Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 13, 31 March 1888 — Page 3
This text was transcribed by: | Randson |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Kela me Keia.
He $500 ka makana a ka Ilamuku no ka hopu ana i ka mea a mau mea paha @ i pepehi ka Pake ma Kulaokahua, @ Alanui Beritania, a i ole, na ka hoike @ aku paha me na lono e loaa pono @ ka mea pepehi kanaka.
I ka Poakahi nei, Maraki 26, i piha i ke 62 o na makahiki o W.H. Feleba, Kapena Nui eleu momona o ka oihana @. E ola loihi oe a hiki i ka hookahi haneri o kou mau makahiki.
Ma na lono mai Hawaii mai, ke @ o Maunakea me Maunaloa i ko laua mau papale kapu keokeo o ka hau.
He papaaina hoomanao ka i malama ma ka Halealii Iolani i ka Poakahi @ ka la 18 o na makahiki hanau o ke Keiki Alii Kalanianaole.
He @ hookuku ka na Puali D @ o ka Honolulu Raifela ma kahi @ mawaho o Pawaa i keia la.
He heihei waapa ko keia ahiahi, ma waena o kekahi mau waapa elua o ka @ Myrtle.
Ua hop@ ia kekahi Pake i la Sabati i @, no ka uhaki i ke Kanawai e pili ana i ka maluhia o ka la Sabati he ku@ puaa.
i ka la Sabati nei i huli hoi mai ai ka mokukaua Vandalia, mai kana huakai @ nei no elua pule i na mokupuni o Maui me Hawaii.
Ma ka hora 10 43 a. m. o ka Poaha @, aole he wahi i a hou o ka Makeke. @e mu ka hana a kekahi mau kanaka, @ mama ka kekahi. a o ka nunui J. Kaulahea, e himeni ana i ke mele haipule, oiai na io Kamano e ula ana @ o kona alo.
E malama ia ana ka halawai o ka Aha Euanelio o ka mokupuni o Maui. ma ka luakini Kaahumanu o Wailuku, e hiki aku i ka Poalua hope o keia mahina ae o Aperila
ua loha mai makou e hoi aku ana o H. Mahoe o Kilauea, Kauai, i kahu o ka Ekalesia o Koloa. ma kahi o ke kahu S. U. Kapahi e waiho la me ka waliwali.
Ma ke kakahiaka nui o ke Sabati i hala, ma kona wahi noho ma ke awawa Nuuanu, ua hanu ae la o Kauka Ed. Opemana i kona aho hope loa iloko o makahiki he 75 o kona ola ana. Ua hiki mai oia i Hawaii nei i ka makahi 1847, a mai ia manawa mai a hiki i kona make ana aku la kona noho ana i Hawaii nei.
He hokuku kinipopo peku wawae ka @ Kula Kapunahou me Kamehameha ka Poaono nei ma ke kahua kinipopo a Makiki. Na kamalii o Kapunahou @ eo o ka la. mahalo nui no ko oukou eleu ma ia ano hana.
Ma Koula i ka Poakahi nei, ua make aku la o Kapena Jno. Hamauku, o ka pualikoa Kiai Ponoi o ka Moi. I ka apopo, e hoolewa ia aku ai kona ki @ no kahi hoomaha mau loa o ke kakahiaka.
Inehinei ka la i kau ia ai o Kristo iluna o ke kea. he Poalima Maikai.
I keia Poalua ae e ku mai ai ka mokuahi Australia mai Kapalakiko mai, a maluna mai ona e lohe ia mai ai na lono @ o ka hikina.
Lehulehu na hihia o keia kau o Aperila a o Lanakanawai Dole ana ke kahu o ka Aha. I keia Poakahi ae e hoomaka ai ka wehe ana o ke Iure.
Ke ma loa mai nei ka poe hoomaa i na kinipopo i keia mau la. O ko ka manawa Vanadalia mau keiki kekahi e hoomaamaa mau nei no ka hookuku @ ka hui Honolulu.
Ua piha ka ekolu tausani dala no ka oku kolo Eleu, no na mahina ekolu i ala ae nei. Pokeokeo.
Apopo ka la eepa, Aperila 1, E hele mai i ka pule i hoeepa ole ia oukou.
Ma ka auwina la o nehinei i halulu mai ai ka mahimahi o Kona.
Ua haawi hou ae kekahi Hui Pake o Honolulu nei he $100 makana i ka mea ana e hopu, a e noike mai paha i ka @ea nana i pepehi o Kok Yuk.
