Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 12, 24 March 1888 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

Ka Kuc<i nana i hoikuuihi ka Onohi malamalama o ia l«i; k.i l'i i mj|anuia ouiwama o na kuahiv* > rn« rt.i kii.il-,.n0; lea nani iLina i hoomalnle Ilu ( i.uw.ii o na aiiiwahine a j«jii o F.ur>>(>a :» 1 eK.i lea lu»t.i .<!e u k»* ak>h.i " Ea Kaluni haliioiiio Wiliai 0 ka Hikina. Aoke Knonou Iwlknni o lta Makakila K kuu alii kuu hakts, okau mau mea a pau e makemake ai, oia auanei kau e hooko ai me ka hakalia ole, wahi a ua kanaka la. Ua pono, o hoi, wahi a ke kaikamahinealii. Ia wa i nalo aku ai ua pilikua nei a noho iho la lakou nei. Ia lakou e nanea ana, ku ana o ulili, a pane mai la. E kuu haku, eia mamua pttno nei o ko kakou alahele ke aupuni o ke kupua Lopina (iul.i, aole paha e'hala keia la e ike no kakou i na kuahiwi o ua aina la. I ka hala ana o kekahi mau hora, ua uei nakolo ae la ka lewa i ni leo ahiu o na kupua. O keia leo huro no na kupua ia o ke kaikamahinealii a me ko ke keikialii. 0 ke kumu o ko lakou uwawa ana, no ko lakou ike ana aku i na kuahiwi o ke aupuni o ke kupua I.opina Gula. 1 ka lohe ana o ua nnu alii nei, ua puiwa ae la laua. Oia no ka wa a ka ui Hiaralia i ku ae ai a lalau aku la i ke kau wahi kookoo e kau anr. mamua pono ona a kahea pakolu iho la oia. K ke kookoo kupua o ke kupua Monekela, e hai mai oe i ke ano e keia uwauwa ana a ko maua mau makaai nana. I ka hookuu ana iho o ka leo o ka ui. Ia wa no i oni ae ai ua wahi laau la a niniu ae la ou 1 na lima o ka Hiaralia a pane ae la oia, E na pua alii oiaio o ka lewa nei, o ke kumu o keia leo uwauwa o ko olua mau kanaka: Oia no ko lakou ike ana aku i ke kuahiwi o ke aupuni o ke kupua Lo pina Gula. Oia iho la ka mea i uwauwa al o ko olua mau kanaka e na alii. I ka lohe ana o na alii, ua emi pu iho la ka manao nmau o ke kamaaliiwahine. He inau minute mahope iho o keia nanea ana a laui, ua koi mai la ka ui Hiarali%i ke keiki.ilii e hele laua mawaho o ka malapua o ko laua halealii e holoholu ai Ua ae aku la ke keikialii, a oia no ka manawa i ku ae ai o ua mau ui nei a hele aku la laua mawaho o na mala pua kahi e holohnlo ai. E honi hoomau ana hoi laua i ka mōani aala mai o na pua like ole. Ma keia man hora a laua e luakaha nei i ke ala like ole o na pua o ko laun malapua, ua {xine aku la ke alii opio: O kou aupuni no keia i hanau ia ai ? Aole wahi a ka ut Hiamlia. 0 ko'u aina hanau, lie aupuni okea no ia. A o keia wahi aupuni, ua hana ia la mamuli o ka mani ko'u kupunakane e ,ntho mai la me ko kahu hanai ma ko laua lumi, a mai iaia mat i loaa mai ai keia aupuni. A ma kona mana no i kukulu ia ai keia halealii a kaua e hoonanea nei ī ko kaua mau la opiopio. Nolaila, « kuu aloha, pela iho la i loaa ai na mea a pau m.iluna o keii aina. 1 ka lohe ana o ke keikialii i keia mau olelo a ka ui Hiaralia. he mea nu hou ta il'iko o kona mau noonao a oia kana i pane mai ai: Ua akamai no ka noonoo ana a kou kupunakone i na mea a pau e pono ai o kou noho ana, ina no hoi peU ko u kahu hanai i hana ai ina no boi ua oi

