Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 49, 3 December 1887 — AHAOLELO O 1887. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1887.

LA HANA i;, NOV. Halawai ka haie. Pu'wr kc kah*u;apule. He.uhelu ia ka mooi«»o o ka U i ha?a a ap^noia. X\ PALAi'ALA HOIMI. Na Kilaukoa he ho'pii mai Honolulu nei: E loa ;a Vc kipu ana ma Pa*a3, a e papa ako ke Kuhiaa o oa Aina E i keia mau hana. haawi:a i ke komiie keo. Nana no he hoopii mai Honoluiu e paoa loa ana i ka aie aupuni tna na, e hoopau loa ia ko Makapoiena noho aiiena hoaie dala ana. a e hoihoi ae oia ma ka waihona i na aala a |*«au loa ; i loaa mamuli o ka aie, haawiia i ke ko- ! mite waiwai. Na Nakaleka he hoopii mai ka hui lipine boiu o Molokai, e papa loa ike komo ana mai ona waiona. haawiia i ke koroite ona waiona me opiuma Nana no be hoopii mai Kohala Hema e noi ana e ae la o Lono e lapaau i ka mai lepera T waihoia ma ka pap3. Na Likikini he hoopii mai KaanapaIi e noi ana e hoopāu ia ke kauka aupuni o Lahaina, waihoia Ike komiie malama ola. HOIK.E KOMII'E MAU. Na ke komite koa 1 waiho mai ika iakou hoike e pili ana i na aie o ka puaii koa Honolulu Raifela, ma ke noi ua aponoia ka hoike ma ke kakau ia ana o na ae me na hoole, 29 ma ka hooholo, 3 ma ke kue, 8 kanalua. Na ia komiie no i waiho mai i ka hoike e pili ana i ka hoopiia Liwaipuhiahi o Kaimiloa, a ua uianao ke komite e haawiia keia hoopii i ke Kuhina o na Aina E, aponoia. Na ke komile malama ola i hoike māi no na hoopii e kukulu ia i mau hale mai lepera ma na apana a pela aku, ua manao ke komite he mea pono na ka Papa Ola e nana pono ia hana, a[)onoia. Na ke komite waiwai i hoike mai aohe ti lakou hoike e pili ana i ka bila kanawai e pili a!ia i ka luna hooia, no ko lakou lohe ana ua waiho aku oia i kona kulana i keia kakahiaka. Ma ka ninau pono ia anā'o na kuhi-| na ua hoike mai lakou aohe lono oiaioi i loaa ia lakou. HOIKE KOiMITE WAE.

. ~Na'ke kcmite wae i hoike mai i na mea i noonoo ia no ka bila kanawai c hoopau ana i ka oihana kiaaina, ua manao lakou e hooholo ia ka bila me ka hoololi ole, waihoia ma ka papa i pau i ka unuhi a pai ma ka olelo Hawaii. Na ka hapanui oke komite wae i waiho mai i ka hoike e pili ana i ka bila kanawai oihana makai oke aupuni, waiho pu mai ka hapa uuku he hoike, a ma ke noi ua lilo. ia mau hoike a me ka bila kanawai i hana na ke komite o ka hale i keia auina la. Na ke komite wae ia lakou ka bila kanawai £ hooponopono ana i ka hookohu ona lunakanawai apana i hoike niai e hooholo loa ia ka biia, ma ke noi, ua waihoia ma ka' papa a noonoo pu me ka bila. Na ke komite wae ia lakou na mea piii i na lilo hoolewa o Likelike i hoike mai, he mea pono e hookomo ia tna ka hila haawina i $10,000 na lilo kupono i manao ia eke komūe, ina ke noi ua waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka hila haawina. Hoomaha ka hale a hoia 1. Noho hou ka hale a waiho mai ke 'lii 1 Kamika malalo o ke poo o NA OI.ELO HOOHOLO ME NA BiLA. He olelo hooholo keia e kauoha ana i ke Kuhina 0 na Aina £ e hoike mai i ka la i lawe ia aku ai na kanawai e hooia ia e ka Moi, a e hoike mai i ke poo ona kanawai i keia hale niahope iho okula e hoihoi ia mai ai, aponoia ka olelo hooholo. Na Kalaukoa he hooholo e kauoha ana i ke kuhina waiwai e uku koke ae i na dala he 150 ia S. H. Meekapu i haawiia aku i kekahi mea okoa, haawiia i ke kuhina waiwau Na Helekunihi he olelo hooholo e ninau ana i ka loio kuhina, owai la na lahui e wae ia aku aoa i makai, a e hoopauia ana anei na makai Hawaii e like me ka ana i ka bila ka-

