Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 2, 14 January 1888 — Page 2
| This text was transcribed by: | Rob Escuadro |
| This work is dedicated to: | ko'u anakala Grady Wells o Kaneohe, Oahu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ko Makou mau Rula.
E HOOMAOPOPO I KEIA.
1. E hoounaia aku ana ka NUPEPA KUOKOA no ka makahiki 1888 i ka poe a pau i kauoha mai a i hookaa i ko lakou aie no ka makahiki i hala.
2. Mahope aku o ka la 31 o Ianuari, e hoopaa ia ana na pepa o ka poe i hookaa ole mai i ka uku pepa o ka poe i hookaa ole mai i ka uku pepa no ka makahiki 1888. a i ole kekahi hapa paha o ka uku o ia makahiki.
3. I ka wa a na luna e hooili mai ai i ke dala o ke KUOKOA, e hoike pu mai i ho inoa pakahi o ka poe nona ia mau dala e kakau pu i ka inoa o ka mea lawe pepa a me kona dala, i ike makou i ka heluna dala o kela a me keia mea lawa pepa. No ka poe kauoha ma na wahi pakahi keia rula aole no na luna lawe ma ka puolo nui.
4. Ke hoouna pololei aku nei makou i na Buke Alemanaka no ka makahiki 1888, maloko o na eke leta, i ka poe a pau i hooili mua mai i na dala elua o ka uku pepa no ka makahiki hou, a o ka lakou likiki no ia. He makana waiwai keia e pili ana i ka waiho ma na home. Aole keia o ka Buke mua o kela makahiki, he okoa ia, a he okoa keia. He Buke hou keia no ka makahiki 1888. E kauoha pololei mai ma ka moa o ka NUPEPA KUOKOA. E makaala mai oukou ma na haleleta o na apana kuaaina o nalowale auanei ko oukou waiwai.
KA NUPEPA KUOKOA NO 1888.
E puka aku ana ka Helu ekahi o ka Buke XXVII o ke KUOKOA i ka pule mua o Ianuari. Ke kono aku nei ke KUOKOA i kona poe heluhelu a pau o keia makahiki e lawe hou i ka pepa no ka makahiki 1888.
Ua hoopilikia ia kekahi o ko makou poe heluhelu i na wa i hala mamuli o ka hana pololei ole o na luna o lakou, ke paipai aku nei makou ia poe makamaka i hoopilikia ia, e waiho i ka lawe ana o ka pepa ma o na luna, a e hooili pololei mai i ke dala ma ke keena o ka pepa, ma Honolulu nei, ina e paa ka moa o ka poe lawe pepa ma ka BukeInoa o ke keena me ke kaa pu o ke dala uku o ka pepa, e hoouna pololei no makou i ke KUOKOA ma na hale leta a piha ka makahiki 1888.
E puka aku ana he mau moolelo hou no ka makahiki hou, a me na manao waiwai e ae i ike le ia mamua, me ko makou manaolana e oi ae ana ka waiwai o ka poe heluhelu i keia pepa ma keia mua aku mamua o ko na au i hala.
E hoomanao ka poe e noho aie nei i ka pepa, a e hookaa pau mai i na koena, o nela auanei lakou i ka pepa no ka makahiki 1888.
Nupepa Kuokoa.
No ka Makahiki………………… .$2.00
No Eono Mahina………………… 1.00
- KUIKE KA RULA. -
Poaono…Ianuari 14, 1888.
KE AUPUNI.
O kela hoole kakau inoa a ke Alii ka Moi i ka Bila Kanawai Kiaaina o na mokupuni, ke ano kuaiilii mai nei kona paialewa a kamailio nui ia e ka poai o ke kulanakauhale a me na nupepa o kakoul. Malia paha, aia a noho pono iho na Lunakawai maluna o ko lakou mau noho, i haawi ai i manawa no ka Lunakawai hou e hookuene pono iho ai i kona mau manao me ke akahele a me ke kaulike e like me kona noonoo a koikoi o kona ike Kanawai, alaila, oia ka wa a lakou e waelehou ia i ke alanui, a imi aku i ke ala pololei e pomaikai ai ka lahui, a e kaulike hou ai na Mana nui ekolu o ko kakou Aupuni maluna o ke alahele like o ka maikai, me ke kue ole o kahi Mana i kahi Mana.
Ke hiki mai ka la e lawe hou ia ai keia ninau imua o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a hoike mai lakou i kekahi olelo hooholo e haawi ana i ka pono ma kekahi aoao me ke kaulike a me ka makemake io maoli o ke Kumukanawai, he manaolanako makou, e nalohia loa aku na manao hoouluku i kamailio nui ia a i hoopuka pinepine ia iho nei iloko o kakou, no na pule kakaikahi i hala ae nei. He mea maa mau, aole e hiki ke hana ia kekahi hana nui iloko o ka la hookahi, ke ole na hoola'a mua ana no ka wa e lawelaweia ai o ka hana me ka manawa. Me ke kowa nui o ka manawa, oia ka mea nana e palua iho kona waiwai, a me ka hooi ana aku i ka noeau a me ka mikioi o ka hana. Nolaila, e waiho aku kakou me ka Aha Kiekie i manawa, a e kali me Kauai hemolele i ka malie no ka lakou hana o ke kaulike.
