Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 8, 25 February 1888 — Page 4

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Tara Otomo
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Haawina Kula Sabati.

HAAWINA X. Maraki, 4, 1888.

Ko lesu hele hope ana i Ierusalema.  Mat. 20 17-29

 

            I KO Iesu ele ana i Ierusalema, kai aku la ia i ka poe haumana he umikumamalua i kahi kaawale ma ke alanui, i mai la ia lakou.

            18 Eia ke pii nei kakou i Ierusalema, a e kumakaia ku ke Keiki a ke kanaka i ka poe kahuna nui a me ka poe kakauolelo; a e hoohewa lakou iaia e make;

            19 A e haawi aku hoi lakou ia ia i ko na aina e e hoomaewaewaia mai ai, a e hahauia mai ai, a e kaulia'i ma ke kea, a po akolu ae, e ala hou mai ai.

            20 Alaila panee mai i ona la ka makuahine o na keiki a Zebedaio, oia me ne keiki ana; moe iho la ia imua ona, a noi aku la ia ia i kekahi mea.

            21 Ninau mai la o Iesu ia ia, Heaha kou makemake?  I aku la kela, E kauoha oe e noho keia mau keiki a'u elua, o kekahi ma kou lima akau, a o kekahi ma kou lima hema iloko o kou aupuni.

            22 Olelo mai la o Iesu, i mai la, Aole oukou i ike i ka oukou mea e noi mai nei.  E hiki no anei ia olua ke inu i ko ke kiaha a'u e inu ai; a e bapetizo ia i ka papetizo ana a'o e bapetizo mai ai?  I aku la laua iaia, e hiki no ia maua.

            23 Olelo mai la o Iesu ia laua, E inu no auanei olua i ko ke kiaha o'u, a e bapetizoia hoi i ka bapetizo ana a'u e bapetizoia'i; aka, o ka noho ma ko'u lima akau.  a ma ko'u lima hema, aole o ka'u ia e haawi aku; aia no ia no ka poe nona i hoomakaukauia'i ia mea e ko'u Makua.

            24 A lohe ae la ka umi, ukiuki aku la lakou i ua mau hoahanau la elua.

            25 Kahua mai la o Iesu ia lakou, i mai ia, Ua ike oukou, a na alii o na lahuikanaka, ua hookiekie maluna o lakoo, a o na luna hoi, ua hoounauna ia lakou.

            26 Aole pela ia oukou; a i manao kekahi o oukou i nui, e pono no e lilo ia i mea lawelawe na oukou.

            27 A i manao kekahi e lilo i pookela iwaena o oukou, e pono no e lilo ia i kauwa na oukou.

            28 Pela hoi, aole i hele mai ke Keiki a ka kanaka no ka lawelaweia mai, aka, no ka lawelawe aku, a me ka haawi aku i knoa ola i kumo hoola no no mea he nui loa.

            29 I ko lakou hele ana ae mai I eriko aku, he nui ka poe kanaka i hahai iaia.

            Pauku Gula.  Aole i hele mai ke Keiki a ke kanaka no ka lawelawe ia mai, aka, no ka lawelawe aku a me ka haawi aku i knoa ola i kumu hoola no na mea he nui loa.  Mat. 20:28

NA HELUHELU LA.

Poakahi Mat. 20:1-16.

Poalua Mat. 20:17-29.

Poakolu Ma. 10:32-45.

Poaha Lu. 9:43-48; 18:31-34.

Poalima Is. 53:1-12.

Poaono Pil. 2:1-21.

Sabati 1 Cor. 13:1-13.

KA MEA NUI I0.

            I O ka mea nui io. Mat. 20:17-19. Heaha ka Mareko i hai mai no keia mea?  Ma. 10:32.  Heaha ka mea kupanaha ma keia hele ana o Iesu i Ieruselama?  Io. 7:19, 32; 11:47, 47, 56, 57.  Ua maopopo anei iaia ka mea e hiki mai ana ma Ierusalema?  Me ia ike ana no, ua ae no e hele akau.  He kamahao anei?  Pela anei kanaka e hana ai?

