Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 9, 3 March 1888 — Page 3
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Ahaolelo Kuikawa o 1887.
HE KANAWAI
E HOOPAU LOA AI I NA KANAWAI I KAPAIA "HE KANAWAI HOOLE I NA KANAKA MAOLI AOLE E HAALELE WALE I KEIA PAEAINA," I APONOIA MA KA LA 2 O IULAI, 1850; A ME "KE KANAWAI E HOALA HOU ANA I KE KANAWAI I KAPAIA HE KANAWAI HOOLE I NA KANAKA MAOLI AOLE E HAALELE WALE I KEIA PAEAINA, I HOOHOLOIA MA KA LA 2 O IULAI, M. H., 1850," I APONO IA MA KA LA 31 O DEKEMABA, M. H., 1864.
E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina.
PAUKU 1. O na Kanawai i kapa ia "He Kanawai hoole i na kanaka maoli aole e haalele wale i keia Paeaina," i apono ia ma ka la 2 o Iulai, 1850, a me "Ke Kanawai e hoala hou ana i ke Kanawai i kapa ia He Kanawai hoole i na kanaka maoli aole e haalele wale i keia Paeaina, i hooholo ia ma ka la 2 o Iulai, M. H., 1850," i apono ia ma ka la 31 o Dekemaba, M. H. 1864, e hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei.
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e apono ia ai.
Aponoia i keia la 8 o Dekemaba, M. H. 1887.
KALAKAUA REX.
Na ka MOI:
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
HE KANAWAI
E HOOLILO AI I MEA KUE I KE KANAWAI KA HAAWI ANA I NA LAIKINI NO KE KUAI LIILII ANA I NA WAIONA MA KEKAHI APANA O KE AUPUNI HAWAII MAWAHO AKU O HONOLULU, MA KA MOKUPUNI O OAHU.
NO KA MEA, ma ka mea i hoomaopopo ia iloko o na makahiki eha i hala ae nei, ua akaka o na laikini kuai liilii i na waiona ma na apana o keia Aupuni, he mea ia nana i hooulu i na hopena ino, a aole i pale ia aku ke kuai malu ma ke ano kue i ke Kanawai o na waiona; nolaila,
E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Aole e ku i ke Kanawai ma keia hope aku ka haawi ana i kekahi laikini, a mau laikini paha no ke kuai liilii ana i na waiona ma kekahi apana o ke Aupuni Hawaii, mawaho ae o ka Apana o Honolulu, ma ka Mokupuni o Oahu.
PAUKU 2. E mau no ka mana o na laikini kuai liilii i na waiona i hoopuka ia mamua aku nei ma na apana o keia Aupuni, mawaho aku o Honolulu, a hiki i ko lakou mau manawa e pau pakahi ai, me ka nana ole i kekahi mea iloko o keia Kanawai e papa ana, aka aole e hoopuka hou ia ua mau laikini nei.
PAUKU 3. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e apono ia ai, a o na Kanawai a me na hapa Kanawai e kue ana i keia, ma keia ke hoopau loa ia nei.