KO KAKOU MAU ALANUI.
He mea hoohauoli ia kakou a pau, na poe uku auhau e uku ana i ka kakou mau dala i ke Aupuni, e hana hou ia na alanui, kahi e hiki ai ia kakou a pau ke hele me ka maloeloe o ke kino a me ka minomino ole hoi o na aikalaku. Ina he mea hike ole i ke Aupuni ke hoohana mamuli o ka pokole a me ke poomuku o na haawina no ia mau apana hana. o ka hoomaemae oia kahi hana mama loa me ka nui ole o na hoolilo. Ma kekahi mau alanui o kakou e mokaki ana na apana pohaku nuni, a e waiho hamama ana kekahi mau alualua, he mau mea hoopilikia loa kela i ke kanaka i kahi wa, palaha a haihai na iwi mamuli o ke ino o na alanui.
He hookahi a makou mea mahalo loa, oia ka hoolaha a ka Luna Alanui Hebbard, e papa loa ana i ka hoomuu ana i na opala ma na alanui hele, no ka mea, he mau opala pilau loa kekahi i hookomo ia iloko o na pahu nahaha, a he hoopilikia maopopo hoi i ke ola o ka lehulehu e maalo mau ana ma ia mau wahi o ke kulanakauhale.
Ke hoohana nei ka Luna Alanui i na paahao ma kekahi o na alanui o kakou i keia mau la, a he mau nanaina o ka maemae ka kakou e ike nei aohe na opala ma na weuweu e ulu loloa ana ma kapa alanui, a kakou i maa ai i ka ike mau i na wa mamua. Ke hoomau ka Luna Alanui i ka hana e like me keia ke ano, he kanalua ole ko makou ke olelo ae, e loaa ana ia kakou a pau he mau alanui maemae a puni ke kulanakauhale.
KA MAI HEBERA MA KAPALAKIKO.
E like me na lono i lohe ia mai ai i o kakou nei, ua lahja nui loa ka mai hebela ma ke kulanakauhale o Kapalakiko i keia manawa, ua hoolaha ae nei ka Papa Ola i na poe a pau no ka o lima ana me ka uku ole, ma ka hale lapaau o ka Papa Ola ma Kapamoo. Ua haawi pu ia aku ke kauoha i na Kauka o ke awa e makaala loa i na moku a pau e kipa mai ana i o kakou nei, ma ka nana a noii akahele loa ana i ke kulana o na eemoku.
Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Astralia i ka Poalua nei, ua lawelawe ia keia mau ho hana ana i na ohua eemoku ma ka nana ana ia lakou, a o na leta a me na nupepa, ua puhi ia i kauwahi no ka hoomaemae ana. Ke haaw aku nei makou i na mahalo i ka Papa Ola no ka lawe ana i ke keehina mua loa o ka makaala a me ka hoomaemae ana i ko lakou mau waiwai o waho e komo mai nei iloko o ka aina.
KE ANAINA HAIPULE HUI.
Ma ke ahiahi Sabati i hala, ua hui like ae na halepule elua o Kawaiahao me Kaumakapili i kela ahiahi, a ua haiolelo mai na Hon. H.Waterhouse me W. H. Rice, a me ka Rev. J. K. Iosepa imua o ke anaina piha o na hoahanau a me na poe makaikai. He mau haiolelo hoeueu ka lakou i kamailio nui ai e pili ana i ko na Hawaii opio mau alahele o ka hoopono no keia mua ku, a o kekahi hoi keia o na hana e pono e lawelawe ia ma na aniani haipule me ka hookaawale ana i kekahi la no keia mau hana hoala manao a puni ka aina. O ka makou wale no e olelo ai - e hoomau ia ka hele mua, ka ikaika a me ka hoihope ole o ko kakou mau haipule, i ka alo ana e huki mai i na haumana hou o Hawaii nei i keia la ma ka pono o na hoeueu hoolana manao ana.
KA HOOKUMU IA ANA O KA LA HOALOHALOHA I KE AKUA.
