Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 9, 3 March 1888 — Page 1

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kirsten Kvam
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

BUKE XXVII, HELU 9.  HONOLULU, POAONO, MARAKI 3, 1888.  NA HELU A PAU, 2170.

 

HOOLAHA KUMAU.

 

GEORGE P. KAMAUOHA.

 

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

A HE MEA

 

ANA AINA.

 

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091- ty

 

 

VOLNEY VAILLANCOURT ASHFORD.

 

AKEPOKA.

 

He Loio, Hoakaka, Pale ma k Kanawai, Kakauoleleo, Lunahooponopono a me ka hana ana i na Palapala Hoolilo.

 

LAWELAWE ILOKO O NA AHA A PAU O KE AUPUNI.

 

E haha ia no na Palapala pili Kanawai a pau.

Keena Hana Hela 21, Alanui Kalepa, Honolulu Hale. (2150 ty)

 

 

A ROSA (AKONI.)

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

 

He Luna Hoolale Palapala,

 

KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhia.

tf.

 

 

CECIL BROWN.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

 

he Agena Hoolalo Palapala no ka Makupuni o Oahu

 

KEENA HANA:  Ma alanui Kalepa.

tf.

 

 

WILLIAM C. ACHI.

 

Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Peterson.            2114-y

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.  HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

 

Keena Hana, maluna ae o ka Kanako o Kihopa ma.

1yr.

 

 

S. K. MAHOE.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

 

He Agena Hooiaio Palapala Kope no ka Mokupuni o Oahu.

 

He Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana no ka Apana o Waialua, Oahu.

 

E loaa no ma Waialua, Oahu.  2128-ty.

 

 

JAMES M. MONSARRAT. (MAUNAKEA).

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala.

 

E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

KEENA HANA: Alanui Kalepa.

 

W.A. KINNEY, (Kini.)

LOIO.

 

Keena hana ma ke Keena o J. A. Makuna,

2168    Hela @ Alanua Kalepa.           1y

 

 

W.O. SMITH

Loio ma ke Kanawai.

Helu 66, Alanui Papa, Honolulu.  fy 4 1y

 

WR. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

H@ Luna Hoola@ Palapala.

tf

 

M. THOMPSON,

LOIO MA KE KANAWAI.

Keena Hana, aia iluna o ka Hale Pohaku e Kimo Camp@le, kihi o na alanui Papu me Kalepa, Honolulu.

HE LOIO IMUA O NA AHA.

Ina i makemakeia, alaila e haawi no oia k@na manao kanawai ma ke kakau ana ma ka pepa, no ke ano o ka hihia e manaoia ana e hoopii maluna o na olelo ike e waiho ia mai ana e ka mea nana ka hihia.        2121-1y.

 

WILDER & CO.  (WAILA MA.)

Mea kuai papa a ma na lak@ kukulu hale na ano a pau, a me na me no pono a pau no ka hale.

Kihi Alanui Moiwahio me Papa.            tf

 

E.G. HITCHCOCK (AIKUE HIKIKOKI).

LOIO, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia na ma Kila Ale. me ka awiwi

HILO, HAWAII.          2114. 1yr.

 

HOOLAHA.

G. W. A. HAPAI.

He Luna Hooka M@

A HE.

AGENA HOOIAIO PALAPALA.

E loia no ma Hilo-@aona, Hawaii, ma na manawa a pau.       .           2152-1y

 

 

WILLIAM MCCANDLESS.

 

HALEKUAI BIPI O WILIAMA MA KALALENA ma Ulakoheo.  Na ano Bipi a me na Ia a pau o ka makeke no na kumukuni oluolu.   Uala Kahiki a pelaku.

@902-1y.

 

 

LAUDILA.

 

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA

 

KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA

 

Ka Olali oke Kahua Kaua.

 

 

Ka Eaeu nana i hookunihi ka Onohi malamalama o ka Lai ka Ui kelakela i malamala mawaena o na kuahiwi me na kualono; ka nani nana i hoomalule ka puuwai o na aliiwahine a pau o Europa a i e’a ka “eha lima ole a ke aloha”

 

Ka Makani Puahiohio Wiliau o ka Hikina.

