Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 51, 17 December 1887 — MA KE KAUOHA. Ahaolelo Kuikawa o 1887. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

Ahaolelo Kuikawa o 1887.

HE KANAWAI i; Hoomaopopo ana no ka Uku ana 1 sa Lilo o ka Ahaolelo Kuikawa o ka Makahiki 1887. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolilo o ko Hawaii Pae Aina, E hookaawaie la a ma keia ke hookaawale ta nei na dala he Umi Tausani ($10.000.00) mai loko ae o ka Waihona o ka lehulehu no ka uku ana i na lilo o ka Ahaolelo Kuikawa o ka makahiki 1887. Aponoia i keia la 21 o Novemaba, A D. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI K Hoopau loa ai i ka Mokuna L o na Kanawai 0 KE Kau o 1886. E hoohoioia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. O ka Mokuna L o na Kanawai o ke Kauo 1886. oia ke Kanawai i kapa la "He Kanawai e hookaawale ana i haawina hoomau no Thoma? W. Evcrett" i apono ia ma ka la 150 Okatoba, 1886, e hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei. Aponoia i keia ia 21 0 Novemaba, A. D. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Hoopau loa ai 1 ka Mokuna XLVII o na Kanawai o kf. Kau o 1886. E hoohola ia e ka Moi a me ka Ahaoleio 0 ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. O ka Mokuna XLVII 0 na Kanawai o ke Kau o 1886, oia ke Kanawai i kapaia "He Kanawai e hooholo ana i haawina hoomau no ka mea Kiekie ke Kam\ Aiii Wahine Poomaikalam" i apono ia ma ka la 15 o Okatoba, A. D. 1886, e hoopau ia a ma keia ke hoopau ioa ia nei. Pauku 2. E lilo keia i Kanawai ma ka la 31 o l)ekemaba, 1887. Aponoia i keia la 21 o Novemaba, A. D. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Hoopau loa ai 1 ka Mokuna XLVIII o na Kanawai o ke Kau o 1886. E hooholo ia e ka Moi a me ka Ahao/e/o 0 ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. O ka Mokuna XLVIII o na Kanawai o ke Kau o 1886, oia ke Kanawai i kapa la "He Kanawai e hooholo ai i haawina hoomau no ka mea Hanohano W C. Parke i apono ia ma ka la 15 o Okatoba, A. D. 1886, e hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei. Pauku 2. E iilo keia i Kanawai ma ka la 31 o Dekemaba, 1887. Aponoia i keia la 21 0 Novcmaba, A. I). 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A. Thurston, Kuhina Kalaiama. HE KANAWAI E Hoopau loa ai i ka Mokuna VII o na Kanawai o ke Kau o 1880 K LIKE ME !A I HOOLOLI IA AI E KA MoKUNA 21 O NA Kanawai o ke Kau o 1882. E hooho/o ia e ka Moi a me ka Ahaole/o o ko Hawaii Pae Aina. Pauku i. O ka Mokuna VII o na Kanawai 0 ke Kau o 1880, e like me ia i hoololi ia ai e ka Mokuna 21 o na Kanawai o ke Kau o 1882, oia ke Kanawai i kapa ia "He Kanawai e hoomaopopo ana i ke Kuauhau o na Aiii o Hawaii nei" i apono ia ma ka la 9 0 Augate, A. D. 1880, e hoopau ia, a ma keia ke hoopau ioa ia nei. Aponoia i keia ia 21 o Novemaba, A. D. