Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 16, 21 April 1888 — Page 3

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Cathy Peloso
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Kela me Keia.

 

            @ makani Hema ko keia @.

            @waho aku nei o @ Akepoka @ alakai no ka puali koa @.

            @ keia a Ululani, no ka @ i ke kulanalauhale @.

            @ Miliona o Kamaomao i @ Hikina o Amerika i keia @.

            @ ae nei he hoku hoailona ma @ no Kapena Hapakini o ka oi@ ma ka Mamuku aka.

            He @ a eono hoe ke mala@ mawaena o ka hui @.

            @ ko keia la ma @ ka @ Caroline mau @ uka nei.

            @ nei i mahele ia ai ka pu@ , ma ka $2 na@ ka mahele.

            @ ia aku nei o Edward @ o Hilo e ke Kiaaina Ulu@ Aperila, 1999, i Ma@ Aupuni o Hawaii.

            @ makou, he halawai ma@ Wailuku i malamaia e na @ Kawainui me E Heleku@ pule mua aku nei.

            @ kakahiaka nui loa mai ka Ma @kakahiaka onehinei, no ka @anai manawa e hooponopono @ o kona mekini.

            @ apopo e hipuu ia ae ai ma ka @ o ka Home Lunalilo, @ H. H. Paleka, oia o Mokulehua @.

            @ aku kekahi mau aliimoku o @ no Pualoa i ka Poaha @ka waapainahu a e hala @ o ka waapamahu a e hala @ia malaila.

            @ ke alo o ka Hotele Hawaii i @ Poaha nei me na kukui Iapana @ uwila, a he mau kukui uwila hoi @ laau ulu.

            He  @ hookolokolo moana ko ka @Amerika Amanu iloko o keai @ ae nei, no ka nieniele @ mahuka o kekahi mau @.

            Ke holomua aku la ka hana ana i ke @ Betera a hoea i alanui Ho@ a ke halii ia nei me na kapa aahu @ e nani ai ka mak ke nana aku e @ ke na alanui e ae.

            E nana ae e na makamaka i kekahi @a na hoaloha o Kona, e makemake ana e hoolilo i ko lakkoku ! i whai e ulu ai o ke gula waiwai o @.  E hele imua e Kona Akau.

            Eia ke pili pu nei me ko makou keena, kahi e loaa ai o na kaa auhi nani @ holuholu, ma ka hookani ana mai i ka uwea tele@one i ke keena o ka hui kaa Hawaii.

            A@ ma ke keena kikowaena o ka @ telepone me Mutuala kahi i kau ai o @ mea ano hou loa, oia hoi hoi he mea h@ aku i ka lono pauahi ma o @ ka la o ka uwila ma na wahi a @ hoohui ia a@ me ka uwea.

            He @ me ke kaula gula ka i haawi @ ia aku e Mr. M. Makinane ia Mr. H. McIntosh i ka Poaha nei, he @ hoi no ka makee a me ka aloha @ ola ka mea nana i kaha ke ki@ o ka hale @ o ua o Makinane.

            @ na Kapamoo kekehi wahine e noho nei me kana mau keiki elua, he ! maopopo maoli ma keia ola ana.  @ ko kakou mau Ahahui manawalea i keia manawa, e hele ae e nana a @ i na @maha o kela wahine a me @ mau keiki?

            Ma ke ahiahi Poakolu nei ma Ma@ki, na alualu mai kekahi makai kau wai no Kapaakea Kamoilili, e hakaka pu me kekahi keiki opiopio, mamuli hoi o ka ona @ama.  A ma kahi kokoke i Punahou ka u hakaka ana, a ua ko kua ia kela makai "makanui" e kekahi makai mai palupalu i ka opio, a e ole na lima kokua palekana ai mai ka poina aku.

            He elua mau aha ike alii i ka Poaha nei ma Halealii Iolani.  O ka mua, ma ha hora 12 ponoi o ke awakea no ke kapena a me na alii o ka mokukaua Komorano.  O ka lua, he hapalua ho@a mahope mai o ka mea mua no ke kapena a me na alii o ka mokukaua Amerika Vanadalia.  Ua ukali ia ke Alii ka Moi e ke Kuhina o ko na Aina E ke Kiaaina o Oahu, ka Haku Puuku a me Mekia J. D. Holt.