 

A o ke Kupueu Iwikani o ka Makakila

 

IA WA, pane aku la o Aekoahi i ka pane ana aku penei:

Pau loa mai nei no oukou?

I aku la na kiai:

Ae? aole he mea i koe.

Ina ua pau pono mai nei oukou, alaila, e hoolohe mai, wahi a Aekoahi i pane aku ai.

Ia wa i ku mai ai kekahi wahi manu, a pane mai la:

Mamua o kou hai ana mai i na mea au i makemake ai, e hai aku au ia oe e ko makou haku, he hookahi o makou hoa manu i koe.

Owai, wahi a Aekoahi.

O Ulili, kahi manu holoholo kahakai ekolu ae nei mahina o kona nalowale ana.

Ina pela, e kahea hou aku iaia e hoi mai, alaila, e huli aku iaia a loaa, alaila pepehi aku a make.

Ia wa i lele hou ae ai o Liona iluna a kiekie me he mea la, he eha mile mai ka honua ae.

Ia wa oia i hookuu aku ai i ka hu’a o kona huelo iloko o ka lewa, he poha ana, ua like ke kani me na pukuniahi he mau tausani i ki ia i ka wa hookahi.

Iloko o keia wa a Liona e kuupau nei i ka ikaika o kona huelo he haneri kani ana.

Ua opapu ia na kupua e noho mai ana ma kahi kokoke, a lilo iho ia i mea na lakou e kau ai o ka weli.

He mau minute, ua huli hoi aku la o Liona no ka halealii o kana hanai.

He mau minute ke kali ana, ua ku mai la o Aekoahi a kamailio mai la imua o kona mau kanaka.

E o’u mau kanaka, na koo ikaika e paa ai o kuu aupuni.

Ke ninau aku nei au i na manu, a e pane po@olei mai oukou e o’u mau hoa manu.

Ua ike anei oukou i ke aupuni kahi i ku ai o ka halealii o ke kupua Lopina gula.

I ka lohe ana o ka nui o na manu, ua pane like mai la lakou:

Aole, aloe loa makou i ike.

I ka lohe ana o Aekoahi ua hoole like mai kona mau hoa manu, ua huli mai la oia a ninau mai la ia Liona ma:

E like no me ka haawina i loaa i na manu, pela no ka haawina i na liona a me ka pea, a me na ano holoholona a pau.

Ia lohe ana o Aekoahi i ka hoole o kona mau kanaka, ua ili iho la ke kaumaha maluna ona, a o ke keikialii hoi kekahi ma ia haawina hookahi.

I na ouli o ke kaumaha e hoalii @na maluna ona.

I ke anaina e noho nei me ka maluhia, aohe leo pane, o ka @alai pu wale no ka mea e ike ia aku ana maluna o lakou.

Oia no ka wa i hooho ae ai o Aekoahi penei:

He kupua he kupua, eiae ke lele mai nei i ka lewa.

I ka huli like ana ae o ka maka o na mea a pau, ua ike aku la lakou i ke kauwahi mea uuku e lele mai ana i ka lewa.

Ia manawa i hoomakaukau ae ai na hoa kupua a pau no ka hele ana aku e paio.

Ma keia wahi, e hoakaka iki aku kou mea kakau i ke ano o keia wahi kupua.

O keia wahi kupua i hooho ia ae la, oia no hoi kahi manu i nalowale ai iloko o na mahina loihi, oia hoi kahi ulili holoholo kahakai, a e nana pu aku hoi kakou e ka poe heluhelu i ke ano o kana @uakai lo@i loa.

Aka, mamua ae o ka lele ana aku o na kiai e paio, ua lele mua aku la o Liona Keakeo e halawai.

Iaia i hookokoke aku ai, ua kahea mai la ua @ahi manu nei:

E kuu haku e Liona Keokeo, mai haawi mai oe i ka make maluna o’u, no ka mea, owau no o ulili kekahi o ka olua mau kauwa hoolohe.

