Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 7, 18 February 1888 — MA KE KAUOHA. Ahaolelo Kuikawa o 1887. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

Ahaolelo Kuikawa o 1887.

HE K.WAWAI • M V» K •. lIOONOHO l KoMISINA N'ANA t HOOUhOPOf(.) A HOIKE A K iMt aO KK K.M 0 M PI. M. H. »SSB, oka Ahaol IM»NO hA HIKI A M!. K A M I O K\ M.' O O KA I.AWE ANA I k'A V, a; MAI K! K! M!!WJ F H.AIHO \S \ MWAENA O KIKHHAELE AME k» Ki i.an akai HAi.f o Kohma. Mok hm o H.awaii. No NA IMSA MA NA W 'I.IKo A Mh N\ H.A.NA K AK MA K.A APANA O HaM.\Ki f HOOMAOPOPo NO N\ LII.O O !A KoM'.āiNA. ka mka, i kda \va ke kahfr wa!*: aku nei ka wai a nui wale mai na kuahiwi mawaena o fla Kulanakauhale o Kukuihaele a me Kohala, Mokupuni o Hawaii: \ no k \ mla iioi, o ka Apana o Hamakua e pili mai ana ua nele i na kahawai waikahe. a i kekahi manawa ua pilikia maoli no i ka wai ole, aole no na hana wale no e pili ana i na wiliko, aka, no ka pono o ka noho ana a me ka hoolako ana i na holoholona kekahi: \no ka MJ ua manao kekahi poe he nui he mea hiki mr ka hoolilo nui loa ole ana o ke dala e lawe i ka wai e kahe wale aku nei i keia wa i olelo mua ia ae nei, a o kekahi ha[>a paha '> ia wai maloko o ka Apana o Hamakua, a i ole ia. ma kekahi mau wahi ma ia apana, a ina ia hana ana e hooholomua a hoala hou ae i na hana ma ia apana: nolaila, :* hooholoia e ka Moi a nn ku Ahao/elo o ko Haioa i f~. Pai K( 1. Na ke Kuhina Kalaiaina no iloko oka manawa kupono mahope iho o ka hooholoia ana o keia Kanawai e hoonoho aku i Komisina he elima ka nui o na hoa, i hookahi o lakou i mea e noho ana ma Kohala, Hawaii, hookahi he mea noho ma ke Awawa o W'aipio, a i ole ia he waiwai kona malaila, elua e koho ia mai ka lApana mai o Hamakua, a i hookahi i enekinia kivila maIkaukau. e hana ua Komisina la, koe ka enekinia. me ka liku ole, a o ka enekinia kivila i olelo ia e uku ia oia i ka Inea i ike ia he kupono. Pai'Kl' 2. Na ua Komisina la e nana a hoomaopopo |a hoike ae imua o ke Kuhina Kalaiair\a- mamua iho o ka mahinao Mei, M. H. 1888. 1. Ka nui i hoomaopopo ia, kahi ame ke kiekie oua wai kahe wale nei a me kahi e kahe nku nei. 2. Ina he mea hiki e lawe ia ua wai nei i olelo ia, a o kekahi hapa paha, ma na auwai a ma ke ano e ae paha, maloko o ka Apana o Hamakua i olelo ia, a ina ua hiki e hana ia kahi i manao ia ai e hana a mau wahi paha e lawe aku ai i ua wai nei i olelo ia me ka waiho pu ae i hoike moakaka i hoonohonoho pakahi ia na lilo o kela a me keia ano o ia hana. 3. Na mea eae e pili ana i kupono i pili ina hana i inanao ia ma keia Kanawai. P.M Ki' 3. ua haawi ia i ua Komisina nei ka mana e kauoha e hana ia na ana ia ana a me na kii, a e hana no i na mea a pau a e hooliloaku i na dala i kupono i mea e loaa ai ia lakou na ike maopoj>o i hilinai ia e pili ana i na mea e nana ia ana e lakou, o ia mau hoolilo ana nae i hui ia me ka uku o ka enekinia kivila i olelo ia aole r oi aku mamua o Elua Tausani Elima Haneri Dala. P.u ki' 4. Na ka Luna Nui ona Hana Hou ma ka aouo o ke Aupuni e nana a hooiaio i na hoonohonoho ana a me ka hoike a ke Komisina i olelo ia, a hana i hoike e pili ana no ia mea a waiho aku i ke Kuhina fCalaiaina, a nnna hoi e waiho aku ia mea me ka hoike a ke Komisina imua o ka Ahaolelo ma ke Kau o Mei. M. H. 1888. Apono ia i keia la 8 o Dekemaba, M. H. 1887. KALAKAUA REX. Na ka Moi: [.. A. Thi rston. Kuhinn Kalaiaina.

