Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 7, 18 February 1888 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUKOA. no ka makahiki $2.00 No Eono mahina 1.00

KUIKE KA RULA Poaono.  Feberuari 18, 1888

 

KO KAKOU KULANA AUPUNI

Ua nui na haowalaau ma ke kulana kauhale nei no na mea e pili ana ia ke Aupuni, a he mau manao no hoi e alakai ana i ka lehulehu e lawelawe i na mea kaua a e hoohui ie i ke Aupuni mai kona kulana i keia la a i ke kulana okoa, a me na noonoo e ae he nui o kekahi poe naauao o kakou.  Eia hoi ka makou e wanana e aku nei, “e nihi ka heloina, oia hoi e akahele, e hamau e noonoo pono.  e luhi ka hana a e nana aku, no ka mea.  penei kekahi olelo naauao a kahiko “@@ino ka hoomaka ana he maikai ka hope, maikai hoi ka hoomaka ana he ino ka hopena.”  Anoai paha, ua maikai ole i keia wa e like me ia e nee nei, a mahope aku he maikai, aka e waiho kakou na ke au o ka manawa e hoonea i ka aina imua i ke kahua o ka holopono a me ka maemae e maluhia ai kakou a pau.

 

He oiaio, he nui no ke kuihe a me ke kanalua iwaena o na mea a pau, oiai he mea malihini keia i ka lahuikanaka i noho iloko o ka maluhia a me ka hoolohe i na alakai ana a na makua nana i lawe mai i ka pono a me ka lamaku o ke ola o ka olelo maikai a ke Akua, a ke noho nei no ia meheu i alakai i ko kakou mau makua misionari a me na ili i hala aku i ka po, a o kakou hoi na pulapula, ke manao nei kakou e pale ae i ka leo o ko kakou mau makua a ke kuha aku nei i na maka o lakou.

 

He mea ole na hana ino a ke Aupuni ke manao ka lahuikanaka e kinai, he mea ole ka mana kumukanawai a me na kanawai, he mea ole ka mana Moi, ka mana Ahaolelo a me ka mana o ka Aha Kuhina ke manao ae ka lahui e hookahuli mamuli o ka pono ole a me ke paewaewa o na alakai ana a ka pohai o ke Aupuni.  Ae, oia ka kakou e makemake noi e ike e hana ia na mea a pau me ke kana ana ma ka hoomea a pau me ke kana ana ma ka hooili kaua o ka maluhia, aole ma ka manao ana e hooulu i na hana hoohaunaele kuloko i mea e hoopoino ia ai ke ola o ka lehulehu, ka waiwai a me na mea o holomua ai ke Aupuni.  Ina e ninau kakou i keia ninau.  O wai la ke aupuni nana e hilihai mai ia kakou ina e ala pinepine mai ana na haunaele iloko nei o ka aina?  Haina:  O wai hoi.  O wai ka poe mea dala e hilihai mai o loko nei o ka aina i ke aupuni ke ulu pinepine mai ke kaua kuloko a uluaoa paha i na wa a pau?  Haina:  Aohe hookahi.  Nolaila, ke kau leo aku nei makou i na makamaka a pau o ka lahui Hawaii, mai poina i ko kakou olelo kaulana e hele ka elemakule a moe i ke ala me ka hoopoino oel ia.

 

E nana iho kakou ia Waila i hele aku nei i na aupuni o Europa e imi ai i ke dala me ka manao e hoohana a e hoomoe hoi i na alanui kaa ahi no Hawaii.  Heaha ka mea i ike ia?  Ua hoi nele mai o Waila, no ka mea, ua hiki e aku na lono ilaila e pili ana i ka haunaele i ulu ae iwaena o keia aupuni, nolaila ua makau ka poe mea dala o Europa.  Pela no keia, ina e mano ana kekahi poe e hana i keia hana, o wai ko waho poe mea dala e haawi mai ia kakou i mea e hooholo ia ai na hana o ke aupuni imua.  He makemake anei kakou e like ke aupuni me ke kanaka i loaa i ka mai lolo ka haa i kahi hookahi?  Aole! Nolaila he mau manao hawawa loa keia.

 

Ke manao nei makou, ina e manao no ke kaua e kaua me ka mana o ka naauao ma na mea pili kalai aupuni, aole ma na paipai ana i ka lahui e hoolahe koko, a hoao ana paha e ulu mai ka haunaele iwaena o ko kakou noholoa maluhia a ano Karistiano.