No ka lohe ana i ke kauoha mai ia oe ae, nolaila au i huli hoi mai nei, a heaha la ka hana o ke kahea ana i ka olua mau kauwa.

Pane aku la o Liona:

Ua makemake o Aekoahi e ike ia oukou i keia manawa.

I ka lohe ana o ulili, ua hooikaika aku la oia i kona wahi mama lele i koe a pahu ana imua o Aekoahi.

Pane iho la o Aekoahi:

E ulili e, e kahi manu aea, ua ike anei oe i kahi o ke kupua Lopina Gula i noho ai?

Pane mai la ua wahi manu la:

E kuu haku, alia oe e wikiwiki mai, iaa a moha iho ke kanaka, alaila hoopuka mai oe i kau mau ninau e kuu haku maikai.

I ka maha ana iho o ulili, ua ninau hou aku la o Aekoahi:

E ulili, ua ike anei oe i kahi o ke kupua Lopina Gula, kahi a kona halelealii e ku ala, a me ka halepaahao o ka ehaeha.

Ae, e kuu haku, ua ike au ia mau mea, aohe he wahi pohihihi o ia mau wahi i ko’u mau maka.

Ina pela, ua pono, o oe ke pailaka o kakou ke hele aku, no ka mea, o ke keikialii kekahi e hele pu ana.

Pane mai la kahi manu, ae, e hai aku au ia oukou.

He pohihihi ke alanui e hiki aku ai ilaila, a he kupua no hoi i piha i ka mana a me ka ikaika.

O na mana kupua a pau, he mea ole wale no ia i@na o lakou.

Iloko o keia mau la iho nei, i hoea ae ai ua kupua nei me kona mau tausani kupua, a me ka lakou mau pio.

Oia ka’u e hai aku nei, o kou kaikua ana a me na keiki, ua paa pio iloko o ka halepaahao o ka ehaeha.

O na makua o ka kakou hanai alii, ua lilo i mau pio.

Nolaila, e kuu haku, e awiwi kakou o i nui ole ka poino maluna o lakou.

I ka lohe ana o ke keikialii ua paa pio io no kona mau makua, ua pii mai la ka ula i kono kino a puni, a ke nana aku i kona mau papalina, na puni i ke koko.

Nolaila, oia i kauoha aku ai i kona makua hanai oia a Aekoahi.

E hoomakaukau i ka hele no kekahi la ae.

Ia wa, ua ae aku la o Aekoahi.

Ia wa i hookuu ia ai na hana a pule mai la hoi ke kahunapule, oia hoi ka panina hope loa o na hana.

A huli hoi aku la kela a me keia no ko lakou mau wahi iho, me ke kauoha pu ia aku, e hoomakaukau no kekahi la ae e hele ai.

Ua ae like aku la kona mau kanaka a pau.

I ka meha anao iho o ka halealii a koe iho la o na kiai wale no o na halealii.

Ua noonoo i@o la o Aekoahi me Liona Keokeo i alanui kupono no ka laua hanai e hele ai.

Ua hooholo iho ia laua no ka mea nana e lawe i ka laua hanai o Liona no ke alanui nana e lawe i ka laua hanai, a nana no @e malama i ka maluhia o ka laua hanai.

I ka pau ana o keia mau hoolala ana a Aekoahi ma, ‘ua huli hoi aku la lakou no ko lakou mau rumi no ka hoomakaukau ana i na mea a pau e pono ai o ka lakou huakai.

O ke keikialii hoi, aole oia i hookuu i kona mau lihilihi e hiamoe, no ka mea, ua @iha kaumaha oia no kona mau makua, a e ike ia aku ana no hoi oia e hele holoholo ana iloko o kona lumi.

I ka puka ana mai o ka la i ke kakahiaka nui, ua piha kui mai la ka halealii i na tausani o na kupua, no ka hele pu ana aku me ka lakou hanai no ke kahua kaua.

Ina tausani kupua a noho ana maloko o ka pa o ka halealii o ka lakou hanai alii, ua puka mai la o Aekoahi a ku mai la ma ka lanai o ka halealii a pane mai la:

E o@u mau makaainana, eia ke kauoha ia oukou, e lawe ana au i hookahi hapalua o oukou, a i hookahi hapalua o oukou e noho e malama i ka maluhia o ko kakou aupuni.