            Heaha ka Iesu i hai aku i na haumana?  No keaha ka hoike ana ia lakou?  Io.  13:19; 14:29.  Ao'e anei hiki ke hoola ia kanaka me ka lawe ole i keia eha nui maluna ona?  No keaha ka hoike ana i ke ola hou ana?  Ua hai ia anei mamua?  Mat. 16:21; 17:22.

            II Na manao kuhihewa no ka mea e hanohano ai kanaka.  20-24.  Owai na mea ekolu i hele i o Iesu la?  Mat. 10:35.  Heaha ke noi o lakou?  He aha ka mea i hoala ia manao?  Mat. 19:28.  He kumu anei e miki aku ai laua no ia mau wahi hanohano?  Io. 19:26.  Mar. 3:18. Mat 17:1.  He pono anei keia noi?  Ina no ka makemake e noho kokoke me Iesu, he pono anei?  pehea ka Iesu pane ana?  Pehea ka na haumana?  Pehea ka Iesu i hou ana?  Ua ko anei?  Oih. 12:2. Hoik. 1:9. Ia wai e loaa ai ka mea a lakou e noi ai?  Ua ae ae ia anei ia noi?  Pehea ka manao o na haumana e ae i ka lohe ana ao ka laua nei hana?  Owai na mea e noho ana ma kahi pili ia Iesu?

            III Ke ano o ka hanohano Io. 25-28.  Ma keaha i like ole ai ke Aupuni o Karisto me na aupuni e ae?  Pehea e Hio ai kekahi imua ma ka lawelawe ana no hai?  Heaha na puikia i hiki mai i ka ekalesia ma ka imi ana i ka hanohano a me ka manu?  Ua like anei na mea a pau ma ka ekalesia-heokahi kulana anei?  E imi imua ma keaha?  Pehea ka Iesu hoike ana?  Heaha ka pomaikai?  Pi 2:8, 2.  Loaa anei ma ke ala e ae?  Pehea e hana'i i ka hoa?  Ro. 12:10.  Pehea e pau ai ka imi ana i kou pono iho wale no?  I cor. 12:1-8.

 

            1. O ke koa io, ua hele mua no ma ke ala i hoike ia mai, me ka nana ole i ka hopena.

            2. Ma ke kea wale no e hiki ai ika Nohoalii.

            3. Aole e imi e hoohanoano ia, aka e lilo i pomaikai no hai.

            4. Aole kakou i ike i na mea e hiki mai ana-nolaila, he pono e waiho ia kakou ma ka lima o ka Makua aloha.

            5. ma ka hoahewa ana ia hai, e makaala, o lilo auanei kakou i ka hoahewa ia.

            6. O ka imi wale ana i na wahi hanohano, he mea hoopilikia ia kakou  me ka hoalauna.

            7. O Iesu ke kumu hoohalike-oia ka mea nui, ua lilo nae i mea haahaa loa iwaena o kanaka i mea e pono ai

 

NA MAKAI KIU

 

Amerika a me Europa.

 

KA MAKAI KIU PELEKANE JOHN SPINDLER ME NA KANAKA HANA OAIA APUKEA

 

            I ko'u ike ana i keia mau mea, ua hookuemi hope ia ko'u mau manao huli, oiai, ma ka nana aku, he ku maoli i ka menemene keia mau mea a'u i ike aku ia, oiai ua kau mai na hiona o ka make mauluna o ke kane, a he mea ho ehaeha loa hoi ia i ko'u naau ka ike ana.

            Mahope au o ke kauka i ko makou komo ana iloko o ka rumi, a oiai ma kou i ku iho ai no ke kau wahi manawa pokole, huli ino mai la ke kauka i o'u la mahope iho o kona kuloa mua ana aku e nana i ka mai, hopu mai la i ko'u lima a pane mai la me ka leo hawanawana: "E, auhea oe, ua ike mua au e hiki mai ana keia mau mea.  O keia kanaka e waiho mai nei, ua pau kona palena, ua hala akau la oia."