O Mrs. Sarah J. Hale, he lunahooponoponono kekahi Buke o na Lede i pai ia ma Amerika, ua loaa iaia na hoomaikai ia a puni ka aina, oia ka wahine nana i hoolala mua kela olelo hoalohaloha i ke Akua (Thanksgiving), e hoomanao nui ia nei ma Amerika. I ka makahiki 1841, a mamua hoi o ka puka ana o ke kaua huliamahi kuloko o ka Akau me ka Hema, ua kakau pinepine aku keia wahine i na Kiaaina o na Mokuaina Hikina, i ka maikai o ka hookaawale ana i kekahi la no ka aina e haawi aku ai i na hoalohaloha i ke Akua. Aole i hoomaopopo ia keia hana maikai a keia wahine a hiki wale i ka wa i hoouka ia ai ke kaua kuloko, a i ka haulehia ana o ke kulanakauhale o Vikebaga ia Kenela Kalani, ua palapala koke aku la ua wahine la ia Peresidena Linekona, me ka hoike ana aku i na kumu kupono e malama ia ai ua la ala, oia ka linekona i hoopuka ae ai i kana kuahaua mua loa, e hookaawale ana i ka Poaha, Augate 6, 1863. - "he La Hoalohaloha i ke Akua, pule me ka hoonani ana aku i kona Inoa Kiekie." Mahope mai, ua hoololi ia ua la ala e ka Peresidena me ke apono ana o na Kiaaina a puni ka aina, o ka Poaha hope o Novemaba, oia ka la hoalohaloha i ke Akua iwaena o na kanaka Amerika a puni ke ao nei. E haawi ia na manalo a me na hoomaikai palena ole i ka hooikaika o kela wahine, ma ka hoomananao mau ana aku i na poo aupuni e loaa kela la kamahae ia lakou e hoonani aku ai i na Mana Lani.
KE AO OMAMALU KAUA NUI MA EUROPA
O na upu a me na kali loihi ana no na makahiki eono a ehiku i hala ae nei, e ala mai ana he mau ninau nui e kaualako ia ai kekahi mau aupuni o Europa iluna o ke kahua kaua ua hiki ia ke ike maopopo ia aku i keia manawa, no na hoolala i lawelawe ia e ia mau aupuni iloko o kela kowa loihi. He eono mahina i hala ae nei, ua puka ae ka huaolelo mua - ihea la e poha ai ke kuala kaua mua loa o na aupuni o Europa.
He mea kanalua ole no kekahi aupuni ka hoopupu wale iho no aole e lawelawe i na mea kaua, no ka mea, o ka aina e like me Rusia ka nui a me kona mau miliona kanaka, i panipani ia aku kona mau ala moana a me aina e na mana e ae, aole loa oia e ae e hoohaiki ia kona nui maloko o kekahi wahi uuku. Ke hoouna nei oia i kona mau koa iloko o Polani a me na palena waho o Auseturia, a he kahoaka kela e hoike mai ana, - aole e piha eono mahina mai keia la aku, e poha ai ka leo mua loa o ke kaua, a oia ka wa e halihali ia aku ai ka maluhia o Europa, a iluna o ke kahua kaua e aumeume ia ai me ke koko.
Ina e puka io ana keia kaua o Europa iloko o keia mahina o ka hooilo, o Ausetutia ke aupuni mua loa e hoohoni ia aku ai me ka uwahi o ka pauda. No ka mea, oia ke aupuni kue loa ia Rusia, ma kona lawe ana i na alahele a pau o ka Balakana, a oia hoi ka mea hiki ole ia rusia ke alo ae, no ka mea, o ke alahele kokoke wale no ia no kona mau koa e maki ai no ka hema o Europa, alaila ua like no ia me kukala kaua ana aku a Rusia ia Auseturia i na manawa a pau.
Ua haawi like aku nei na a upuni o Europa i ke kauoha, e hoomakaukau ia na koa a me na aumoku kaua, a o ka oi loa aku nei, oia no na aupuni o Enelani, Farani a me Rusia. Ina e hui like ana keia mau aupuni ekolu a kue aku ia Auseturia, Geremania a me Italia, alaila, o keia mau makahiki loihi i hala ae nei a i hoomakaukau ia ai na lako kaua o na ano hou a pau, e haulehia ana iloko o keia kaua he mau miliona kanaka, a e pii ino ana hoi ke kumukuai o na lako ai, e laa ka huita, ka palaoa a me na mea ai tini.
He mea maopopo, o keia hoohui ana o Farani me Rusia e lawe i ke alahele o ke kuikahi like, e kokua mai ana o Geremania ma ka aoao o Auseturia no ke kue ana mai i kona enemi kahiko, alaila, e loaa ana ia Rusia me Farani, he ku pakahi ana aku imua o Auseturia me Geremania. No Italia, aia no oia ma ka aoao o Auseturia, a o Enelani hoi ma ka aoao o Rusia, e kuikawa pakahi like ana paha keia mau aupuni me ka makaala ana aku o kekahi i kekahi.
Nolaila, ke kali aku nei ko ke ao holookoa me na manao o ka pihoihoi nui no keia hoolala kaua e ho-a ia aku ai o ke ahi e na aupuni keikane o Europa, a na na mokuahi o keia mau la iho e lawe mai na lono, - ua punohu ka uwahi a ua holokea ae ka oi o ka pahikaua.
Nuhou o na Aina E.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi lawe leta Hawaii Australia i ke awakea Poalua nei, he 7 la mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na lono makamaka hou loa o na aina e.
RUSIA.
