Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 1, 7 January 1888 — Kela me Keia [ARTICLE]

Kela me Keia

i: n-«na ac e na m&kamaka i ka hoolaha a ka r'ercsidcna o ka Papa Ola e pili ana no ki o lima. Ile mau kulu paka u.\ no kai iliki iho i kc kulanakauhale Alii ike kakahiaka o nehinei. Ua hoohui ae nei o Ilaka o ki hale ai hau kilima o A'anui H' tele, malalo o ka inoa hui o Haka & Co. Ua paa pono loa iho nei ka hoomae* mae ana i ka rumi o ka Lunakanawai Hekekona ma Aliiolani Hale I keia pule ae, e puka hou maijai he nupepa hou—he Pueo ka inoa—a he nanu wale no kana mau olelo. I keia kakahiaka e ku niai ai na mokwahi !.ik<likc y KHauea /iou, Lehua me MoKolii, mai na awa mai o na mokupuni maluna aku nei. Ika i'oaha nei, ka la i wehe ia ai o ke Kau Kiure o lanuari nei, a ua piha kui ac ka rumi hookolokolo i ni hihia, na loio a me na poe kiure. E nnna ae e na makamaka i na hoailona oka mahina o lanuan, no ka manawa kau o ka mahin*, ka pnka a tnc ka n.ipoo ana o ka la. Apopo e ku mai ai o Kinau mai kona mau awa mau mai o Maui me Hawaii, a o Mikahala hoi, mai ka . moku kaili la mai o lalo. I ka Poakolu nei i ku mai ai kc kalepa X G. Waila mai Port Townsend mai, me 700,000 kapuai papa np ka >ii)i 0 Waila tna. Ma ka la 29 o Dcc. 1887, i hala, ua kinau mai he opuu rose na ka wahine a A. P. R\\m 0 Waikiki, he kaikama* hine nui mohjha. Ua hoohui ae nei o S. \l. Damon mc Kiino Campbell malalo oka inoa hui—Maunalua Ranch Co.~he hui / hanai holoholona. Ma ka Ma/u/ani o ka Poaha nei, i hnli hoi mai ai o C. W. Spencer, ka ī.una Nana Hoojx\6 I.imahana mai na mokupuni o Maui a me Hawaii mai. Ua hiki ae ke.Alii ka Moi i ukali ia e Mr. A. Rosa e ike i kekahi mau hoa'loha i holo aku pnnluna oka niokuahi KiiuM no Hawaii. • Ua h-x»kohu ia aku o Mr. J. K. Hurkett, i I.una Kula no Koloa me Lihue. O Mr. Charles KoeUing no Hanalei. a I ka Poakolu nei ka hoomaha hou ana o na KuU Aupuni% kula, mahope iho 6 ka hoomaha Makahiki Hou a me ke Kamimaka ana. Hc $455 ka huina nui o na dala ma kela Aha Himeni ika pule 1 hala a ka Hui Hoomaauao Liliudkalani, mawaho aeoki hoolawa aha 1 na lilo o*ka Aha Mele. Mi Kewalo i ka Poakahi nei, ua ma> lama ia ke kipu hookuku e na hoaoka Hui Honolulu Raipela ( me ka piha i na poe makaikai i lehia nu ia han». Ua waiho aku o. Kauka Mauritz i kon ku'ana Kauka Aupuni no ka mo\upuni 0 >[olokai, a o Kauka C. A Pcten m ki' mei i hiokohu ia aku raa kona wahi. Ua hoi ae nei o M6ssrs Hoffschlaeger & Ca 1 ko lakou halekuai pohaku hou ma ke kihi o Alanui Moi me Bete)a. O kekahi kihi nini loa ia o ke kulanakauhale nei i ka hiehle 0 na halepoha ku hou. Ua hoololi ia ae nel ka manawa haawi laaau o ka Papa Ola ma Kapamoo, mai ka hora 8 a ka hora 10 oke kaona la noa a pau, koe na la noa ole oia ka Poihiku. Ke mau nei no kt patakult i keii mau mea pahu Pake i na ahiahi a pat\ ke koena mai o na lealea o ka hooma makahiki hou o 1888. Aole no hoi e hoomaha iki iho kela mau pila hoopaiakuli pepeiao e na makamaka a hiki mai ka la konohi o na P*ke, alaila, hoopau aku.

