Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 15, 14 April 1888 — HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani. KA Ui Aloha Kamahao. KA Manu Aloha Lawe Leta, ME Ka Lio Maalo pu me ka Mahina. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani.

KA Ui Aloha Kamahao.

KA Manu Aloha Lawe Leta,

ME Ka Lio Maalo pu me ka Mahina.

no ka Nuptpa Kuokoa. T ALIIH AHINE e lolii ala, aia A hoi ka haiake wahine kanikau he le ila iloko o na ululaau na kapakai na puu na awawa a pela aku. ' He mau hora loihi wale keia moe ana ake aliiwahine Minewa puoho ae - me ka manao eia no la hoi kana kauwa ke noho nei, eia ka ua hele kela. Ike ae la ke aliiwahine Minewa ikekehi palapala i kakau ia maluna oka holoku, a i kona nana ana iho, he leta na kana haia wahine. Ia wa, uwe iho Ia ua Minewa la no kana haiai wahine, a iwaena o kana | uwe ana ku ana kekahi kanaka huluhu-1 lu ma ka puka, ua aahu ia ua kanaka la me kekahi lole hulali e like me ke anapanapa o na hoku, a ma kona a-i, e lei ana oia elima lei alii nani loa, a ma kona lima, e paa ana oia i kekahi kookoo hulali e hke me ke olinolino oka la. lua elemakule la e ku ana ma ka puka komo, pane aku la oia ia Min« wa:

E uwe ana ka oe ? Puiwa ae la o Minewa a pane aku U penei: Auwe, o oe mai la no ka la. Ae, owau no keia wahi a ka elemaku le i pnne aku ai. Pane aku Uua elemakule la, e aha ana oe ? Aole anei oe i kauoha ae ia'u e lawe mai i mau mea ai nau ? Ua kauoha no au a o»a ka'u e miht ae nei i ka mahaoi lua ole o ko'u hoounauna ana ia oe, Oka inoa o keia elemakule a kaua e ike ae la e kukai olelo nei me Minewa, oia no ke kilokilo Militurino, o ko* na aina kahi ana i hele mai ai, mat ka mokupuni pappohaku mai oia no ka inoa.

Mokupum Kane Dud<o, oia hoi inokupuni o ke ola. Aia keia wahi mokupuni uuku ma ke komohana o Asia ma ka moana Ini na, nona paha ka inoa i keia \va j Ceylon I Pene» kahi moolelo o ke kii uh&ne ana o Minewa ike kilokilo Mil turino aia kona mokupuni. I ka wa i haule ai o Minewa ilnko o ka hiamoe amak< a ka poloii, hele aku la kona uhane no ka make mau loa. aole hoi he *ahi manao hou no ke ola iloko o ua Minewa la. I ka uhane nae o ua kaikamahine la a iaia maluna oka ilt laumania oka moana Iniana ma kahi hoi he 50 mile mai ka mokupuni mai o ke kanaka ki» lokilo, ia wa ike mai la oia i keia kaika mahine ui luaole e hele ana no ke aupuni make. la wa koke ko i wehe ae ua elemakule kilokiio ala i kekahi hua momi o kona mau lei aiii a nou aku la oia imaa oke kaikanahiae uhane e heie ae la no ka make mau loa.

I <3. *i i pa a; o ka uhane o Mine*d i Keia h*ja niom:, ia wa koke no moe j ma» la he wahi aianui olowi mai ia:a ; mai a hui itjna oka mokupuni oke ;o'a, ai ka ike ana o ka uhane o ua ; ka:xafuahine ehaeha a!a i keia wahiala- | nui olowi ua hoohuii koke ae la oia i j kona alahele a pii ae ia oia a hele poio- | lei aku !a ma ua wahi aianui olowi ala. i laia i kau pono aku ai iluna oua wa hi alanui ololi la, ia wa koke no i huki aku ai ua kilokiio la i kana aianui kamahao. a iloko o ka manawa pokole | loa noho ana ka uhane o ua Minewa fla imuaoke kanaka kiiokilo. Ia laua 1 hui ae ai i kahi hookahi ni- ! nau aku la ke kiiokilo:

j E he'eana oe ihea e ka uhane kaj mahao. j Pane aku Ia ka uhane rae ka !eo na- ! henahe lua ole a !ike me ka nehe ana a ka makani: E he'e ana an no kahi a ? u i ike ole ai. Pane aku la ke kilokilo: Heaha ke kumu nui o kou hele ana a haalele oe i kou haku. Pane aku la ka uhane, aole au i haalale ieia ine ke kumu ole, aka, ua nele oia i ka mea ai eai ai i o!a maua, no ia mea, ku ae la au a haalele aku la iaia. I aku la ke kilokilo, ano e ai oe i keia hua Dofina Kuukama a e hoi oe a hiki i kou haku, a noho olua a hiki i ko'u \va e hiki aku ai. Haawi mai la ke kilokilo i ua hua kaukama la a ai iho Ia ka uhane a huli ae 'a oia me ka hoihoi nui a hoi aku la oia i kona haku Minewa.

laia i hiki aku ai komo aku la oia iloko o kona haku, a pela i ola hou ai 0 Minewa e like me ka kaua i ike mua ae nei. Maanei e kamailio hou ai kaua no ke Mi!iturino a me Minewa. M * 1 E uwe r>e ana au i kuu kauwa, no ka mea, ua hele oia wahi a Minewa. He makemake anei kou e ike i kau kauwa a e hoi mai anei oia ? Pane axu la 0 Minewa ae, he makemake au iaia e hoi mai oiai, ua ola hou au I kela wa hapai ae la ke kanaka kilokilo i kana kookoo hulali a o aku la imua o na uluhau a oili aku la he n»a lamalama anapu a lele pololei aku la kekahi ieo ana puka pepeiao o ka wahine kauwa i ka pane ana aku penei: Eka wahine auwana, e hoi no ka mea, aia kou haku ua ola. Lohe ae la ka wahine kauwa i keia mau huaolelo aka leo kamahao pane mai la oia me ka maopopo ole iaia o ke kino kanaka nona ka leo: He oiaio enei ua ola kuu haku ? Ae, he oiaio no ua ola ko haku, wahi a ka leo i pa-e aku ai.

I ka lohe ana o ka wahine kauwa i keia mau huaolelo huli ae la oia a hoi aku la me ka awiwi nui. Maanei eka mea heluhelu aohe a kaua hoomaloka ana no keia kilokilo, oiai ua hiki iaia ke hana i na mea a pau me ka maahhi a me ka hikiwawe loa, a hookahi wale no a kaua manao nona, o kona imi aku i kahi oka mai piiikia o Minewa mea nona ka olelo ann, ka ui aloha kamahao. Ike kauwa wahine e hoi la a iaia i hiki aku ai iko laua hale ike mai la o Minewa i kana kauwa ua hele kona helehelena a ano e ioena me he pupule la o kona lole, ua pau ika weluwelu a o kona lauoho hoi ua hele a pukalaki launa ole e like me ke ano mau o na pupule, a ma kekahī wahi hoi o kona kino ua mokumoku t na lala laau. I ko minewa ike ana ma» i keia mau haawina 1 kau iho maluna o ka kana kauwa ua moe koke mai la oia a iloko ona waimaka helelei i hui ae ai ua mau wahine la a uwe iho la laua a elua me ka ehaeha lua ole, me he mau kaikamahine la liua na ka makua hookahl

M«hoDe iho o ko laua hui aloha ani pane aku ia o Minewa i kana kauwa: E kuu hoaloha e haaleie i na haawina o ke kaumaha a e aahu iho i ke ko!oka oka hauoli, a e hele mai ma ko k&ua papaaioa nei a e ai uhauha e like ros ko kaua mau la mamua. Paae aku )a ke kauva, he oiaio anei he ai ka kaua ? Ae, be ai kakaua. a ua loaa pu ia kaua na meā a pau. Nolaila, e pau kou kanikau ana a e komo i kou aahu maemae a e hele mai e ai.