            Me ka hawanawana keia mau huao'elo o ka pane ia ana mai, eia nae ua lohe e aku la ka wahine.  Me na hiona kunahihi o ka walohia, a'u i manao i ho ai ia wa he oiaio, halo iho la ua wahine la maluna o na helehelena o ke kane, a kuwo ae la me ka leo nui, me ka pane ana: "E Tome, e Tome," (o Tome ka inoa o ua kane nei) "aole, aole oe i make, mai hahai mai oukou ia'u pela, aole oe i make.  E Tome-kuu Tome aloha-e kamailio mai oe ia'u-e kamailio mai oe ia Lizzie," (oia ka inoa o ka bebe a ua wahine nei e paa pana), a i ka pau ana o keia mau olelo ana, kulou hou aku la oia imua o ka kane make hoomeamea me ka uwe haaloulou ana.

            Hopu aku la ua kanaka nei i ka wahine, me ka hooho iki ana ae, "Auwe!  aloha ino!" a mea mai la ia'u e hapai aku i ka wahine a kau iluna o ka noho, oiai ka oia e poi ana i ka maka o ke kanaka make.  I ka pau ana, hui hou mai la oia me a'u a pane mai la: "He manao ko'u he mea makehewa loa ia oe ka huli ana ia loko nei o keia rumi, aka, ina e manao ana oe e hana pela, e hana koke oe i keia wa ano, oiai keia wahine e moe ana a ike ole mai hoi i kau mau hana, oiai he hoehaeha hou ana aku ia i knoa manao ke ike mai ia mau hana, a ua lawa hoi ia i na poino i keia wa me ka ole e pakui hou ia aku."

            No keia mau olelo a ke kauka hoopunipuni, a no ko'u ike maka ana aku la no hoi he pilikia mapopo, na ia mau mea i hoopakauwili i ko'u mau manao huli, a ke hoomanao ae au i keia wa, ua hemahema maoli ka'u huli ana aku ia loko o ua rumi nei, a loaa ole aku la ia'u ka'u mau mea e huli nei, aka, ua loaa ole aku la mamuli o ka hoonawaliwali ia ana o ko'u mau manao huli ma ko'u kuhihewa ana he pilikia oiaio keia.

            No ka ehaeha loa o ko'u manao i ka ike ana aku la i keia mau mea, nolaila, aole au i huli nui aku, a i ka pau ana o ka'u hapapa wale ana aku no mao a maanei, pane aku la au i ke kauka: "Aohe wahi mea i loaa aku la ia'u, aka, he manao paa loa ko'u eia no na lako hana dala apuka iloko nei o keia hale, a ina e loaa na ia'u, he $500 ia e komo mai ana iloko o ko'u pakeke."

            "Ina owau oe, " wahi a ke kauka, "a pela ka nui o na dala e loaa mai ana ia'u mamuli o kekahi hana, aohe au e hooponopono ana-he huli ka'u, no ka mea, he mau dala loaa wale ole keia."

            "Aole au e huli hou aku ana," wahi a'u, "aka, e ku wau ana au iloko o keia hale a hiki i ka loaa ana ia'u."

            "A e ku wau ana ka paha oe iloko o keia rumi, me keia pilikia e waiho mai nei?" wahi a ke kauka.

            Pane aku la au: "Aole au e hana aku ana pela, aka, e huli aku ana au i ke kino o kela a me keia mea e komo mai ana a i ole e puka aku ana paha mailoko aku o keia hale."

            AAe o ka maikai maoli ia," wahi a ke kauka, "a ke manaolana nei au e hoopomaikai ia mai ana oe ma kau huli ana, oiai he lapowa'e maoli na hana kolohe a kela poe."

            Pau ae la keia mau olelo iho hou aka la makou ilalo.  E haalele mai la ke kauka ia makou, me ka hai ana aku i ka luahine nana e kauoha aku e lawe mai i makou a e hoomakaukau no ka hoolewa ana.