Ke hoike aku nei au ua hooholoia ka Bila Kanawai mamua ae nei ma ka heluhelu ekolu ana imua o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka la ekolu o Dekemaba, 1887, a ua waiho ia aku imua o ka Alii ka Moi ma o ka Aha Kuhina la ma ka la eono o Dekemaba, 1887, a ma ka la umikumamaono o Dekemaba, 1887, ua hoihoi ia mai ua Kanawai nei i ka Ahaolelo e ka Moi me ke kakauinoa ole ia, me kekahi palapala e hoakaka ana ikekahi mau kumu o kona ae ole ana e kakauinoa i ua Kanawai nei, a ua ike ia aole i kakau pu ia ua palapala nei e kekahi Kuhina, a o ia hana a ka Moi ma kona hoihoi ana mai i ua Kanawai nei ua hana ia me ke kuka a ae ole ana o ka Aha Kuhina; a mahope o ia wa ua hooholo ka Ahaolelo i kekahi olelo hooholo e hoakaka ana o ia hana ana a ka Moi, oiai aole i kakauinoa ia e kekahi Kuhina, a ua hana ia me ke kuka a ae ole ana o ka Aha Kuhina, aole e hiki ke manao ia he hoole ana ia i ka apono ana i ka Bila Kanawai e like me ka manao o ka Pauku 48 o ke Kumukanawai, a o ia mea i hooholoia e ka Ahaolelo ua hoike ia aku i ka Moi; a ke hoike hou aku nei au ua hala he umi a oi ae la (koe na la pule) mai ka manawa i waiho ia aku ai ua Bila Kanawai nei imua o ka Moi, a aole i hoihoi ia mai ua Bila Kanawai nei (koe ma ke ano i olelo mua ia) i ka Ahaolelo, a aole i hoopanee ka Ahaolelo mamua o ka pau ana o na la he umi i olelo ia.
Kakau ia Honolulu, Dekemaba 28, 1887.
WILLIAM R. CASTLE,
Peresidena o ka Ahaolelo.
Hoike, J. ALFRED MAGOON,
Kakauolelo o ka Ahaolelo.
KAPENA LUIKA
I ke ahiahi o ka Poalua nei, ua lele loa ae la ka hanu o Capt Geo. H. Luce, ka Luna Auhau o Honolulu nei i noho ma ka oihana no iwakaluakumalima makahiki, me ka hoopono a mahalo nui ia o kana mau lawelawe ana.
Ua lehulehu kana mau keiki i hanau ma Hawaii nei, he hoa kahiko oia no ka halepule Sana Anaru, a nana kekahi mau manao i kakau maloko o na nupepa. I ke ahiahi Poakolu nei ua manele ia aku kona kino i kona hale lua mau loa.
HE WAIKAHE NUI.
I ke kakahiaka Poalua nei, ua ike ia na kahawai o Honolulu nei i ka piha ana i ka wai a hu mawaho o kona ala mau. O kekahi keia o na wai nui i ike ia no na makahiki lehulehu i hala ae nei, ke hele la ka wai a halana pu ia na kauhale e pili kokoke ana. No hookahi hora me hapa ua pii ae ka wai me ka ikaika no eiwa kapuai, e pahola ana iloko o na mea kanu me ka hoopoino nui ana i kekahi mau lako hale a me na hale liilii. Ua emi aku ka wai i ka hora 9, a ke mau nei no na ao haeleele e uhi pu ana i ke kulanakauhale.
Mawaena o na poe i hoopoino ia, o Kanaauao, ua lilo pu aku kona pahale a koe mai ka hale. Mawaena hoi o na lima kokua eleu, o ka olomana Sam. Paniani ke hakoko pu ana me ka wai a lilo no ka lanakila o ke kuaua nona.
OLELO HOALOHALOHA NO J. HU.
Ma Hulaia, Lihue, ma ka la 18 o Ianuari nei, ua kii mai ka haku J. Hu a lawe aku me ke aloha. He mau la pokole wale no kona kaa ana i ka mai a hala aku la.
Nolaila, o makou o na lala o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano o Koloa nei, ma ko makou mau komite la, ke haawi nei makou i keia mau olelo hoalohaloha:
1. Hooholoia. Ke haawi nei makou i ka hoomaikai piha i ke Akua ka Makua, i kona kii ana mai ia Hu, a lawe aku me ke aloha, ua hiki no, nau no i haawi mai a nau no i lawe aku. O kou makemake no ke hana ia.
2. Ke uwe nei makou ka hni me ke aloha nona, no ka mea, o ka mua loa keia o na lala o keia ahahui opiopio i ako ia ae a mae aku la, ua hiki no, no ka mea, aole he wahi e paa ai no kakou maanei.