No ka mea, aole kakou i ike i na kuia a me na au o ka manawa.

Nolaila au i manao ai, e pono kekahi poe o kakou e noho e malama i ka maluhia o ko kakou aupuni nei.

I ka lohe ana o na makaainana i na olelo o ko lakou haku, ua huro like mai la lakou.

A oia no ka wa a na alihikaua o kela a me keia mahele i hoomaka iho ai e wae i ka poe e hele ana a me ka poe e noho ana.

Aole i liuliu, ua makaukau mai la na mea a pau.

I ka makaukau ana, ua @ai ia aku la ka lohe ia Aekoahi.

Ia wa laua i puka mai ai mai loko mai o ko laua mau lumi a hele aku la ma ka lumi o ka laua hanai, a malaila laua i hoomakaukau ai no na pono o ka laua hanai.

I ka makaukau ana, ua kauoha aku la o Aekoahi i ka laua hanai e hele mai ma kahi a laua e ku ana no kona kahiko ana i kona mau aahu kaua.

He manawa ole, aia ke keikikialii ke kahiko la i kona mau aahu kaua.

I ka paa ana, ua lalau aku la oia i kona pokii pahi, a me kona mau hoa i hanau pu ia mai ai a paa ae la ma kona lima.

E like me ka’u mau mea i kuhikuhi aku ai ia oukou mamua i kona wa i hanau mai ai, a pela no hoi keia.

Puke mai la ke keikialii opio me ka ipu uwila e paa ana ma kona lima a o kona pokii pahi hoi, aia no ia ke kaiewa la ma kona puhaka.

Hele mai la oia a ku iho la ma ka nanai.

I wa i piha kui ae ai ka lewa i na leo ahiu o kona mau makaainana me ka hooho ana:

E ola mau ke keikialii, a e mau no hoi ke kaulana o kona inoa, a kau i ke ahe pua aneane.

I ke keikialii e ku ana ma ka nanai, oia no ka wa i hele mai ai o Aekoahi a me Liona keokeo a kukuli mai la imua o ka laua hanai, a pela no hoi kona mau makaainana e kukuli mai la i ka lepo.

Aliuliu, pane mai la o Aekoahi:

E ka maua hanai, i keia wa e poni aku ana maua ia oa i naita a e o auanei ke kaulana o kou inoa a puni ka lewa a hala loa aku i na papaku hohonu o ka moana.

O na kupua a pau e noho ana ma ka lewa nei, e pilipu auanei lakou a pau i kou inoa, a pela no hoi me na kupua a pau ma na wahi au e hele aku ai.

Nolaila, i keia la, ke poni aku nei au ia oe i naita, a e kapa ia kou inoa, ka Naita o ke Kapakila Laulaau, a i ole ia ka Naita Pahaohao o ka Imu Ahi Enaena.

Ia manawa i lawe mai ai o Liona Keokeo i ka papale kila, a hookau iho la maluna o ke poo o ke keikialii.

E luhe ana hoi he elua mau hulu maluna pono o kona papale.

Oia hoi, he hulu ulaula e like me ka waihooluu o ke koko.

A o ka lua, he hulu keokeo e like me ke aiai o ka hau.

I ka makaukau ana o keia mau mea, ua ku ae la na mea a pau a haawi ae la he mau leo huro o ka hauoli.

Ia lakou i makaukau ai no ka lakou huakai hele.

Oia no ka manawa o ke keikialii i wehe ae ai i kana ipu uwila a hamama ae la kona waha.

Oia no ka manawa i puka mai ai na alelo manamana o ka uwila he 82, a lalama hele ana i ka lewa.

Ia wa i pane iho ai ua keikialii nei me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina.

E o’u mau pokii ko’u mau hoa hoi i hanau pu mai ai mai ka puhaka mai o ko kakou makuahine.