Ua lawe ia mai na lono o ka hiki ana ae o na puali koa he 50,000 o Rusia a hoohahani iloko o Berasebia, a ke mau mai la no ka hiki pinepine ana mai i na wa a pau me ka piha makaukau me na lako kaua. O Polani, oia ke ki e wehe ia ai ke kaua mua loa e Rusia iloko o Europa.
AUSETURIA ME GEREMANIA.
Ua hoohui ae nei keia mau apuni elua ma na hoolala ana no keia kaua e hoouka aku ai, a ua manao wale ia, o na maina mua o ke kupulau ae nei e ulele ai na ai a ka ui.
NA HUNAHUNA.
E noho ana na Ahaolelo o Beritania Nui i ka la 16 o keia Feberuari ae.
He mau hoomaikai ka na nupepa o Roma i ka lahui Farani, i ka lilo ana o Sadi Carnot i Peresidena no ka Repubalika.
Ua haawi ia ke kauoha mai ke keena kaua aku o rukini, e kipaku loa i na kanaka Auseturia me Hunegere e noho hana ana maloko o na palena aina o Rusia ma Galicia a hiki i Bukowina, e haalele mai lakou ia mau wahi mamua ae o ka la 23 o Ianuari. Hana io o Rusia.
O ke aupuni o Hanagariana, ua hana aelike aku nei oia me na mea poe mea hana kaua o Berusla, e hoopiha ia ka lakou noi no 15,00,000 maui lako poka kaua me ka makaukau iloko o ka mahina ae nei o Maraki.
He 2,500 na hoomaikai i pahola ia aku i ka Pope i ka Iubile o ka makahiki hou. E hoouna aku ana ua Makua Hemolele la i na Moi a pau i pahola aku iaia me na hoomaikai pakahi. O ka leta i ka Moiwahine Vitoria o Enelani, oia ka oi aku o kona mau mamano i ko na aupuni e ae.
Eia ka olelo a ka Moi Mailana o Serevia maloko o kekahi lanai ahaaina: Ke hakumakuma mai nei na ao kaalelewa, a he hoouka kaua weliweli loa ke ukali mai la mahoe. I keia manawa e hoomakaukau ai o Serevia iaia iho, no ke pale ana aku i ka enemi no kona mau pono.
Ua hoopuka ia kekahi palapala papa mai ke aupuni Rukini aku i na mea a pau ma Po'ani, aole e hoouna i na leta hoomaikai i ka Pope, ma ke dala a makana e ae paha i ka piha ana iho nei o na makahiki i ke kanalima. Uo kaohi pu ia ka Emepera a me ka ohana alii i ka hoouna ana aku i ko lakou mau hoomaikai.
O Jessey Haworth, ka ona o kela noho Kalaunu o ka Moiwahine Hatasu Moi 18 o Aikupita, no na mahina ehiku i hala ae nei ma ka hoikeike nui o Manchester, Enelani, ua lilo ua noho kalaunu kahiko la i mea makaikai nui ia e ka lahui. E hoihoi ia aku ana iloko o ke keena hoikeike o na mea kahiko o Enelani e waiho ia ai.
E hoike ana ka nupepa Herald o Nu Ioka i kekahi mau olelo o Senetoa Hearet i olelo ai no na mea e pili ana i ko Geremania kailiku ana ia Samoa, penei: "Ina aole o Geremania e ae mai e haawi like ia ka pono kaulike me kakou iloko o Samoa, he mea pono no ke aupuni o Amerika Huipuiia e komo iloko o kekahi kukala kaua me Geremania; ina aole ia, e hoomau aku i ka maluhia o keia mau mokupuni uuku. Ua kuhihewa loa ia kakou i ka waiho malie ana aku ia Geremania e hooni paa loa ia kona mau kapuai ma Samoa; a ua kuhihewa hou no kakou waiho wale aku no e hoomau ia keia lanakila o Geremania me ke apono ole mai o kekahi mau mana e ae, a o kakou nae ka mana nui kokoke loa i kahi o ka hana."
Ua hala aku nei o Pohakuhauoli makana huakai makaikai i Roma, a ua apo aloha ia mai oia me ka mahiahia nui i kona wa i hiki aku ai i ke kulana kauhale o Felolena.
Ua apo lokahi ia mai ka Elele a Enelani i hoouna aku nei i Rusia, oia ka Haku Randolph Churchill, no na mea e pili ana i na hooponopono aupuni o na aina o ka Hikina ma Inia. Ua hoopuka ae na nupapa o St. Petersburg, e noho kuikahi pu no o Rusia me Enelani ma na mea e pili ana i na ninau o ka hikina.
Ua kono mai nei ke aupuni o Sepania ia Amerika, e hoouna aku oia i mau Elele no ka hoohanohano a hoomanao ana i kela kanaka holo moana kaulana loa o ke ao nei, nana i imi a loaa o Amerika he Ilikini wale no na kanaka, ua ae aku nei o Amerika i kela koi a Sepania e haawi aku i na hoohanohano o ana ma kona aoao, ma ka hoouna ana aku i kekahi mau Elele i ka wehe ana o ke Kiahoomanao o Christopher, Columbus kahuli aina kaulana o Sepania ma ka hohonu o ka moana.