E haawi u na mahalo i ka Ilamoku Kiuiukou, ma o kona hot ko'iu ana ia H*. tarsen no ka puali makai o Hoi> lulu n€f. I keia Pualua ae, Jan. 10, e ku mai ai ka mekuahi A*siratia mai Kapala* kiko mai, a maluna mai ona e lohe ia mai ai na mea hou o ka hikina. I keia kakahiaka, na ike ia ka o!uo!a | ana o ka M«>i e ho Aohu aku ia Thos. C. Thrum, i Luna Kakau Kope Nui no ke Aupuni, ma kahi oJ. Aukina i I waiho mai. O ke kuda!a i hx>laha ia no keia la o ka halepai nupepa Aduriistr t ua hoopanee ia aku la a keia Poaono ae, Jan. 14, alaila, kui ka hamare a ka Luna Kudala no ka mea koho kiekie Ma ka la oka makahiki hou, ma ka luakini o Kawaiahao, ua hoohui ia ma ka berita maemae o ka mare e ka Rev. H. 11. PaWk?, o Mr. Sam. Kamaka me Miss Pai. No Honolulu nei lat;a a elua.

| O keia la, oia ka piha ana he maka hiki he kanalima o ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie, Hon. A. F. Judd. Ua hikl ae ka Bana Puhi Ohe ilaila i keia kakahiaka, a ulele iho la i ka lakou mau mea kani. Ua pepe ia a paki liilii na lima o kekahi paahao hana pou uwapo e hana nei i ka uwapo hou makai aku o Burua ma, i haule ia e kela poka kanu pou a pa pono maluna o kona mau lima. Ua lawe ia aku oia no ka Holemai Moiwahine no ka lapaau ana. Ua lilo ae nei o W. M. Gifi*ard o ka Hui o Irwin ma, oia ka Agena kuai o ka Remington Type-writer, a o ka poe e makemake ana e loaa keia ano mekini kakau hua, e hele ae iaia, a nana e kuhikuhi pono mai ke ano o ka hana ana. Inehinei i malama ae ai o Mekia Kahalewai a me kana lede oluolu waipahe Kaluaimaemae, he wahi papaaina hoomanao no ka puni ana 0 na makahiki ewalu oka laua kaikamahine hiapo, Ua kono ia mai na hoa'loha e hele aku, a ua hoonuu a kena ka makemake. I ka Poakolu nei, na ka Loio Kuhina Akepoka i paa aku kekahi lio e holo pukaka ana me ke kaa a kokoke e huli pu. E mahaloia ka Loio Kuhina ma ia hana wiwo ole ana. Ma kahi noho o ka ohana ma Kapalama, ua hoohui ia e ka Rev. G. Wallaee, o W. L Cottrell, kokua wiliki o ka n. jahi Kinau t me Miss H. F. Peterson. He papaaina 1 luluu ina mea ono kai pahola ia mai i na hoa'loha. Ma ka Makahiki Hou iho nei, ua puka ae kekahi poe aliikoa o ka mokukaua Kaimiīoa i pau īho nei me ko lakou mau aahu koa piha. Aole anei i pau ko lakotTmau komisma malalo o ke ao mjkukaun ana ? O ka uwapo hou e pakui ia nei makai aku o ka hale o Burua ma, ua j>au na pou i ke kukulu ia, ao ka hoomoe wale aku no koe oka papahele, a he uwapo loihi ia ke ho'»pili ia mai ena nioku. Ua hookuu ia na manuwa sela o ka mokukaua Adimarala Farnni i ku iho nei iwahoo Mamala mai Kahakaaualana mai, no ka mai hepela, a koe aku la na luina eha oka moku okohola !oscpint% ke pii ipau ae la k > lakou maikai.

Ma ka papahele elua 0 ka halepohaku uinihepa o M. Mclnerny, kihi 0 Alanui Papu me Kalepa, he keena (hall) nui no na anaina hui halawai. himeni, a me na ano haliwai eaea pau e pili ana i na Ahahui, un hamama no na poe a pau e makemake ana e lawe i ka rumi no ia mau ano anaina i na wa a pau. Ma Niolopa, oiai kekahi poe e malama ana ina leaisa oka makahiki hou, me na wai hoomilule kino a ka Naulu, ua puka ae kekahi kanaka a atualif aku la i kana wahine e pepeīii me ka pahi. I Mamuli o ka pakela mama o kela wahine i pakele aku ai oia a me kana mao keiki mai na hana lokoino a pono ole a kana kane. I ke ahiahi Poakolu hei raa Niupaipai, ua kaili ia aku kn hanu hope loa o David Kukapu, kekahi o na makamaka ohaoha oia wahl Ua nqho loihi oia ma ka pa hana o Waila ma, a ua loaa ,r s Mhnai ana a kona mau haku iaia, hoopono ma ka hana me ka poI&* x «le ka wahine ame na keiki ko māk<K (Uumaha no ka hoonele ia ana mai i ke kane ole ame ka makuakaneole' Hala aku )a ia makamaka oluolu o Niupnpai.

I keia kiu ae oka MalaliL e holo makaikai mai ai kela kakaoleio kaolana loa o Enelani, oia hoi ka olomana Pohakuhauoli i na mokuaina o Amenka. He elua mahina ka loihi i kaawale la no keia huakai, a e ttu na kuianal&uhale nui wale no. He mea kanalua ole ka apo pumehana ana aku ako Amerika m&u loea kilo Aupuni 1 ua kanaka la Aana i lawe ka hoeuli o ka hooponopono Aupuni ana o Knelani i leekahi mau makahiki i hala ae nci