 

            Iloko o ka pule i hala, ma Waimea, Kauai, ua hele aku ka hope makai nui S. Aukai a me eha mau makai e hopu i kekahi poe i hoohia i ka mai lepera.  Ia lakou i hoea aku ai ma kahi i manao ia, ua ku lalani mai la na ma'i me na pu ma na lima, a o ka wa iho la no ka ia o na makai i kuupau ai i ka holo ma na ho, me ka manao ole ae i na mea e helelei ana mahope.  Aole keia o ka mua o ko lakou auhee ana i na mai, o ka elua iho la keia o ka hopu ana i na lawehala. a elua no ka holo.

                Ua pau i@ ae nei ka hana ana i ke alahaka o Waikiki.

            Nui na waiwai o ka Hoku Ae i lawe mai nei mai na mokupuni mai o ka Hema no@.

            Ua hanau mai na kekahi wahine ma Hoholaloa ae nei, @ elua aha a o ka wawae, ua hu@kua @ a me mua.

            A hiki mai i keia la, aole i maopopo ka hoolaha e kahea ai i na h@ o ka Ahaolelo no ka wa e hui ai.

            He mau po mahina keia o ke @ona nei, hui pu hoi me ke konane o ke kukui uwila, hookahi ka uhene like ana.

            Ke pena hoomaemae ia nei ka mokukaua Karoline, a he hooi@ lanahu hoi ko ka Vandalia.

            Aperila 7, ma K@laokahua, ua hanau mai na ka wahine a Mr. Sam Mahelona, he kaikamahine nui mohaha.

            Ua hooili ia aku nei ma ka Lehua o ka Poalua nei, ka mekini wawahi pohaka a hana alanui o ke aupuni no Hilo.

            E himeni ana kekahi mau waine i ka leo hookapalili ma ka pila, F. F. me D. @ In potato.

            He elua pule i koe e kuai kudala ia aku ai ka moku kiapa Kaimiloa, ke ole e lilo e ae ma kekahi kuai mawaho nei mamua o ka manawa i hoolaha ia.

            I keia pule iho nei i noho ai ka aha kukakuka o na kumukula ma Koleaka, malalo o ka lawelawe ponoi ana a ke Kahukula Nui.

            Ua hoopanee ia kela hihia ohumu ino a F. H. Hayselden a keia mahina ae o Mei 14, oiai aole oia i hoi mai nei mai Amerika mai.

            Ua lilo ae nei ia F. F. Dowsett ka ae like me ke aupuni, no ka hoolawa ana i ka halemai Lepera ma Kaako ma ka 8 keneta o ke kuaia waiu.

            He aha hoolaulea hulahula kai malama ia ma ka oneki o ka mokukaua Amerika Adamu i ka auina la o ka Pokolu nei.

            Ma Kulionou, Maunalua, hanau o Kukahaleula k. na Alopati K, me Maraea w, ma ka la 14 o Feberuari A. D. 1888 he keikikane mohaha.

            Ma ka halawai ana iho nei o ka hui heihei lio Hawaii, ua hooholo ia ka heihei o keia la 11 ae o Iune, i hookahi no la heihei aole hoi elua e like me ko na makahiki i hala.

            He mau wahi hulahula kanaka kai hoike ae i ke akea ma ke ahiahi Poako lu iho nei ma Kapuakolo, nana aku ia la, lewa lua o Kaunalewa.  Aohe no nae i lewa loa, mea hou ia iho.

            Ua hoihoi hou ia aku nei ka uwaki a ka Oihana Makai mai ka ekolu a i ka elua uwaki, malalo o ka noho Kapena ana a Larsen me Alapai.  He hoemi ana mai paha keia i na lilo aupuni.

            He paina hoolaulea ka Mrs. Haleakala Hart i haawi ai ma kona home uluwhi ma Peleula, a ua lehulehu na makamaka i akoakoa ae e ai i ka lokomaikai o ka mea nona ka hale.