3. Ke haawi nei makou i ko makou aloha ia Mrs. Hu, ka wahine i hoonele ia i ke kane ole, a me ka bebe i hoonele ia i ka papa ole, a me L. Ukauka, ka makua i hoonele ia i ke keiki ole. Ke hui pu aku nei makou me oukou e auamo pu i ka ukana nui a ke aloha. O ka kakou hana no ia o ka u me ka minamina nona.
4. E hoouna ia kekahi kope i ka ohana o Hu, a i ka nupepa KUOKOA kekahi.
E hele mai no ke keiki a ke kanaka iloko o ka nani o kona makua me kona poe anela, alaila, e uku aku no ia i kela kanaka keia kanaka e like me kana hana ana. Mat. 16:27
Chas. Kaio}
S. U. Kapahi}
J. K. Smith}Komite
Miss J. Smith}
W. M. Kekoa}
Koloa, Kauai, Feb. 4, 1888.
NA MEA HOU O KA UA NAULU.
Ka Nupepa KUOKOA; Aloha oe:
Eia na anoai o ka ua Naulu. Ma kekahi mau la o kela pule aku nei, ua hului pau ia mai la na pihaa o uka a noho ana i kai nei, oia hoi ka poe i loaa i ka mai lepera, a malalo lakou o ka lapaau ana a kekahi wahi kahuna o Lono kona inoa.
Mamuli o ka pono ole o na mai malalo o kana lawelawe ana, ua hoea mai la ka luna makai, he wahi taaka peke keia, a o ka oi no paha keia o kahi kaaka pauhakakii loa e lawelawe nei i ka oihana aupuni, a nana i hului ae na mai a noho ana i kai o Kawaihae.
O Kalani kekahi makai ua hoounaia aku la e kii i na mai a lawe mai no ka hoouna i Honolulu, ua hookuu malu ia aku la nae elua mai e holo i ka nahelehele, a he pili hoi na mai i hookuuia ai i ua Kalani la, a oia paha ke kumu o keia mau mai i hoomahuka ia ai e holo i kahi e pee ai a nalo.
I ka ninauia ana aku o ua Kalanila i ke kumu i nalowale ai na mai, ua hai mai la oia ua holo na mai mai iaia aku, oi alualu aku au a piula ko'u lio, aohe wahi mea a loaa aku
Hu ka aka i ka hana a keia makai, he au hoomaemae hoi keia, a me keia iho la ka na hana e hana ai.
Oiai kekahi mau mai ma ke awa, ua hoea ae la ke kahuna nai Lono malaila a noi aku la i ka oluolu o ka luna makai Kimo Poko e ae ia mai oia e komo iloko e ike i na mai, a ua ae ia mai. Komo aku nei o Lono a mahope aku o Pai, a i ka ike ana mai o Kimo, ua pane mai la oia me ka haalulu, e Pai e, e puka aku oe mailoko aku nei o keia pa, a ua okalakala koke mai la no hoi o Pai a pane mai la:
Owai ke kanaka ikaika hookahi ma Kawaihae nei e like me a'u, aole hoi i aa kekahi e hopu aku iaia Noi aku nei o Kimo i ke pihi o Kalani a haawi ae la ia Kamaikaape, a nana i hopu ia Pai a paa. C. AKANA.
Kawaihae-uka.
KA INO NUI MA NA MOKUAINA HIKINA.
E hoike ana kekahi mea kakau o na nupepa o Kikako, Jan. 13, no keia ino nui i pahola mai nei ma na mokuaina Hikina o Amerika, penei:
"O ka ino i pahola mai i na okana aina o Minesota, Dakota, Ilinoe a me kekahi mau mokuaina e ae, oia ka ino i ike ia kona weliweli loa mamua o kekahi mau ino e ae i ike ia no kekahi mau makahiki lehulehu i hala ae.