HE KANAWAI K PILI ANA I KA OIHANA KOA O KE Al PI Nl. /: Hooholoia e ka Moi a me ka AhaoUlo o ko Hawaii Pat Aimi. Pauku l! O na pualikoa pualu i ike ia ma ka inoa o ka Honolulu Ritles, Kings Own, Queen s Own, Prince's Own a me Leleiohoku Guards, ma keia ke hoolilo ia nei ma ke ano ua ku i ke Kanawai, a ke apono ia nei ko lakou hoomau ia ana aku ma ke Kanawai malalo nae o na mea i hoakaka ia ma keia Kanawai. Pauku 2. Mawaho ae o na pualikoa pualu i olelo mua ia ae nei, ua ku no i ke Kanawai i ke Aupuni Hawaii e kepa a malama i pualikoa mau me ka uku ia, i oi ole ae ka nui mamua o kanaonokumamalima kanaka o na kulana a pau i hui ia me na Lunakoa i hookohu ia. E hoonoho ia i Kapena a me elua Luianela aole e oi ae ma ia puali i olelo ia, e hookohu ia lakou e ka Moi, a o ia mau hookohu e kakauinoa pu ia e ke Kuhina Kalaiaina. Aka, aole e lilo kekahi mea maloko nei i meae hiki ole .ai i ka Moi ke hookohu i ka poe ana i manao ai he pono. e hana me ka uku ole, ma ke ano he mau ukali nona me na kulana hoohanohano ana e haawi aku nei. Pauku 3, O na kanaka a pau i hoopaa ia e hana ma ka Pualikoa Mau i olelo ia ma ka Pauku 2 e hoohiki a kakauinoa lakou i kekahi olelo hoohiki imua o kekahi

Hoomalu i Ap-m' jmha e me' hoj>e iho nei: Ownu o .ke hoohiki n*i au e hana. au ma ke ano he koa no ka manawa he makahiki. ina pela ka loihi e makemake ai ke Aupun: Hawaii ia u e hana pono a pololei au a kupaa me ka oiaio mahope 6 ka Moi a me kona mau Hooīlina a Hope, a e kokua no au mamuli o ke Kumukanawai o ko Hawaii Pae Aina. Pela ke Akua e kokua mai ai ia'u. (Inoa) l*a kakauinoa a hoohiki o ka mea nona ka inoa maluna ae. i ka olelo hoohiki maluna ae i keia la o M. H. 18.... » Imua o'u Palkl 4. O kela mea keia mea i hoohiki pono ia e like me ka mea i olelo mua ia. a ua haalele mai ka Pualikoa aku i olelo ia. ina e ku ka hewa iaia imua o'kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha. e hoopaahao ia oia ma ka hana oolea no kekahi manawa i oi ole aku mamua o umikumamalua mahina. Pauku 5. E noho no na pualikoa a pau i olelo mua ia ae nei maluna (malalo aku nae o na kauoha maluna mai ka Moi mai a me na olelo o ka Pauku 7 o keia Kanawai) o na kauoha a hooponopono ana a kekahi lunakoa me ke kulana he Brigadier-General. A e loaa iaia ka uku no kana hana he hookahi hanen me kanalima dala no ka mahina. Pauku 1). L'a hiki ika Brigadier-General e koho a hookohu i mau ukali nona i ka poe ana i manao ai he pono e hana me ka uku ole me na kulana hoohanohano ana i manao ai he pono. Pauku 7. Ona pualikoa a pau oke Aupuni ame na waiwai a pau o ka lehulehu i lawelawe ia no ia mau pualikoa, a e pili ana paha me lakou a me ka hoolilo ana aku 0 na dala a pau i hookaawale ia ma ke Kanawai no na hana pili i ka oihana koa malalo no ia o ka mana a hooponopono ana a ke Kuhina Kalaiaina, a e loaa iaia ka mana me ka ae mai o ka Aha Kuhina e hookohu a hoopau paha i ka Brigadier-General i olelo mua ia a e hoopau paha a i kekahi lunakoa o ka puali kumau paha; e hoemi a hoopau loa paha i na pualikoa pualu a o kekahi hapa paha a e hana