I ka la 10 o keia mahina ae o Aperila e pau ai ka laikini kuai opiuma o Chung Lung.
Apopo e ku mai ai na mokuahi holo @ aina o kakou mai Hawaii a me Kauai.
I keia Poaono ae ka la heihei mawa na o na hoa o ka Hui heihei waapa Matele.
Ua nalowale loa aku nei ka mai sanola poki ma Kapalakiko i keia manawa, a e noa paha auanei ka hoomalu ia @ na ohua i ka wa e ku mai ai na mokuuahi mai Kapalakiko mai.
I keia Poakahi ae e holo kaapuni aku ai ka mokuahi Bihopa ma kana huakai kaapuni mahina i ka mokupuni o Oahu nei.
Eia kekahi mau keiki Hawaii o J. H. Bolster me M Solomon ke pai nei i ka Buke moolelo o ka Ui o Paliuli Laieikawai, ka mea nona ka oleloia, ka wahine o ka hula, a o ka ipo hoomahie a na ui o Kauai. He tausani na aoao a paa i ke pai a.
I ka Poalua nei ka haalele ana aku o ka mokuahi @ ia Kapalakiko no keia @, a i keia Poalua ae e hiki mai ai
Ma ke kakahiaka nui Poalima iho nei. Mai @ ma Kapalama Honolulu, Oahu, ua hanau mai na Mr. A@ me Mrs. Kema, he opuu rose @ haha, he kaikamahine, me ke ola kino maikai a hiki i keia la.
Ua lauahea ae ka lono ma na alanui i ka I'oa'ua nei, ua hoole ia na Kuhina e ka Ahakukamalu, ma o kekahi olelo hooholo noi dala a lakou i waiho aku ai imua o ka halawai ana o ia aha.
E lawe ia aku ana ka mea wawahi pohaku o ke Aupuni no Hilo, ma ke Kinau o keia pule ae. Oiai hoi e kaupaona ia ana iluna o ka mea kaupaona o ka Hui Mokuahi Holo Pili Aina i ka Poalua nei, ua haule pu iho la ma kahi kaupaona mamu'i o ke kaumaha loa a haki aku la ka paona
I ka auina la Poalua i ku mai ai ka moku Amerika Mystic Belle, iloko o 116 la holo mai Nu Ioka mai. Ua halawai oia me ka moku lawe eemoku Pukiki Thomas Bell mawaho aku o Lae Hao, a me ka moku Deutschland, a ua nele oia me kona mau kia a he mau kia kai kona
NA MATERIA MEA HOU O KE KAI HAWANAWANA.
Ka Nupepa KUOKOA. Aloha oe.
Ka okoa nona iho.
Ma ka la 23 o Maraki nei, ua huki kaokoa ae la kekahi Hawaii oiaio, oia o S. K. Mailoha, i hale inu ti nona ponoi iho, ua hele mai na makamaka a ua ai a ua lawa.
O ka keia makaponi wale no e puana ae ai, e haawiia keia Hawaii oiaio i na haawina pomaikai a pau oiai oia e hookele ana ma na ano hana i maa mau i na keiki o Kina.
Kauoha e hoopau
Nui ka olelo ana a me ka namunamu o na makua mea keiki o Kaalaeawai, Kawaihae uka, no kekahi lono lauahea wale mai, me he la he oiaio paha, e hoopau ae i ka noho kumu kula aupuni ana o E. D. Kalua a e hoonoho ae ia Sam. R. Keola ma ia kulana.
ina he lono oiaio loa ia, alaila, me he la e noho mana ae ana ia makamaka opio ma ia kihapai hoonaauao, a eia wale no ka leo poloai a keia makapeni e haawi ia mai ka ikaika a me ka holo mua o ia hana mai ka haku mai.
Okalakala heu panini na hoahanau.
Ma ke Sabati iho nei Maraki 18, ua ku ae kekahi hapa o na hoahanau o ka Ekalesia o Kohala-hema, a kue aku la i ka noho kahu ana o Rev. S. C. Luhiau he hana e mau ole ai ka Ekalesia.
Ua ae kekahi hapa, a ua hoole hoi kekahi hapa.
Ma keia hooponopono ana, o Rev. S. W. Kekuewa ke Kahu nana i hooponopono.
Eia nae, ma keia hana ana, aohe no i holopono, ua waiho hou i ka hooponopono ana a noho ka ahahui euanel'o o ka mokupuni o Hawaii ma Waimea i ka malama o Sepatemaba.