            Ku ? ia iho ka e a'u ua hale nei i ka po me ke ao, me ko'u hoi ole aku i ka mea nona ka hale.  He hiki ia Jim Bradley ke hele a hoi mai no, me ko'u mea ole aku, aka nae, i na wa a pau a maua e halawai ai, e hoonauluulu mau mai ana oia ia'u.  He hele mau wau e nana i ka rumi o ka mea i make, a he loaa mau aku ia'u ka wahine a ua mea make nei e uwe mau ana, a ma ka'u hoomaopopo aku, me he mea la, ua piha luuluu maoli no, oiai, aohe ae e haalele ia loko o ka rumi kahi e waiho ana ke kino make o ke kane.

            O ke kauka hoi, he hookahi no ana hele hou ana mai.  Ninau mai la nae, in a ua loaa iki ia'u kekahi mea, hoole aku la au, a luhiuli iho la ke poo a pa ne mai la: "Ea, he manao wale no ko'u, in a io paha eia no ia nei keia mau mea hana dala apuka kahi i waiho ai, aole paha e loaa ana ia oe, no ka mea, o kela kanaka au e kapa nei o Bradley, he kanaka maalea loa paha kela, a ua oi loa aku paha kona maalea mamua o kou."

            "Aole au i maopopo pela," wahi a'u, "aka, e manao aku ana au e hue i na papahele o loko o na rumi, ke loaa mai ke ae ia, a ua manao paa au, in a au e hana ana pela, e loaa aku ana no."

            "Ae, pela io no ko'u manao," wahi a ke kauka, "o kahi io paha ia e loaa ai.  A heaha hoi kela?

            "O kanaka lawelawe kupapau kela," wahi a'u, me ko'u wehe ana aku i ka puka.  "O  ka la hoolewa hoi keia o ua kupapau nei."

            "Ae, pela io ka hoi, " wahi a ke kauka me ke ano kahaha.  "O ka poe ilihune no hoi la he awiwi ia ke kanu ana."

            Ia maua e kamailio ana pela, lawe ia mai la ka pahukupapau mai loko mai o ka rumi, a mahope mai ka wahine a ka mea make e alakai ia ana e kahi luahine Irelani, a o laua wale iho la no na wahi ukali mahope.

            I ka maalo ana ae mamua o maua, wehe ae la ke kauka i kona papale aku iho la me he ia ua piha eehia, a i ka hala ana aku, puana ae la ua kauka nei i keia mau huaolelo: "Auwe, aloha ino!" haawi mai la ia'u i kana palapala me kona inoa i pai ia, me ke noi pu mai ia'u e hele aku e ike iaia i ka wa e paa ai ia'u ka lawe hala, a hele aku la.

            Hala aku la ke kauka, a koe iho la owau wale no.  He mau hora mahope iho, akahi no a komo mai iloko o'u ka manao hoohuoi no ka poe e noho ana iloko o ka hale.  Hoomaopopo iho la au i ke kakahiaka nui okoa no ka hele ana o Jim Bradley, aohe nae i hoi iki mai.  Hora ewalu hoea mai ko'u ko koolua, aohe nae i hoi iki mai ka wahinekanemake a me ka luahine.  Kali aku la no nae maua a kani ka hora ii, aohe wahi mea a hoi mai kekahi o lakou, a no ia kumu, hoomahuahua loa ia ae la ko'u haohao ana.

            Ea, ua hoohoka hou ia anei wau?

            I kumu e maopopo ai, hopu aku la au i ka ipukukui ihoiho a pii aku la luna i ka rumi i waiho ai ke kupapau.  I ko'u ike ana i keia rumi, kokoke au a maule, pii mai la ke koko i ko'u lae a pau holholo hou aku la, a ua piha loa ia au i ka inaina a me ka hilahila pu no ka hoohoka mau ia e keia poe.

            Ma kahi a'u i ike ai e wahio ana ka pahukupapau, ua uhae ia ka moena o ia wahi, ulaa ia ka papa, a e waiho hamama ana he lua.  O kahi ia o ka huna ia ana o na lako hana.  A aia hoi ihea ua mau loko hana nei?  Aia paha iloko o ka pahukupapau me kela kanaka make hoomeamea.  Ka, aole paha.  O na manao iho la keia i loaa ia'u ia wa.