"Maloko o na kauhale liilii, na alahao a ma na wahi hana e ae, ua hoopilikia maoli ia na kanaka i ke paniku ia ana o na hana no kekahi mau la. Maloko o na halekula, oia kahi oi loa aku o ke kaumaha, oiai na haumana e auwauna hele ana ma ke ala e hiki aku ai i ko lakou mau home. Ua paa pono ke alanui i ka hau, me ka makani ikaika e puhi ana i na ukana o na ano a pau, oia ka na makua e hele huli nei, aia la ihea ka lakou mau kekahi pakahi. Ua haule iho ke kaumaha o ke ana ea Baromita a ke kiko o ke anu loa, a ua lehulehu na ola i poino ma na alanui hele, ua hele a oolea i ke anu.
"O na alahao, ua piha pono iho la ia i ka hau, a ua holo mai na kaamahu a hu aku la iluna o na pauku hau, me na kaa ukana ua hulipu a nahaha. Ma na wahi a puni keia mau mokuaina, ua holo palahalaha loa aku keia ino me ka hoopilikia nui ana i na kanaka a me ka hooholomua ana i na hale oihana."
EDISEPA FERIDO
KA HIENA KAULANA O BAGALIA
KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI
Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.
Ke Kuhikuhi Puuone Poupou Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Pololei.
He Moolelo Enelani i unuhi ia no ke Kuokoa.
MAANEI e hoomanao iho kaua e ka mea heluhelu i ka hikiwawe launaole o keia make o na koa o Henri a me Heneri. Ae, o kaua pu no ilaila e ka mea heluhelu, o ke kumu o keia make hikiwawe loa ana, mamuli wale no o ka mana o Setiwa.
Make iho la o Heneri me kona mau koa a pau, huli ae la ua Edisepa la a hoi aku la no ka hale alii.
A hala ae la kekahi mau la, haohao mai la ke kulanakauhale holookoa o Pelekane no keia nalo honua ana o Heneri a me kona mau koa, a hoouna mai la ka Ui Makeneti i kekahi mau koa e hele e huli i kana kane a me na koa pu hoi i hele ai me ia.
I ka huli hele ana mai o na koa a no kekahi mau hora loihi hiki aku la lakou i ka hale o Edisepa, a kipa ae la lakou ilaila a ninau aku la lakou ia Edisepa [me ko lakou haohao pu hoi i keia hale a me Edisepa] ina paha ua ike wale oia ia Heneri a me kona mau koa.
Pane aku la o Edisepa Nawai oukou i hoouna mai nei e huli iaia?
Na Makeneti ka Ui, wahi a ke koa.
Pane hou aku la o Edisepa, e hoi aku oukou a hai aku ia Makeneti, ua make o Heneri a me kona mau koa a pau me ia, a ke hoike aku nei au ia oukou ina ninau mai oia i make ia wai?
Hai aku oukou i make ia Edisepa no kana mau hana ino loa.
Oia ka huaolelo ia oukou, e hoi aku a hoike aku e like me ka'u mea i hai aku la ia oukou.
Ae mai la na koa a hoi aku la me ka naau i piha i ke kahaha no keia nuhou a lakou i lohe ai mai ke kanaka kamaaina o loko o ka ululaau.
No kekahi mau hora loihi hiki aku la na kanaka imua o ke aliiwahine Makeneti a hoike aku la i na mea a pau me ka hoike pu ana aku hoi i ka inoa o ka mea nana i pepehi oia hoi o Edisepa.
I ka lohe ana o Makeneti i keia mau olelo ua pii ino ae la kona huhu ia Edisepa, a noho kanikau iho la oia i na mahina elua no kana kane, a ua kanikau pu ka lahui kanaka mai o a o
Mahope iho o keia kanikau ana, ua kauoha ae la ke aliiwahine i kona mau koa he kanalima tausani no ka maki ana aku iloko o ka ululaau no ka pepehi ana aku ia Edisepa e like me kana mea i hana mai ai maluna o kana kane.
I ka makaukau ana o keia laina koa nui, ua maki pololei aku la lakou iloko o ka ululaau malalo o ke alakai ana a na koa i hui mua ai me Edisepa.