nawai e hooponopono ana i ka oih&na makai o ke aupuni. Pane koke ka loīo kuhina, aohe mau hoakaka ana ma ka bila, koe wale no aohe he mea mau ka paa ana o na oa kai a e haalele ana paha nolaila e ftoopiha ii no na hakahaka me ka poe i manao ia he kupona Na Townsend he mau ninau i ka aha kuhina. Ua kuka pu anei lakou a i ole ua hoole aku paha i ka Moi īna ka hooia ana aku i na bila kanawai. aole e hana anei lakou «uf" keia nf|Pi aku. Nana he ninau i ke kuhina \vaiwai e pili ana no kekahi mau hoolilo malalo o ke kanawal Hoolaha mai ke kuhina waiwai e lawe roai ana oia he bila kanawai e huikala ana iaia no kekahi mau koolilo kanawai ole. Naea i heluhelu mai no ka wa mua loa he bila kanawai e haawi ana i ka mana i ke kuhina waiwai eo ka hoomo*

taa ska uwca ;t;cgi?ipa ma keīa pae- 1 jtiokc T aua haawiii ike kamiie pii | Nakj !gīg kuhina i hooliha inii e j U-*e asa ©ishe bsJa kana«rai e boopau ana i ka mokuoa kniuwai o iSS6 e hooponopono ana i keku»i epiuma. NA HANA O K.A LAHdunelu eko»a u ka b;U kanawai {Mikui īkaß ia Haawina. Ma ka Haai wina e hai* i ana i uku no ka PeresMe- ■ na o ka Pap* Ol *. ua nui ka hoopaapaa lia. Ma ka hdnndu e'ua ana o keia I hi'a kanawai ua booho!uia he 2.000 kaSna uku me kena iawelawe ole 1 kekahi hana ma«aho it<*. Ma keia heluheiu eko'u ana, ua r.oi hou ia mai i 500 daia hou like me 2.;c0: a ma ka ninau ia ana ua haule. Komo hou ka hale i ka hoopaapaa a ma ka hapai hou ia ana oka noonoo, | ua hooholoia aku la i 2.500 d.ila e like, me ka mea i nei hou ia. i Ma ke noi ua haawiia ka b;la kana-1 wai i ke konnle hila kanawai nana e hooponopono hou ka itaQ>u ma ko iakou wahi i*o!olei. I Ma ke noi ua hoopanee ka hale a ka hora io Poaha. 'L.-\ HAN'A iS, KOV. 24. llaīawoi ka hile, pule ke kahunapule, htluht!u ia ka ir.oole!o o ka la hana i hala a aponv>ia. NA P.\f.APALV HOOPII. Na Kawainui he mau hoopii mai kekahi poe hana alanui mai o Hana e koi mai ana 1 ko lakou koena uku hana penei: He 10 poe hana alanui he $70 ko lakou koena uku. He 7 P°e hana a'anui he $99.75 ko lakou koena uku. Ma ke noi, ua haawiia ike Kuhina Kabiaina.