a hooholo i mau rula i kue ole me kekahi Kanawai e mana nei i keia wa no ka hoonohonoho ana, hooponopono ana, a hoomalu pono ana i na pualikoa pualu. Pauku 8. Aole e lilo kekahi mea iloko o keia Kanawai i mea e manao ia ai ua hoopau ia kekahi Kumukanawai a me na rula i hooholo ia mamua aku nei e kekahi o na puali i hoike ia maloko o keia Kanawai ina aole i kue 1 kekahi Kanawai e mana nei i keia wa. Pauku 9. E uku ia na lilo a pau iaeia ma keia Kanawai ma ke kauoha o ke Kuhina Kalaiaina mailoko ae o na dala i kupono maloko o na haawina no na koa kiai o ka Moi a kokua paha i na Pualikoa Pualu a me ke kuai ana i na lako kaua, a pela aku, no na pualikoa o ke Aupuni i ike ia maloko o ka Bila Hnawina o ka la 14 o Okatoba, 1886. Pauku 10. E lilo keia i Kanawai mai kona la i apono iai, a ma ia manawa o na Kanawai a me na hapa Kanawai malalo iho a me na Kanawai e ae a pau e kue ana i keia e hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei, oia hoi keia: O kela wahi o ka Pauku 21 o ke Kanawai mua o Kamehameha 111. e hoonohonoho i na hana i haawi ia i na Kuhina o ko Hawaii Paeaina e pili ana i na hana a na Kiaaina e pili ana i na koa ma na Mokupuni a me na lako kaua. Na Pauku 3, 4, 5, 6 a me 7 Haawina V. Mokuna IV., hapamua o ke Kanawai Hoonohonoho i na hana i haawi ia i na Kuhina o ko Hawaii Paeaina. Na Pauku 3 a me 4, mahele 6 o ia Kanawai no. Pauku 4 o ka Mokuna 11. mahele elua o ia Kanawai e pili ana i ke Kuhina Kaua me na manawa. MokunaXXll. o na Kanawai o 1886 i kapaia "He Kanawai e kukulu a e hooponopono ai i ka Oihana Koa o ke Aupuni." Ke hoike aku nei au ua hooholo ia ka Bila Kanawai mamua ae nei ma ka heluhelu ekolu ana imua o ka Ahaoielo o ke Aupuni Hawaii ma ka la eiwa o Dekemaba, 1887. a ua waiho ia aku imua o ke Alii ka Moi ma o ka Aha Kuhina la ma ka la umikumamaha o Dekemaba, 1887, a ma ka la umikumamaiwa o Dekemaba, 1287, ua hoihoi ia mai ua Kanawai nei i ka Ahaolelo e ka Moi me ke kakaulnoa ole ia, me kekahi palapala e hoakaka ana i kekahi mau kumu o kona ae ole ana e kakauinoa i ua Kanawai nei, a ua ike ia aole i kakau pu ia ua palapala nei e kekahi Kuhina, a o ia hana a ka Moi ma kona hoihoi ana mai i ua Kanawai nei ua hana ia me ke kuka a ae ole ana o ka Aha Kuhina; a mahope o ia wa ua hooholo ka Ahaolelo i kekahi olelo hooholo e hoakaka ana o ia hana ana a ka Moi, oiai aole i kakauinoa ia e kekahi Kuhina, aua hana 4 ia me ke kuka aae ole ana oka Aha Kuhina, aole e hiki ke manao ia he hoole ana ia i ka apono ana i ka Bila Kanawai e like ine ka manao o ka Pauku 48 o ke Kumukanawai, a o ia mea i hooholoia e ka Ahaolelo ua hoike ia aku i ka Moi; a ke hoike hou aku nei au ua hala he umi a oi ae la (koe na la pule) mai ka manawa i waiho ia aku ai ua Bila Kanawai nei imua o ka Moi, a aole i hoihoi ia mai ua Bila Kanawai nei (koe ma ke ano i 6lelo mua ia) i ka Ahaolelo, a aole i hoopanee ka Ahaolelo mamua o ka pau ana o na la he umi i olelo ia. Kakau ia Honolulu, Dekemaba 28, 1887. William R. Castle, Peresidena o ka Ahaolelo. Hoike, J. Alfred Magoon. Kakauolelo o ka Ahaolelo.