E lohe oukou i ka’u mau kau@ha, oia hoi keia:

Eia kakou ke hele aku nei ma ke alanui e imi aku ai i ko kakou makuakane a me ko kakou makuahine e paa pio mai la malalo o ka mana o ke kupua Lopina Gula.

A o ke kupua hana aloha ole o ke ao nei, ka mea nana i lawe aku i ko kakou mau makua a hoopaa me ka hewa ole.

O ka’u ninau wale no, e lanakila ana anei kakou maluna ona a me kona mau tausani kupua.

I ka pau ana no o na olelo a ke keikiulii, oia no ka wa i kani kapalili ae ai ka ipu uwila.

A e like me ka niniu o ka ena makani no kekahi mau minute, ua hoi mai la na alelo manamana o ka uwila iloko.

(Aole i pau.)

 

NA MAKAI KIU

 

O

 

Amerika a me Europa.

 

KA MAKAI KIU PELEKANE JOHN SPINDLER ME NA KANAKA HANA DALA APUKA.

 

 

NO KEIA mau hoohoka pinepine ia ana o’u, na ia mea i hoomahuahua loa ae i ko’u huluaa loa ana aku, a aole au i hookaulua iho a hiki i ka loaa hou ana o kahi o ua Jim Bradley nei e noho ana.

Ua hakilo hou wau a ua ike au i ua Jim nei i ka oili mau mai loko mai o kekahi hale kahiko e ku ana ma kahi i kapaia o Hay-Market, a no ko’u manao no o hoohoka hou ia au ina e ike mai ana ua Jim nei ia’u, nolaila, hoano e iho la au ia’u iho  a like ko’u nanaia me ko kekahi Iudaio elemakule.

Me keia mau helehelena o’u hoolimalima aku la au i wahi halekuai uuku e ku kokoke mai ana ma kahi a ua Jim Bradley nei e noho ana ma Hay-Market, a aole i emo, ua laulaha aku la ka lono ma o a maanei mawaena o ka poe e noho kokoke mai ana malaila.  Ike ia ae la ua wahi halekuai nei o’u he wahi halekuai no na ano a pau, e laa na lole nahaehae, na welu kahiko o na ano a pau, na apana hao, keleawe, na buke kahiko, a me na apulu e ae o kela a me keia ano.

Aole i liuliu mahope iho o keia, komo ana ua Jim Bradley nei iloko o ua wahi halekuai nei – i hele mai oia e kuai i kuka nona.  Hahai aku la au iaia i ke kumukuai o ke kuka ana i makemake ai, ae mai la kela, a uku mai la; a he mea e ka hauoli o ko’u naau i ka ike ana iho o kekahi o kana mau dala i uku mai ai he mau dala hoopunipuni.  (Ua maa wau i ka ike ana i na dala o keia ano, a he hiki loa ia’u ke ike ia ano dala mawaena o na dala maoli ke waiho ia mai imua o’u.)  I ko’u ike ana iho la i ua mau dala hoopunipuni nei a Jim, hoawihi iki aku la au i ko’u mau maka iaia, a @lnau aku la ina aohe ana dala a ae.

I ka ike ana o Jim i keia mau mea nana pololei mai la oia ia’u, a no ka maikai loa o ko’u hoano e ana ia’u iho, aohe kela i hoomaopopo iho he pahele keia mau hana a’u e hana aku nei iaia.

Pane mai la kela: “Pehea, aohe ka paha he maikai o keia mau dala?  No kou makemake paha e ike i ka nui o ka’u mau wahi kenikeni oe e hoomaoe mai nei?”

“Ka, he maikai no hoi paha ke dala ina no hoi he maikai ka hoohana ana aku,” wahi a’u, “a ke hai aku nei au ia oe, he nui wale o kena mau ano dala ka i loaa mai iloko o ko’u poholima mamuli o ka’u oihana nei, a mamua o ka pau pono ana ae o ka’u mau huaolelo au ae la ko’u mau maka ma o a maanei o kahi halekuai, me he la ua hopohopo au o lohe ia mai ka’u mau huaolelo, a pane aku la au me ka leo hawanawana, “aole nae o@u lawe i keia ano dala no ka waiwai piha i manao ia no ua dala la.”