i Komo ae U ua kauvi u:e la ;r.a ; kona rumi a wehe ae la 1 * n\au po l no pupuka a pau a komo da i kona i aahu maemae, a ke nana ā ua haia i wahine la i keia wa he no'nmaoli no ■ e huki hou aku ii ona roaua. Herno mai la ua haia wie la a ku i'no ia mahope o kana t f ahine aia hoi he mea kamahao 10. kona ike ana aku i ko iaua pakaukmea ai ua hele a luluu ina mea ai na hua j ai a me na mea ai hih; k ana i ike | mua ole ai ma ko laua m oia hoi o Peresia. No ke pahaohao loaJa hiiawahine la i keia mea, iniki tla oia i kona haku me ka hawanaiia ana aku: Xawai mai nei keia tu mea ai ? Pane aku la ke aliiiine, he mau mea ai keia i loaa waleinai ia kaua, e like me ka'u mea i haoua nku ai ia oe mamua o ko'u moeina, me kuu olelo aku no boi ia ot noho malie mai kaua, eia nae aoie»e i hoolohe I mai 1 ka'u mau olelo. : Nolaila aole oe i i na hana ana. Ia laua e noho ana a ka papaaina, aia hoi komo mai !a kahi elemakule a ai pu iho ia lakou, a :a hou no ka ua haia wahine la i ninau ou ae ai i kona haku aliiwahine.

Owai hoi keia elemalie ? Pane aku la kana liiwahine, oka mea ia nana keia mau lea ai a mai ka nalua kou naau nona. Ai iho la lakou a iwana o ko lakou ai ana i ninau aku ai k< kanaka kilokilo ia Minewa penei: £ ke aliiwahine opo, heaha la ka mea nui iloko o kou naau au e uwe nei ? Kulou iho la o Miiewa ilalo no kekahi mau sekona a aea ae la oia iluna a pane aku la:

Aehe.. . keia mea, he manao kona e hana ana la ke kilokilo i mea e hoopau ia ai keia aloha ona, a o kona munao hoi e noho paa no keia aloha iloko ona, ao ka mea ana i aloha ai oia ke kii ia a lawe mai. No ka hoole ana o Minewa imua o ke kanaka kilokilo, ua pane hou aku la ua kilokilo Ia penei: Ae, aole io no oe i aloha kumu ole, aka, he aloha kou ika mea au i ike maka ole ai, aole i ke akaku, aole i ka leo, aka, i ke ahe lau makani wale no. Pane aku la ua Minewa la, he oiaio kau mea e olklo mai nei ia'u, ua aloha au i ke ahe lau makani i na kilihune ua oka hooilo, i na makani kehau o ke kulu aumoe a i na mea no a pau ua aloha wale no au. I kela wa wehe ae la ua Militurino la i kekahi lei alii inai loko ae o kona eke a pane aku la: Eke aliiwahine he manao nui anei kou e loaa ka mea ako naau e aloha nei ? Ae he manao nui no ko'u, a he hana nui no hoi ia na ko'u naau e noho nei i ua la a pau, a oia ka'u e olelo ae nei, ina e loaa ua raea la nana e hooluaiele nei i kuu naau, alaila e oluolu no auakeia pilikia o'u.

Pane mai la ke kilokilo. Pehea e ae mai ana no anei oe ia'u e lilo aku i makuakane nou ? Ae, e ke kanaka kamahao. Ke ae aku nei au e lilo i kaikamahine nau, a mau loa aku. Aohe a'u kanalua ana no ia mea ina oe e olelo mai ana ia'u e lilo au i kauwa nau alaila ua ae no au ia mea. Pane aku la ke kilokilo. Ae, e hke me kau i olelo mai la, pe la no au e ae aku nei. Eia keia lei kakalaioa he mea ooi, aia maluna o keia lei na hua like ole he 12, a penei kona ano. Hua ekahi aia iloko o laila ka olua mau mea ai a oau e makemake ai a penei e hana ai. E mawehe ae i neia hua a e hea ae penel

Huaekahi o Militurino i mau meaai na maua. Alaila e oili mai no auanei kekahi lio keokeo a haa ae imua o kou alo, alaila e !alau aku i kooa huelo a huki mai, alaila e hohola kote na mea ai ilu na o ke pakaukau. . Oka hua elua, he lio ulaula he mea pale aku ina poino e hiki mai ao3, a ua iike kona hana ana me ko ka mua. O ka hua eko!u he lio eleele, he e!ele oia na olua i na wa a pau. O ka hua ekolu he lio kalakoa, be kilokilo oia na o!ua. {A&U t fau.) i