Me ka welina i ka Lunahooponopono o ke KUOKOA a me na keiki ulele hua kepau o ka P. P. Co.,
Kou oiaio.
Jhos. S. K. Nakanelua Jr.
Kawaihae, hawaii, Maraki 13, 1888.
NO KAUPO
Ka Nupepa KUOKOA; Aloha oe.
E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho ma kahi kaawale o kau pepa i na mea hou o kaupo nei oia keia, ma ka Mahina o Feberuali; ua loku maila na pakaua o kulanihakoi aua ku maoli no i ka poino oia mai ka palena o Keehuaia a ka haka i ke alapii a ka Opae ua hoomaka ka ua no 3 la ana kohu pono ole ke alanui e waiho nei mawaena o Kaupo nei; aua kupilikii na mea e hele ana no Wailuku ma no ka ino maoli o ke alanui ke hele ala na maka wai o mauna malie i ka pehia e na kulu pakaua o ka lani a ke hue ia maila na piha a moewai o uka o ke kahawai kaulana o kuu aina a ua haalele i kona palena mau, ua hu a ua hanini mawaho o ka palena kupono.
Ke hele aku a nana i na hana a ka wai, ua ku maoli no i ka manaonao, he ino a he kohu pono ole ke nana aku, he mea makaikai nui ia ia e na kupa o ka aina.
Hanau kupanaha
Ma ka la 21 o Moraki nei, ua hanau mai la kekahi kumulau puaa nana na keiki puaa he ewalu ka nui, aia i ka ewalu o na keiki a ua puaa nei, kekahi puaa kupanaha a penei kona moolelo:
Aia ma kona hope he ope'a wahine, a malalo iho hoi o ia ope'a, he ope'a o ke kane a me na ipu pakaka, a he @ele loa kona hope i ka laau a ke Kuokalani.
Kupanaha na hana a ke Akua i kona haawi ana mai i na mea kupanaha i na holoholona.
Me ka mahalo i na keiki o ka ha'epai P. P. Co., ko'u welina. Aloha oukou a pau.
S. W. Kupau.
Kumunui. Kaupo.
NA MAKAI KIU
Amerika a me Europa.
HE HUI POWA NUI MA FARANI-KA
IKE A KA MAKAI KIU FARANI
DUMEYLARD.
NO KA pau ana o keia poe i ka puhee, maopopo lea iho la ia'u o lakou ka'u e huli nei, a i kumu e maopopo ai ko lakou wahi o ka hele ana aku. hoouna aku la au i ka lono ma o a maanei ma na alanui e holo aku ana mai loko aku o Caen.
Loaa hou iho la ia'u kekahi lono mai na makai kiu mai elua o ke kulanakauhale o Tours no Kaiser, ka hoapili o Block, ua holo aku oia mai Tours aku i ka po a'u i hopu ai i ka wahine a Block, oia ka po o ka la 30 o Okatoba.
O ka noho ana o keia poe a pau i mahuka aku la, he noho kaawale ma o a maanei, koe o Kaiser me Block he mau wahine manuahi ka lakou a pau, a o kekahi o lakou ua loaa na keiki. he hui malu keia pae ma kela a me keia wahi a lakou e noho ai, a ke hui lakou paa na puka, hoopahaohao ia mai la na poe e hoomakakiu aku ana, a o ke ano olelo i lohe ia ai lakou e kamailio ana ma Caen ka lakou ano olelo e kamailio mau ai.
Ma ka po o ka la 31 o Okatoba, ka po mahope iho o kuu hopu ana i ka wahine a Block, ma Poiteirs, i ka wa i ku mai ai ke kaaahi malaila mai Parisa mai, ua ike ia kekahi kanaka me kana wahine a me ke keiki i ka ee ana iho mailuna iho o ke kaaahi a noho malaila. O keila kanaka i olelo ia ae la me kana wahine a me ke keiki, he mau ohua lakou o ka papa ekahi: e hiki ke holo a hiki loa aku i kahi i kapaia o Angouleme, eia nae, i ko lakou hiki ana mai ma Poiteirs, ua noho koke iho la lakou malaila, a o na ukana a lakou i lawe mai ai he umi mau pahu.
