Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 4, 28 January 1888 — No Samoa mai. [ARTICLE]

No Samoa mai.

0 keta e*a nulalo ifco, eia ka paiapala i kakauia e kekafi J ona «amaama Arr,enka. e noho ana ma Apīa, SaiEoa, 13 hoeuna aku i KapaUkiko so ka hoo- | !iha ani maloko eko mau nape- | pa o ka la S o N"ovem,»ha- iSS;. eia ke;s maUlo tho Ua hai roua ia aku ii oukou, ka lawe pio ia ana © ka Moi Ma'ietoa e Ka m«J na kaea rr.<ana o Oereroania- Ua h©i» aku oia no A'j*et- a mai laila aku paha n: i>'emar.i3. kahi hoi i kupono ole nor~i e n ">h-j ai ma ia wahi paa raau oie mu tre ka bau. Ua iawe ia mai | he Umo i o makoa neu ua make ke ka j ikcaara o MaUctoa ma ka huakai i haa*t!e nai ai ia S«moa nei a bo!o aku |no A }$e:eraiia. Ua huna !>a na (»eremanii i ke.a mea, a o ta a me na nupepa, oia ka makou mea makemake loa e loaa mau a ike ia hoi kahi i lawe ia aku ai o Malieīoa a me ka ana o kona kaikuaana 1 Va i ku mai ai ka mokukaua Aner.ka Adam-i i Apia r.ei. ua ano noho malioa anutnule l>a na koa Geremania mai ko lakou hoomaka'uka'u ana mai i na kanaka S.imoa me ka !akou mau pu. Mamua aku, ao'e he manaolana no ka maluhia ka hele ana ma na a!anu : , o hookui ia mai oe ena koa C»eremania e holo nui ana maluna o na lio o na kamaaina a kokeke e pau ke ola oka holoholona, a o ka oi k>a aku nae, eia no ka la Sabati. Ua hoolimalima aku kekahi i ka lio o na kanaka Samoa no kekahi miu hora. i i ka wa e pau ai o kana holo ana, ua h.o aku la i kekahi, a pe'a a hiki i ka po ana, ua hookuu wa'e ia aku ia no ma na alanui. Fle mau la kaka'.kahi i hala ae nei, ua haalele aku la ka hapanui o na ukali a me kekahi nuu luna aupuni e ae o Tarnasese ka Moi kip ; , a huli hoi aku no ko lakou ms»i home pakahi. Ua hai ae lakou, ao'.e na lakou i hana kela kumukanawai hou a me ka Ahaolelo Elele, aka, na ka ikaika ona aumoku

Geremania, ao ko lakou ike moa loa ana, ua kapili ia ua kumukanawai hou fa ma na kutnu nui a puni ke kulanakauhale. He hupo nui o Tamasese, a ke waiho ia na Samoa e lawelawe hou kon'» ana, aoie e loihi na la a kau hou no i Malietoa elua ma ka nohoalii o Samoa. O na kanaka Amerika a pau e noho nei ma S.imoa, aohe a lakou mau mapuna olelo mawaho ae o ka leo o ka mahalo, koe wale iho no, o ka haawi aku i na uusani hoomaikai he nui wale i ko lakou Kanikela, ma o kona kupaa ana i ka p~>no kaulike e hana ia, mawaena iho o lakou a me na laweiawe ana ana koa Geremania. Ua lawe ae o Amerika i ka lono oiaio ole mai Bcrelina mai, aole n.ie inai ia makou aku, ka poe hoi e noho ana maluna o ka aina, a i ole la hoi, mai ke kanaka a ke aupunj i hoonoho mai ai e malama i kana hana ma ia wahi. Iloko o na nupepa (ieremania, ua pai ia ka mooleio o kela haunaele ana i ka po o ka la hanau o ka Emepera, a e hoike aku ana i na mea i hana ia i kela po, a i ulu mai ai hoi keia haunae!e a hulihia ai ka Moi Malietoa mai kona Nohoalii mai. Ua malama ia ka ahaaina lealea la hanau o ka E nepera maloko o ka hale ulumaika o kekahi kamka Gcreraania, e pili pu ana me kona hale kuai rama. Ua haawi nui ia na mea inu i ka poe i hele aku i ua hale la, a he piha hauoii nui ioa iho la i ke anaina holookoa me na leo huro hauoli e wawalo ana i ka lewa. ♦ Oiai keia mau minute o ka hauoli e lealea la ana e na Geremani3, ua puka ae la kekahi kanaka Samoa he unuhi olelo na ke Kanikela Geremania me kona mau iako o ke kaua ma o kona inu nui ana i ka rama, a ua hopu koke ia oia ena Gercmania a hoopaa ia aku ia me ka hana ino ia, a no ia kumu, ua aluka mai la na kanaka Samoa e hookuu aku iaia, a o ka hoomaka ana iho ia keia o ka haunaele nuwaena o na Samoa a me na Geremania.

Ua holo aku kekahi o na Geremania iloko o na hale o na Samoa a hanaino aku ia a 01 maniua o ka mea kupono, ano ia mea, ua īnaina loa ia na Samoa hie ka piha i ka huhu, a hoomaka aku la lakou mc ka heluna nui e hakaka a pilipu na kanaka Geremania. Ua hoouna koke ia aku U ka Lunakanawai o Apia i ua po la, he kanaka Ge* remania no ia, ua hele mai oia i kahi o ka haunaele, a o kana i hana aī, ua haawi aku oia i kana olelo —ua hewa na Geremania a e hookuu i kela kanaka kauwa. I ke kakahīaka ae o kekahi la, ua ike ia aku kekahi poe Gereuuuiia, ua eha ia kona ihu a ua pohole a pehu ka mika. Ua hiki ke hoomaopopo ia, aole no ka haunaele wale ke kumu o | ko lakou eha ana, aka, no ka ona rama ike kumu nui o ka eha ana. Ua hoi I aku kelā a me keia Geremania 1 ua po la me ka hookui ana t ka pa a me na pohaku, a malia paha oia ke kumu o ka eha o ko lakou ihu a me na maka. 0 keia poe Geremanta i hoohaunaele iho la, o lakou no kekahi poe i hoohenehene ai i k\ Elele Hawaii T. EBush, he ona rama kana hana ma ua honele la iloko o ka mahinao Tanuari o kela makahiki aku nei i hala. . O keia a'u i hoike aku la, oia wa'e iho U no ke ku<mt o ke aU ana mai nei o keU hookahuH aupuni a na aumoku GtrcmanU ma a kipakn u ai ka Moi Malieloa mai kona Nohoalu aku e ka manao lili a me ka manao ino o ke Komodoa o keU oiau aumoku kaua, a na Kanikela Amenka a me BeritanU e kue loa nei, aole e ike aku ia Tatx>asest oia ka Moi o Samoa.