HOIKK KOIM TE MAU. Na ke komjte malama ola i waiho mai ika lakou hoike no ka palapala hoopii mai Lahaina e hoopau ia ke kauka aupuni malaila, ua manao kc komite e waihoiaka hoopii ma ka papa, oiai, aole i kau ia ka inoa o ka poe hoopii, ka inoa oke kauka i manao ia e -hoopau, ka la, mahina a me ka hiki i kakau ia ai ka hoopii. A oiaī no hoi, ua hoopau ia kekahi kauka aupuni malaila a he kauka hou i keia \va. A ua aponoia ka hoopii e waiho ma ka papa. Noi hou ke komite waiwai, e hoike hou ae ka aha kuhina ina paha ua waiho io aku ka luna hooia aupuni iko na kulana. Pane ke Kuhina Waiwai, ua loaa iaia he palapala ma kona keena oihana mai ka luna hooia e hoike mai ana ua hoihoi aku oia H kona hookehu ika Moi nia ka !a 21 o keiamahina, me ka hoakaka pu ana, ua waiho aku oia i kona kuiana mamuli o kekahi mau olelo i pane ia e ke Kuhina Kalaiaina imua 6ka Ahaolelo, a pela aku. Nolaila, ua lokahi na kuhina e apono aku i kona waiho ana i ka hookohu. Noi ke komile waiwai e hookuuia lakou mai ka lawelawe ana i kekahi hana e pili ana ika luna hooia. Aponoia. A\'aiho mai kekahi lala 0 ke komite hookolokolo he hoike hapa e pi]i ana i ka lakou mea i noonoo ai no ka bila kanawai e hoopau ana i ka Papa Ola Hawaii, a no ka ike ia ana e pau pu ana me kekahi mau kanawai e ae e pili ana 1 ka lapaau, nolaiia, ua hana lakou he bila kanawai hou. Oia kana i waiho mai ai, heluheluia no ka wa mua, a waihoia no ka heluheiu elua. Oka hoike piha no ka lakou hana, aia no ia ika lunahoomalu o ke komite t aole nae oia i hiki ae. HOIKP. KOMII'E WAE. Na ke kuhina waiwai i pane mai i na ninau a Townsend e pili ana ika hooia ana oka Moi ina hila kanawai ina paba ua ao pu aku ka aha kuhina. Ua pane mai oia, ua ao aku ka aha kuhina ika Moi e kakau inoa oia i na bi!a a pau i hooholo ia e ka hale e hiki aku ana imua ona. Nana no he mau pane loihi ana i na ninau e pili ana i ka aie elua miliona, kekahi mau hoolilo e ae o ke aupuni a pela aku i waihoia mai e Townsend a me Kamauoha, a ma ke noi ua haawiia na palapala pane a pau a ?;e kuhina waiwai ike komite wae ona bona me na hoike o ka aie elua miliona. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua waiho mai ke komite hookolokolo he hoike e pili ana i ka hoopii mai Kauai mai e kukulo ia i hale raai lej>erā ma Kalalau, he hoike loihi keia i pahai pu ia mat rae na hoakaka a ka Peresidena oka Papa Ola no ka pono a pono ole oke kukulu ana ina halemai. nolaila, ua haawiia i ke komiie pai Heluhelu mai ke Kuhina Kalaaina nokawa mua loa he hilakanawaie Emaopopo ana ike ano o na huaoka u Mqi m a *ue ke "Alii," waihoia no ka neluhelu elaa. Heluhelu mai ke kuhina waiwai 00 ka wa mua he bila kanawai e huikala ana iaia no kekahi mau hoolilo aupum, oia ka huina dala o 20,832.12, i hoolilo ia no na hooholo moku mahu ana, na lilo koho balota, a roe na koina o Makiki, waihoia no ka heluhelu elua. A ma ke noi ua hoopanee ka hale * ka Poahm*.

LA HANA :n f SOV, ki haie mka y ?***! ke kahun a ' «;uneluu ka moo-[ 9 «a h hana ; a apmoia. na ?u a" , HCorn. . N'i : - hoopii mai a Meekapu e kauoha ar. i « *ae ae ka Pei**idena i ie eaau rwi -ep«ra raa Kikaako i 5 mii ikaika. a i * hapa ikaika nana e laoaar, mai ka 'a i aku o Dckemaba a Mei t e k; : vuaak'.i ka Per«idena i mau bau lapaiu. 3 ua hiki iaia ke hooiaio e ola ka mai !epe!a iaia: haawiu 1 ke komile mahuu ola. i Na Heleknnihi he hoopii mai Hono-i lulu e haawāa i mau mai lepera na Meekapu e lapaau a e hoomau ia *ku ke k*aoavvai Papa Ota Hawaii i ke komite malama ola. Na Parisi mai Kona Akau he noi i !si,coo n*> ka hani ana i hale hookolokolo ma!ai!a, haawiia i ke komite waij wai. Nana no he hoopii mai ka ahahui opiopio inai e hoopau ioa ia ke komo ana mai o na waiona roe ka opiunu, a waihoia ī ke komūe o na waiona me ka opiuma. HOIKE KOMIIE WAE Na ke kuhina waiwai i hoike mai no ka $150 a Meekapu i koi ae ai e ukuia iaia, ua ukuia ua mau dala nei ia J. K. Kaunamano ma'alo o ke kauoha a me ka hooia ana a Meekapu. Na ke kuhinn o na aina e i pane mai no ka oielo e hoike mai i ka U i hooia ai ka Moi i ka hila kanawai, ke poo o na kanawai, ma ka la 15 o keia mahina he 5 mau kanawai i kakau inoa ia, ma ka la 23 mai he mau kanawai. N'A 01.1.1 O HOOHOI.O. Na Kawainui i waiho mai he olelo hooholo e kohoia i komite o 9 lala, no ka hoomaopopo ana mai o na kauka e noho nei maanei i na mea a pau e pili ana i ka mai lepera; a e hoomanaia lioi ke komite e noi aku i ke kokua ana o kekahi o na oihana o ke aupuni ma ka hooholomua ana i keia hana; a e hana lakou i keia hana mai keia manawa aku a ke kau mau; aponoia. Nana no he olelo hooholo e hoike Na Kamauoha he olelo hooholo e kauoha ana i ke kuhina waiwai e hoike mai i ka la 1 hoopukaia ai na bona aupuni, a i ukuia nie ka papa inoa o ka poe e paa ana ina bona i koe. A ua pane koke mai ke Kuhina waiwai ua hoopukaia na bona e ke kuhina waiwai i hala me ka mnna ole.