Ua make mai nei o Haku Laiona, kekahi o ko Enelani lunahooponopono aupuni i noho loihi maluna o ka oihana ma na wahi a pau o ke ao nei, he kanalima makahiki ne ka loaa ole o kekahi kiko eleele maluna o kona inoa.
O ka puu dala manawalea a na hui heihei moku o Amerika e manao nei e haawi makana aku ia Edward Burgers ka mea nana i hoolala ke kii o ka moku heihei Volunteer, ua oi loa aku nei mamua o ka 10,000 i keia manawa.
Ua hai aku o Peresidena Kiliwilina imua o kona ahaolelo no ke kono ana mai a ke aupuni o Beritania Nui ia Amerika, e komo pu aku iloko o ka lawelawe ana i ka hoikeike nui o 1888 e malama ia ana ma Melebone, Auseteralia. Ua koi aku ke Kuhina Nui Bayard i ka Ahaolelo, i $50,000 e hookaawale ia no keia hana, ke apono ia aku ke kono a Beritania Nui.
Ua ae ia aku ke noi a kekahi kanaka waiwai i ka Bihopa o ka halepule o Manchester, e kau ia kekahi aniani hapaupau ma kekahi aniani o ka halepule i mea hoomanao no kela kanaka kaulana Kenela Gordon.
Ua lo o ia ae, ke oluolu pono loa ae ka Hooilina Moi o Geremania, e holo aku ana oia no Alegia, Aferika, e hooluolu ai no kekahi manawa, ke ole oia e akeakea ia e na pilikia ke iki mai.
Ke makemake nei na kanaka Amerika ma ke kulanakauhale o Parisa,e kukulu i kiahoonmanao no Keoki Wasinetona.
KA MOKUKAUA HAOKILA
"CHICAGO."
Ma ka Poalima, Dec. 16, i hoao mua loa ia ai ka mokukaua haokila hou Chicago o America, ma ka pa hoolulu moku Brooklyn o Nu Ioka. O ka eha iho la keia o na aumoku ikaika loa o Amerika ma ka hohonu o ka moana, a ua hookau ia ma kona mau oneki me na pu nunui o ke ano hou. He 4,500 tona kona kaumaha, a he 5,000 lio oia ka ikaika huki o kona enegini mahu, a ua hiki ke holo i 16 mile i ka hora hookahi me ka maalahi. Ua holo aku ma kana huakai moana mua loa iwaho o ka moana, me ke kuupau ia ana o kona holo no eono hora a hiki hou i ka aina, me ka holopono a me ka nome maikai o kona enegini mahu me kona huila.
MA KE KAUOHA.
Ua oluolu i ke Alii ka Moi, ka hookohu ana aku ia THOMAS G. THRUM. I Luna Kakau Kope Nui no ke Aupuni.
Keena Kalaiaina.
Jan. 6 1888.
2162-jn 1-3t
KUAI O NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakolu, Feberuari 15, 1888, ma ke alo o Aliiolani Hale i ka hora 12 awakea, e kuai
ia aku ana ma ke akea, he apana aina ma ke awawa o Kalihi, mokupuni o Oahu, i kapaia o Mahani,
nona na eka he 18-1-10. He aina kupono keia no ka hanai holoholona. Mai ka $250 aku iluna.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Jan. 10, 1888.
2163-jn 14-3t
OLELO HOOLAHA NO KA O LIMA.
E ike auanei na mea a pau, ua makaukau ka Papa Ola e haawi i ka o lima ana me ka uku ole i na mea
a pau i o ole ia, a ke kauoha ia aku nei na makua a mea paha e paa ana i ke keiki e like me ia i kuhikuhi
ia e na pauku 311 a me 312 o ke Kanawai Kivila, e hele mai ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Oia
ma Kapamoo, ma alanui Hotele, ma na hora hana o ke Kauka Aupuni i hai ia malalo iho nei:
Hora Hana{ Mai ka hora 8 a Mai ka hora 10 kakahiaka.
N. B. EMERSON,
Pelekikena o ka Papa Ola. jn 6-6m
MA NA MEA E PILI ANA I NA KAHU MALAMA
WAIWAI O KA LUAKINI A EKALESIA O KAUKEANO.