            Noonoo ae la au i ke kauka a hele aku la e ike iaia, me ka manao e ninau aku in a ua make io kela kanaka, oiai, ua ano kanalua iki mai la au no ia mea ia wa.

            Haalele iho lau au i ko'u kokoolua e kiai, a hele aku la.  Hiki aku la au i ka hale i kuhikuhi ia mai ia'u e ua kauka la, a mea aku la au i ke kauwa i puka mai he makemake au e ike i ke kauka.  Mea ia mai la au e komo aku iloko, a noho iho la au iloko o ke keena, oiai ke kauwa e kii ana i ke kauka.

            He mau minute pokole mahope iho, oili mai ana kekahi keonimana poohina, aole nae o ua kauka nei.  Ninau aku la iaia no kauka Alexander, a pane mai la kela:

            "Alexander?  Aole wau i ike ia mea.  O Lindsay ko'u inoa, a owau wale no ke kauka ma keia alanui.  Ua kuhi hewa paha oe?"

            "Aole paha," wahi a'u.  "E nana mai paha oe, eia kona inoa maluna o keia pepa," a hoike aku la au iaia i ka pepa inoa hoolauna i haawi ia mai ai ia'u e ua Kauka Alexander nei.

            "He inoa hou loa keia ia'u," wahi a ke kauka, mahope iho o kona ike ana mai la i ka pepa.  "aka, e kali iki iho oe a e imi ae au i kona inoa iloko o ka'u papa kuhikuhi."

            Hopu aku la oia i kekahi buke manoanoa a lawe mai la mai luna mai o kahi waiho buke, a huli iho la i ka moa o Alexander ma kahi o ka hua kumu A, a i ka pau ana me ka loaa ole, pane mai la:

            "Aole kena inoa maloko nei o ka papa kuhikuhi, a ke manao nei au ua hoopunipuni ia oe, oiai, in a kena he kauka i laikini ia a eia oia iloko o keia iaona aohe e nele ka loaa o kona inoa maioko nei."

            Hahai aku la au iaia i ka'u moolelo, a i ka pau ana pane mai la kela, me ke ano mino aka ana iho:

            "Ke manzo nei au ua hoopunipuni ia oe a ua alakai hewa ia hoi, aole na keia kauka Alexander wale, aka, na kela kanaka pu kekahi au i manao aku la ua make.  Ke manao nei au aole i ma ke kela kanaka."

            A he mea oiaio maoli ao, eia nae a mahope iho ko'u ike ana i ka oiaio o keia mau olelo a Kauka Lindsay.  O ka wahinekanemake a'u i manao ai he oiaio he palakai, o Kauka Alexander he hauhili, a o kahi hoolewa he apiki

( Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO

 

Lonoikamakahiki

KA

Pua Alii Kiekie na Kalani

 

Ke Ali Nui o Hawaii.

 

KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA.

 

            Hoi mai nei kou wahi i koe a loko nei o kahi kihapai iki, oia hoi ko malu hale.

            Ua maopopo ia'u ua holo ae nei kuu inoa, ka mea au i manao kuhihewa ai nou ua inoa ia.

            Ua eo hou no oe ia'u a ua lilo o loko o ka hale.          

            Aohe ou wahi e ku ai o kou wawae, aohe ou wahi e hoomoe ai o kou poo, a pela pu hoi me kou mau kahu hana lapuwa'e nui ia'u.

            Owau ka oukou luahi i manao nui ai e moepuu no ka oukou mau hana puuwai elele.

            Aka, ua ka no nae ia mau hana ana a pau a oukou maluna o ko oukou mau hokua.

            A o ka hope o ia mau hana ana, o ka lilo loa o ko oukou aina ia'u.

            A e noho hoomaulu aku auanei ke aii o Hawaii maluna o oukou, a me ka oukou mau mamo ma keia hope aku.

