmmo Wilun 0 h Eilnu. Aoho Kapnm o ka Makakila IKE kuu ana iho ona olelo, ua iawe ia aku la na malihini ma ka rumi paina me ka ukali pu aku ona a'.ii opio, a ua hoopiha iho la na malihini i ko lakou raau houpo lewalewa i na mea i hoomakaukau ia e na kamaaina. Ua hoonanea ia na alii opio me na hoohele kamailio ana a ka haku puuku o ka Ui Lufca, a oia ka ua puuku nei i hai aku ai : E kuu haku, eia mawabo nei o ke kulanakauhale kou mau koa he 80,000, me ka lako p»no i na mea kaua, no ke kuhihewa aia la oukou he pio na ke keiki alii o Sekotia nei, nolaila i hoouna mai nei kou makua ia'u e iho mai e hookau aku i ka hoopai maluna o ka enemi; ea mai nei hoi au ua pau ka pilikia, nolaila. e pono e hoi mua au a hoemi aku i kou pualikaua iloko oka ululaau, mamua oka puka ana mai o ka la i ke kakahiaka nui. No keia mau olelo a kona puuku, ua ae aku la ka Ui Luisa, a huli hoi aku la ua puuku nei a me kona mau 1 ukali no kahi hoomoana o na pualik©3.

I ka puka ana mai o ka h i ke kakahiaka, a hohola ae la hoi kona mau kukuna malamalama a puni ka honua, ua ike ia aku la he ioo mau hololio e h©lo mai ana no ka pa alii, a^oiai lakoa i ku iho ai mamua pono e ke alanui o ka 4iale alii, lele iho !a lakou ilalo a pii aku la a komo loa aku la no iloko o ka hale alii. I Aole ī liuliu, ua puka hou aku la ka ! puuku a hai kku la i kona mau ukali e ku lakou me ka hoomanawanui a hiki i ka wa e makaukau ai ko kakou haku alii, no ka mea, ua makaukau na mea a j pau, koe wale no lakou no ka paina kakahiaka. Ika pau ana oka paina ana, ua puka like mai la na alii opio a hui pu iho la me ka puuku, a makaukau koke iho la no ia o ka huakai pii aua mau alii opio nei. Kau ae la lakou maluna o na lio a kamoe aku la lakou no ke ala kuahiwi. Oiai lakou e kuu pau la i ka holo o ko lakou mau lio, aole i liuliu ua komo aku la lakou iloko o ka hu'a o na laau, a no eono la o ko lakou nei hele ana, hoea aku la lakou i ke kulanakauhale nani o na hilana o Sekotia, a ia wa ka Ui Luisa i pane aku ai i kana aikane : E kuu aikane aloha, o keia ke kulanakauhale a'u i aloha nui ai; i ko'u mau la opiopio, ua lilo loa keia mau ululaau a me ua pali kuhoho e waiho mai nei, i mau ipo aloha ia na'u, o na puu na kualono, na awawa i mau wahi na'u e hauoli loa ai, a maluna o kela puu kiekie e ku mai la, malaila au i hoouka ai i kekahi kaua hahana me kekahi mau powa he hinen ko lakou nui, a mai loko mai o laila i pakele mahunehune ai ko'u ola.

0 ke kumu o ko'u pakele ana, oia ko'u lele ana ma kela pali e kahako mai la, aole hoi e hiki ia lakou ke alualu mai ia'u, no ka mea, ua manao mai la no lakou e make ana au ke haule iho ilalo, eia nae, he mea ole wale no ia i kau aikane nei, oiai, he kawa ia na kou hoa i lele a paulehia. 1 ko'u hiki ana mai i ka hale nei, ua hai aku la au i ko ? u makuakane i na mea a pau; a i kona iohe ana, ua hooI una koke aku la oia he 500 naka e hele e hoomakakiu, a no elua pule kolakou hookolo ana i ua poe powa nei, aohe wahi mea 1 loaa iki o ko lakou meheu, nolaila, ua kuaki ioa ia ko'u makuakane; e hahai aku no au i ka mea e pili ana no kela poe : Ua olelo ia, aia he huina nui o na powa e noho ana ma kela huli o ke kuahiwi nei, e noho ana lakou ma ke ano ahiu. I ke au kahiko loa e noho ana o ke aupuni o Sekotia nei, ua holo aku la kekahi alii a me kana wahine no ke kuahiwi me kooa mao* kanaka i aloha iaia, oia ke Duke Erika me kana wahine Lonine, a noho iho la laua ma kela huli o ke kuahiwi nei, an&me 1,000 oule ka mamao mai keia wahi | aku, a hiki i ko lakou wahi i hookahua ai i ko lakou kulanakauhale, a o ko la-

