Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 13, 31 March 1888 — HE MOOLELO NO Lonoikauakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani. Ke Alii Nui o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Lonoikauakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii.

[kakau ia no ka k;pepa kuokoa. j HE !aku i na meaa pau. aohe mea koe. Aka i kela manaw: ua hoopihaia ke anaina holookoa o na makaai.iana me ke aloha kulipolipo. No ka mea, he wapokole e kaawale aku ai ke aiii o Hawaii mai ko lakou a)o aku. Oia ko lakou mea ioi aku ai o ke aloha. No'aila. ua haawi a< la o Lonoikahiki i kona aloha a nui ioa i kona mau makaainana a me Kakuhihewa ke alii o Oahu. A mahope ua lele aka la ia e muki i kana keiki hookama, i na hoe waa, a peia ia Hauna. A kau aku la ke alii nona keia moolelo maluna o kona waa, a hoomaka aku la e hoe i kona waa, a hoonee aku la imua ka ihu o kona waa no kona ala moana.

I He manawa ia ana makaamana e | nohoalii ana ka eehia, ka walohia, a me ke aloha ehaeha o ka naau. A he oi loa aku ke aloha kuponli iloko o ka naau o kona mau makaainana ponoi. v i. „ u„u i.~ v M -w: a hala aku la mawaho o kuaau, a hiki i ka pau ana aku o ka ike ana a na maka o na kanaka i ka waa o ua alii la o Hawaii Ia manawa i huli hoi aku ai na kakanaka ma ko lakou mau hale ponoi iho. A ua huli hoi aku la no hoi ke alii o Kakuhiheua a me ke kahu o ke alii o Hawaii, a me na hoe waa, a me Hokuula ma ka hale oke alii o Oahu oia o Kakuhihewa. Malaila e hoohuli pololei ae ke alahele oka kakou moolelo mahope o ke alii nona ka moolelo. He mea oiaio, aia ka waa o ke alii ke holo la mawaho aku o Mokapu. a ke pa la ka makani he malanai ma kona aoao akau. Ke hoonee.awiwi la i ka waa o ua

alii la imua. Me ka pakika ana iluna o ka ohuku ale. Keku la ka ehu o na wahi waa liilii, aohe hoi o na waa nunui wahi a ka poe kahiko. Ke holo ua alii nei a hiki oia mawaho (X>no ae o Waiahole. Ka aina i oleloia e kii kalo paa i Waiahole. A hala hope ia aina iaia nei. Kaalo ae la koia nei wahi waa mawaho ae o Waikane, ke kau aku la ka la i na pali. A hiki keia i Hakipuu, a hoea ae la keia ma kela moku iloko o ke kai oia o Mokoli', a kaa pono ae la keia ma kai ponoi o Kualoa. A ke lawe la a Lehua i ka la i ka mea mehana. O ka aina keia o Kualoa i holo i ke mele a ka poe kahiko. Oia hoi keia. Hoolalau ana ke aloha i Kualoa Pii aaa iluna o Kanehoalan i. A hala aku U keia mawaho o Kaawa ua poeleele iho la. A hoomaka iho la ke alii e paina a maona. A hoomakaukau pono iho la oia i na mea a pau o kona wahi waa. - A lana malie iho la ko ia nei waa ia poy a aole hoi e hiki i ke alri ke hiamoe ma ia po. Ua a!a no ia me ka malami pono la po. Ua ala no oia me ka malama pono i kona ola a me kahi waa. O kahuli, a i ole o halawai paba oia me ka poe lawaia okaoo, i hoopoino ia mai Paha ko ia nei wahi ola kino a me kahi waa ona, Nolaila aole oia i hiamoe ml ia po a ao. Ke nee mai la oa kehau hu'i iniki o ua pali KooUu la,