Ma kekahi hale hookipa, ua hoolimalima aku la ke kane i wahi no lakou e moe ai, eia nae aole i loaa iaia ka moe ana, a ke hoomaopopo ia aku ma kona ano me he la aohe lana malie o kona manao, a ua ike ia no hoi ia e hoopaapaa ana me ka wahine ana i holo pu ma!- ma ka olelo Geremania keia hoopaapaa ana a laua. He paila pepa na laua no i lawe mai ua hue ia ae la a nana ia, a o ka hapanui ua kiola ia iloko o ke ahi. Mahope koke iho o keia, haalele koke iho la lakou i kahi a lakou i hoolimalima iho la me ka moe ole ia, a hoi wawae hou aku la ma ke ala a lakou i holo mai ai mai Parisa mai, no kahi hookio ma Chassenuil, he ewalu mile ka loa, a malaila kuai hou aku la i mau palapala holo kaaahi no ke kau wahi okoa aku, oia kahi i kapaia o Chatellerault.
He mau hana ano e loa keia i ike ia ae la no keia kanaka. He elua mau makai kiu, i ko laua hoea ana mai ma Poiteirs a lohe no keia mau mea, kau koke aku la laua maluna o ke kaaahi a holo aku la no Chassenuil, kahi a ua kanaka nei nana na hana ano e i ike ia ae la ma Poiteirs, me ka wahine a me ke keiki, i hele wawae aku ai. I ko laua hoea ana aku malaila, kuhikuhi ia mai la ia laua ua kanaka nei e ka wahine a me ke keiki, oiai lakou e ee hou aku ana iluna o ke kaaahi. Ike hoi neia mau makai ia mea a kau pu aku la, a no ka lawa ole o na rumi o kahi a ua kanaka nei me ka wahine a me ke keiki i kau aku ai, he hookahi wale no makai kiu, nona ka inoa o Rouge, i hui pu aku me lakou ma ke keena kaa hookahi, a o ke kokoolua iho he keena kaa okoa aku kona o ka holo pu ana.
Oiai lakou ma ke alahele no kahi i kapaia o Clou, hoohuoi aku la ua makai nei no ka palapala hookuu* o kona mau hoa e holo pu nei, a hoike ia mai la oia i kekahi palapala e ke kane i kulike na huaolelo a me ka inoa me na mea i kakau ia ma ka papa inoa a Mrs. Biard-o ka inoa e kau ana maluna o ua palapala nei oia o Chemite, a oia inoa hookahi no hoi kai ike ia ma ka papa inoa o kahi o Mrs. Biard i hoakaka mua ia.
I ka ike ana o ka Makai Kiu Rouge i keia palapal, o kona ike pu ana no ia i kekahi o na kauaka nana i pepehi o Mr. Pechard. I ke komo ana iho paha o ka noonoo iloko o ua kanaka nei he makai kia keia e hoohuoi aku nei iaia no kona palapala hookuu, hookomo koke iho la ia i kona lima iloko o ka pakeke o kona kuka loihi e komo ana, aka, o ka makai kiu i keia wa, i ka ike ana aku la i ka hana a ua kanaka nei pela, whe ae la oia i kana pu panapana a kau aku la imua ona, me ke kauoha pu aku iaia e noho malie loa, a pela lakou i holo aku ai a hiki ma Clou.
*Palapala Hookuu, he palapala i kakauinoa ia e ka Lunakanawai Kiekie o kekahi okana aina no ka ae ana aku i kela a me kela e ake ana e kaahele e hele kaahele aku.
I ka hoea ana malaila, o ke kokoolua o ka Makai Eu Rouge, ka mea i loaa ole kahi e noo pu ai laua me ka hui pu ana me kekolohe, halawai mai la oia me Rouge a hopu aku la i ua kanaka nei i ike ae la o Chemite ka inoa mamuli o na olelo a ka palapala hookuu e paa ia na e ua kanaka nei. I ko laua huli aa aku i kona mau pakeke, ua loaa ku la iloko o ka pakeke a ua kanak nei i nanao iho ai ka lima i kona @ i noonoo iho ai he makai kiu keia e hoohuoi aku nei no kona palapala hokuu, he hookahi pu panapana waha la ua hoopiha ia me na poka nunui, he hookahi pahi i hookala ia a oia me he la o ka holoi ia ana iho no ia he mau la pokole mamua iho me ke one; he hookahi pahu i piha i na paula, poka, a me ke kukaepele pu, ie wahi buke lawe pakeke me na da. pepa o loko eiwa, he 100 dala Farani (francs) ka waiwai o ka pepa hookahi, e wili puaa, he kukui ihoiho, he uwati gula, a he hookahi eke dala me $120 Farani o maloko.