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A Thurston, Kuhma Kalaiaina. HE KANAWAI E Hoolou ai 1 ka Pavku 2 o ke Kanawai i Kapaia "He Kanawai k hoopau ai i ka Mokuna iq oke Kanawai Kivila, a e Hooponopono ai i ka Oihana Aopalapala o ke Aupuni " I APONOIA MA KA LA 10 O IANUARI r A D. 1865. E hooho/o u* e ka Moi a me ka Ahao/e/o o ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku a o ke Kanawai \ olelo ia, a penei e heluhelu ia ai: 4 * Pauku a. E hoonoho ia i Buro Hooko i kapa ia ka Buro Hoonaauao; i hooponopono ia e kekahi Papa he elima lala, a e kapa ia ka Papa Hoonaauao. E hookohu ia na hoa o ia Papa i oielo ia e ka Moi; a hookahi o lakou e hoonoho ia e ia i Peresidena, a e hana iakou a pau me ka uku ole; aka, aoie e hoonoho ia kekahi kanaka e noho ana iloko o ka oihana hemolele a Kahunapule paha i Pertsidtna. Ina ua noho aku ka Peresidena ha kekahi hoa o *a Papae lawelawe ana ma ke ano he Hope Peresidena no ka ounawa, e hoomalu i na halawai o ka Papa/ Aponoia i keia la ai o Novemaba, A. D. 1887. KALAKAUA REX Na ka Moi, L A Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI. E PILI ANA I NA HUI I HOOHUI IA A MK KA HAAWI ANA I NA Palapala Hoohui. E hooholo iaeka Moia meka AhaoU/o 0 i* Hawaii Pat Aina. Pauku 1. Ma keia ua haawi ia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina e *aweU§r« i ka mana & pau i loaa iaia, a i ole la, iaiā me ka ae pu ana 0

ka Moi iloko o ka Ahakukamalu mamua o ka la ehiku o lulai, A. D. iS§7 f e pili ana ina Pabpaia Hoohui, Eia nae hoi, aole e haawi ia kekahi Palapala Hoohui e ke Kuhina KaUiaina i olelo ia roe ka ae ole o ka hapa nui o ka Aha Kuhina. Pauku 2. £ lilo keia i Kanawai mai kona la aku e apono ia al Aponoia i keia la 24 o Nomemaha, A. D. 1887. KALAKAUA REXNa ka Moi, I- A. Thuhstok, Kuhira Kalaiaina. HE KANAWAI E Hoolou ai 1 k.a Mokuna XI o sa Kanawai o re Kau o 1876, E PILI ANA I KE ŪLA O KA LEHULEHU. E hoohelo ia e ka Moi a me ka Akaokla 0 ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 2o ka Mokunā XI ona Kanawai oke Kau o is/6 t a penei e heluhelu la ai: °E hoololi ia a ma keia ke hoololi la net ka Pauku I. o ka Mokuna 59 o ke Kanawai Hoopai Karaima, i aponoia ma ka la 7 0 lulai, 1870, a penei e heluhelu iia ai: "Pauku 1. E hoonoho ia he Papa Ola no ke Aapum, eliena ka nui o na hoa o ia Papa. "E hookohuia na hoa o ua Papa la e ka Moi, a hookahi o lakou e hoonoho ia e ia i Peresidena, a e hana lakou a pau, koe ka Peresidena, ne ka uku ole, na ua Papa la i olelo ia e nana a e malama i ke o!a o ka lehulehu. Ina ua hele ka Peresidena, alaīla, e koho ia kekahi laia oka Papa e lakou i Hope Peresidena Kuikawa, a nana e hoomalu i ko lakou mau halawai ana: he mana ko ua Papa la e hoonoho i Kakauoie'o, a me na kauka lapaau, ame na Luna, a e uku la lakou no ka lakou hana e iike me ka mea i apono ia e ka hapa nui ona laia o ka Papa ma kekahi halawai i kahea pono ia no ka hana, a o ia uku e uku la niai loko ae o na daia I hookaawale ia no na hana oka Papi eka Ahaolela Aka ina ua hoohana ka Papa i kona mau hoa ponoi na ka Aha Kuhina e hoohoio i ka uku kupono e uku ia, aka aole e uku ia kekahi uku i ka Peresi dena koe wale no ka mea 1 hooholo ia e ka Ahaoielo. A na ua Papa nei ma o kona Peresidena la e hoike aku i ka Ahaolelo ma na Kau mau i hoike a me na hoakaka piha no na da!a a pau 1 hooiilo ia, a me na mea 1 hana ia a me na mea e ae e pili ana i ke oia oka lehulehu a ua Papa Ola nei i manao ai he