| Ke ««« nui a ni :,uri k* 0 jka moana, a pai'- mai IKlul 0 " • Uil , , ] \ He wa!e no nae ui ** n>a.nao o <e alii, n»a <e m > n.xMU?tt*anau a»a ka ie i i*e ulvU Lakau nuk» a nn- ka oa'.: nu.%J. I kot nei « t n*na ae au ru hooke'e e 'uj kehakeha ths ar.a matar.a Me ka ju: . aiw *h ? o ma ka nie ne nt<?i ia e *'*»-> ar ' l * iakou alt>ha jjnvx i ke alw hvl > moana a'e ale j Ia rnana<ra ou ī hali ae au a ike aku j la i ka hoku kau opae. a me Ka*ani e j hoolai malie anx Oia ka >ra i huli ae ai ka la, oia ke*a mau hoku Ui'ai e pipipi aa** i kakou e ike aku nei e raoe ana mai hikin.i a komohana. Oia ka ia t oieloia e ka poe kahiuo o keia Pae Aim A hoomanao ae la ke ahi Lonotkamakahiki, ua hab ka hapaiua oka po. Ke kokoke mai nei e ao. Ia manawa oia i hoopuiwa ia ai O kona manao, i ka ike ana aku i keia mea nui e pouliuli mai ana niamua pono ona. I iho la keia, he waa paha keia mea e nee mai nei, a he mau hana hoeepa paha no ka po. la wa oia i laiau ae ai i kana hoe a hookoe'e ae ia ma ka aoao o koia ne» waa. I manaoia mai ai he >vaa lawaia. No ka mea, o ke ano ia o ka lawaia 0 ka po, Aia ka ii(>ena ua kuu ia i na kuuna, a e heokoeleele an3 ma ka aoao o ka waa i holo ka ia iloko o ka upena a noho i ke puhi. Ia wa oia i lohe aku ai i ka leo ninau o na kanaka o luna © ka waa i ka pane ana mai. Owai keia waa? O makou no he waa lawaia. Heaha ka oukou lawaia? He (kaka), lawaia oio. Ua loaa nae paha ka oukou ia? | Aohe i loaa i keia wa. Auhea ka hoi ko oukou nui? Aia iloko o ke kai e wehe ana i ka hihia o na upena a makou. 0 kakou pu hoi ha ke hana pu i ka oukou mau upena i loaa pu kakakou ia. 1 aku la keia, aole au e ae aku mahope huhu mai na lawaia ia'u No ka mea, ua manao ua alii nei, i na e hui pu mai lakou me ia nei, alaila, ike ia kai nei mea huna, a manao keia iloko ona o ike mai lakou he hoopunipum ka ia hei hana, a ulu ka huhu 1 1 /-\lrr\ r» E pepehi mai lakou iaia nei, a p >ino hoi ko ia nei ola. Ua hala aku la ua waa la. A manao ae la ke alii, ua pau kona pilikia. Nolaila ke wehe ae la kai ao, a ke ike ia ae la hoi ka ili o kanaka, o ke ao hoi ia. Ike iho la ia eia ka oia muwaho ae o Kaluanui. O keia ka aina o Kainapuaa i noho ai me kona kuna wahine. A kaua ai me Olopana, ke alii kane ke kapu moa. L<a a!a. ae la ua alii nei a hoomakaukau ae la i kana mau mea ai, a ai a maona. A hoomaka aku la keia e holo me ke kau ana i ka pea. Oiai ka makani e pa mai ana ma ka ka aoao makai. Ua holo keia ma ia ia a awake.i, kaa ana keia mawaho o Kahuku. Ai koia nei aina awakei. A huli ae la keia nana ia u'sa o ka aina i ka uliuli mai. A hu ae la kona aloha i ka uluhala o Puna ika nehe mai ake kai i ka iliili. A hu pu mai ia hoi ke aioha no kana aliiwahine no Kaikilani. A pela pu hoi kona aloha no Puna paia ala i ka hala. Pela boi ka ulu haia o Kahuku, na u olewa i ka hipa. Malia paha o elelo mai ka mea heiuhelu. Pehea ia i maopopo ai ia Lonoika makahiki ka inoa o neia aina. Oiai oia he malihini akahi no a holo ma na Koolau o Oahu nei. (AoUt pau.)