a'<u ka j> >r.o !• »1. a *ie hoi e hihi, ua 'i!o rnua kc eo iaia nei, a me ko ianei knpunakane» a he noho hale aku nei keh mala'o o ko ianei rualu. laia nei e noonoo ana i keia naau o'.elo, ua heie mai la o Aekoahi a jane mai la: K kuu eia kakou ke kokoke aku nei liuna o na Kuahiwi o na aupuni hui o Lopin? Gula. Nolaila, e hoi oe e hoomakaukau i kou mau aahu kaua, no ka mea, aole i mao{>opo ka manawa e aku ai kakou me na kiai oke kupua Lopina (iula, alaila, ua loaa mua ka makaukau ia oe e pa!e aku ai i na pilikia e hiki maPana. Ika lohe ana oke keiki alii i keia mau olelo a kona kahu hanai, ua pane aku la oia: 0 kau mau mea a pau e hana no au me ka pololei. Ia manawa i huli hoi aku ai ua mau alii nei iloko o ka rumio ka halealii, a malaila laua i wehe ai na piii . O ke keiki alii hoi, ua hoi aku la oia no ka rumi kahi i waiho ai o kona inau kahiko Kaua.. laia i hiki aku ai, e noho mai ana no o Liona no ke kali ana i ka laua hanai. laia i ike mai ai, ua kunou mai la oia imua o kana hanai. A hookomō iho la i na pono kaua a pau o ke keikialii. 1 ka makaukau ami, ua puka niai la oia ma ka nimi hookipa a kali aku la i Hiaralia. Ia wa, ua puka mai la hoi ka ui Hiaralia me kona kahiko piha o ka oihana kaua a ku ana imua o kana niea i aloha ai. I ka nana aku i ua kaikamahine nei, he ku i ke anoano a me ke eehia. O kona kapa kila, ua omau ia me na pohaku kumukuai nui. E kau ana m.amua o kona umauma na hoku ehimana he kanalimakumamalua.

Ma kona jmhaka, e kaiew: ana kana pahikaua. A ma kona lima e paa ana oia i kekahi kookoo i hana ia mailoko mai o kalaau wilou. Ma kona lima hema, e paa ana oia 1 kekahi peahi. A ma kona kua e kau ana kekahi kakaka. Ma kona puhaka, e paa anake kumu o ka huipa o ke aupuni Madeira. Tuka mai la ua ui nei a hui iho la me kana mea i aloha ai, pane aku la oia: E kuu aloha, eia imua o kaua ka kaua mau niea kaua. Nolaila, e ninau aku ana au ia oe pe nei: He nui noanei ka mana o kau mau mea kaua ? Tela paha, wuhi a ke alii opio i pane ■aku ai. Aia paha na ke au o ka manawa e hoike mai. Ua bono no ka mea, o kau mau mea kaua, he oi aku o ka mana a me ka ika ikn. Aole no paha he kupua ma na wahi a pau o ka honua nei e hiki ke hoopio ia lakou. Ae ua pono, wahi a ke keiki alii i pa ne aku ai. He loaa ka hoi ia no ko kaua mau koo ikaika. Nolaila, e kuu makamaka a kuu aloha hoi o keia mua aku. 0 ko'u manao e hai aku ai ia oe oia kein. Ina kaua e halawai me ke kupua pina Gula, alaila, o ka ikaika o kau mau niea kaua ke hoohana mua. Ina e poinp ke kupua Lopina Gula i ka ikaika o kau mau mea kaua o ka pau no hoi ia o ko kaua luhL A ina aole e hiki i kau mau mea kaua ke hoopio ika ikaika o ke kupua Gub t alaila, hoomaha oe, owau hoi o kaua ke hcxto aku. A i nele no hoi e like me kou nele, oia iho la no hoi.. 1 ka lohe ana o ka m Hiiralij, ua ae mat la oia i na olelo a kana aloha. a ua pane aku la oia: Ua pono, āia a hiki mai ka nunawa oia hana. E ike auanei oe i na Uma hei o kau ui ika laweUwe ana i na mea kaua o na ano a pau. la laua no e kamailio nei, koaao ana o Aekoahī a me ke kupunakane oke kaimahine alii a pane mai la bua: Ena lii, e makauknu olua no olua iho, no ka mea. Ke kokoke mat nei na hora e halawai ai kakou me na kupua kiai oke kupua Lopina Gula.