No kekahi mau hora loihi hoea aku la lakou mawaho o ka pa alii, a mamua ae o ko lakou makaukau ana e hooko aku i ka lakou mau mea make maluna o ka mea a lakou i enemi ai, aia hoi oili mai la kekahi liona nui huluhulu a uwo ae la oia me ka hili ana o kona huelo ma o a maanei o kona mau aoao, a ua like ke kani o kona huelo me ka halulu ana o ka hekili o na malama ino.
No keia mea, ua kau ka weli maluna o na koa, a auhee aku la lakou me ka makau nui, alualu aku la ka liona ia lakou a make iho la ke aliiwahine ka Ui Makeneti.
Ma o kona make ana ua lawe ae la o Edisepa i ka nohoalii o Pelekane me ke keakea ole ia.
No kekahi mau mahina mahope iho, ua kuikahi ka noho ana o Edisepa me na makaainana, a ua pili paa aku ko lakou aloha i ko lakou moi hou, a pela pu hoi me ko Edisepa aloho ia lakou a pau.
HOIKE O EDISEPA I NA MEA POHIHIHI A PAU O KA HONUA.
A hala ae la kekahi mau mahina loihi o ko Edisepa alii ana maluna o Pelekane, kaulana aku la ko Edisepa alii ana, ka hiki ke hai i na mea pohihihi a pau, a no ia mea i ku mai ai na alii a pau a me na kilokilo a pau o ka honua a pela hoi me na kanaka hanohano a pau a hele mai la e ike i ke akamai o Edisepa ma ka hoike ana i na mea pohihihi i kulike ai hoi me ka lakou mea i lohe wale ai ma ko lakou aina.
No kekahi mau la loihi hiki mai la na kaikamahine a ka Moi Lamora o Inia, me ko laua mau makua pu no.
O keia mau kaikamahine he mau mahoe laua, he like loa ko laua mau ano, aole hiki ia oe ke olelo ae aole laua i like, oiai aia no ko laua mau helehelena a pau, ua like loa, he wahi kiko eleele ma ka papalina hema o kekahi kaikamahine, a pela no hoi ko kekahi, he ano iwi ka maka o kekahi kaikamahine a pela no hoi ko kekahi, he lauoho uliuli apiipii ko kekahi, a pela no hoi ko kekahi, o ka lole o kekahi ua like no me ko kekahi, a ua like loa ko laua leo ma ke kamailio ana.
HOOLAHA HOU.
OLELO HOOLAHA.
Ina kanaka a pau loa e nana mai ana i keia, o ka apana o Koolauloa, a i ko na wahi e ae a puni keia aupuni, ma na la hope o ka malama o Nov. A. D. 1888.
Ua nalowaleia o Pioi k, he makapo kino ikaika mai ko laua wahi noho aku ma Punaluu, Koolauloa, mamuli o ko Pioe loaa ana i kekahi ano mai pupule, a mahope iho o ka hala ana o eha la mai ka nalowale ana o Pioi mai ko laua wahi noho mai, hiki mai la ka wahine mare a ua Pioe nei imua o ka Luna Makai Kauaihilo. Ua haawi koke ia ke kauoha i na makai e huli. Ua huli ia aole ia loaa, aole no i lohe ia mai kahi lono no ua Pioi nei, a no ia mea ke kono aku nei au ina o ka poe i ikea i lohe paha no na mea a pau e pili ana ia Pioi, e hai mai ia'u.
H. KAUAIHILO.
Luna Makai o ka Apana o Koolauloa, Oahu. Feb. 21. 1888. 2170 3t
AHA Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii o Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hoopnopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Nauliuli o Kula Maui, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka Papa Hoike o S. F. Chillingworth Lunahooponopono o ka waiwai o Nauliuli, no Kula i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $—, a e hoike ana o na mea i loaa mai he $—, a e noi ana, e nana a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAHA, ka la 8 o MARAKI, M. H. 1888, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka hale hookolokolo, ma Makawao, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 4 o Feberuari, M. H. 1888.