Nana pono aku la au i ua Jim nei i ka pau ana o keia mau olelo a’u, a ike aku la au ua maikai ke ala, ua puni o Jim i keia mau pahele a’u.  “Ae, ke maopopo la kena ia@,” wahi hou a Jim.  “E hoi ae au a hoouna mai i ko’@ kanaka, a me ia oe e hooponopono ai no ka kakou hana.  E aloha auanei oe.

“Na ke Akua oe e hoopomaikai mai,” wahi a’u, a haalele mai la o Jim ia’u.

I ka auina la ana ae komo mai ana ke “kauka.”  O ua kauka Alexander nei keia, ka mea nana au i hoopunipuni a hoohoka mamuli o kana mau hana maalea, a eia oia imua o’u, me kon@ ike ole i ka mea ana e kamailio aku nei.  O ua “kauka” ano keonimana nei ke@a i olelo mai a@ia’u no kona hoapono ole i na hana apuka a keia poe kolohe i ka lehulehu, eia nae oia no kekahi o lakou.  He kokoke au e apo aku iaia.

“O ke aloha no kou,” wahi a ua kauka nei i kona komo ana mai.  “Ia nei iho nei paha kekahi o ko’u mau kanaka kahi i kuai ai i kuka mai ia oe mai i keia kakahiaka?”

Ae aku la au, me ka hapai iki ana ae i ko’u wahi papale kapu.

“Ua uku mai no anei ia i@ oe?” wahi a ua kauka nei.

“Aole, aka, ua manao oia e uku mai ana ia’u.”

“A-he,” wahi hou a ua kauka nei.

“A no ke aha hoi kona mea i uku ole mai ai, aohe ka paha he maikai o kana dala i haawi mai ai ia oe?”

“Ka, he maikai no.  He maikai no ua dala @a no ka poe i maa i ka hoolaha ana aku  iwaena o ka lehulehu, a ke hiki no hoi ke loaa kahi ola mamali o ia hana ana pela,” wahi a’u.

Neenee mai la ua kauka nei a kokoke, a ninau mai la me ka hawanawana ana: “He hiki no anei ia kaua ke kamailio malie me ka hiki ole i kekahi poe e ae ke lohe mai?”

 “Ka, he hiki no,” wahi a’u, “aole nae i keia wa.  Ina oe e hiki hou mai ana i keia ahiahi, i ka wa e paa ai kuu wahi halekuai, alaila hiki.  He wahi rumi maikai ko’u eia mahope aku nei, a ina oe e hoea mai ana, o ka hora 8 ka wa kupono, @ alaila, na’o ia e hooponopono aku a makaukau, a luana maikai kaua.  He mau wahi omole Malaga kekahi aia no mahope, a na ia mau mea e hooi loa aku i ka nanea o ka luana ana.”

“Ae, a hoea hou mai au i keia ahiahi,” wahi a ke kauka, a hala aku la.

I kona hala anu aku, kakau iho la au i ke kau wahi palapala a hoouna aku la i ko’u alii ma ka oihana, e noi aku ana au iaia e hoouna mai i mau kokua no’u ia po, mamua ae o ka hora 8, me ka mea pu ana aku iaia ina e hoouna mai e hoano e lakou ia lakou iho, oiai noai paha ke hakilo ia nei ua wahi helekuai nei o’u.

He hookahi hora mahope iho o ka haalele ana mai o ke kauka, komo mai ana ke kau wahi wahine Iudaio, a mahope iho o ko’u kamailio iki ana me ia no kekahi mau minute, ike aku la au, aole keia he wahine Iudaio, aka, o kekahi no o ko’u mau hoa ua hoano e iaia iho.

Mahope aku o ia wa komo liilii mai la ko’u mau kokua, ma na ano okoa lakou a pau i hoea pakahi mai ai, a mamua ae o ke kani ana o ka hora 7 o ia po, he eono makai kai iloko o ko’u rumi mahope kahi i pee ai, ka rumi a’u i mea aku ai i ke kauka e komo mai ia po.