Pane aku la ka 111 Hiaraiia i ka pane ana aku: Aole e kala i makaukau ai kau moopuna nei: E hoi olua e hoomakaukau i ko olua mau pono a me na poali kaua. Pane mai la o Aekoahi: Ua makaukau na mea a pau. Ia lakou nei no e papa olelo ana, ku ana ka alihikaua nui o na manu. Oia o aukuu. Pane mai la ua manu alihikaua nui la penei: Ua kokoke loa kakou i na kuahiwi o na uupuni hui o ke kupua Lopina GuUl A eiae he puali kaua nui ke nee mai nei. Nolaila, e makaukau oukou. Aole paha e h īla he hapalua hora, alaila, e h<x>naka ia no kekahi kaua hahana. I'ane aku la o Aekoahi i ka pane ana aku: O hoi a kou mau puali kaua. E kauoha aku oe i kou mahele e le le ae oukou i ka lewa he hapalua mile ke kowa mai a makou ae. A malaila oukoif e noho ai i na wa a pau. A i ko makou wa e halawai ai me na enemi. 0 ko oukou wa ia e kiloi iho ai i ka oukou mau mea make maluna 0 ka ene mi me ka pololei. 1 ka lohe ana o Aukuu i keia mau olelo a kona haku: Uahoi aku la oia a kauoha aku la i kona mau mahele e like me ke kauoha a Aekoahi. Ia wa, ua makaukau ae la na mea a pau. Mahope iho, ua paka aku la na alii opio a mawaho o ka nanai. Malaila lakou kahi 1 noho ai a pau loa. E nana ana lakou ina puali kaua 0

ka enemi i ka nee mai. Ia wa i kauoha a'<u ai ke keikialii ia ulili. E hele mai i nua t>na 110 ka mea 1 makemane ia. I ka hiki ina mai o ulili imua oke keikialii: L*a ninau aku la ke keikialii iaia j>enei: Aahea kahi i ku ai oka halepaahao o ka ehaeha ? Pane mai la o ulili 1 ka 'pana ana mai. E kuu haku, e nana i kela wahi e uhi paa ia mai la e ka ohu. A e aaki paa la ka pouli maluna pono iho. j A kakou hoi e ike aku la ika olapa mai o ka uwila. Aia malalo pono o ua wahi la kahi 1 ku ai o ua halepaahao pahaohao l\ nui wale. He wahi no hoi i piha i na mea make he nui. I ka lohe ponoana o ke keikialii i na olelo a ulili. Ua pane aku la oia i ke aliiwahine penei; E Hiralia, ka ui hoi nana i hoomalule ka puuwai o na keikikane he nui wale. E kauoha oe i ka poe nana e hookele nei i ko kakou aupuni. E hookele pololei 1 ke aupuni maluna pone o kahi a kela mea nui eleele kahi hoi aka uwila e lalama hele mai la iluna. Ua pono e kuu haku, wahl a ka ui Hiaralia Ia manawa 1 lalau ae ai ua ui nei i kekahi mau kanla e lewalewa ana ma ka nanai. la wa oia i kamailio aku ai maloko o ua kaula ia. E like me ka nu'eemake 0 ke alii opio. He manawa o'e ua 1011 ae ia ke alahele oke aupuni pahaohao no kahi a ka ohu e uhi paa tnai la. Ia lakou nei no e noho ana ma ka nanai me ka makaukau no ka wa e hooili kaua ai. la wa i ike aku at lakon iwaenakonu o ea hnina aouli. Oia hoi, he wahi kiko «ieele e nee mai aua tmua o lakeu. Me ka puahi nui e hele mai la ua wahi kiko nei. I ka īke ana o ke keiki alii i keia mea. Ua pane aku ia oia t kom makua hanai: E Aekoahi, wahi aua keīkīalii la i pane aku ai. Heaha ia keia mea e nee mai nei imua o kakoo. (Aōli i