 

Eia ka kakou e ninau ae a e hai mai ka lahui i keia.  Ina hoala na makaainana i ka haunaele, e ike pono anei lahui makaukau anei ka lahui Hawaii i ka lawelawe ana o na mea kaua.  Ina e lanakila ana kela poe e manao ana e kipi i ke aupuni, o wai ka mea dala iloko nei o ka aina e koo ia lakou?  O wai ke aupuni, a o wai ka poe mea dala o waho nana e kokua mai?  Ke waiho aku nei keia pepa i keia mau ninau a na ko oukou mau noonoo maikai ana e ka lahui e hoike mai.  Nolaila mai lawe mai i na kalai manao hoala haunaele a kekahi mau nupepa, o kau mai auanei ka hopena awaawa o ia hana ino maluna o kakou.  E like me ke kanawai maa mau.  Ina ino ka hana, ino no ka hopena.  Maikai ka hana, maikai no kona hopena. 

 

I ke ahiahi Poalua nei i hoouna ia aku ai ka mokuahi Lehua i Lanai no ka lawe ana mai ia Hon. F. H. Hayseldea me kana wahine a me ka ohana i Honolulu nei, no ka apo ana aku i ke kino puanuanu o ke Kuhina Nui i pau iho nei W. M. Kipikona.  Ua hiki mai kakou i ke ahiahi Poakolu nei.   

 

KE OMAMALU KAUA NUI MA EUROPA

He mau mahina pokole i hala ae nei ua lawe ia mai na lono no ka hoomakaukau kaua nui o na aupuni o Europa i kela a me keia wa, aka, aole nae he mea hiki ke hoike mai i ka oiaio, i ka wa hea la e wehe ia ai ka oi o ka pahikaua, oiai, aole he mau hoi ana aku i ka nee like ana o na aupuni e hui i kahi hookahi, koe wale iho no na lono no ka hoomakaukau kaua nui ma Europa, a o Rusia ke aupuni e hoonee papa la i kona mau koa mawaho o kona mau palena aina.

 

He mea oiaio, o ka maluhia o Europa loko o keia la aia no iloko o ka poho lima o ke Czar o Rusia. Ua pinepine ko Rusia hoemi ia ana aku ihope a oia kona kumu i lawe hou ai i ke kulana e hele imua a hiki i ka wa e akaka pono ai o na aupuni i hoohui ia lakou iho i hookahi.

 

O ke kuikahi mawaena o Auseturia me Geremania, oia ka mea hiki ole ia Auseturia ke ku a nana wale mai no i keli keehina a Rusia e hoohahana loa aku nei ma na palena o Bulegaria.  Ua lohe pi ia mai no hoi e hana kuikahi aku ana o Geremania me Italia, a ina o Italia a o Geremania paha ka Farani e hooili kaua aku, ua hiki ia Rusia ke haawi aku i kekahi kokua no na koa he 300.000 ma na palena waho o Farani.  E ku kaawale loa ana o Enelanai mai keia mau hooili kaua ana, aka ina he mea hiki ole ke malama ia kona mau pono ma ka Hikina e kekahi o keia mau aupuni, alaila, he mea maopopo, e komo poo pu aku ana oia iloko o ke kahua hookahe koko.

 

O ka haawina i loaa ia Europa holookoa i keia la, oia no na manao pihoihoi iloko o ka poai o ka oihana kaua, ma o ka hiki ole ke malama ia ka maluhia, a o na hoomakaukau kaua ka huaolelo ma ka waha o na mea a pau.  O kela haiolelo a Bismaka iloko o ka Ahaolelo, e noi anaa i $70,000,000 no na lilo o ka hoopaipai hou ana i ka oihana koa, oia ka mea i koho wale ia aku no kekahi maa makahiki i hala hope ae nei a akahi no ahooko ia e na aupuni a pau keia hoomakaukau, ka hoo@@@ ia ana i na puali koi o ka aina a me na aumoku ma ka moana, iloko o ka manawa e mau ana no ka maluhia me ka makaala ana o kela a me keia nona iho.

 

HALA MAWAHO O NA RULA O KA POE MAIKAI.

He minanmina au i ke kulana o ko kakou mau kanaka opiopio i ka hana i na mea kupono ole i lawelawe ia e lakou oiai ko lakou mau la opio, a ua hala loa hoi ia mau hana mawaho o na rula o ka poe maikai a me ka kulana keonimana.  Penei ka’u e makemake nei e wehewehe aku i na opio, a e pono hoi e lawe aku i na mea maikai e ao ia aku ana ia oukou.  He mea nani ka ike ana i na opio e hauoli ana me na mea kani, me na himeni maemae ku i ka hoohauoli i ka manao, e paani ana paha me na mea lealea, aka, he mea hala loa mawaho o na rula ka ike ana i na opio e ona ana, e hula kui ana, e lewa ana na kikala e like me na kii keaka.  Penei ko’u lili:  Oiai oukou e na kanaka opio ua hoonaauao ia ma na lala o ka ike a me na rula maikai o ka naauao, aka, i kela wa hookahi no nae, ia oukou e lawe pu ana me oukou i keia mau rula maikai i ao ia ai ia ou kou, ua kapae koke ia keia mau rula, a o ka hoomaka no ia i ke kui me ka lewa o na kikala io a ia nei, me he la aohe iwe o ke kikala!  Nui ke kahaha o ka naau, pela no me na wahine opio ua pau pu iloko o keia haawina hookahi.