Oiai na makai ehuii ana, hoohaule iho la ua Chemite nei i kekahi poki tini, a i ka wehe a ana ae, loaa aku la kekahi palapala hookuu i hana kolohe ia, me ke sila hoopunipuni o ka Lunakanawai Kiekie o ke kulanakauhale o Bollwillers : kau ana maluna, a o ka wahine hoi, le palapala hookuu okoa no kana, ma ka inoa Gremie-Mayer e kau ana naluna. I ka ike ia ona o keia mau mea, kauoha ia aku la na pahu he umi, oia na ukana a ua mau mea nei, e hoopaa ma Angouleme, kahi i hoouna mua a aku ai
I ka paa ana o keia mau mea a pau i keia mau makai, hoouna aku la au ia laua oiai au ma ke kulanakauhale o Tours, i kekahi mau kuhikuhi e ae, a mamuli o keia, ua loaa koke iho la i na makai keia mau hooiaio ana, oia hoi o ka mea i kapaia o Chemite a me ka mea i kapaia o Gremie-Mayer, he hookahi no ia kanaka malalo o keia mau inoa elua, a o ua kanaka la, oia no keia i paa iho la i ka hopu ia.
(Aole i pau.)
HOALOHALOHA NO AHOLO.
Ia Mrs. Lilia K. Aholo, Alohe:-
Mamuli o ka lono kaumaha i loaa mai ia makou, ua oluolu i ka Mea Mana Loa ma ka Lani, ka lawe ana aku i ka uhane o Hon, L. Aholo ma ka la 16 Mr. 1888.
Nolaila e hooholoia:
Hooholoia:-O makou o ka Ahahui Kula Sabati o Maui Komohana, a ma o ko makou komite la, a ke komo pu aku nei makou me oe, a me ka ohana a pau iloko o ke kaumaha a me ka luuluu paumako, no kona haalele ana iho ia oe, a me na keiki a me ka ohana e noho u ma keia ao.
Hooholoia:-Ke nonoi ae nei ka makou pule i ke Akua Kahi Kolu ma ka lani e hoomama mai i kou naau luuluu.
A he oiaio ka mea i oleloia; "Nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku, E hoomaikai ia ke Akua."
A. Pali,
D. K. Kamohai,
S. K. Kalaikini,
m. Makalua,
J. A. Kaukau,
J. Hoopii.
NA KOHOKOHO O KA PAPA OLA.
E like me ka hoolaha a ka Papa Ola e hoolawa aku i ke kahua mai lepera o Kalawao me na bipi wahine, ua loaa ae ma ke keena o ka Papa Ola na kohokoho like ole a ka poe koho, me ka lilo ana o ka aelike ia Hon. S. Parker ka hoolako ana aku i keia heluna i ke kahua hepera. O keia mau huahelu malalo iho na kumukuai o ke koho ana.
Kahua hanai holoholona o Molokai, ma o R. W Meyer la; ma Kaunakakai, $14.50; ma kalapapa, $17.50.
J. McColgan; ma Kamalo, $15.00; ma Kalaupapa, $20.00.
John Ross; ma Honolulu, $15.00; ma Kalaupapa, $20.00.
E. Jones; ma Kaanapali, $12.00, ma Kalaupapa, $14.00.
A. F. Judd, ma Honolulu, $20.00.
S' Parker, ma Kawaihae, $9.00; ma Kalaupapa, $13.00.
C. Brewer & Co., ma Kahului, $11.90
James Gay, Papa . ma Honolulu, $20.00; ma Kalaupapa, $23.00. Papa 2, ma Honolulu, $16.50; ma Kalaupapa; $0.00. Papa 3, ma Honolulu, $14.50; ma Kalaupapa, $18.00.
NA MEA HOU O MAUI.
E ka Nupepa KUOKOA, Aloha oe:
Ma ka malama o Maraki nei, ma ka la 10, ua hopu ia o Akina pake no ke kuai waiona me ka laikini ole, na ko makou alii makai.
Na J. Kapohakimohewa i hopu, a ua hoopaa ia na lima me ka hao.
Ua lawe ia aku keia pake no Wailuku e hookolokolo ia ai, a ua hoopai ia he $203.
Ua nui no ka manawa o ko makou alii makai i hooikaika ai i keia pake e hopu, aka, no ka loaa ole o na hoike kupono ua hakalia a hiki i ka manawa i hopu ia ai.
Ua nui no hoi ka manawa o keia pake i kuai ai i ka waiona me ka Lukini ole.
