Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 51, 17 December 1887 — KA MAHA HOOLE O KA MOI. [ARTICLE]

KA MAHA HOOLE O KA MOI.

Iloko ona la i hala iho nei o keia pule, a hoea mai la 1 keia la, ua hoouluaoa ia ka manao o ka lehulehu, mamuli o ke ala ana'e o kekahi o na ninau ano nui i ike ia iioko 0 keia au hooponoj>ono aupuni hou, he ninau hoi i pili ika mana oka Moi malalo o ke Kum jkanawai, e hana kaokoa ma ona iho me ke kukai ole aku o kekahi mana e ae t hiki ai ke paa ia no ni hopena o ia hana. Ua maopopo i ka lehulehu ua houholo ia e ka Ahaolelo mamua iki aku nei he elua mau kanawai pili i ka Oihana Kiaaina, hookahi e hoopau loa ana ia Oihana, a o kekahi hoi e hoomaopopo ana 1 ke ano e hooko ia'i na hana i lawelawe ia e na Kiaaina mamua aku nei. Ua w;tihe ia aku keia mau kanawai imua o ka Moi no kona kakauinoa mai, aka, mahope oka hala ana o kekahi mau la, ua hoihoi aku la ka Moi iua mau kanawai nei imua o ka Ahaolelo, me kekahi palapala Alii e hoole aku ana 1 kona ae e kakauinoa iua mau kanawai la, me ka waiho pu aku i na hoakaka o na kumu o ia hoole. Mamuli o Keia mea i ulu nui ae ai na kike kalaiolelo hahana ana maloko oka Hale Ahaolelo, maloko ona nupepa, a mawaena no hoi o ka lehulehu. Ua hoomaopopoia ua mah le na noonoo ma na mea e pili ana i keia ninau. Ua olelo kekahi poe, aole mana o ka hoole aka Moi ke ole eao ia aku oia eka Aha Kuhina pela, a me ke kakauinoa pu aku o kekahi Kuhina i ua hoole !a. Aua olelo ae hoi kekahi poe, ua mana no ka MOl malalo oke Kuinukanawai e hoole kaokoa ana nona iho i kekahi kanawai, me ke kali ole aku no kekahi mea mai ka Aha Kuhina niai. He ninau ano nui keia, he kumuhana ī pili ike kulana oke ano 0 ko kakou Paemoku ma keia mua aku, a he mea pono e noonoo akahele ia, a e hooholoia no ka pono ona mea a pau a iloko hoi oka maluhia o ka aina. Ua haawi makou 1 kekahi o ko makou manawa no ka noonoo ana i keia ninau, me ko makou hooomanao pu aele makou he loea kanawai, aka, ua noonoo a kaupaona makou ma ke ano 0 na olelo oke Kumukanawai, aua nowelo aku ko makou lunaikehala ika mea i manao ia e ia mau huaolelo, a ua hooholo no makou iho, malalo o na olelo oka Pauku 48 oke Kumukanawai e ku nei, ho mea maopopo lea, ua loaa, ahe mana kaokoa ko ka Moi t hoole i ke kau ana i kona inoa ma ke* kahi kanawai ana i manao ai he pono o)e, me ke kuleana ole oka Aha Kuhina ma ia mea O keia ae la ka makou hoomaopopo ana i ke ano o na huaoleU Hawaii iloko 0 ka Pauku 48 oke Kumukanawai. Aohe a makou mau wehewehe ano e ae, no ka mea, ua moakaka ni olelo, ame he la, ua maopopo ka manao, aka, o ka mea 1 manao ia e ka poe na lakou i haku a i hooponopono ko kakou Kumukanawai e ku nei, aole i oaaopopo ia makou. He oiaio, he mea pono ole e haawi holookoa ia ka mana kaokoa i ka Moi hookahi rale iho no, no ke ano e hookele a e hooponopono ia at ke Aupuni, ahe mea (xmo ole k>a no hot e hana ia i kanawai e loaa .ai ka mana i kekahi poai e kau i mau kanawai no ko lakou mau pomaikai pilikiuo iho me )ta hiki ole ke hoole ia e ka mana Moi, ke ikaika ko lakou aoao iloko o ka Ahaolelo. Ina he mea hiki ole i ka Moi ke hanii i kekahi mea me ka mana malalo 0 ke Komukanawai «ne ke kakauoie o kekaKi kuhina i kona inoa, alaiia» ua ninau iho makou penei: Ina paha i kekahi manawa, e hooholo ana ka Aha olele i kekahi olelo hoohoio e hilinai ole ana i na Kuhina, a pau ta Aha Ku hina, alaila pehea la e mana ai ka hookohu ana aka Moi i na Kuhina hoo ? 1 K kakauinoa mai anei kakahi ona Ku i hina eaua Ika hookohu o na Kuhina 1 hou e noh# aku ana mk kona «ahi ? J loa peU, alaila, pehea la ina e hook oa \ Kuhina mua » ke kakau kukai ana ta I &!■■■