I ke kani ana o ka hora 8 ponoi, lohe aku la au i ke kikeke ia ana mai o ka puka mahope o ua wahi rumi nei.  Ku aku la au e wehe, a e ku mai ana ua kauka nei me Jim Bradley mawaho.  Ua piha hauoli loa ia au i ko laua komo ana mai.

Komo mai la laua iloko paa aku la ia’u ka puka i ke ki ia @e ko laua ike ole mai.  Hue mai la au i na omole Malaga waina, pau ae ana keia wehe hou aku ana, a pela ka’u hana ana a hoomaka makou e kamailio no ka laua hana i hele mai ai e ike ia’u.

Makemake mua mai la laua la e ike pehea la au e hiki ai ke hoolaulaha i ua mau dala nei a laua me ka ole e ikeia kahi i hoopuka ia aku ai, a hai aku la no hoi au i ke ano o ka’u hana ana, a olioli loa laua no ko’u akamai ma ia ano hana, a ike iho la au ia wa i ke akamai maoli o ke kolohe ana a keia mau apiki mamuli o ka laua mau nieniele e waiho mau mai ai imua o’u.

O ke kauka kai olelo mai he mea pono ole ia laua ka hele mau ana mai i ko’u halekuai, mahope ka hoohuoi ia, a ae like iho la makou i hookakia’u hele ana aku i ko laua wahi o ka pule, i ka hora 9 o ka po, a na’u i mea aku o ka huaolelo a’u e hoopuka ai i maopopo mai i ka poe o loko oia o “Alexander” (ka inoa keia o ua kauka hauhili nei.)

Hooholo like iho la makou i keia mau mea a pau, a hue mai la laua mailoko mai o na pakeke o laua i @a mau dala apuka nei, he $250 ka h@ina pau, a uku aku la au ia laua he $125 maikai, a hooholo iho la makou pela makou e hoohana aku ai ma ia hope mai.

Paa mai la keia mau dala apuka ia’e, me ka ike pa mai o na makai e hoaiki mai ana mahope mai o kahi huna a’o i hoomakaukau ai no lakou, ku ae la au iluna, k@u aku la i ko’u lima ma ka poohiwi o Jim Bradley a pane aku la: “E Jim Bradley, ua manao wau, i keia hana ana, ua paa pono ia’u ua manu nei i ke ahele ia.”

I ka lohe ana o Jim a me ke kauka i keia mea, wehe ae la laua i ka laua mau pu panapana mailoko ae o ko laua mau pakeke me ka hikiwawe loa, aka, ua mea ole ia mau pu panapana i na makai, a paa ana na lima o laua i ke kupee ia me na @ao, a hiki ole ia laua ke oni ae.

I keia wa wehe ae la au i ko’u mau aahu hoano e, ai ka ike ana mai o ua Jim Bradley nei ia’u, pane mai la oia me ka malie loa: “O oe no ka ia e John Spindler, kuu hoaloha maikai, ke hauli nei au no ka ike hou ana ia oe.  I ke@a wa aku nei hoi ua hoohoka mau ia oe, a i keia hoi, owau kai hoohoka ia, a ke manao nei au, aohe hewa o ia, aohe hoi na ka aoao hookahi wale no ke eo i na wa a pau.”

Mahope o keia lawe ia aku la laua no kahi hoopaa, komo hou iho la au i ko’u aahu hoano e, a me elua mau makai hele awiwi aku la makou no ka hale o ua o Jim Bradley ma e noho ana.  I ko makou hiki ana aku, hai aku la au i ka huaolelo “Alexander,” wehe ia mai la ka puka, a o kahi luahine Irelani no ka mea nana i kii mai e wehe.

[Ke hoomanao nei no paha ka mea heluhelu no keia wahi luahine, oiai i ka hiki mua ana o na makai i kela wahi mua o lakou i noho ai, ua kikeke ia aku ka puka e wehe ia mai no kekahi wa loihi, a eia i ka wehe ia ana mai, mea mai la ua wahi luahine nei ua kuli loa ia kona mau pepeiao, a aohe oia i lohe iki i ke kikeke ia ana mai, a pela aku, a i keia hoi, he wahi kikeke wale ana aku no ua hemo mai la ka puka, he hoike ana mai paha ia, ua pau ke kokuli o ua wahi luahine nei, a e paa aku ana oia iloko o ka halepaahao, no ka loaa ana iaia o ka lohe maikai.]