            He hewa ka auanei oukou i ka noho malie.

            Nolaiala, e hoolohe mai oukou i keia manawa.

            Ua noa ae la ke kanawai e ke alii Kakuhihewa, ua loaa ae nei ko'u inoa au i manao ai nou.

            E noa ko hale ua pau ke kapu ana mamuli o ko kanawai.

            E oluolu mai oe e komo aku ko'u kahu iloko o ka hale e kii aku i ko'u kapa, a aahu ae au ke wela iho nei ka ili i ka la.

            Ia manawa i huli aku ai o Kakuhihewa a olelo aku la i kona mau kahu.

            Peha la ka manao o Lonoikamakahiki e olelo mai nei ia'u e kii kona kahu i kona kapa iloko nei o ka hale?

            E ae aku paha e komo mai i loko nei ke kahu o ua 'lii la o Hawaii.

            I aku la o Lanahuimihaku ma, aia paha ka ae aku i kona manao a hooili mai i ka inoa o olua nou.

            Alaila he mea ae wale ia aku no ia manao i ke komo iloko o ka hale oia ko maua manao.

            He makee aku maua i kou kulana aii kapu wela mai ka po mai.

            E like me ke kulana o kou mau kupuna mai.

            Nolaila, e mau no ke kapu o kou mau kupuna mai.

            Nolaila e mau ke kapu o kou hale, a me ke kanawai au i kau ai.

            He mea pono i kou mea kakau e hoakaka aku maanei.

            H hoopaakiki naaupo wale iho no na na kahu o ua aliii Kakuhihewa nei.

            No ka hoka o ko laua manao a me ka hilahila nui e kau la maluna o ko laua mau hokua nunui.

            Ia manawa i olelo mai ai o Kakuhihewa i ua mau kahu nei on a.

            Ke manao nei no au he mea pono e ae aku kakou i ka manao o ke alii Lonoikamakahki.

            Ia manawa i hooho mai ai na leo o na kanaka o ua alii la o Oahu nei e noho ana iloko o ka hale.

            Mai hoolohe aku oe e ke alii i ke alakai a na kahu ou.

            Mamuli hoi kakaou o ka laua kuhikuhi a hiki i ko kakou poino loa ana.

            E hoolohe ia aku paha i ka leo o kekahi alii o olua.

            E oho oluolu like oiua me ke aloha.

            Alaila he oi loa aku ia o ka maikai o ko olua noho ana me ke kuikahi.

            Alaila oia keia mau iwi.

            Aka, i keia wa ua hala paha ka wa pono no ka noonoo hou ana no keia mea ihoikeia aku la imua ou e ke alii.

            O ka makou wale no nae i ake loa ai.

            Nau no e koho a hooholo i kou manao e like me kou makemake pono iho, aole hoi na hai e like ae nei me ka wa i hala.

            A in a pela ua pono ae la.

            Eia ka manao maoli ua pau ke kapu o kuu kanawa.

            No ka mea, a loaa ae nei ka inoa, a he mea pono ke ae aku i ke alii o Hawaii, a me kona kahu e komo iloko o ka hale, a ua noa hoi ia lakou na wahi a pau oloko o ka haie, ois la i lohe oukou e o'u mau kanaka.

            Ia manawa i olelo aku ai ke alii Kakuhihewa me ka leo akahai a oluolu i ke alii Lonoikamakahiki:

            E ke alii ua ae ia oe a me kou kahu e komo iloko o ka hale, a e hana e like me kou makemake.

            Ua pau ae nei kuu kanawai a ua noa hoi kona kapu.

            Oia la i lohe mai ke alii o ka la hiki.

            Ia manawa i kena koke aku ai ke aliii o Hawaii i kona kau ia Hauna.

            E kii aku oe i ko'u kapa iloko o ka hale.

            No ka mea ua noa ae nei hou kanawai o ke alii.

            Ua eleu koke aku la kahi kahu o ua alii nei i ke komo iloko a ka hale, a lawe mai la i ke kapu o ke alii e like me kana kauoha.