mau hookohu, e nele anei ke Aupuni i k» Aht Kuhina a hiki i k* manawi e hoihoi a t oluolu at na Kuhina moa e kakiuiaoa mai ? Aoie paha. Aeie ta 0 ka makou hoOmaopopo ana i ka mei 1 manao u. Aoit makou 1 manao ua □mkemike ia e booi ae i ka mana o na Kuhina i ko ka Moi.

! A eia kekahi mea a makou i noonoo al Ina oka iooa o kekahi Kuhina ka mea hope loa nana e hoomana i kekahi kana«at f alaila, he mea makehewa ka waiho ana aku imua o ka Moi no kona kakaoinoa mai. No ka maa, he inea mana ole kona. Oiai, ma oia e kakauinc<a a heoie paha i ke kakauinea ana i kekahi kanawai, aole loa ia e mana ana aia wale no a kakauinoa pakui ia e kekahi Kuhina. Aole anei keia he hookui ana i ka mana Moi me ka mana Kuhina ? A aole anei hoi he mea e hookupihkii ia i ke anoo ka boomana ia ana o na Kanawai o ka Aina ? Me he la, o ka Pauku 48 o ke Kumukanawai ka hoakaka maopopo loa e okioana penei: •'O na Bila Kanawai a pau i hooholo ia e ka Ahaoieio mamua o ka iilo ana i kanawai e waiho ia imua o ka Moi. Ina e apeno oia e kakauinoa oia, a ma ia nua e lilē ai i Kanaivat\ aka, ina aoU oia i kakauinoa, e hoihoi hou ae oia m* na kumu pu 0 kona hooh ana ika AhaoUlē, a na ka Aholelo e kakau i na kumu o kona hoole ana maioko o ko iakou buke mooieio, a e hapai hou iakou ika noonoo ana no ia mea. n Scc. Ma ko makou manao, ua hooko poioiei ka Moi i ka manao a me ka makemake o keia i'auki?, a oka ka Ahaoleio apana hana aku koe. Aole o makou kokua i ka haawi kaokoa ia o na mana a pau i ka Moi, e iike me ko na makahiki i hala ae, ak3, ma keia ninau e noonoo ia nei, ma ko makou manao, aoie i halahu ka hoole a ka Moi mawaho o ke Kumukanawai me ke kau ole ana o ka inoa o kekahi Kuhina ma ia hoole ana. Ina ua manao ia he mea pono e kaupaiena ia ka mana o ka Moi, aohe a makou mau oieio ana, koe waie no ka waiho aku na ka Ahaoieio e no noo, a ina he mea pono, aiaila, e pono e hooponopono ia i pau ai na pohihihi. O ka mnkou ake nui, e holopono na hana no ka pono a me ka maluhia o ka Ama, i ke Aupuni ame ka lehulehu a pau. i