Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 7, 18 February 1888 — NA MEA E HOOMANAO AI I KA MAKUA MISIONARI IA REV. J. W. SMITH M. D. O KO LOA I HALA AKU LA I KE AUPUNI LANI NOV. 30, 1887. [ARTICLE]

NA MEA E HOOMANAO AI I KA MAKUA MISIONARI IA REV. J. W. SMITH M. D. O KO LOA I HALA AKU LA I KE AUPUNI LANI NOV. 30, 1887.

lune 28 haalele makou ia Koloa. Mamua o ka hele ana lulu lima hou me ka makua, a pane mai i kana huaolelo ia'u: u Ke hele la olua oke Akua pu kekahi me olua, a na ka Haku e kokua ia olua i na wa a pau ma na aina pouli," a aloha mai la, o ke kau no ia ma na lio o Waimea ka ihu, a o ka Hokuao holo no no Waimea me na hoa haole o maua. Ma ka lokomaikai 0 ko maua mau makamaka no laua maua i aie nui ai, ua loaa na lio a hiki 1 Waimea a me ko maua pailaka. Ia maua e hele nei kamakamaiho iho la maua no Rev. J. W. Smith ka makua, he haole oluolu, he malihini kaua iaia, aka, o kana mau olelo pumehana me he la ua piha kona manao, a olioli no ko kaua hele i na aina e. Ahiahi hiki i Waimea, a hoi iho la na !io me ke keiki no Koloa, a au aku la i ka muliwai o Waimea. Kokua mai la kekahi mau keiki kamaaina, ke ole au e kuhihewa, oia no o Kamalenui a me Kuapuu i make aku nei. A kipa aku la ma ka home o S. Aka, Esq., o Waimea, a me kona ohana ma ia ahiahi, a pahola ia mai la na mea e hoopiha ia ai ka lua o ka inaina. Moe ma ia home aia ka Hokuao e ku ana ma ke awa, o ko maua mau hoa haole ua hookipa ia ma kahi o Rev. G. B. Rowela a ua launa maua me lakou. Ma ka la 29 0 lune ae, hora 10:30 a.m., he halawai nui maloko o ka luakini o Waimea. la'u me ko'u hoa misionari na olelo paipai iwaena 0 ke anaina ma ke alakai ana a ka makua Rev. G. B. Rowela, a pau ae la na hana hookuu ia makou no ka makaukau e holo. Kau ma ka waapa, mamua oke kau ana haawi aku la makou i ko makou aloha hope i ke .anaina e ku poai mai ana ia makou, a hoi aku la makou no ka moku Hokuao. Ma ka hora 2:30 p.m. haalele ka Hokuao i ke awa o Waimea no kona alahele no Mai-

konisia. Ma ka makahiki 1870 iho nei, hoi mai no Hawaii nei 1 ka malama o Sepatemaba, ma ka la 30, o Ane ka moku, Kapena , a me Rev. H. Einaniu, Jr., me kana wahine a me ka wahine a Kaelemakule i make ma Butaritari, a owau a me ko'u ohana a he mau kanaka KiiibatL Ua hoi mai no ka palapu a ka pegana i hoeha mai ai. a ma ka la 29 o Okatoba, 1870, ku ma ka uwapo o Honolulu. A ma Honolulu kahi i noho ai no ka makahiki hookahi no ka lapaau ia ana. A makapule hope o Dekemaba« 1871, launa mai la o Rev. J. F. rogue me a'u, hoike mai la i ka leta a Rev. J. W. Smith o Kauai, olelu mai oia iau e holo r»o Koloa, Kauai, mamuli o ka !eta a ka makua, a pane aku au īa Rev. J. K. Pogue, pela paha, he nawaliwali no wau, aka, paipai ikaika kela la u, a noonoo au me ko'u koolua no ka hele, a hooholo e hele i Kauai, a ma ka la 27 o I>ekemaba, iS;i, kau mai la no ka moku e holo ana no Koloa, Dekemaba sS t hora S p.m., hiki ma ke awa o Hanakaape, Koloa. a hookipa ia aku la ma ka hale kamaaina ma ke awa a moe ma ia po a ao ae hoi, lanuan 29, hiki ae la kekahi o % Puniw*i a lawe aku la i ko maua mau wahi ukana a hiki i ko hui haie. # He la ua kela, a pii wawae aku la no uka : a no ka ua hookipa ia ma ka hale o J. D. Nila, Kui lo« ka ua, a

f \ :<yhz ke rn.aa n>3ur.i<a c { Hani L : !i«;>*jn : . xv. :i nui ! v ".-1 J . ā i\ -• '> j i A n ->• a*®' i.:~* n-.;, ā !no.l *. n-ā *t '»var.int. » [t ".Q\ri ;.;; in* ■'. Ki| 1 •-*"1 •: >.r •'• 2 i . | o <( - -ni -i r--,- f.i :rs« a-a : j rr»£ uV in ,i $CJ <1 n c *>* *'SJ- | cir-e. iua ahuni e. aka, -- <- 1 * 15 ' | k.l>": cr, r<' i <• - ' i ••••' * I ;.45 'V j * .;r. e i'.jh • j ;