CEO. E. RICHARDSON,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.
fy 11-3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Kalaaukahi o ka aoao mua a me J. R. Holt Jr. o ka aoao elua, ma ka la 5 o Sepatemaba, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 97 aoao 214, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 12 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi a W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari, 1888.
JAS. H. HOLT JR,
ia A. J. Cartwright.
Penei na aina e kudala ia ana:
1-11 3-10 eka ma Ninale Sila Nui 7677 ia Kapuuhonua.
2-54-10 eka malaila no Sila Nui 1375 ia Hooieie. fy 4-4t
OLELO HOOLAHA.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe a pau ma keia hoolaha, ua makemake ia na poe mea aina i kuleana i kekahi apana aina a mau apana aina paha ma Hamohamo, e hele mai a kuka pu me a'u ma ko'u home Muolaulani no ke kuleana o ia mau koi ana iloko o ua aina la. Mahope iho o ka hala ana o na mahina ekolu mai keia la, e hoole loa ia no na koi ana mahope aku o ia wa.
LILIUOKALANI.
Kapalama, Feb. 9, 1888. fy 11-4t
OLELO HOOLAHA.
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoike nei au i ka lohe i na mea a pau aole e hoaie mai i kuu wahine mare oia o Mrs. Kinoulu Kaholoaa, oiai ua haalele mai oia ia'u me na keiki me ke kumu ole. Nolaila, ke papa loa aku nei au i na ano kanaka a pau aole e hoaie i kuu wahine mare ma ko'u inoa. G. W. KAHOLOAA.
Kalihi-waena, Oahu, Feb. 18, 1888.
2168 3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE na mea a pau ke nana mai i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke haawi aku nei au i ka lohe i na mea a pau e hoaie mai ana i kuu kane mare, William A. Powell, aole loa e kuleana kekahi hoaie ana iaia ma ko'u waiwai.
MRS. P. JULIA POWELL.
Honolulu, Dek. 30, 1887. [2161 3m*
Pahu Hale Leta 3@ Bele Telepone 274.
KA AGENA OIHANA HAWAII.
No. 68 ALANUI PAPU KIHI O ALANUI KALEPA, HONOLULU, H. I.
HE AGENA OIHANA A ME AGENA OHI DALA NO NA BILA A PAU
KEENA OIHANA.
Na Waiwai paa—kuai a hoolilo aku, a me auhau uku ana.
Na Hale hoolimalima, Rumi, Keena, Aina e hoolimalima, a aelike e ohi i na uku hoolimalima o na ano a pau.
Na Moraki e ae ia ma na ano waiwai a pau.
Na Pepa kuleana aina, e kakau a hooponopono ia me na Pepa a pau e pili ana ma ke kanawai.
Kope a me ka Unuhiolelo ma na olelo a pau iloko o keia aupuni.
Na Panihakahaka ola, Hale, a me na waiwai o na ano a pau i na Ahahui Panihakahaka helu ekahi.
Na Malama ana i na Buke a me ka hooponopono ana.
E haawi ia no ka mikiala no na Ohi aie ana.
Na Gula, Kala me na Bila kikoo dala, kuai a hoolilo.
Na Hooponopono Hale Dute e pili ana i na waiwai mai ko na aina e mai.
Na Ukana o kela me keia ana, e kuai a hoolilo aku.
Na Kauoha o na Mokupuni, e hooko ia no me ka eleu.
O na hana a pau a na makamaka e haawi mai ana no ka hooko aku i ke kauoha, e hooko ia no me ka eleu a me ka mikiala.
Agena Oihana Hawaii.
2170 1yr. Mar. 3.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Kahele o ka aoao mau, a me William Dean o ka aoao elua, ma ka la 23 o Okatoba, 1882, i kakau kope ia ma ka buke 77 aoao 24 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 12 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela, na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari, 1888.