inai ke Kuhina Ralaiaina i ka nui o ka poe no lakou na aina i oki ia i mau alanui ma ke kahua pauahi, ka nui o ke dala i uku ia, a ina paha ua koe kekahi mau Koina. Pane ke Kuhina Kalaiaina. he 48 poe koi 1 ukuia no $98,944. he 68 poe koi 1 koe, a ua koho wale ia ka lakou koina ma kuhi o ka 20,000 a oi. He mau koi eae no kekahi mawaho o na huina ilala i hoikeia ma luna.

Na Paehaole e koho ia i komite 5 lala, i hookahi mai kela me keia mokupuni, a na lakou e nana pono ke kulana o ka noho ana o na mai lepera ma Kakaako, a e hoike koke mai i keia Hale; hooholo loa ia ka olelo hooholo. Na ke Kuhina Waiwai i pane hou mai no na ninau a ke 'lii Kamika e pili ana i na palapah ae holo o na pake i mai e ka Hoike mai oia ua nana pono ia na mea a pau e ka Luna Dute nui, a ua hilinai oia no ka pololei ona mea a pau. Ma ke noi ua waihoianahoike a ke kuhina maka papa a noonoo pu me ka hila kanawai cemoku mai na aina e. Na Kamika he olelo hooholo e waiho aku i palapala noi i ka Mji e hoopuka ia ona Komisina Alii na lakou e nana a hooponopono hou i na kanawai a pau a me na hana pu o ka ahao'elo, e laa na lunakanawai kjekie paha, a o kekahi mau loio naauao i lilo ole i mau hoa no ka ahaolelo. Ma ke noi ua haawiia keia olelo hooholo i ke komite hookolokolo. j Ma ke noi ua aponoia kekahi komiie ! wae e waiho mai ka lakou hoike no ka hoopii a Henr\- E. Poor no kona koena uku i hele aku nei i Samoa, a no ka lawa ole o ka hana i ka manao ana o ka Hale, ua hoihoi hou ia i ke koraite Noi o Kamika e noho ke komite o ka Hale e noonoo i ka bila kanawai hooponopono oihana makai a me na hoike a ka hapa nui me ka hapa uuku o ke komile wae na lakou i noonoo> a ua hoohoioia Hoomana ka hale a ka hora 1. Hors 1 akoakoa hou ka hale, a ma ke noi ua komne ka hale no ka noonoo ana i ka bi!a kanawai e hooponopono ai ika oihana mikai kuloko. Noho ke 'Ui Walak«hausi i lunahoomalu. ! Hapaiia na hoike aka bapa nui a me ka hapa uuku o ke komite w«c i waihoia ae e noonoo 1 keia bila mai ka papa ae. Heluheluia ks. J auku 1 a hoohoioia. Heluheluia ka pauKu 2 me na hoololi a ka hapa nui a me ka hapa uoku o kc koaotte. Lilo ka hale i ka hoopaapaa a hoopau waie ia ke koniile. Hoonanee a ka Poaona LA HANA 20, NOV. *6. Halawai ka hate, a pule ke kahunapule. Heluheluia ta ma«'elo o ka la hana i hala a apoooia.