NO KA MEA, he Ahahui i hoopuka mua ia ka ae ma ka inoa "Ka Luakini a Ekalesia Haole Elua o Honolulu,"
a oia inoa a me ia ano ua hoololi ia mauli o kekahi Olelo Hooholo a ka Ahakukamalu, ma ka la 28 o Ianuari, 1856,
a o "Na Kahu Malama Waiwai o ka Luakini a me ka Ekalesia o Kaukeano," i kulike ai me na kanawai i hana ia e
pili ana ia mea, ua waiho pono mai me ka mea nona ka inoa mallo iho nei, he palapala noi e hoopau i ua Ahahui la,
a me kekahi palapala hooia i pakui pu ia, e like me ka mea i kauoha ia e ke kanawai; a nolaila,
Ke haawi ia aku nei ka hoolaha i na mea a pau i kuleana a e noho kuleana nei ma kekahi ano iloko o ua Ahahui nei,
o na kue no ka ae ia o ua noi la i oleloia, e waiho ia ae ma ke Keena Kalaiaina ma ka la 26 o IANUARI, 1888,
a mamua ae paha, a o kela a me keia mea a mau mea paha i makemake e lohe ia ka lakou ma na mea e pili ana,
e hiki kino ae ma ua Keena Kalaiaina la, ma Aliiolani Hale, Honolulu, i ka hora 11 o ke kakahiaka o ua la nei,
a e hoike ae i na kumu e hiki ole ai ke ae ia ua noi la.
(Kakauinoaia) L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 23, 1887
2156-10t
KUAI A KA HOPE LUNA HOOKO WAIWAI
O ka mea nona ka inoa maialo nei, he Hope Luna Hooko Waiwai o JOACHIM ZABLAN, e kuai kudala ia aku ana ma ke kudala akea ma ka rumi kudala o J. F. Morgan, i ka POAKOLU, FEB. 22, hora 12 awakea, o kela apana aina e waiho la ma Halawa, Kohala Akau, Hawaii, me na hale a me na pono a pau maluna o ka aina. He hale hou loa keia i lako me na lako wai a hale kuku no ekolu wale no makahiki o ke ku ana.
E kuai ia ana na lako a pau maluna o ka aina, mamuli o kekahi moraki 1800 ia J. Wright, a i kope ia hoi ma ka Buke 97, aoao 48-49. Ua hiki no ke ae ia ka mea kuai mai e hooloihi aku i ka manawa o ka moraki, me ke apono ana mai i ka $1,200 e waiho pu ia me ka moraki no na makahiki elua e ekolu paha, a na ua mea kuai la e uku aku ia J. Wright mawaena o ka $2,000 a me ka $1,200. Na ka mea kuai e uku na lio o ke panihakahaka ana a waiho aku ia J. Wright.
O na kanaka a pau e makemake ana e kuai i keia mau pono, e ninau ae lakou ia Mr. Wright, a i ole, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei.
W. C. PARKE,
Luna Hooko Waiwai o J. Zablan.
Na aina e kuai ia ana: R. P. 5449 no Nakiaha: E hoomaka ana ma ka pohaku i hoaiona ia *e pili ana i ko S. Molale ma ka iwi o ka loi liilii a holo ak a. 18Hik. 4 kaul. a i ka pohaku nui i hoailona ia* oia ko Naukana pohaku, he 87 Hik. 9.70 kaul. ma ko Naukana a i ka pohaku i hoailona ia* alaila he 11 Kom. i ko S. Molale pohaku i hoailona ia* 4.44 kaul. maila ku i kahi i hoomaka ai, Ili. 3 eka, 7 kaul.
jn-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE na mea a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke haawi aku nai au i ka lohe i na mea a pau e hoaie mai ana i kuu kane mare, William A. Powell, aole loa e kuleana kekahi hoaie ana iaia ma ko'u waiwai.
MRS. P. JULIA POWELL.
Honolulu, Dek. 30, 1887.
2161 32*
OLELO HOOLAHA.
Ua wehe ae nei ua i ka Halekuai Awa makai iho o ka Huina Kale, Helu 24, aoao ma Ewa o ke alanui Maunakea. Na Puuwai Hawaii a pau, e naue mai ma ko'u hale kuai Awa nei, a e loaa no ia oukou ka awa kaulana o Panaewa, ka awa kau laau o Hiulani, Wlkamanu, Moeawakea, Kaliu, Kamaili, Ieielewa & c nona keia wahi hooheno:
Mukiki wi lelehuna a ka manu,
O ka awa ili lena i ka uda o Kaliu,
A ka manu haihai lau awa o Puna,
Aia i ka laau ka awa o Puna,
Ia oe no a pa aku i ka lehelehe,
Noenoe kahi apu awa,
Iho mai ko luna poe,
Hikikii ka ua o Ena.
E nakupa o ka ua Kukalahale e kipa e lawe i ka awa ona o Puna, eia ua makaukau na'u ponoi no i kanu, hiki no ia'u ke manuahi. Eia ka awa e liilii ai na maka, mahae paula ka ula o ke kukui, kau a mea o ka ona o keia awa. Hele mai i pau kuhihewa.
C. MANAOLE.
Honolulu, Jan. 6, 1888.
2162-jn 6
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o Mary F. LINDSEY o Waimea Hawaii i make.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a J. M. MONSARRAT o Honolulu lunahooponopono o ka waiwai o ka mea i make, e noi ana e apono ia na hoolillo he $3614.19 a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia, he $4300.4 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i ku leana malaila, a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka POALUA, ka la 41 o FEBERUARI, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i konoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la; a malaila e hoike mai na hoike o na mea i kuleana i loko o ka waiwai i olelo ia. A e hoolaha ia keia kauoha ma ka olelo Enelani me ka olelo Enelani me Hawaii, maloko o ka Hawaiian Gazette me KUOKOA, he mau nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakania ma Honolulu, Ianuari 3, 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
2162-3t
KAUKA WEBA (WEBB.)
