Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 6, 11 February 1888 — HE MOOLELO NO Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani. Ke Alii Nui o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii.

[kakau ia no ka nupepa kuoko.\.|

EHeluhelu io aku ko'u mau kahu i ua inoa nei hoi o kaua. Ia wa i huli ae ai kealii Kakuhihewa a oleio aku la i kona mau kahu: E, auhea oiua e o'u mau kahu aioha, e pono paha oiua e heluhelu aku i kahi i koe o ka inoa o maua. Ia wa i ae mai ai na kahu, ae, heaha la auanei ka hewa he heluhelu waie aku no ka hoi. Ua hoomaka mai ia laua e lieluhelu i ua inoa nei 0 Lor.oikaa:aVahiki ikahi aku i koe. Oia hoi keia: Aia, aia ko ipo e Lono ke hele ae la E ka laiau e ka waha E kimou ke poo E awihi na maka 0 hiiahila 01 ala Aole i waloina Kilau pali e Wai Oahu e Ahumauna iluna Haahaa o Kaunuohua Hoomau puu e He puu kolo iho Nihoa Kela pali e Palaau e Kahiwa 1 lalo e A noho A noho i Kuihiki e Kuiawau e % Kuupalu e Kuukahaulani Kuumakalaaua Nukunuku, inanu e Laau a manu e Nuku aku manu e Ihu aku manu e Mau maka manu e

He poo manu e A-i manu e Mau puu manu e O ke ake manu e Naau manu e O ka io manu e O ka iwi manu e Puholo manu e Ua mo'a manu e A ai manu e Pau loa manu. Ia manawa i olelo aku ai o Lonoikamaleahiki i ua mau kahu la o ke alii Kakuhihewa. Kai no ua paa pono ia olua ko'u inoa, he nui loa na hua i haule aku la o ko'u inoa ia olua i heluhelu mai nei. Ia manawa i hoakaka mai ai ua mau kahu nei o ua Kakuhihew.i. t Oia no na hua manu o ka inoa o ke aiii Kakuhihewa a ma.ia i heluhelu aku nei, aohe hua manu aku i koe, ua ohi ae nei maua a ua pau loa na hua manu ia maua. He pau manawa ino paha ia olua ni hua manu o ko'u inoa he nui aku na hua manu i koe, a ina he loaa ole, alaila e hoike mai no me ka pololei, a na'u hoi ia e ao hou aku ia olua i paa pono, a no ol ia auanei ke ao ana la, a he paanaau wa!e ana no auanti hoi kai Kakuhihewa. la. Wahahee wale hoi oe e ke ah'i o Ha wai', aohe aku he hua mmu i koe. Ina oe e hehihelu mai ana i ike aku hoi makou.

I aku la o L->no*:kamakahik), ina ha pela ua pona E hoolohe mai na pepeiao o oukou kahi nana ka lohe. £ Nukunuku nianu e Laau mau e Nuku aku otanu e Ibu aku manu r Mau maka manu e He poo raanu e O ka hulu manu e A i manu e Mau puu manu e O ke ake manu e

| Naau manu e | Oki to manu O ka iwi manu c O ke koko manu e Puho!o manu e i Ua mo'a manu e I Aai manu e | Poi ia ae la'e ka ale ka manu oka waa >[ailoko mai o ke kai Kahihimanu Kauahua manu Pau loa manu. Oia iho la ka pau pono ana o na hua mua o ko'u īnoa a olua i heluhelu lalau loa mai nei. Nolaila, e hoopaa pono aku olua i keia mau hua manu o ko'u inoa. Ia manawa ua kuemi aku la na kana ka 0 ka haleahi o Kakuhihewa. Me ka hoopuka ana mai i na ieo ha wanawana i ke alii a lakou. E. me he mea la, ua pololei ke Ahi 0 Hawaii, he nui loa aku la ka na hua manu a ua mau alii nei e hoopaapaa nei. E aho e hookuu mai i ke kahu o Lonoikamakahiki e kii mai i ka lole o kana alii. £ hoonoa ae ke kanawai au e ke aiii Kakuhihewa i kau iho nei. £ pololei io ana no ka paha auanei uo kela alii no o olua ka inoa. Aole i load aku nei ka hua kakuhihewa iloko o keia inoa. O ka hua lono no ka mea i loaa aku nei.

Me he mea la no no kc alii o Hawaii no Lonoikamakahiki no keia inoa, aole no ka kakou alii, ina hoi i hoolohe aku nei kakou a e komo ana la hoi kakuhihewa. "Alaila, manao ae la hoi paha kakou no ka kakou alii la hoi keia inoa. He ole loa no ka auanei. he mea hi lahila loa keia ia kakou i kau kanawai aku nei i ke alii o Hawaii. Ia manawa aole lakou i hoahewa ia Lonoikamakahiki, i na kahu a me ke alii Kakuhihewa ko lakou hoahewa, oia h«i na kanaka aialo o ua alii o Oahu nei, oia hoi na kanaka e noho pu la mc ke alii o Kakuhihewa iloko o ua ha!e nei. I ka pau ana o ka Lonoikamakahiki heluhelu ana aku i ka inoa manu ona. I aku la oia i ke alii o Oahu nei, oia na hua manu o ko'u inoa. Aole e like me ka kou mau kahu i heluhelu mai nei, ua koe kekahi mau hua o ko'u inoa, oia la i lohe mai oe. e oluolu oe e Kakuhihewa e heluhelu hou mai ou mau kahu i kahi aku i koe o ko'u inoa. 1 ike hou aku au i na hua i haule, a me na hua i haule o)e.

Ia manawa pii ae la ke kai o ke ahi Kakuhihewa ia I,onoikamakahiki. No kona hoohoka mau ia e ua alii nei o Hawaii. Ma kana mau hana a pau i hookuku ai me ka manao e hoao i ke akamai :i me ka ikaika o ke alii o Hawaii. Eia nae ka mea a kaua e ka mea heluhelu i ike ae nei ma na helu i hala. Ua hoohoka ia na manao a pau a ke alii Kakuhihewa i li'a ai, na ke aiu o Hawaii ka mea hoi nona keia moolelo kaulana. Ua lilo la mau mea a ke alii o Oahu nei i moeuhane palaualelo. A 1 mea paam hoi na Lonoikamaka hiki ma ke ano hoakaka ia Kakuhihewa. Me he mea la, o oe kekuhi e ka mea heluhelu e akaaka pu iho ana i na hana a Lonoikamakahiki. Ma na Yiana hoehaa a ke alii Ix>noikamakahiki. Ua kena aku Ia o Kakuhihewa i kona mau kahu ma ke ano ieo kalakala, e heluhelu laua i kona inoa ma kahi aku i koe. A ua hoomaka aku la laua e helaOwfu i ua inoa nei. E like me keia: Hana mai e noho O'u hoa noho I kaulu na hale^ I ka hipa e Ma Lepau e I ke kaele pua o ke I i I ka hapai pua o Keaau Ku i uka ka puu Hala i kai ka nalu Ku iluna ka hale Hoi iloko ke aka Ikiikinahoa Hoouna ka elele O manukiu O manuahiahi ' . {Ai*lt i Puu, >