I ko’u komo ana aku, kuhikuhi mai la ua wahi luahine nei i ke alapii e pii aku ai, a mea aku la au iaia e kii i ipukukui, no ka mea, aole o’u makemake e hakihaki o’u mau au iloko o kela pouli.  Namunamu iho la ua wahi luahine nei a kii aku la i ipukukui, a i kona hala ana aku wehe wikiwiki ae la au i ka puka a komo awiwi mai la ko’u mau hoa.  Aole i emo ku hou ana no ua wahi luahine nei iluna o ke alapii me ka ipukukui.  Mea aku la au i ua wahi luahine nei e waiho aku ka ipukukui, oiai ua ike pono aku la au i ke ala, a iaia no a kapae aku i ka ipukukui, holo awiwi aku la makou iluna a ku ana.

I ko makou hoea ana aku a hemo ka puka, ike aku la au he hookahi wale no kanaka e noho mai ana iloko o ka rumi ma ke pakaukau, me ka wahinekanemake opio, ka wahine hoi i hoehaehaia ka naau no ka make ana o kana kane.  I ko’u ike ana aku la i keia mau mea, wehe ae la au i ko’u mau kahiko hoano e, hele aku la au a hoopa aku la i ua wahinekanemake nei ma kona poohiwi a ninau aku la au ehia la ana manawa i hele iho nei e ike i ka luakupapau o ke kane ana.  I kona lohe ana i keia m@ huaolelo, huli mai la oia a i ka hoomaopopo pono ana i ko’u mau helehelena, pane ae la:

“Papapau kakou i ka paa i keia wa, aohe wahi e pakele ai.”

A he oiaio ia mau huaolelo ana.  Pau aku la lakou ia’u i ka hoouna ia i kahi paa, a noke aku la au i ka huli i na lako hana, a mahope o ko’u hoomanawanui loihi ana loaa aku la ia’u ua huna ia iloko o ka paia o ka hale, me ke akamai loa ke ano o ka huna ia ana.

I kekahi pule au ua hookolokolo ia lakou.  I ka wa e hookolokolo ia ana ua hele o loko o ka rumi hookolokolo a piha i na poe makaikai.  I ko’u komo ana aku iloko o ka rumi hookolokolo o ke “kauka” ke ninaniau ia ana ia wa, a o kona mau hiona a pau he mau hiona hiki ole ke manao ia aku he kanaka hewa keia.  O keia “kauka” oia ke kanaka oi loa o ka maalea o lakou, a ma ona la i hiki ole ai ke paa mua keia poe, a na kona maalea launa ole no hoi i hooholo pono i ka hoolaulaha ana aku i ka hua ino o ka lakou mau hana.  Ua hoopai ia lakou a pau ma ka hoopaahao no kekahi manawa loihi ma Portland, a he mea hoi ia na’u i hauoli loa ai ma ka ike ana.

(Aole i pau.)

 

Feb 23, ma Kawaihapai, Oahu, ua hoohui ia ma ka berita o ka mare e ka Rev. S. P. K. Nawaa o . Kaiona Napoe o Waialua me Mary Kaua Panui o Honolulu, Oahu, ma ka home noho o ke kane.  Mahope o ka paina ana, he mau kohi kelekele a ka puukolu kai panee ia mai, a o ka panina loa he mau leo hone o ke gita kai hoohauoli aku i na paa mare, a hiki i ko makou haalele ana aku i na paa mare e lualai ana i ka makani kaele waa.

 

Ua hoohui ia ma ka berita mare o J. P. Kekoa k. o Kepohoni a me Julia Kiliaka w. no ia wahi hookahi no; na S. K. Oili laua i mare ma ke ahiahi Sabati, Feb. 20, 1888.  He maikai ka mare no na mea a pau, a mai hoao e mawehe.