O ke kumukuai o ka omole gini, he $1.50.
Aole pela ma na hale laikini. he $1.00 no.
Ua pono ole ka hana a keia pake, loaa iho la nae hoi keia hoopukapuka i na dala i hai ia ae la maluna.
Hala ia kupa o ka aina,
Ma ka la 14 o Maraki nei, ua ha'a aku ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, oia o Mr. Kaaahu kekahi kamaaina o Honuaula nei ma kona wahi noho ma Kanahena.
Ua haalele iho ia he mau keiki a he mau moopuna a me ka ohana e kanikau ana nona.
Ua hala mua aku kona koolua no keia ala hookahi.
ua hoomailo ka mai i kona kino no elua makahiki a oi a hala wale aku la no.
No ka ohana ka'u aloha ka nele i ka makua ole.
No ka maopopo ole o kona mau makahiki a me kona wahi i hanau ai ua haule ia.
Hoomaemae ia na alanui o makou nei.
Ke hoomaemae ia nei na alanui o makou nei i keia mau la malalo o ka hookele ana a John Kukahiko.
E aho iki ae la nae hoi ia pau kau mau wahi pohaku i ke kiola ia ma na kulakula a hoopiha pu iho la ma na alualaua a ka wai nui i kuehu iho nei.
Aole hoi e nau na huila kaa bipi a lakou nei ma ae, a me na kapuai hao lio o makou i ka hemohemo.
He 60 dala ka uku hoolimalima o na kanaka na lakou e hana nei ke alanui e Ulupalakua, mai Ulupalakua aku a hiki i Kamaole he 60 dala.
Ua lohe ka mea kakau, he 600 dala i hooholo ia e na Komisina alanui no keia alanui.
Malia nae paha no na alanui a pau o Honuaula nei, ina hoi pela ka oiaio ua hiki.
Ina aole pela ua pono ole keia mau hana, aka, e kali aku kakou, no ka mea, aole i pau na alanui i ka hana ia.
He ma'u wahi mea hou ia o kuaaina nei.
Me ka Lunahooponopono ko'u welina a kamau iki aku hoi keia wahi wilina i na keiki ulele hua metala.
Me ka Mahalo.
D. H. K. Kauanaulu.
Honuaula, Maraki 24, 1888
HALAWAI EUANELIO.
Ma ka Poalua hope loa o Aperila ae e noho ai ka Aha Lunakahiko o Maui, ma ka luakini Kaahumanu, ma Wailuku.
Ke kau leo la aku nei na kahu ekalesia a me ko lakou mau kahu e akoakoa nui mai.
Pela no hoi na lunakahiko o na ekalesia kahu ole, no lakou na inoa malalo iho:
Lanai, Honokokohau, Kaupo, Kipahulu a me Haiku.
E hele mai i maopopo ke ano o ka noho aha o na ohua o Kristo, me ua ohua e noho ana no lakou iho, i noonoo pono ia ko Karisto aupuni ma ka honua nei.
Ke kauoha pu ia aku nei e hoomakaukau na lunakahiko a pau i mau hoike kihapai no na ekalesia e hoike mai i na mea oiaio a pau. Oia na kumu holopono a me na alalai e holopono ole ai.
E makaala i keia. O. NAWAHINE.
Kakanolelo o ka Aha Lunakahiko o Maui. Waihee, Mar. 22, 1888.
MAKE HIKIWAWE
E ke KUOKOA e, Aloha Nui:-
E oluolu mai oe e lawe aku a hookomo iho ma kou wahi mea hou nona ke poo e kau keha ae la maluna.
Eia ma Halaula nei he kanaka ua make hikiwawe ma ka Poalua nei o keia mahina.
O Luka ka inoa o keia kanaka, a no ka Hui o Halula.
Aole i ike ia ke kumu o kona make hikiwawe aaa, no ka mea, ua hele kana wahine o Haupu i ka hana a ko laua makua o C. A. Chapin, luna nui o ka hui o Kuke ma, a oia wale no ko ka hale ia la.
Iaia no nae e noho hookahi ana, ua pani mai no oia i ka puka a paa, oiai, ua hookuu mai ka haku iaia no kona omaimai.
I ka lawe ana aku o Lumaawe w. i ka Luka ma eke ai a mawaho o ka lanai o ka hale, e paa mai ana no ko laua puka.
Kahea aku la keia, e Luka ma e, eia ka olua ai.
Aole nae he pane ia mai, a hele aku la keia a ma kekahi rumi e ae e piha ia ana e na wahine.