 

Ea, eia kaninau:  Pomaikai anei na makua ma keia mau hana ana a na keiki?  Hoi anei ke poho o na makua i lilo ai i na keiki no ka hoonaauao ana ia lakou?  Oia anei na hua o ka pomaikai a oukou i ohi mai ai mailoko mai o ko oukou noho ana i ke kula?  Aole loa!  O na keiki e hana ana i keia mau hana, o lakou ke lilo i mau makua no ka lapuwale a me ka hoohilahila.  O keia na hua mua o ke alakai ana ia oukou i ka hoowalewale e lilo i mau wahine hookamakama a i mau kane manuahi.  O ke aha na hua e loaa mai ia oukou?  Eia, na mai palahu, na mai kaokao, na mai alaala, na mai puho a lilo loa aku ke kino maikai a ke Akua i haawi mai ai ia oe i mea palaho wale, oia kekahi o na alanui nana e ame nei i keia lahui i ka make ma o na opio kane la a me na opio wahine.

 

Ea, e na opio, mai huhu mai i keia olelo ao ia oukou e noonoo iho e aloha ia oe iho e like me ka Rula Gula a ka Haku i ao mai ai ia kakou.  E aloha i ko hoaoha a e aloha ia oe iho.

 

Pehea oe e aloha ai i kou hoaloha a me oe iho?  Haalele i na hana o keia ano o lilo oe i ka hoowalewale ia a lilo aku oe me na wahine mai, a mau kane mai paha, alaila, heaha ka hope?  Pau oe i ka eleao.  Oia iho la no kou aloha ole i kou hoalauna a me oe iho.

 

Ina aloha oe i kou hoalauna, mai puni aku i ka lakou koi mai ia oe e hula kui, e inu rama a me na hana ino e ae, oia kou aloha i ua hoalauna la, ina aloha oe ia oe iho mau puni aku. he wahi mea uuku wale no.  E na opio, eia ka olelo a na kupuna o kakou:  “O ka lohe ke ola, oke kuli ka me.”  Makua.

 

NUHOU O NA AINA E.

Ma ke ku ana mai o ke Zealandia i nehinei.  ua loaa mai na lono hope loa e pili ana i ke kulana hoeueu kaua o na aupuni o Europa, oia keia malalo iho.

 

Ladana Feb 6- Ua lono ia ae, aole e loihi loa na la a hoohui ae o Geremania me Auseturia ia laua iho malalo o kekahi kuikahi e hiki ai ke koi aku ia Rusia.  e hoopau oia i ka hoomkaukau a me ka hoolako ana i na mea kaua mawaho o kona mau palena aina.  Ina e hoole o Rusia i keia noi, alaila e ukali mai no ke kukala kaua a na aupuni o Geremania me Auseturia me ka hakalia ole.

 

O ka bila kanawai koa hou o Geremania i noi ia mai nei, oia ka hookaawale ana i kekahi pau dala mahuahua no ka hoolawa ana aku ia 700,000 koa hou no ka wa e kukala ia ai o ke kaua iloko o Europa.

 

Ua lawe hou ia mai ka lono e pili ana ia Rusia, aia no oia ke hoomau la i ka hoouna ana i kona mau koa ma na wahi e noho kiai ia ana.

 

Ma ka halawai i malama ia ma Berelina e ke kuhikuhi puuone nui o keia mau la Bisimaka, no na mea e pili ana i ka hoomahuahua aku i ka ikaika o ke aupuni me kela bila hou o ka oihana koa, ua haawi ia aku na mahalo ana a pau mai o a o o ka aina.  He hookahi hora me kanaka minute ka loihi o kana haiolelo ana.

 

KELA ME KEIA.

I keia la e holo aku ai ka mokukaua Beritania Caroline, no na awa o Maui me Hawaii.

 

He ehiku hou poe i loaa i ka mai samola poki ma Kapalakiko i ka wa a ka moku kialua Consuelo i haalele aku ai.

 

Ua hookaulua hou makou i ka leta a kekahi makamaka e noho mai la i na aina e no ka hoopuka aku a keia pule ae.

 

Ua haawi makana aku ke Kama Aliiwahine Kaiulani, he paha koloke no ka pomaikai o na kanaka e hana ana ma Kaleleonalani Hale.

 

Ua ku mai nei ka mokukaua Amerika Mariona i o kakou nei, a o ka ekolu iho la ia o na mokukaua e ku nei i ke awa lai o Kou.

 

Ua hoohui ia ma ka berita o ka mare ma Kawaiahao e ka Rev. H. H. Paleka, o Mr. Joseph Kainoa me Miss Meleaka, i ka la 10 Feberuari.

