Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 6, 11 February 1888 — HE MOOLELO NO NAPOLIONA I. EMEPERA O FARANI. KA HUAKAI ILOKO O KA PUUWAI O AIKUPITA. KA HOOUKA KAUA MA NA PURAMIDA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NAPOLIONA I. EMEPERA O FARANI.

KA HUAKAI ILOKO O KA PUUWAI O AIKUPITA.

KA HOOUKA KAUA MA NA PURAMIDA.

IKA wa a na koa lio o ka enemi i emi hope mai la, ua ike koke mai no ka Moi Murada Be i ke auhee ana o Kona mau puaiikoa imua pono o ka elau pu ona kuea koa Farani. Aole oia wale ko lakou kumu nui o ke auhee ana, aka, no na pukuniahi pu kekahi i kau.ia mai ma ke kulana maikai a me ka maalahi e ki aku ai i ka enemi, oiai, o ka lakou mau pu, aole i kau ia maluna o na huila e hiki ai ke hoonioni ia ma o a maanei, a ua ike muaaku o Napoliona i keia hemahema nui, a oia kona kumu o ka nee loa ana aku 0 kona eheu akau a ku pololei i na puramida e ku mai ana ma kahi mamao, a ona kuea koa wawae hoi iialo pono o ke kahua laula o ka aina.

O keia ke ano kaua a Nupoliona i hoohana ai i kona puali iloko o na kaua o Aikupita, a oia hoi ka mea i ka mailio nui ia iloko o na makahiki he lehulehu maliope mai 0 ka hulihia ana 0 ke aupuni o Napoliona, ina oia kana 1 hoohana ai i kona puali i ke kaua o Watalu, he mea maopopo loa iloko o ka maiamaiama o ke awakea, aole o Wclinetona ke kanaka e hiki ke ku aku

imua o Napoliona. O ka hana elua a ua mau Moi la, oia no ka hoouna hou ana mai i na koa lio he ehiku tausani i ka manawa hookahi, me na manao ana, i keia hoouka ana e wawahi hilii ia ai kela mau kuea koa wawae a lilo i mea ole, a 'oia hoi ko lakou wa e lawe mai ai i ke kulana pale a na pukunuihi e kau an.i ma kahi kiekie.

F like me ke kauoha i haawi ia aku ia lakou, ua holo io aku la ua poe koa lio la me ka lakou mau pihikaua e hulali ana i ka malam ilama o ka Ij, a e like me ka poino ana o ke!a mau mahele koa lio mua he hora mamua ae o ia manawa pela no keia puali i loaa pono mai ai i na kipoka ana a ka eheu akau me hema o na koa Farani, a oia ka mea i ike la aku, ua olej>e pu ia aku ke kula one laula a uhi pu la aku maluna o na lio e walawala ana imua a ihope o ko lakou mau laina. Ua hoopii mai ka mahele hope aku i koe, a komo iloko o ka pouli uwahi, a o lakou ka i ho!o aku a hookui me na elau-pu a na koa wawae e ku mai ana iloko o ko lakou mau kuea, a o ka maka oi o ka pahikaua ka i hui aku me ka puuwai o na kos, me ka waiho ana iho he mau haneri o u* (>oe koa wiwo ole la i ka honua, e waiho mokaki mai ana ua make. O ka raau o ke kani kuoinai pinepine aku o na pukumah», oia ka mea hookahi nana i hookawalawala loa aku i ka pii paukiki nui ana mai o ka enemi, a mamua o ke kupono ana o ka la i ke awakea, ua hiki ke ike ia aku ka nahaha o ka enemi e like me ka loihi a ka maka ke ike aku, a ua hiki ke koho ia ka make a me na hoeha mawaena o ka iwakalua me kanakolu tausani koa, a o ke koena aku i koe, ua auhee aku la Ukou me ka hoio aoa iuka o ka aina, kahi hoi e hiki ole ai ke alualu ia aku lakou. Ua olelo ia keia poe koa lio, o ko laitou waiwai io mai ka lio a t na lako kaua me na kapi komo a lakou e aahu ana, ua hiki aku ka waiwai io i ka elua tausani ihla o na mea kinohinohi gula a lakoy e lei ana ma ko lakou kino. Ua lawe pio ia mai e na koa Farani keia mau waiwai a pau a piha kui na halelole, a ua loaa ia lakou he mau lako kaua hou a me na waiwai makamae e ae he nui «ale. I

Mahope ihookela kaua o na mida, ua noho lanaklla iho la o Napoliona me kona puali raa ke kulanakauhale o Kairo, oia ka Moi nui o Aikupita, ā nona ka inoa i kapaia aku—"ke suletana o Kieba; a i ole, o ke Suletana o ke ahi. ' Ua holo aku keia mau inoa o Niholiona a me kana mau hana ma na wahi a puni ka aina, rnai Europa a hiki loa aku i Inia. He iwakaluakumamakahi la mai ka hehi mua ioa ana o ka wawae o Napoliona i na aeone 0 Ahokia, ua lanakila hoiookoa oia maluna o na raea a pau i hoike mai ia lakou he enemi e kue mai ana iaia.