Ia manawa o koia nei pii aku la no ia a hiki i ka halekuai.
Mahope iho hoi mai la keia a hiki mawaho o ka rumi ana i hea mua ai, a hea hou aku la no keia no ka elua o ka manawa, aohe no he wahi mea a pane ia mai:
No ka pane ole ia mai. pii aku la keia ma ka lanai a hele aku la a wehe i ka puka.
I ka hemo ana o ka puka. ike aku la keia i ua Luka la o hilinai ana ma ka aoao o ka puka ui make loa.
I koia nei ike ana ua make o Luka, hai koke aku la keia i ka lono i na wahine e noho ana ma kekahi rumi okoa aku.
I ko lakou lohe ana ua akoakoa koke mai la lakou a pau, a i ka nana pono ia ana aku ua make io no.
Ua manao wale ia o ke kumu o keia make hikiwawe ana. ma o ka loaa ana iaia o kekahi mai kuhewa.
O ka nui o kona mau makahiki ma keia ola ana he 34 a oi.
Ua hanau ia oia ma Waipio, hawaii i ka makahiki 1853.
Nou ko'u aloha e ka lunahooponopono, e me na keiki oniu hua metala ko'u welina. J. K. MOEALOAA.
EWALU MAHINA I MOKU AHINA
E ka Nupepa KUOKOA; Aloha oe.
No ka loaa ana ia'u he ukana e hooili aku ai ma kou oneki; a nau hoi e ahai aku i ka la hiki a me ka la komo, i ike ai kuu lahui i ka noho ana o na mai ma keia aina malihini.
Oiai, ma ka la 30 o Iune 1888, haalele aku la au i kuu aina hanau, a kau mai la ma ka mokuahi Likelike no ka pa mai o Kakaako, a ma ka la 18 o Iulai haalele ia laila a kau mai la ma ka mokuahi Lehua.
La 19, hora 8, hekau ana i ke awa o Kalaupapa, a ike aku la i ka waiho mai o ka aina, a i ke ku mai o na hale, a ike pu ia aku la no hoi na hale i ka lehau mai ia uka o ka uwapo.
Alaila hoomanao ae la hoi au i keia wahi hooheno:
Akahi hoi au a ike
I ka uluwehi o Kalupapa
Ua kohu auna manu
I ke one kahoholo i ke alialia.
Ia'u i kau mai ai iuka nei, ua hui aloha pu iho la me na hoa o ka holoholo ana i ka aina hanau, no ka manawa, a kamoe loa aku la i ke alahele no Kalawao.
Oia hoi kahi o ko'u hanau mua i noho ai, malalo o ke pailaka ana a Kama ka Kaaipahu.
Iloko o na la o ko'u noho ana mai i keia aina malihini, ua ike a hoomaopopo kou mea kakau o ka noho ana o na mai ma keia mau panalaau, ua maemae a kupono maoli no mamua o ka noho ana i ka aina hanau a wahi e ae, a pela no me Kakaako, ua like ia wahi ia'u. me ka pa hoomoe bipi liilii.
Aole pela o Kalawao nei ka hele i ka loa me ka laula ka launa aku a launa mai ka ike mau i na mea hou, me he hoiwa ana la a ka manu aloha.
Aole pela ma na wahi okoa, he pio maopopo a he makau ia kakou kanaka, he ahiu ke ike mai, maanei he laka loa. me he la ua pepe i ka wai o Niulii.
Aole hoi oia wale, o ka malama ana hoi kekahi a ke aupuni, oia ka mea nana i hooi palua a pakolu i ko'u mahalo. Huuwau.
Aole i pau.
HOOLAHA HOU.
OLELO HOOLAHA
E noho ana wau ma Queen Ema hale, ma ke Keena malalo me ka makaukau e halawai me na kanaka Hawaii ma ka POAKAHI. a me ka POAHA mai ka hora 9 a. m. a hiki i ka hora p. m. o kela a me keia pule.
MARY E. GREEN.
HOOLAHA HUI.
Ma keia, ke hoolaha ia aku nei na poe kuleana o ka hui Kohala Telephone Company, e like me ke kuhikuhi o ka pauku 10 o na kanawai o ka hui, no na auhau i koe e uku ai iloko o na pule eha mahope iho o keia hoolaha ana, a i ole e hookaa ia, e kuai ia no ma ke kudala akea, a o na pomaikai e loaa mai ana, e hoi hoi ia no ia no ka hookaa ana i na auhau.