N* A i Ai A F \t- \ HCO ? £!.. Ni Pinsa h€ ir.au hoopi» mai Kona A\āu mi» c n.>i irti e ht.x?aoh > koke ke aupnini i kauka no ia ap&m, aole e ! hooukuia na kamka ke lapaau ia; e kukuluīa i kula olelo Beritania ma Kainaliu, a e hui u o 2Corta Akau roe Kona Henaa i hookahi apana koho. t lunakanawai a me 1 makai nui; e hanaia i uapo ma Keauhou a e hookuuia na makua ilihune tnat na aahau kula; e ku» akea ia na pono o na aina kenohiki, ā e uku ote ta n» īiio hoolewa o Likehke, haawiia i ke komite o na hoopii lehu lehu. Kana no he hooiwi mai K«na Akau e noi 3tn e hana koke ia ka uapo o Keauhou, waihoia 1 ke komite o na hana hou. Ka Kakela he hoopii mai ka hui o T. R Davks & Ca o Honoiulu nei e i hoihoiia aku mai ka waihona aupuni na daU he 66.35 he s dut« no ka lepo manu i hookomoia mai, vraihoia i ke komiee j hookoiokola j Na iklauina he hoopii mai kekahi | mau hut kalepa mai oke kuianakauh»te nei e hoopor\ppono hou ia na iiio holewa 0 ke KamaUii wahine Likeiike imua o kekahi komile wae o na hoa o ka aha* olelo, a he poe hoi e noho ana ma na wahi kaawale mai Oahu aku nei; apono la a haawiia i ke komūe wae Wilimana, Townsend, Rikikini, (». N. Wiieo* me Baiiev. HOIKE A NA KOMIIE MAl'. Na ke komite oihana koa i hoike mai no na mea e-piii ana i ka hoopii inai Pawaa e hoopau ia ke kipu ana a ka Ahahui ilonolulu Riitcla malaiia. l'a manao ke komite he hana )>oino ioa keia ke lawelawe mau »a, a he mea pono i na mana aupuni ke papa a hoohaiki mai paha i ka laweiawe ana o ia hana. A{>onoia ka hoike. Na ke komae pai i hoike mai, ua pai ta ka hila kanawai e haawi ana i ka mana o ka hoomoe uwea teiegarapa ana 1 ke kuhina waiwai. Na ke komite maiama oia i iioike mai ua iokahi iakou i ka ae ana e iapaau o Meekapu i na niai icpera e iike me kana noi, a he »nca pono ika Papa Oia e kokua iaia ma na iaau iapaau. No na manao ho(K>hopo e hoopau ia ka noho ana ona Yirigine ma Kakaako he kuhihewa ia; aole iakou e hoopau ia ana, a ua loaa na mahaio ana a ka Pai>a Oia ika iakou miu hana. Aponoia k* ho»ke. Na ke komite waiwai i hoike mai, o ka hoopii mai Kona Akau e kukuiuia i Haie Hookoiokoio maiaila, ua nianao ke komite e noonoo pu īa keia hoopii me hila haawina. Aponoia. Na ia komite no i hoike mai no ka hoopii mai Honoiuiu e hoopau loa ia ka aie miliona, a e hoopau ia ka apena hoaie daia G. W. Makapplena. Ua manao ke komiie e iiaawiia keia mau hoopii ike kuhina waiwai. Aponoia. Na ia komite no i hoike _mai i ka bila kanawai e nili ana i ka auhau, ua manao iakou he mea pono e hoohoio io«t ia. Ama ke noi a Paehooie, ua waiho la ma ka papa a noonoo pu me ka hila kanawai NA HANA O KA U.

Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hoomaopopo ana i ka uku o na luna* makaainana, a apono loa ia. Ma ke noi ua noho ke komiie o ka Hale a noonoo hou no ke koena o ka bila kanawai hooponopono oihana makai, ke 'lii W'alakahauki lunahoomalu. hou ia ka pauku 2 o ka bila, a no kekahi manawa loihi i hala, ua hooholoia ua pauku la me kekahi hoololi. Ma ka hora 2:15 hoopau ia ke ko mite, a noi aku i ka Hale e noho hou. Na ka Peresidena i waiho mai i ka inoa .0 na konnte wae i haawiia ta lakou ka bi)a o ka oihana koa i hapaiia ae mai ka oapa oia o Walakalmki, C. Balaunu t Townsend, BakalamiKa a me E. H. Bai!ey. Na ke kuhina o na aina e i hoike uiai ua apono a ua kakau inoa mai ka Perestdena Cleveland 0 Amenka e hooloihi aku 1 ke kuikahi panailike mawaena o Hawaii nei a me Amerika. Ma ke noi ua hoopinee ka Hale a noho hou i ka Poalua. ( E nana ma ka Aoao Ekolu.)