kupono e noonoo la." Aponoia i keia la 24 o Novemaba, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A Thurston, Kuhma Kalaiaina. HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA PaUKU 1266 O KE KANAWAI KIVILA E PILI AN f A I KA HOONOHO ANA I NA NOTERI NO KA LEHULEHU £ hooholo ia e ka Moi a me ka Ahaolelo 0 ko Hawaii Pae Aina. PAUku 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1266 oke Kanawai Kivila, a penei e heluhelu ia ai: " Pauku 1266. E hoonoho ia eke Kuhina Kalaiaina hookahi aoi ae paha kanaka kupono ma kela a me keia Apana Hookolokolo Kaapuni o ke Aupuni, i mau Noteri no ka lehulehu, a e noho lakou ma ia oihana a hiki i ka wa e hoopau ia ai e ke kuhina i olelo ia." Aponoia i keia la 25 o Novemaba. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA PaUKU I. O KA MoKUNA 17 O NA KANAWAI O 1882. E hooholo ia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku I. oka Mokuna 17 o na Kanawai o 1882, a penei e heluhelu ia ai: "Pauku 1. Ma keia ua haawi ia no ka mea Hanohano H. Kuihelani Eono Haneri Dala no kela a me keia makahiki, oiai oia e ola ana, a ua kauoha ia ke Kuhina Waiwai e uku aku ia mau dala no loko ae o ka Waihona I)ala o ke Aupuni ma ke ano e like me na uku makahiki a me na haawina e ae a ke Aupuni e uku ai." Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la 31 o Dekeraaba, M. H. ' 1887 aku. Aponoia i keia la 25 o Novemaba, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A. Thurston. Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E HOOLOLI A E HOOHUI Al I KE KANAWAI E PILI ANA I NA EĒMOKU. E hooholo ia e ka Moi a me ka Ahaoīelo 0 ko Hawaii Pae Atna. Pauku 1. E kukulu ia, ama keia ke kukulu ia nei i Buro ma ka Oihana Kalaiaina, e kapa ia ka Baro Eemoku no ka hooponopono ana i ka hele ana mai o na limahana a me na eemoku e ae, iloka o keia AupunL Pauku 2. Oka Buro i olelo ia, oia no ke Kuhina Kalaiaina nana e lawelawe ma ke ano o kona oihana ma ke ano ka Peresidena o ia Buro, a me elima mau lala e ae i hookohu ia e ka Moi, a e kapa ia ka Papa Eemoku. Pauku 3. Na ke Kuhina Kalaiaina i kela ame keia manawa me ka apono ana o ka Papa Eemoku a me ka Aha Kuhina e hana a hoolaha aku i na rula a me na hooponopono ana, a e hana i na mea i manao ia ua kupono e kokua ai i ka hele ana mai o na eemoku mai na aina e mai, a no ka hooponopono a malama maikai ana i na eemoku i hele a i lawe ia mai iloko o keia Aupuni: A e hana no hoi ina rula i manao ia ua kupono e piii ana i na manawa a me na olelo o na aeiike no ka hana, a hoolilo ana aku no ka hana, o kekahi poe eemoku i hele mai malalo o na aelike hana, a ua hana paha i na palapala aelike hana. Pauku 4- Oia mau rula ame ia mau hooponopono ana, ame na hoololi ana aku, me na pakui ana aku o la mau ruia i hooholo ia e like me na olelo o ka Pauku 3 o keia kanawai, e hoolaha ia no maloko o kekahi mau nupepa ma ka oielo Beretania a me ka olelo Hawaii ma Honolulu, a ma ia wa e like no ko lakou niana me ko ke kanawai. Pauku 5. O keia ame keia mea e kue ana i kekahi ruia a hooponopono ana i hooholo a pai ia e like me na olelo o na Pauku 3 a me 4 o keia kanawai, e kau ia maluna ona ka