 

Ua kahea ae nei ke Kuhina Kalaiaina no na kohokoho o ke kukulu ana i hale malumalu maluna o ka uapo hou i hana ia iho nei ma kahi o Burua ma.

 

I ke awakea Poalua nei i haalele mai ai ka mokuahi lawe leta Australia no kona awa mau o Kapalakiko, me ka piha ohua, ukana a me na eke leta i hui pu ia me na nupepa o kakou.

 

O ka Sabati i hala, oia ka piha ana o na makahiki he umikumamalima o ka nohoalii ana o ka Moi Kalakaua ma ke Kalaunu o Hawaii nei.  O ka Poakahi ka la i hoomanao ia ai ma ke ano la kulaia.

 

Ma keia uka aku nei o kakou i ke ahiahi Poalua nei, ua hele makaikai aku kekahi popoki ma kahi hoopunana o na moa, a pakele ke poo o ua popoki la mai nohaha liilii, aka, he wahi manuheu iki no nae.

 

Ua hoopau ia ae nei o Kapena Kauhane, kekahi o na Kapena eleu o ka oihana makai mamuli o kekahi hewa ana i hana ai.  Oia ke kanaka a na haole o ke kulanakauhale nei i haawi makana aku ai iaia me kekahi wati gula, no kona wiwo ole i ka hopu ana i kela Pake aihue Chun Hook.

 

KA POMAIKAI O KA LEHULEHU I KEIA AHA KUNIHA.

I kuu Kuokoa, Aloha oe: 

 

He wahi liko pua ahihi ka’u e hooili aku nei:  lei nou e papahi iho ai, a na kou lokomaikai ia e hoolawa aku ma ke akea imua o kou poe heluhelu mai ka la hiki i Haehae a ke komoina a ka la i ka mole olu o Lehua.

 

Oia keia mau hua e kau keha ae la maluna e pili ana i ka pomaikai o ka lehulehu i keia Aha Kuhina, a i olelo mau ia hoi ma ka waha o ka poe manao ino he papa kuhina kipi.

 

E nana ae a e noonoo iho ka poe i hoonaauao maikai ia o keia au hoomaemae aupuni o Kalakaua 1.  O na alanui o k kakou kapitala alii nei, aohe i hoomaemae pono ia i ke au o na kuhina mua, aka o na alapaa o Kaeleau ka mea hookomo i ka pakeke a kani pono ana i ka molemole.

 

I keia aha Kuhina ua maikai ke kulanakauhale a i na kuaaina, e like me ko makou mau alanui o Manoa e hana ia nei i keia mau mahina.

 

A he mau mea hou no keia ma keia uka i ke ole ia i na au i hala, a i ke au i hala he hoonui lilo wale iho no aohe pala e loaa.

 

He uka kaulana keia o Manoa, a i aloha nui ia e na ‘lii, a nona hoi neia hooheno ana:

 

“ E hoi e ka ui o Manoa ua ahiahi.”

 

I ka wa ui nae paha hoi ia, he pupu wale no ko keia au hoomaemae.

 

Aole paha owau wale no ka i loaa o na mahalo ana i keia aha kuhina, aka, o ka poe maikai no a pau i loaa na noonoo maikai iloko o kao lakou mau @uniu.

 

Nolaila e hoomanao e na mea a pau i neia mau hana maikai a keia aha kuhina i hoolilo ai i ke dala a ka lehulehu i mea e pomaikai like ai lakou.  Laniawe.

 

MARE IA.

Ma kahi noho o Mr. John Naone, ma ke awawa olu o Pauoa, Fegeruari 13, ua hoohui ia e ka Rev. H. H. Paleka o Mr. J. M. Kekala me Miss Rose Nehemia, i  hookahi hipuu ma ka berita maemae o ka mare.  Ua uhola ia mai imua o na makamaka i kono ia ke aloha o na paa mare, a ua ai a ua lawa ka makemake i na mea ai i hoomakaukau ia no ka manawa.  O ka makou e kalokalo ae nei i na Lani, e hahai ia ko olua mau la e na pomaikai he nui wale.

 

Ma Honuakaha, Ianuari 21, ua hoohoi ia e ka Rev. H. H. Paleka o Mr. Samuel Oneha me Miss Kaaihue Kuaoka ma ka berita maemae o ka mare.  Ua kono ia na hoaloha ma ia anaina, a he papaaina i luuluu i na ono like ole o Mana ka na makamaka i hoonuu iho a lawa ka makemake.  E hahai ia na paa mare hou e ka maluhia, ke aloha a me na pomaikai o keia ola ana, oia ka makou mau pule ana no olua.