WM. DEAN,
Penei ka aina e kudala ia ana:
He apana aina ma Puunui, Honolulu, oia ka apana elua o ka Sila Nui 7475 no Kaiwi, he 13 eka a oi.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o Kahalekai o ka aoao mua, a me S. B. Dole Kahu Waiwai o ka aoao elua ma ka la 1 o Mei 1885, i kakau kope ia ma ka buke 96 aoao 252, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 12 o MARAKI 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari, 1888.
S. B. DOLE,
Kahu.
Penei na aina e kudala ia ana:
1-92-100 eka aina kalo momona loa ma Manoa, he hapa o ka Sila Nui 2587 ia Aia.
2-1 98-100 eka malaila no, he hapa o ka waiwai o Moehonua. fy-4-4t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kahae w., a me Pahio kana kane o ka aoao mua, a me W. W. Hall o ka aoao elua, ma ka la 6 o Iune, 1883, i kakau kope ia ma ka buke 82 aoao 194, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku noi e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooako ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 12 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari, 1888.
W. W. HALL,
Malama Waiwai.
Penei na aina e kudala ia ana:
He apana aina 13-25 eka i na Kaanapali, Maui, kokoke i Lahaina, aia ma ka Sila Nui helu 4587, ma ka inoa o Apolo. fy 4-4t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Jos. Paa, o ka aoao mua, a me Jno. L. Blaisdell Jr, o ka aoao elua, ma ka la 31 o Maraki, 1883, i kakau kope ia ma ka buke 77 aoao 496, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 12 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari, 1888.
JNO. L. BLAISDELL JR.
Penei na aina e kudala ia ana:
He 10 eka ma Kohala, he hapa loi o ka aina o Uwai a Sila Nui 10908, a me eka o ka aina o Apiki, Sila Nui helu 780, he hapa keia i mahele ola ia. f7 4-4t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o I. K. Solomona o ka aoao mua, a me Mrs. Elizabeth Beckwith o ka aoao elua, ma ka la 4 o Mei, 1885, i kakau kope ia ma ka buke 93 aoao 227, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POAKAHI, la 12 o MARAKI, 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 2 o Feberuari 1888.
MRS. ELIZABETH BECKWITH.
Penei na aina e kudala ia ana:
Aia ma Kalihi Oahu.
1-1 51-100 eka aina kalo momona he hapa o ka Sila nui 3289 ia Kumano.
2-1 16-100 eka apana 1 o ka Sila Nui 1497 ia Pae aina kalo. fy 4-4t
HOOLAHA LUNA HOOKO WAIWAI.
Ua koho ia na mea nona na inoa malalo iho nei, i mau Luna Hooko no ka waiwai o Dr. I. W. Smith, o Koloa i make. Nolaila, ke hoolaha ia aku nei ma ke akea, no na poe a pau he mau koi ka lakou ia Dr. J. W. Smith, e hoike koke mai i na mea nona na inoa malalo iho nei, iloko o ka manawa he eono mahina mai keia la aku o ka hoolaha, ina aole, e hoole loa ia no ia mau koi mahope aku o ia manawa.
W. K. SMITH,
Luna Hooko Kauoha (w).
J. K. SMITH,
Luna Hooko Kauoha.
Koloa, Jan. 1888. fy 11-3t
AHA Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o Kailihaona (k) no Lihue, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
No ka mea, ma ka la 9 o Feberuari, M. H. 1888, ua waihoia mai imua o ka aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Kailihaona (k) i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka ia hoi ka palapala luna hooko no Geo. N. Wilcox ua waihoia mai e Meleana (w) wahine kane make a Kailihaona.
Nolaila, ua kauoha ia o ka POALUA, oia ka la 20 o MARAKI, M. H. 1888, ma ka hora 10 a. m. ma ka rumi hookolokolo o ia Aha ma Lihue, ma Kauai, oia ka la me ka hora, e hoiaio ia'i ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke "KUOKOA" he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma Hawaii nei, e hele mai a e kue i kela palapala kauoha i ka wa i olelo ia.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Feberuari 18, 1888.