! * . . ... r M•.i i >«t "i-- / - --i ••» '*■-* " " - '" * ! . i ? :v, .• t* 4 a a-vM tvj: i ;r.e j xa .» r» a - a<u -..i e . , ka h,$ T ? i Hini9 ia -i i ma <elaj ka;u •> kaha*ai. aa hiki o r c n.i Va nai oka *j) Ho, ho;>e ho j a<u ia a pme mai !a '<a M.t<ua Rtv. }. V., .-<m;rh, E

hoi h ">u nlaa ao kahi* o L{.iip>a arū ma, 0 ko nu".ī H ->i h>u no ia a m<>2. a ma kakahiaka ae. H-Aemalu 30, hoi no uka, he P-.jono 3 hui aku ia me na kamaaina oka hne. A ma ka la Sabati ae haawi mai ia no ka makua ia'u 1 ka hj;o'e:;' o ia la. Ua haj>ti au i hana ma ia la rae ke ano n:-«*aliwalt no, a he ano malihini hv>i. aki, a,>o mai la ka makua

misii.vnn a me kekahi tnau hoahanau, me ke al-/rw», a pau ae la na hana o ia la Ma U Poakahi ae, la hapenuia, 1872, he wahi paina a he hoike Kula Sabat> k0 Koloa ma ia ia makahiki hou. MaLiLi maiu kahi i launa pu ai mc na hoakanaka, a ma la ia no kukakuka o FUv. J. W. Srliith me kona poe Luna Eka e>ia no ko maua noho me lakou, a hooholo lakou e noho maua ma ke ano Kahu kuikawa no ka Ekalesia o Koloa, a o ka holo no ia o ka manao e noho ma ke ano kahu kuikawa. Ua nuia oko maua hiki ana i Koloa, ua hookuu ia 0 Rev. E. Helekunihi, oia ke kahu mua o Koloa, ua hoi no Honolulu a i Hana, Maui, a ua kahea ka Ekalesia 0 Koloa ia T. Puuohau, haumana o ke Kula Kahunapule o Wailuku, a ua haule ia kahea-. ana. Ua koho ia o T. Puuohau no Lihue a pau ko Koloa manao nona, a ua noho au e iawelawe ana i na hana 0 ka Ekalesia o Koloa ma ka mea 1 loaa ia'u mai ka Haku mai. Pulama mai la ka makua misionari ma kona maiama ana mai i ke o!a 0 ka noho ana, kuahaua aku la i na apana o ka Ekalesia e haawi mai i ke Kahu kuikawa me na mea e pono ai ke ola kino. Hookahi ma kahiki o ka noho ana pela $150, a mai ka Papa Hawaii mai $150, hala ia makahiki, a i ka lua o ka makahiki haalele ka Papa Hawaii i ke kokua ana ia'u. li'o na ka Ekalesia ka hanai ia'u, $250, a hiki iho nei i ka makahiki 1880, ua like me ewalu makahiki eono malama ko'u noho ana ma ka Ekalesia 0 Koloa. Kahea ia maua e hele mai no Kilauea nei e na ona mahiko 0 Kilauea nei e E. P. Adams a me R. A. Macfie, Jr., malalo o ka hoouna ana a ka Papa Hawaii e malama i na ohana Kilibati e noho paahana ana malalo 0 keia mau haku hana.

Mai ko'u kaawale ana mai me ko'u ohana ma Kilauea nei a hiki i ka wa i moe nku la ua makua aloha nui la, Rev. J. W. Smith, ma Koloa, i ka la i olelo ia maluna, aole oia i haalele ia makou. i ka malama ana mai i ke ola (dala) o keia noho kino ana. Nona makou i aie nui ai iloko o keia mau makahiki he umikumamaono me ke aloha pau ole, ano kona ohana hoi e noho u ana nōna, ka makuahine me na keiki ame na moopuna. He makua o Rev. J. W. Smith i malama pono i na oihana. He kauka aupuni oia ahe lala no ka Papa Ola i hilinai nui ia ma kona ano kauka misionari no ka Mokupuni o Kauai nei i na makahiki i hala aku, He kahukula Sabati oia no Koloa, a he luna kula a puuku kula no Koloa, a i keia mau makahiki iho nei, he luna kula a puuku kula no ka mokupuni holookoa o Kauai nei, a i kekahi mau makahiki i hala mua, he hope lunakanawai kaapuni no Kauai nei. He iala oia no ka Papa Hawaii, a he kakauolelo mau no ka Ahahui o na Ekalesia o Kauai nei, a makua hoi no ka aha iala mau. O ka malama ana i kana mau buke oihana mai mua I mai a hiki i ka wa i moe aku la he ku i ka maemae kana mau buke oihana. i He makua oia i hilinai i kana mau oihana no ka pono a me ka pomaikai o ;ka lahui Hawaii ana i aloha nui ai. O ka oi loa aku o kona hooik'aika ana no ka pono o na uhane o na kanaka Hawaii a hiki i kana haiolelo hope loa maluna o ka awai o ka luakini o Koloa a haalele mai la i kona home no kela "Home maikai mao ae, maluna ae." Ua make o Rev. J. W. Saiith me ka maluhia a me ka maemae iloko o ka Haku, a he make nani, me he la e hiamoe ana la a hoomaha iho no ka piha o na lima i ka hana, peia ka make ana o ka makua misionari. N'olaila. ma keia n.au mea i hoakaka ia a i wehewehe ia ua ulu mai ka hoomanao no Rev. J. W. Smith. noonoo i ke kanaka hemole'e, e nana hoi i ka mea kupono. no ka o ka hope o ua kanaka la, he pomaikai no ia." Haielu 37:37. Owau no me ka hoomanao. Welina i ka ohana. J. H. Mahoe.