Keena Oihana, Alanui Alakea.
Kokoke i kahi o ke Komisina Amerika.
Mai ka hora 7 a 9 a. m.
HORA OIHANA { Mai ka hora 1 a 3 p. m.
Mai ka hora 7 a 8 p. m.
HOOLAHA KUMAU.
OLELO HOOLAHA.
Mahope aku o keia la aole au e uku ana i na aie i hoaie ia ma ko'u inoa e kuu wahine,
Mary E. McGurn, me ka loaa ole o ka ae ana mai ia'u aku i ka wa i hoaie ia ai.
WILLIAM McGURN.
Honolulu, Ianuari 9 1888.
2163 1m.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kamakauahoa (w) o Honolulu, Oahu, i make.
Olelo Kauoha e koho ana i a e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea ma ka la 10 o Ianuari, 1888, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala, i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa a Kamakauahoa (w) i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hookoha Albert K. Kuauiakea ua waihoia mai e A. K. Kunuiakea.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAKAHI oia ka la 6 o FEBERUARI, 188, ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha a e hooloheia ai hoi ia noi ana mai, a me na poe a pau i pili; e kue ana ia Palapala Kaoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolahaia i mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari, 10, 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH
Hope Kakauolelo.
2163-3t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o R. P. Kahookele o Hana, Mokupuni o Maui, o ka aoao mua a me McChesney & Son o ka aoao elua, ma ka la 15 o Nov. 1888, i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, a ka Buke 100 aoao 449-50-51, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole i ke kumupaa me ka ukupanee nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kuai kudala ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki e like me na hoakaka ana i hoike ia ma ia moraki e like me na hoakaka ana malaio iho, ma ka POAKAHI la 6 o FEBERUARI 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.
Honolulu, Jan. 9th. 1888.
McCHESNEY & SON,
Mea Moarki.
O ua apana aina la e kuai kudala ia aku ana oia keia:
1. - O kela mau aina a pau loa e waiho la ma Kaukuhalahala a me Piapia ma Hana, nona ka ili he 23 32-100 eka, a oia no hoi ka aina i hoomaopopo ia ma ka Palapala Sila Nui, Helu 1909 ia Kahookele, a i haawi ia aku hoi i ka aoao elua malalo o ka inoa o Piimaiwaa, Keaupuni mai a Kahookele aku, ma ka palapala i kakau ia ma ka la 7 o Dekemaba, 1886, a i kope ia ma ka Buke 73, aoao 441.
2. - O kela mau wahi a pau i hoike mua ia'e nei, ua hoolimalima ia aku e Keaupuni, Kamano me S. K. Hui kana kane i ka mea Morakiia, ma ka la 2 o Maraki, 1886, a i kope ia ma ka Buke 98, aoao 369 - 370.
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI
LEWERS & COOKE.
(O LUI MA)
ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.
E loaa ai
PAPA NOU AIKI
o kela a me keia ano
a Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepa
Na Pou, Na O a, Na Papa Hele, Na Papu Ku.
A me na Papa Moi nui loa
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami
Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami
o na ano a pau, Na Aila Pena, o
kela me keia ano Na Aila Hoomaloo,
he lehulehu wale, Na Aila e ae
o na ano a pau.
NA WAI VANIKI
- A ME NA -
WAI HOOHINUHINU NANI!
O NA ANO A PAU LOA
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a pau,
na makaukau keia mau Makamaka o oukou e hoolawa
aku ma na mea a pau e pili ana ma laua oihana
- NO KA -
UKU HAAHAA LOA.
E likeme kamea o nolo ana mawaena
LAUA a me ka MEA KUAI.
HELE MAI E WAE NO OUKOU
MRS. THOMAS LACK,
HELU 81, ALANUI PAPU.
MEA KUAI A LAWELAWE I
- NA -
Mikini Humuhumu na Aahu, a nui wale Aku
HE AGENA KU AI NO NA MIKINI
White, New Home, Davis, Crown, Howe,
Me Florence, Na Kui Mikini o na ano a pau
a Howard, Na pepa ana lole o na ano a pau,
a me kela keia mea
NA LOPI MIKINI A KALAKA.
HE AGENA KUAI I NA
Pa Raifeia, Pu Panapana, Pu ki manu,
no Poka, Lu, Pauda, Kukaepeie.
NA KAPUAHI AILA MAHU
Mai ke nui a ka liilii.
Ma ka lawelawe nui ana o'ui i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku,
na makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha a pau.
O na kauoha mai na mokupuni e hookokoia.
2082-tf.