W. J. BRODIE,
Kakauolelo o Kohala Telephone.
2174-4t
HOOLAHA HUI.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei, o ka Hui Hawaiian Mercantile COmpany, i hoopuka ia e ke Kuhina Kalaiaina ko lakou palapa hoohui, ua koho ia na luna nui o ka hui no keia makahiki e pau ana i ka malama o Iune, 1888 penei:
James Renton Peresidena
H. P. Wood Luna hoohana me Puuku
R. Wallace Kakauolelo
E. C. Bond Luna Hooia
Robert Hale me E. C. Bond M. D Na Lunahooponopono
R. WALLACE,
Kakauolelo,
Kohala, Maraki 3, 1888.
2174-2t
HOOLAHA.
He kudala hoolimalima ma ke keena kudala o Lewis J. Levey, kihi o alanui Papu me Moiwahine, Honolulu, Oahu.
Ma kekahi mana kauoha a ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pa Aina, i kakauia ma ka la 20 o Maraki, 1888, e kuai kudala aku no ka mea nona ka inoa malalo nei ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie, ma ka hora 10 kakahiaka o ka POALIMA, APERILA 13, 1888, he hoolimalima na K. Kawahine ia Chow Wa (Pake), i kakauia i Aperila 14, 1884, he apana aina ma Paiwa, Honolulu, a ke noho ia nei no e Chow Wa. He eono makahiki ka hoolimalima e hoomaka ana mai Mei 1, 1880.
Kuike ke Kuai,
CHUNG FAT.
Mea Moraki
No na mea i koe, e ninau ia M. Thompson, Loio o ka mea moraki.
2174-3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. ma ka hana o ka waiwai o Luther Aholo o Lahaina, Maui i make kauoha ole.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Lilia Aholo, wahine a ka mea i make, e hoike ana ua make kauoha ole o Luther Aho lo ma Honolulu, i ka la 16 o Marai 1888, a e noi ana e hoopukaia ka palapaia hookohu lunahoopono waiwai iaia.
Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 16 APERILA, 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka hale hookolokolo ma Aliiolani hale, Honolulu, a ma ia mana wa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike i ke kumu ina he kumu oia io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A e hoolahaia ia mea ma ka olelo Hawaii e ekolu manawa maloko o ke KUOKOA, he nupepa puka hebedoma ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Maraki 24 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
2174-3t Hope Kakauolelo.
FRANK GERTZ,
UA WEHE AE NEI AU I NA KAHIKO AULII O NA
Kamaa o na Ano a Pau
No na Wahine, ua Kane a me na Keiki i wae pono ia e Mr. Gertz iloko o Amerika
-o-
HE OLUOLU KE KUMUKUAI MA KE KU IKE
-o-
E loaa mau mai ana na waiwai ma na mokuahi a pau.
me 31-tfn
Pahu Hale Leta 331. Bele Telpone 274-
KA AGENA OIHANA HAWAII.
No. 68 ALANUI PAPU KIHI O ALANUI KALEPA, HONOLULU, H. I.
HE AGENA OIHANA. A ME AGENA OHI DALA NO NA BILA A PAU.
KEENA OIHANA.
Na Waiwai paa-kuai a hoolilo aku, a me auhau uku ana.
Na Hale hoolimalima, Rumi, Keena, Aina e hoolimalima, a aelike e ohi i na uku hoolimalima o na ano a pau.
Na Moraki e ae ia ma na ano waiwai a pau.
Na Pepa kuleana aina, e kaku e hooponopono ia me na Pepa a pau e pili ana ma ke kanawai.
Kope a me ka Unuhiolelo ma na olelo a pau iloko o keia aupuni.
Na Panihakahaka ola, Hale, a me na waiwai o na ano a pau i na Ahahui Panihakahaka helu ekahi.
Na Malama ana i na Buke a me ka hooponopono ana.
E haawi ia no ka mikiala no na Ohi aie ana.
Na Gula, Kala me na Bila kikoo dala, kuai a hoolilo.
Na Hooponopono Hale Dute e pili ana i na waiwai mai ko na aina e mai.
Na Ukana o kela a me keia ano, e kuai a hoolilo aku.
Na Kauoha o na Mokupuni, e hooko ia no me ka eleu.
O na hana a pau a na makamaka e haawi mai ana no ka hooko aku i ke kauoha, e hooko ia no me ka eleu a me ka mikiala.
Agena Oihana Hawaii.
2170 1yr. Mar. 3.