Ua hoi aku o Napoliona me kona puali a hooluolu ma ka halealii hoomaha o Mourada 6ey i ua ahiahi la, a ma ke kakahiaka o kekahi la ae, komo aku ia na puali koa Farani iloko o ke kulanakauhale o Kairo me ko lakou hae e welo haaheo ana i ka makani. Oka halealii o na Moi elua, ilaila hou o Napoliona i lawe ai i kona kulana hoomalu a hooponopono i ke Aupuni a me ka pono o ka olelo a ke Akua. He nui na hana kaulana a Napo*tona i hookumu ai iloko o Aikupita epilianai ka hoeueu i na hana kuloko a me ka hoomalamalama ana aku ia lakou ma na mea pili akeakamai. Ua kukulu ia na hale hana no na mea ulu 0 ka aina; ua eli ia na auwai me na luawai a kukulu ia na pauma makam hoopii wai; kukulu ia na halemii a he moe ko kela a me keia kanaka mai; ua kukulu ia ka oihana paipalapala, na hale hana lako kaua ame lako hao. O na mea a pau i piii i ka hoonaauao a me ka hooholomua ana i ka lahui imua, oia ka haawina a Napoliona i lawelawe ai a i ao aku ai ia lakou e loaa ka ike e like me na iawelawe ana 0 na lahui naauao o Europa. Oka hoku kaahele o ko Napo!ior.a inoa, oia ka mea i olelo nui ia iloko o na moolelo lehulehu o ke ao nei—oia ka hoopakele nui a me ka imi pomaikai i hoonaauao aku a hoolanakila i na mea e pono ai 0 keia ola ana o ke kanaka, ma na mea pili ike aupuni, ka ohana, a me na mea pili i ka ihiihi a me ka hemolele o ka olelo a ke Akua.

Iloko 0 ia mau la a v Napoliona e noho ana me ka hanohano nui 0 ka liio ana iaia o ke kulana hoopakele i kela poe Karitiano he kanakolu tausani, a me kana mau hoolala ana no kana huakai hele i Sa Hikina, ua lawe ia mai ka lono o ka hoouka kaua ana o nn aumoku kaua FA-ani me na aumoku o ka Haku Nelekorm ma ke kaikuono o Ahokia, a me ko lakou auhee ana.

I ka la elua o Napoliona i lawe ae ai ia Kairo, ua loaa mai kekahi leta ia Mapoliona mai a Adimarala Brueysmai o na aumoku Farani, ua lohe ia e hiki mai ana na aumoku Beritania malalo o ka Haku Nelekona ma ke kaikuono o Ahokia, a oia hoi ka Napoliona i kakau ai i kekahi leta a hoouna aku la i kekahi elele mama, e lawe pololei i keia leta a haawi i ka Adimarala Farani, me kona manao, aole la i hui na moku Farani i ke kaua me na 'moku o Nelekona. Ina i hoolohe kela Adima rala Farani i na olelo mua a Napo'iona, īna aole i hoouka koke ia ke kaua o ka Naile, a i ole, ina e hoouka io ia ke kaua, alaila, he mea maopopo, e komo ana na aumoku o Nelekona iloko o na mana kaua eha, oia hoi na aumoku kaua Farani a me na papu o Alekanedero, alaila, e loaa ana o Nelekona i na kipapalua ia o kona mau aoae. O ka elele a Napoliona i hoouna ai me ka leta, aole ia i hiki aku i Arekanedero, oiai, ua povra ia oia ma ke alahele ena koa lio Arabia. He umi la mahope iho o ia manawa, ua lawe ia mai ka lohe hope loa no ka hiki ana mai o Va Haku Nelekona a hoauheeia na aumoku Farani maloko o ke kaikuono. j O keia auhee ana ona aumoku Farani a me ko Napoliona nele ana i na moku naoa e lawe aku ia lakou ma kahi i nuikemake ia, puupuu ikaika loa ia i l jaa aku iaia. No ka mea, aole e hiki ia lakou ke boi no Farani mamuli o ka nele i na aumoku, a ua paa mai ka moana i ke kiai ia e Nelekona, oia kana i pane aku ai ia Kenela Keleba— "E pau ana kakou i ka make īloko o keia aiina, mamuli o ka alia pilil ia o ka hoauhee ia ana o ko kakou mau auuioku ma ke kaikuono o Ahokia. Aka, he mea nae keia nana e hooi sku ana i ko kakou heomakaukau a me ka maka i ala loa, i mea e lilo ai o Aikupila, i kumumaeiao na na kahunnpule e poolelo ai ilokoo ka lakou mau kuhikuhi ana no ka pono oka ke Akua olelo." ! (AeU