hoopai, aole e oi aku mamua o Hookahi Tausani Dala, a he mana ko kela a me keia Lunakanawai Hoomalu e hookolokolo i na hihia o ia ano. Pauku 6. Ona dala 1 hookaawale la eka Ahaolelo no na hana i manao ia eoa keia kanawai e uku ta no mailoko ae o ka Waihona Aupuni ma ke kauoha o ke Kuhina Kalaiaina. Pauku 7. Oke kanawai i kapa ia, "He Kanawai e hoomakaukau al no ka Uwe ana mai i na kanaka hana, a e kokua ai i na eemoku mal na aina e mai* i hana ia ma ka la 30 o Dekemaha, M. H. 1864; a me ke kanawai i kapaia "He Kanawai e hoakea ana i na mana o ka Buro o na Eemoku mai na aina e mai* i hana ia ma ka la 23 o lune, M. H. 1868; a me ke kanawai i kapa ia "He Kanawai e kokua ana i na poe mai na aioā e e komo mai aaa iloko o keia Aupum e noho ai* i hana la ma ka

la 23 o lune, H. iB6S, Ime 111 kanawai 1 rac m hapft kamwai e kue ana i keia, ma kea ua hoopao loa ia. Aponoia i keia la 25, o Novemaha, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A. TmmsroH, Kuhiaa Kalaiaina. HE KANAWAI E HOOLOU Al I KE KANAWAI E PIU ANA I KA HOOKU?A ANA 1 NA Kanaka mai na Aika E mal E himk&'o ia e ka Moi a me Jta AhaMe 9 h? Haieau P*e Āi **, Pauku i. Ma keia ke hoololi ia nei m Pauku 428* 429, 431 ame 433 enalaio o ka Haawina VIII o ka Mokuna VII o ke Kanawai Kivila, a penei e heluhelu ia ai: "Pauku 428. Na ke Kuhina Kalaiaina e malama a e hoopooopono i ka hookupa ana i na kanaka mai oa Aina E inai." ' Pauku 429. Na ke Kuhma Kilaiaina ma ke n)i ana o kekahi kanaka mai na Aina E mai i noho iloko o keia Aupuni no elua aoi ae makahiki mamua koke īho o kona noi ana a hoike ana i kona manao e noho paa iloleo o keia Aupuni, e hoohiki aku i ua mea noi la, a kol aku 1 ua kanaka la o ka aina e kakauinoa i ua hoohiki nei ke maopopo i ua Kuhina la aole he uiakilo ua kanaka la, aole hoi he mea mahuka mai ka lima mai o ke Kanawai o kekahi Aina E." " Ina he noho ua mea noi nei ma kekahi Mokupuni e ae mawaho o ka Mokupuni o Oahu, ua hiki no iaia, mahope o ko ke Kuhini Kalaiaina apono ana i kana palapala noi, e hoohiki i ka olelo hoohiki hookupa imua o kekahi Lunakanawai o kekahi Aha Hoko'okolo kakau, a ma keia ua haawiia i na Lunakanawai o ia mau Aha ka maaa e hoohikt aku i na olelo hoohiki o ia ano " >k Pauku 431. E kakauinoi ia ka olelo hoohiki eka mea 1 hoohiki ia i kupa, a e hoehiki ia oia ma ke ano ana i manao ai he paa loa i kona Luna'kehala, a e kakau inoa ia ka oielo hoike no ka hoohiki ana e ke Kuhina Kahiaina a i ole ia e kona Kakauolelo mua paha, a i ole ia ina he noho ka mea noi ma kekahi Mokupuni e ae, e kekahi Lunakanawai o kekahi Aha Kakau." "Pauku 433. He mana no ko ka Moi me ka ae ana oka Aha Ku< hina e haawi aku i kekahi kanaka e noho ana ma ka ama e, a e noho ana paha iloko o keta Aupuni no ka manawa wale no i palapala hookupa e haawi ana i ua kanaka nei o ka Aina E 1 na pono a me na pomaikai a pau 0 ke kupa maoli me kona haaleie ole i kona kupa ana i kona aina ponoi: ma ia palapala hookupa ua hoolilo ia ua kanaka la o kaaina e i kanaka malalo o na kanawai 0 keia Aupuni i hoolohe ai oia i ke Alii e like me ka mea i hookupa ia e like me na olelo mamua ae." Pauku 2. O kela ame keia Lunakanawai