            A ua lawe mai la oia i na kapa imua o ka lani alii.

            A aahu ae la i kooa mau kapa.

            A mahope oia manawa i olelo aku ai o Lonoikamakahiki.

            E ka alii Kakuhihewa heaha la na mea i koe e pili ana mawaena o kaua i keia wa.

            I mai la ke alii Kakuhihewa, eia ka mea i koe mawaena o kaua.

            O ka hooponopono ana i ko kaua nohoalii ana.

            O ka'u nae i manao ai, o ko'u noho kanaka aku malalo ou, ke pono ia i kou manao, a i pono ole no i kou manao oia ae la no.

            No ka mea ua lilo pau loa ka aina ia oe e Lonoikamakahiki.

            Aohe o'u wahi pono i koe i keia wa.

            Ua lilo na pono mai a'u aku nei, me kuu manaolana la hoi e lilo ana la ia'u na kahili ou e ke alii o Hawaii, eia ka auanei alole.

            O ka inoa alii wale no ka mea i koe ia'u i keia manawa.

            A pehea la keia manao a'u e hoike aku nei ia oe me ka naau kaumaha a luuluu hoi?

            I kela manawa aole i pulale koke aku o Lonoikamakahiki e kamailio aku imua o Kakuhihewa.

            Aka he mea mau no ia no ia alii, aole oia e pulalelale koke mai he kali no oia a loaa ka manawa kupono ana e hoopuka mai ai.

            Ua kau mai la no nae knoa mau maka mohaha maikai maluna o ke alii o Oahu.

            A hoopuka mai la oia i keia mau huaolelo:

            Pehea la i ulu ai kou noonoo e kamailio mai e like me kau i olelo mainei?

            E noho mai oe i kanaka no'u, aole paha ia he hana maikai o ka noho mai o kekahi alii malalo o kekahi alii.

            No ka mea hoi, ke noho nei no kaua me ko kaua mau kapu pakahi.

            He kapu wohi a he kapu wela.

            A pehea la oe i manao ai e hana ae la me keia.

            He mea oiaio paha ia, in a owau o kaua kai pio la oe, i na no paha ua noho kanaka aku au malao ou.

            Aka, no kou pio ana ia'u, a lanakila hoi wau maluna ou.

            A eia wale no ko'u ninau ia oe e ke alii Kakuhihewa.

            Ua ike anei oe ua pono kau mau hana ma ke ano maikai a ku hoi i ke aloha e pili ana no'u?

            A i ole, ua alakai lalau loa ia paha kou manao e kou mau kahu hana lokoino.

            E oluolu mai ke alii Lonoikamakahiki, aole i pono ka'u mau hana maluna ou, aole hoi i ku i ke aloha.

            Ua hana au ma ke ano lokoino, a me ke ano makonoa i ku ole i ke aloha i ka hoakanaka.

            A o kekahi hoi o ko'u kumu o ka hana ana pela, ua alkai ikaika ko'u mau kahu i ko'u noonoo.

            E hana aku au i ka mea ino maluna ou oia keia:

            E hoohaahaa ia kou ano alii kiekie, a e liho mai oe i kauwa lopa kuakea haahaa loa, malalo o ke kiekie o ko'u koko alii.

            A e lilo pu mai hoi me kou mau kanaka a me kou mau kahili ka mea a'u i li'a loa ai.

(Aole i pau.)

 

MRS. THOMAS LACK

 

HELU 81, ALANUI PAPU.

 

MEA KUAI A LAWELAWE I

 

Na

 

Kikini Humuhumu ua Aahu a ani wal Aku

 

HE AGENA KUAI NO NA MIKINI

 

White, New Home,

Davis, Crown, Howe,

Me Florence,

N Kui Mikini o na

ano a pau a Howard,

Na pepa ana lole o

na ano a pau, a me

kela keia mea

 

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

 

HE AGENA KUAI I NA

 

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu,

na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.

 

NA KAPUAHI AILA MAHU

 

Mai ke oui a ka liilii.