 

W. M. Kipikona.

I ke awakea o nehinei i ku mai ai ka mokuahi Zealandia me ke kino puanuanu o W. M. Kipikona.  Ua akoakoa ae he heluna nui o na kanaka makai o ka uwapo, ua hookau ia ka pahu kupapau maluna o ke kaa a huki ia e na kanaka a me na hoaloha o ka mea make i hoike i ko lakou paumako luuluu o ke kaumaha he elua haneri a Ot.  Ua waiho ia kona kino iloko o kela hale makai iho o ka Hale Mele Hawaii, a he hiki i na mea a pau ka ike lihi ana aku i kona mau helehelena hope loa i keia la.

 

He mea kamahao ke olelo ae ma keia wahi, i ka wa a Kipikona i haalele mai ai ia Honolulu nei no Kapalakiko maluna o ka moku kialua Consuelo, ua hoihoi ia mai nei oia i Honolulu nei he kino make, a eia no ua wahi moku kialua nei ke ku nei iloko o ke awa, o kona hiki ana mai nei no ia mai Kapalakiko mai i kela pule aku nei.  Ua ike oia i ka wa i lawe ia ai kela kanaka kaulana ma kona oneki, a ua ike pu no oia i ka wa i hoihoi ia mai ai o kona kino make.  I ka la apopo e malama ia ai kona hoolewa, mai ka Halepule Malie ka Malu a i ka pa ilina o Koula.

 

NA MEA HOU O KA POHU LAI KAI HAWANAWANA.

Ka Nupepa Kiokoa; Aloha oe:

 

Na Mai Lepera.  Ma ka la 20 Feberuari nei ua hopu a ua lawe ia mai ma ke awa o Kawaihae nei na mai lepera a pau loa i hana ia e Mr. Lono ma Makela, Kawaihae uka, no ka hoo uka ana ma ke Kinau na na makai eleu, oia hoi o Wm. K. Kalua, Napoliona Pa a me Z. Kauwe, ua piha 12 poe mai, a ma Kawaihae nei na mai i noho ai a hiki ma ka Poalima, a ma ia po ana iho ua lawe aku ke Kinau no Honolulu, a ua nui ka uwe me ke kumakena o ke kane i ka wahine, ka wahine i ke kane.  Aohe i pau na leo uwe a ku wale mai ke Kinau.  Aloha nui keia lahui e mimilo ia aku nei e keia mai hookae nui ia.

 

Nahaha.  Ma ia po no o ka la 30 Feberuari, ua pau loa i ka nahaha na uwapo o Kawaihae nei, no ka nui o ke kaikoo, aohe uwapo pae waapa i keia wa.  He ino nui loa ana keia i ikeia.

 

O wau iho ho me ka anoi.  Thos. S. K. Nakanelua, Jr.  Kawaihae, Hawaii, Feb. 9, 1888.

 

ANOAI O LAUPAHOEHOE, HILO.

Ma ka po oka la 22 on Nov. 1887, ua aihue ae he piko pau iole i kekahi mau dala a me kekahi mau waiwai o ka halekuai o ka L. S. Co., a ua hoolahaia ae he umi dala ka makana ke loaa ke kolohe, a he eha haneri dala paha ka waiwai o na mea i lawe ia.

 

Dec. 18, 1887, ua loaa ia iho la o D. Kaaua i ka mai kuhewa, oiai ke kula Sabati e hoomakaukau ana e kula, a ua oluolu koke no nae ma ka lomilomi ia ana.

 

Dec. 16, 1887, ua hemo aku he koe nui ulaula mai kekahi wahine aku, oiai e luai ana,

 

Ma kekahi po no o ia mahina ua hao aku ke kai i kekahi paila papa e waiho ana ma ke awa o Maikii a nalowale, a koe mai ka waapa a me ka waa he mau alina na ke kai nui.

 

Ma ka 10 Ianuari o keia makahiki, ua hoohiolo ia ka hawai hooholo ko o ka L. S. Co. me Waipunalei e ka makani nui ikaika.

 

M ka po mai Ianuari 2, ua hanau mai he kaikamahine na Kaluna w. me Ahlee pake.  Wm. Laiana.

 

 

MA KE KAUOHA

HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI.

E kudala ia aku ana ma ka hoolimalima na Aina Aupuni i ka Poaha, Maraki 8, 1888. i ka hora ia awakea. ma ke ike iho iho o Aliiolani Hale, keia wahi ma ka Hema Hikina o ke Alanui Kilauea.  @ e noho ia ei hoi e ka Hai Hooholo Moku Pili Aina o Puka ma, he ino kapuai e huli ana i ke alanui Kilauea.  a he i no kapuai ke akea i hope, ola no na apana 78 me 79, a he hapa o ka apana 80 ihoike ia ma ka palapala aina Aupuni Aihahou.

 

He umi makahiki ka @@@@ o ka manawa hoolimalima.  no ka 5300 o ka makahiki e uku hapa ai.  L.A. Thurston, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaima Ianuari 27, 18888. ty 4-t

 

KUAI O NA AINA AUPUNI.