JACOB HARDY.
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 2109 @
[POO AUPUNI.]
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ke Aupuni Hawaii :
o KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua ko Hawaii Pae Aina, Moi :
I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo :
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Christopher K. Miller, ka mea i hoopii ia ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Ianuari o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 2 o Ianuari e hiki mai ana, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Minnie E. Miller, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.
A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
[Sila] Ikea ka Mea Hanohono A. F. JUDD, Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i keia la 15 o Novemaba, M. H. 1887.
HENRY SMITH,
Kakauolelo.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopanee ia ka hihia a ke kau ae o Aperila e hiki mai ana.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 6, 1888.
WILLIAM FOSTER,
jy 14-6t Kakauolelo.
[POO AUPUNI.]
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ke Aupuni Hawaii.
KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina, Moi :
I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo :
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Thos. W. Manchester, ka mea i hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Ianuari o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 2 o Ianuari, e hiki mai ana, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Luluhipolani Manchester, ka mea hoopii, e like me kana mea i hoakaka ia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.
A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
[Sila] Ikea ka Mea Hanohano, A. F. JUDD, Lunakanawai Nui o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie, ma Honolulu, i keia la 28 o Sepatemaba, M. H. 1887.
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopanee ia ka hihia a ke kau ae o Aperila e hiki mai ana.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 14, 1888.
WILLIAM FOSTER,
jy 14-6t Kakauolelo.
HOOLAHA HOOKO PALAPALA MORAKI MA KE KUAI.
I kulike ai me ka mana a ka Palapala kuai ma kekahi moraki i hanaia mawaena o NICHOLAS ANNA a me MOMONA Jr., o Honolulu, mokupuni o Oahu, e William C. Achi, i hanaia ma ka la 1 o Aperila, A. D. 1886, a i kope ia ma ke Keena Kope Kul@ ana o ke Aupuni ma Honolulu, i hoikeia ma ka Buke 98, aoao 174 me 175, i waihoia ae ia kuleana e William C. Achi ia Peter Dalton, ma ka la 27 o Iulai, 1886, a i kopeia ma ke Keena Kope Aupuni, Buke 98, aoao 174. Nolaila, ke hoolaha aku nei ka Malama Waiwai o ka mea moraki, i ka uhai ana i ka aelike i hooholo ia malalo iho:
O ka uku ole ia ana o ka ukupanee i ka wa i aelike ia ai, nolaila, e kuai ia aku ana na waiwai ma ke kudala akea, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, i ka hora 12 awakea o ka POAONO, MARAKI 10, 1888.
1—O ka pahale ma ka apana o Kaumakapili, Oahu, i hoike ia ma ka palapala a W. C. Achi, kakauia Aperila 1, 1886, a i kope ia ma ka Buke 98, aoao 173 me 174, nona ka ili he 72 anana.
2—O ka pahale e waiho la ma Ewa, Oahu, i haawiia ia Ana Momona, Jr. mai ia B. Kahalepouli aku, i hoikeia ma ka Buke 23, aoao 413, nona ka ili he 35 7-10 eka.
3—O ka akahi hapaha pahale o Nicholas Anna e waiho la ma Waiau, Ewa, Oahu, oia no ka pahale i haawiia ia Austin Phillip mai ka palapala aku a Salem P. Hanchett, i hoike ia ma ka Buke 4, aoaa 123, nona ka ili he 12 eka, 99 anana me 2 kapuai, ma ka palapala hooilina a Phillips ia Nicholas Anna, et al.
No na mea i koe, e ninau ae ia William O. Smith, Loio ma ke Kanawai.
PETER DALTON,
Malama Waiwai o ka mea i morakiia.
W. O. SMITH,
Loio o ka mea i morakiia.
Honolulu, Feb. 3, 1888. fy 4-4t