 

            Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, ua makaukau au e hooko kaulua ole in na kauoha a pau.

            O na kanoha mai na mokupuni e hookohaia.

2028-tf.

 

B.F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau

Helu 99 alanui Papu. - Honolulu.

            E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o keia a me keia moku.

 

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

KA AYER Laau Sasaparila, kai kauiana a @ nui ia no ka @ mae koko, ma @ wai a pau o ka hohua, ae aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoiwaena o na oihana @aau.  O kiea

LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila Ho@ maoli; ua loaa ka kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

HE koko inoino a nawaliwali anei kou?  Ua awili pu anei me ne ano mai ikaika?  A ua hui pa anei me na wai awaawa hoope@ Na keia

LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai.  O na kauka lapaau a pau o @ @ ike ke ano o ka AYER SASPARILA, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i @ pu ia, aka o keia waleno.  No ka

HOOMAEMAE ana i ke kko, a me ka hookahua pno ana i na mea a pau me kekahi mau ano maii ikeia, o ka AYER SASPARILA  wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia oie mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia LAAU SASAPARILA A AYER. He m@lahi a he

MAIKAI loa hoi keia Laaau, aole no ka hoemaemae wale ana no i ke koko, aka, no kamona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana me na au.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku.  he nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa lehuiehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

Ayer Laau Sasparila.

I HOOMAKAUKAU IA E

Kauka J.C. Ayer & Co. Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na A ena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100 … Alanui Papu, Honolulu

2086-tf

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE

(O LUI MA)

@ [whole line unreadable]

E loaa ai

PAPA NOUAIKI

o kela a me keu@ @

@ Na Puka An ia ni, Na Olepele@

Na Pou, Na O@, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

Na Pepe Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na ami

Puka, Na Pmi Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoo

maloo, heluhelu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NAI

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Maka maka

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o okou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

E likeme kamea o noio ana mawaena

LAUA a me ka MEA KUAI

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

M.R. FREITAS

Kaiopihi, Kohala.

Halekuai

No na mea ai, no na lole, a me na mea hoonani e ae he nui loa.

E kuai ia aku ana me ke Kumukuai haahaa loa.

Ke kau leo ia aku nei na Hawaii Ponoi a pau e naue nui ae.

2158-3m

 

Kakela a me Kuke

HALEKUAI NUI O NA WAIWAI

E @ na pahiolo, koi hole,

@, kui aui a me liilii, kila,

wili poaa, @, apuapu, kui o na ana

apau, kula kaa, hao hoopaa puke

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-

la hao ill, phi, upo, pahi umiumi,

kalapu, kope hula, pulupulu, oepa ke

lakala, @ hao, ami, keehi, a me

KAULA OPU

Palau o na ano a pau

Oo, ho koala, pe, kipi-

kua, hao kope, au ho a pe

a aku, kua bipi, lei bi-

pi, kaula hao bipi, uwea

pa, uwea keleawe, hao pili

piula, kaa palala, ipuhao ipu ti

PA-PALAI MAKAU ME KE AHO

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula

Luaina, hu'akai, ehi wawae,

hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhi

khi, pena keokeo, aila

pena, alia hoomaloo,

vaniki kaaa, a me vaniki moe,

PENA HOOALOO

-a me ani ani hale-

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO AILA KAA, INIKA KAMAA

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA ANO HE NUI A LEHULEHU

LOLE MAKEPONO

-E ea na-

AHINAHINA, KALAKOA, KEO KEO, LEPONALO, HULUANU, UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.

Ke Kuike @[rest of line unreadable]

 

Kakela & Kuke!

NA MEA PIULA

Mikini Humuhumu

Makini a WHEELER a me WILSON

MIKINI A WILOX ME GIBBS

NA MIKINI A

-REMINGTON.-

He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike

 

Laau Lapaau Kahulana Lo@

A DR. JAYNE.

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO.  LAAO KUNU.  PENIKILA HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI.

@ @ Laau Hana a Pela 'ku.

Kakela me Kuke.