kou ola mai ioko mai no īa o ko lakou ino mau ana i kai o ke kulanakauhale e hao wale ai ika waiwai oka poe e loaa aku ana iaia a me kona poe. Pela iho la ke aiii i hookahua ai i ko lakou kulana a hiki wale i ka ulu ana mai o kona lahui kanaka a nui loa. I, ka make ana aku o ua alii la, ua ili aku la ka noho alii i kana mau keiki, ana lakou e hooponopono nei ke kulana o ko lakou aupuni a hiki i keia wa. Ua lohe wale la mai, he mau hanen tausani ka nui o kona mau kanaka, a oia ka moolelo a'u i lohe ai no Ra mea e pili ana i keia mau powa a me ka hookumu ! ia ana 0 ko lakou kulana. | Nolaila e kuu aikane, wahi a ka Ui j Luisa, ua hauoli loa au i ka hiki kino j ana o ka kaua kane i uka nei, he niake- j make au e hele e huli i kela poe puuwai eleele, ka poe nana i hoao e lawe i ke ola o kau aikane nei, a e ukw hoi no ka lele a make ana o kau aikane i ma kela pali. I ka lohe ana o ka Ui Pomelia i n« olelo maikai a kana aikane, ua pane mai la oia : E kuu hoa'loha, ka mea hoi a'u i aloha nui ai, he elua wale no kaua e kui nei ia manai liookahi, aole no hoi he kuleana 0 na mea e maluna ona, 0 kaua wale no, a pela hoi kaua, aole he kuleana o na mea e maluna o kaua, oia hookahi wale no; nolaila, o ka kaua mea e kamailio ai maluna ona, oia auanei kana e hooko ai, a noiaila, o keu mau makemake a pau e hooko ana no oia i na la a pau au e makemake ai; nolaila, mai hopohopo oe, no ka mea, e hooko ia ana no kau mau mea a pau i manao ai. I ke kuu ana iho o na olelo a ka Ui Pomelia, ua hiki aku la lakou i ka maka mua ona hale kiai. Ika nana aku ike kulana ona alanui oke kulanakauhale, aole he nani e like ai rae keia | mau alanui, no ka mea, ua kipapaia me jna papa pohaku mabala ulanla a keot keo, i hoohinuhinu ia me ka wai o ke dala a me ke [keleawe melemele, a raa na pou ua hooheehee ia me ke gula a me ka Nita.

I ka nana aku, aole he lua e loaa ai ma Europa a puni, koe wale no ka pa ame ka hale alii o ka kakou kamaeu Laueiila. Ia lakou i hiki aku ai ika waenakonu ona hale, oia no ka wa i lohe ia aku ai ka leo o na kane na wahine a me na opio, e hooho ana me ka olioli, E ola mau ka Ui Luisa, ka hooilina oke kalaunu o Hohemia nei, ka mea i kapaia ka nunu maka onaona o na hilana o Sekotia nei. £ ola mau no hoi ka ui kaulana o Mauna Aniani, ka mea i kaulana ma na aupuni a pau o ka honua nei, ka mea nana i omaif i ka puuwai kupaa o ke keiki alii Laudila, e mauna i kona ola no kou hanohano ame kou maluhia mai na umii ana a ke akua Poowalu a me kana keiki hana aloha ole, e ola mau oukou ike akua, a e mau ka pa-e ana o ko oukou mau inoa a kau 1 ke ahe pua aneane. I ke kuu ana iho o keia hoohiluhilu, ua ikeia aku la ke ku laina mai ona naita ona hilana o Sckotia ma na kapa alanui me ko lakou raau aahu piha. Ika huakai alii e nee aku nei ika puka pa oke kakela alii, ua puia ae la ka lewa me na leo hulo ona naita a me na makaainana me ka piha hauoli oko lakou mau puuwai no ko lakou ike hou ana i ko lakou haku ahi, ka mea nana e noho ke kalaunu oko lakou aina aloha.

I ka huakai alii i hiki aku ai mawaho o ka puka pa, ua wehe ia mai la ke pani puka, a oia no ka wa i holo mai ai na ea aala kupaoa ona (>ua, me he la e kaili aku ana i ka puuwai ona kamahele makaikai honua. Ike komo ana axu ona alii opio iloko o ka pa alii, ua ike aku la lakou i I na naita kaulana o na hilana o Sekotia, |me na aahu alii wale no lakou. Iko lakou ike ana mai i ko lakou haku wahine, ua haawi koke mai la lakou iko lakou aloha ma ka oi oka lakou pahikaua, me ka hoalu ana iho o ko lakou | mau kuli ilalo a kukuli iho la ika ili honua Ia wa i huli mai ai ka Ui Luisa a kun«u mai la imua o kona mau naita f aia hoi, puiwa hikilele ae 1a ka Ui Pomelia a me kana aloha i ka leo anoano eehia o na mea kam e kani mai la iluna oke kakela. Ike pu ia aku !a no hoi he 500 poe puhi oht e hookani mai ana ika lakou mau mea kani, me ka maopopo lea. ona mele e mele ia mat ana, oia hoi ke mele lahui o lulm. (A*li i tav.)