E kuai ia aku ana ma ke Kudala akea, ma ke alo iho o Aliinolani Hale, i ka Poakolu, Feb. 22, 1888. hora 12 awakea. keia mau aina aupuni malalo iho:

 

1. Hookahi apana aina apana 13, e waiho la ma Kahako Kona Hema, Hawaii. nona ka ili @ eka.  Koho kiekie, $50.00.
2. Hookahi apana aina o ‘Puumaneoneo’ ma Kaupo, Maui, nona ka ili he 116 2-10 eka. Koho kiekie $200.00  L. A. Thurston, Kuhina Kalaiaina.  Kenea Kalaiaina, Jan. 19, 1888.  jya1-5t

 

OLELO HOOLAHA NO KA O LIMA.

E ike auanei na mea a pau, ua makaukau ka Papa Ola e haawi i ka o lima ana me ka uku ole i na mea a pau i o ole ia, a ke kauoha ia aku nei na makua a mea paha e paa ana i ke keiki e like me ia i kuhikuhi ia e na pauku 311 a me 312 o ke Kanawai Kivila, e hele mai ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Ola uia Kapamoo, ma alanui Hotele, ma na hora hana o ke Kauka Aupuni i hai ia malalo iho nei:  Hora Hana:  Mai ka hora 8 a mai ka hora 10 kakahiaka.  N. B. Emerson, Pelekikena o ka Papa Ola.  js. 6-6m.

 

HOOLAHA HOU.

W. A. Kinney, (Kini) LOIO. 

Keena hana ma ke Keena o J. A. Makuna, 2168 Helu 42 Alanui Kalepa.  1y

 

W. O. SMITH.

Loio ma ke Kanawai.  Helu 66, Alanui Papu, Honolulu.  fy 4-1y

 

HOOLAHA HOOKO MARAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o Manu (w) a me kana kane mare o Keonipoe, o Hilo, Mokupuni o Hawaii, o ka aoao mua, a me W. H. Holmes, o ia wahi no, no ka aoao elua, ma ka la 19 o Mei, A. D. 1886, i kakau kope ia ma ke keena Kakau Kope o ke Aupuni, ma ka Buke 100 aoao 191 a me 192, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, no ka uku ole ia ana o na dala kumupaa a me ua dala ukupanee i ka wa i olelo ia, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana ia ia mana kuai, a ma ia hooko ana e kudala akea ana ia i kela aina i hoike ia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana iho, ma ka la 17 o MARAKI, A.D. 1888, ma ka Puka o ka Hale Hookolokolo, ma Hilo Kaona, ma ka hora 12 o ia la.  No na mea e makemake ana e ninau, e ninau ia D. H. Hitchcock, ka Loio o ka Aoao Elua ma kona keena ma Hilo.  W. H. Holmes. Hilo, Feberuari 7, 1888.

 

O ka aina e kuai ia ana oia kela aina a Keonipoe a me Manu nona na Eka 7-10 e waiho nei ma Puueo, Hilo, Hawaii, me na hale e ku ana maluna.  2168 3t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Philip Contreres o Kapaa, Mokupuni o Kauai, o ka aoao mua, a me A. J. Cartwright Jr. o ka aoao elua, ma ka la 8 o Ianuari, 1885, i kakau kope ia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu, ma ka Buke 93 aoao 7849, a manuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, no ka uku ole ana i ka kumupaa a me ka ukupanee, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e Kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, e like me na hoakaka ana malalo iho, ma ka la 15 o Feberuari, 1888, ma ke Keena Kudala o J. F. Morgan, ma Hoholulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

 

No na mea i koe, e nina ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.  A. J. Cartwright Jr, Mea Moraki. 

 

Honolulu, Ianuari 21, 1888.  O keia iho na aina e kuai ia aku:  O kela mau apana aina ekolu e waiho la ma Kapaa i oeloia a i hoike ia penei – Apana helu 1, nona ka ili he 2 eka 2 Ruda a me 5 Peka a oia no hoi ka apana 10 ka Palapala Kuleana helu 8843 a me ka Palapala Sila Nui helu 7525 i haawiia ia Kiau – Apana helu 2, nona ka ili he 4 eka 3 Ruda a me 28 Peka, a oia no hoi ka apana 10 ka Palapala Kuleana helu 3638 Palapala Sila Nui helu 7526 e haawi ia ia Huluili – Apana helu 3, oia ka ½ mahele ole ia o ka aina nona ka ili he 1 Ruda 31 Peka a oia hoi ka apana 20 ka Palapala Kuleana helu 3638 Palapala Sila Nui helu 7526 i haawiia ia Huluili; o keia mau aina a pau i hoakaka ia maluna, oia ka aina i hoolilo ia i ka aoao mua e Hookela (w) a me Mokuwi kana kane mare ma o ka palapala kuai i hanaia ma ka la 13 o Dekemaba, 1884, a i kope ia ma ka Buke 93 aoao 6 a me 7.  2168 4t.