HOOLAHA HOU.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike la maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o W. C. Akana, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, o ka aoao mua a me Charles M. Cooke o ka aoao elua, ma ka la 14 o Mei, 1885, i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope ma ku Buke 94, aoao 243 me 244, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki: Nolaila, ke hookaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma iamoraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka POAKOLU, la 18 o IANUARI, 1888, ma ke keena kudala o J> F> Morgan, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 10 o ke awakea.
O kela apana aina e waiho la ma iwilei ma Honolulu, a nona ka ili he 244 anana kuea, a oia no hoi ka mea i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui helu 4428, L. C. A. helu 918 no Upai, a i hoolilo ia ia W. C. Akana e Puu iki ma o kekahi palapala i hana ia i ka la 27 o Feberuari, 1882, a i hoopua ia ma ka Buke @ aoao 266 me 267. Aia ke ku nei he ale maikai me na hale e ae maluna o ka aina a ua W. C. Akana nei e noho nei.
CHARLES M. COOKE,
Kahu Waiwai o Juliette M. Atherton,
No na mea i koe e ninau ia J. M. Monsarrat Loio ma ke Kanawai.
Honolulu, Dek, 24, 1887.
2100-4t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kakahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o W. C. Akana me Hannah P. Akana, kana wahine, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, o ka aoao mua a me A. Campbell, o ka aoao elua, ma ka la 15 o Mei, 1886, i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, ma ka Buke 100, aoao 189, 190 a me 191, mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki. Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka POAKOLU, la 18 o IANUARI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12, o ke awakea.
O keia iho na aina e kuai ia aku ana:
1 - O kela aina e waiho la ma Kaluamoo, Waialaeiki, Mokupuni o Oahu, a i hoike ia penei: 1/2 pahale. E hoomaka ana ma ke kihi akau o keia mahele, oia hoi ke kihi hikina o ko Pakiai mahele e hele ana. Hema, 40 degere hikina, 1.17 1/2 kaulahao me ko Konohiki ai ke kihi hema o ko Pakiai mahele, alaila, akau 56 degere hikina, 1.30 kaulahao e pili ana me ko Pakiai mahele, a hiki i ke kihi mua a maloko o ia apana he 152-1000 o ka eka, oi iki aku a emi iki mai paha, a oia no hoi ua aina nei i hoolilo ia ai ia Hannah P. Akana oiai o Hannah P. Uilama ka inoa @mua i paa ma ka palapala i kakau ia i Ianuari 1, 1877, a i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope i olelo ia ao nei, ma ka Buke 48, aoao 482.
2 - O kela apana aina e waiho la ma Puulena, Manoa, Mokupuni o Oahu, a nona ka ili he 20 eka, a oia no hoi ka aina i hoomaopopo lea ia ma ka Palapala Sila Nui 101, i haawiia ia Kulani, ke kupunakane o W. C. Akana a i hoolilo ia i ua W. C. Akana la e Kahawai, ma ka palapala i kakau ia i ka la 7 o Sepatemaba, 1855, a i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope i olelo ia ae nei, ma ka Buke 7, aoao 190 a me 191.
A. CAMPBELL,
No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarratt Loio ma ke Kanawai.
Honolulu, Dek, 1887.
2160-4t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko hawaii Pae Aiona. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o William B. Wright, o Honolulu, i make kauoha ole.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a W. C. Parke, Lunahooponopono o ka Waiwai i oleloia, e noi ana e apono ia na hoolilo he $2601.15, a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he $2601.15, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele kaulike ia ka waiwai e waiho ana ma kona lima i na poe i aie ia e ka mea make oiai, ua emi na loaa mamua o na aie, a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POALUA, ka la 31 o IANUARI, 1888. ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha ma ka olelo Enelani me Hawaii, e hoolahaia maloko o ke KUOKOA me Haw. Gazette he mau nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, Dekemaba 19, 1887.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo
2160-3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina "Ma ka hooponopono Waiwai,. Ma ka hana o ka waiwai o Lealea (w) o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Ahiena (k), o Honolulu, e hoike ana ua make kauoha ole o Lealea ma Honolulu, na ka la 23 o Augate, 1887, a e hoi ana e hoopukaia ka palapala hookohu luna hooponopono waiwai ia J. Alfred Magoon.
Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 6 o FEBERUARI, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu; a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A e hoolaha ia ia mea ma ka olelo Hawaii, i ekolu manawa maloko o ke KUOKOA, he nupepa puka hepedoma ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 10, 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
2163-3t
M. R. FREITAS.
Kaiopihi. Kohala.
Halekuai
No na mea ai, no na lole a me na mea hoonani e ae he nui loa.
E kuai ia aku ana me ke Kumukuai haahaa loa.
Ke kau leo ia aku nei na Hawaii Ponoi a pau e naue nui ae.
2158-3m.
HOOLAHA.
G. W. A. HAPAI.
He Iwao Hoake Mare.
- A HE -
AGENA HOOIAIO PALAPALA.
E loaa no ma Hilo-taona, Hawaii, ma na manawa a pau.
2152-1y