o kekahi Aha Kakau mahope koke o kona heohiki ana aku i kekahi kanaka o na aina e i ka hoohiki hookupa e like me na olelo o ka pauku mamua ae, e hoouna koke aku oia i ke Kuhina Kalaiaina i ka mua o ia olelo hookahi me ka malama iho i kope o ia mea. Pauku 3. Oka Mokuna XLVIII ona Kanawai oke Kau 0 1882 a me na Kanawai a me na hapa Kanawai a pau e kue ana i keia e hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei. Aponoia i keia la 25 o Novemaba, 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E HOOPAU LOA AI I KE KANAWAI I KAPAIA "Hē KANAWAI ■ PILI ana 1 na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie I APONOIA MA KA LA 13 0 OKAĪOEA, 1886, A E HOALA HOU I NA KANAWAI I HOOPAU IA MA IA KANAWAI. E hooholo ia e ka Moi a me ka Ahaolelo 0 ko Hatvati Poe Aina. Pauku 1. Oke Kanawai i kapa ia "He Kanawai e pili ana i na Lunakanawai 0 ka Aha Hookolokolo Kiekie" i apono ia ma ka la 15 o Okatoba, M. H. 1886, e hoopau ia, a ma keia ke hoopau loa ia nel Pauku 2. Ona pauku a pau oke Kanawai Kivila ame na kanawai a pau i hoopau ia e ua kanawai nei i kapa ia "He Kanawai e pili ana i na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie," ma keia ke hoala hou ia nei a ke hoololi ia nei ma keia i kanawaL Pauku 3. E lilo keia i kanawai mai ka la mua aku o lanuari, M. H. 1888. Aponoia i keia la 26 o Novemaba, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Ho-loli ai 1 ke Kanawai 1 kapa ia u He Kanawai e pili ana IKA LAPAAU ANA ME NA LAAU ANA KAUKA ?AKE" I APONO IA MA KA LA 13 O AUGATE, M. H. 1880. E hooholo ia e ka Moi a me ka Ahaolelo 0 ko Hawaii Pae Aina. Pauku 1. E hoololi ia ama keia ke hoololi la nei ka Pauku 30 ke kanawai i kapaia "He Kanawai e pili ana i ka lapaau ana me na laau o na Kauka Pake" i apono ia ma ka la 13 o Augate, M. H. 1880, a penei e heluhelu ia ai: u Pauku 3. ona mea a pau i laikini ia e like me ia i olelo mua ia, e pili no ia lakou na kanawai a me na rula e kau ia nei maluna o oa Kauka Lapaau a Kauka oki paha i laikini ia, eia nae aole e loaa i kekahi mea i laikini ia malalo o keia kanawai, ka mana e haawi i na palapala ae no ka lawelawe ana i ka opiuma a o kekahi mea i hanaia me ka opiuma, a i kekahi laau make paha a e haawi i na palapala hoike e loaa ai ka opiuma, a mea i hana ia me ka epiuma paha, a o na palapala hoike a palapala e ae paha i haawi ia mamua aku nei e ka poe i laikini ia malak> o ke kanawai i olelo ia i kaj«a ia 'He Kanairai e pili ana i ka lapaau ana me na laau a na Kauka Pake' ma keia ke hoolilo ia nei i mea ole." Pauku 2. E iilo keia 1 Kaoawai mai kona ia e apono ia ai. Aponoia i keia la 26 o Novemaba, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L. A. Thurston, Kuhina Kalaiaina. # HE KANAWAI E Hoomaopopo ana i ka Uku o na Lunamakaainana. £ hooholo iatka Moi a me ka Ahaeleh 0 h Hawaii Pae Aina, Pauku 1. Ma keia ke hoomaopopo ia nei ka uku o na Lunamakaainana he Elua Haneii me Kanalima Dala pakahi no keii me keia kau o na makahiki eiua. Pauku 2. E lilo keia i kanawai mai kona la e apono ia ai Aponoia i keia la 28 o M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi, L A. Thurston„ Koh*na Kalaiaina.