 

OLELO HOOLAHA.

Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe a pau ma keia hoolaha, ua makemake ia na poe mea aina i kuleana i kekahi apana aina a mau apana aina paha ma Hamohamo, e hele mai a kuka pu mea’u ma ko’u home Muolaulani, no ke kuleana o ia mau koi ana iloko o ua aina la.  Mahope iho o ka hala ana o na mahina ekolu mai keia la, e hoole loa ia no na koi ana mahope aku o ia wa.  LILIUOKALANI, Kanalama.  Feb. 9 1888.  fy 11-4t.

 

OLELO HOOLAHA.

Owau o ka mea nona ka ino malalo nei, ke hoike nei au i ka lohe i na mea a pau aole e hoaie mai i kuu wahine mare oia o Mrs. Kinoulu Kaholoaa, oiai ua haalele mai oia ia’u me na keiki me ke kumu ole.  Nolaila, ke papa loa aku nei au i na ano kanaka a pau aole e hoaie i kuu wahine mare ma ko’u inoa.  G.W.Kaholoaa.  Kalihi-waena, Oahu, Feb. 188, 18888.  2168 3t.

 

HOOLAHA HUI.

Ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ke inoa malalo iho nei, ua hoohui ia ma ka inoa hui o Sam Chung Lung Co.  e lawelawe i ka Oihana Halekuai Mea Ai, ma Honokaa, Hamakua, Hawaii.  AH Gok.  Asin. 11-3t. 

 

HOOLAHA HOU.

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ua mawaena o I. K. Solomon o ka aoao mua, a me Mrs. Elizabeth Beckwith o ka aoao elua, ma ka ia 4 o Mei, 1883. i kakau kope ia ona ka buke 93 aoao 227, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana.  e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MAKAKAI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la a o Feberuari 1888.  MRS. ELIZABETH BECKWITH. Penei na aina kudala ia ana:  Aia ma Kalihi, Oahu.  1-1 51-100 eka aina kalo momona he hapa o ka Sila nui 3289 ia Kumano.  2-1 16-100 eka apana 1 o ka Sila Nui 1497 ia Pae aina kalo.  fy 4-4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Jos. Paa, o ka aoao mua, a me Jao. L. Blaisdell Jr., o ka aoao elua, ma ka la 31 o Maraki, 1883, i kakau kope ia ma ka buke 77 aoao 496, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 of MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  JNO. L. BLAISDELL JR., Penei na aina e kudala ia ana: 

He 10 eka ma Kohala, he hapa loi o ka aina o Uwai a Sila Nui 10908, a me eka o ka aina o Aniki, Sila Nui helu 780, he hapa keia i mahele ole ia.  17 4-4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Waialeale o ka aoao mua, a me William Dean o ka aoao elua, ma ka la 5 o Aperila, 1880, i kakau kope ia ma ka buke 65 aoao 160, a mamuli o ka uhaiia ana o ua na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoo laha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  Wm. Dean, Penei na aina e kudala ia ana:  He 6 me 93-100 eka aina ma Waimanalo, Oahu, Sila Nui 384 ma ka inoa o Iao, he aina momona keia.  fy 4-41.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kalai & Kane o ka aoao mua, a me S. I. Shan o ka aoao elua, ma ko la 9 o Iune, 1882, i kakau kope ia ma ka buke 79 aoao 59, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia a mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 10 Feberuari, 1888.  S. I. SHAN, O ka aoao elua.

Penei na aina e kudala ia ana:  1 eka me 4 11-100 kaulahao aina momona, ma Kalihi, Oahu, oia ka apana i me ½ apana 3 Sila Nui helu 150.  fy 4-4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kahae w., a me Pahio kana kane o ka aoao mua, a me W. W. Hall o ka aoao elua, ma ka la 6 o Iune, 1883, i kakau kope ia ma ka buke 82 aoao 194, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku noi e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooako ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  W. W. HALL, Malama Waiwai.  Penei na aina e kudala ia ana:  He apana aina 13-25 eka i na Kaanapali, Maui, kokoke i Lahaina, aia ma ka Sila Nui helu 4587. ma ka inoa o Apolo.   fy 4-4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o Kahalekai o ka aoao mua, a me S. B. Dole Kahu Waiwai o ka aoao elua ma ka la 1 o Mei 1885, i kakau kope ia ma ka buke 96 aoao 252, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  S.B. DOLE, Kahu.  Penei na aina e kudala ia ana:  1-92-100 eka aina kalo momona loa ma Manoa, he hapa o ka Sila Nui 2587 ia Aia.  2-1 98-100 eka malaila no, he hapa o ka waiwai o Moehonua.  fy 4-4t.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Daniela k., o ka aoao mua a me Helen S. Norton o ka aoao elua, ma ka la 13 o Ianuari, 1882, i kakau kope ia ma ka buke 70 aoao 436, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI, 1888; ma ke keena kudala o J. F. Morgan ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  HELEN S. NORTON.  Penei ka aina e kudalaia ana:  Kela aina kuleana o Huailua helu 7207, ma Waikele, Ewa, he a eka me 8 kaulahao.  fy 4-4t.

 

HOOLAHA HOU.

Aha Hookolokolo Kiekie o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o DOMINGO LOPES RAMOS o Honolulu i make kauoha ole.

 

Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a J. P. Mendonca Lunato@@ hooponopono o ka waiwai i oleloia, e noi ana e apono ia na hoolilo he $2137.30, ake hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $2320.75, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea:  a e kau oha ia e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma kona lima i na poe i kuleana malaila, a e hou kuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.

 

Ua kauohaia o ka POALUA, ka la @@ MARAKI, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka ma ke Keena ma ka Hale Hookolokoloma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i konoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia a@ ua noi la.  A o keia kauoha ma ka olelo Enelani me Hawaii, e hoolahaia maloko o ke Kuokoa me Hawaiian Gazette he mau nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

 

Kakauia ma Honolulu, Ianuari 24, 1888.  Na ka Aha:  HENRY SMITH, Hope Kakauolelo. 2165-3t.

 

Aha Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii o Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o Nauliuli o Kula Maui, i make.

 

Ma ke heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka Papa Hoike o S. F. Chillingworth Lunahooponopono o ka waiwai o Nauliuli, no Kula i make, e noi ana e apono ia na hoolilo h $___, a e hoike ana o na mea i loaa mai he $___, a e noi ana, e nana a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

 

Ua kauohaia, o ka POAHA, ka la 8 o MARAKI, M. H. 1888, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka hale hookolokolo, ma Makawao, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

 

Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 4 o Feberuari, M. H. 1888.  CEO. E. RICHARDSON, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.  fy 1t-3t.   

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Kahele o ka aoao mua, a me William Dean o ka aoao elua, ma ka la 23 o Okatoba, 1882, i kakau kope ia ma ka buke 77 aoao 24 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 5 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela, na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  Wm. DEAN,

Penei ka aina e kudala ia ana:  He apana aina ma Puunui, Honolulu, oia ka apana elua o ka Sila Nui 7475 no Kaiwi, he 13 eka a oi.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o E. M. Smithies, o Waiohinu, Kau, o ka aoao mua a me G. C. Lowrey, o ka aoao elua, ma ka la 20 o Nov. 1883, i kakau kope ia ma ka buke 85 aoao 153, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki; Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 5 o MARAKI, 1888, ma ka hale hookolokolo o Waiohinu, Kau, e E. Smith, luna kudala, Waihohinu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela, na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  T. C. LOWREY,

Penei ka waiwai e kudala ia ana:

1-       He apana aina ma Honuapo, he 6 14 eka kuleana 878, ma ka inoa o Keohokuma.

2-       4-10 o ka eka i hoolilo iaia ma ka palapala kuai o Schaefer, hope no J. R. Spencer, e pili ana i ko Martin.

3-       1 moe me na noho, pahu a me elua moe palua, 2 pela me 4 noho, 2 papa holoi maka, 2 papakaukau, i like me na olelo o ka morati.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Komo o ka aoao mua, a me Mrs. Limpson o ka aoao elua, ma ka la 20 o Nov. 1883, i kakau kope ia ma ka buke 87 aoao 156, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ia ana ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 5 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan; ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

 

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 

Hanaia i keia la 20 Feberuari, 1888.  MRS. T. SIMPSON,

Penei ka aina e kudala ia ana:

1-       He apana 3-45 eka ma Honokua, Konahema, Hawaii, Sila Nui, 7650, ia Pi.

2-       36-100 eka aina ma Kalihi, he aina kalo momona, i hooliloia ia Komo ma, i ke kuai.

 

(POO AUPUNI.)

I LOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ke Aupuni Hawaii:  o Kalakaua, ma ka lokomaikai o ke Akua ko Hawaii Pae Aina, Moi: 

I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo:

 

Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Christopher K. Miller, ka mea i hoopii ia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Ianuari o ua Aha la emalama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 2 o Ianuari e hiki mai ana, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Minie E. Miller, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.

 

A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

 

Ikea ka Mea Hanohano A. F. JUDD, Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i keia la 15 o Novemaba, M. H. 1887.  HENRY SMITH, Kakauolelo.

 

Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopanee ia ka hihia a ke kau ae o Aperila e hiki mai ana. 

 

Kakauia ma Honolulu, Ianuari 6, 1888.  WILLIAM FOSTER, Kakauolelo,  jy 14-6t.