            Ua welo hapa ae ka hae o na aumoku kaua maloko nei o ke awa me na Kanikela i ka Poakahi nei, no ka hoomanao i ka make ana mai nei o Mr. Waite, kekahi o na Lunakanawai nui o ko ka Aha Kiekie o Amerika.

            Ua hookohu ia iho nei o W. H. Tell i lunahooponopono no ka waiwai o S. H. Kahumoku i make, malalo o ka hoopaa o $100 bona.  Pela pu me Mrs. Lilia Aholo no ka waiwai o L. Aholo i make, malalo o ka hoopaa o $500 bona.

            I ka la Sabati i hala. i ku mai ai ka mokuahi lawe leta Mariposa he 6 la mai Kapalakiko mai, a holo loa aku no na awa o ka hema.  E huki ia ana oia iluna o ke ala huki moku o Kikane no ka hoomaemae a me ka hookomo hou ana i kona hao hooniniu o ka huila.

            Eia ma kai o Kakaako ma ka aoao mauka o ka pa hoomalu o na limahana, kekahi kanaka kino nui, puipui, a momona, nona ka inao o Peni.  Aole hana a keia kanaka, o ka noho wale iho la no a po ka la, o ka makilo kana hana e hele ai e nui i na hale e pili kokoke ana malaila, a loaa mai, ai no a maona huli ke alo iluna helu i na pili o ka hale.  I keia mau la iho nei no i laweia ai kana wahine no Kakaako.  E ke kanaka nui hilahila ole, e hele oe e imi nou iho, o hopu ia auanei no ka aeahaukae, aka nae paha o ko ike pono iho ia.  He kuli ka make, a lohe oia.

 

            Ua hoopilikia loa ia ae hoi ke anaina o na luna aupuni kiekie no ko Bismaka manao haalele mamuli o ka hoohui mare i manao ia.  Aole loa e hiki keia mare ke hooko ia, aia wale no a lokahi like na mana o Europa maluna o ka nainau plili ia Bulegaria, nolaila, ua nana ia keia hoohui ana i manao ia ma ka aoao pili aupuni wale no, a aohe mau kumu a kahua e ae. Aka, aia ka hilinai nui o na manao o ka le hulehu o Berelina maluna o Bisismake.  Ua lono ia ae, ina e haalele ana o Bisimaka, alaila e haalele pu ana me kana keiki.

 

 

KA MOKUKAUA COMORANT

            I ka auwina la Sabati i hala, i ku mai ai ka mokukaua Beriatnia Comorant he @ la mai na mokupuni Caldera mai.  Ua haalele mai oia i keia awa  i ka mahina o Okatoba i hala, 1887, a ua holo makaikai aku oia i na mokupuni ma ka hema aku nei o kakou.  I ka Poaono aku nei i hala, oiai he 18 mile ma ka aoao akau o Maui, ua haule aku la ke kahi o kona mau sela iloko o ke kai a nalowale loa, me ke ku ana o ka moku malaila no elua hora, aole nae i loaa.   I noho ana keia moku ianei, a e holo aku ana ka mokukaua Carolne no kekahi awa hou aku ma ke kauoha.

 

NA ALA WAI OKI NUI O KE AO NEI

 

            O ke alawai oki o Kina, he hookahi @ausani a oi kona loihi, o ke alawai o Lauguedee nana e hoohui i ka moana Atelanika me ke Kaiwaenahonua, he 148 mile ka loa; o ke alawai nui iloko o Europa oia ka North Holland, nona ka loihi 0 51 mile; o ke alawai Kaledonia o Sekotia, he 60 mile me ke kkomo ana iloko o ekolu mau lokowai nui; o ke alawai o sueza, he 88 mile ka loa; o ke alowai o Erie ma Amerika, he 350 mile ka loa.

 

MEA HOU O KAPULENA

 

            Ma kekkahi mau la o ka pule i hala, oia o Maraki, ua holapa ae ke alelo ana ole o ke ahi i ka hale noho o Malia, ma Kapulena, a pakele elua mau ola kino mai poino, penei no ia:

            Ma ke kakahiaka Poakolu, oiai oia i hele ai i kahawai i wai inu, a haalele iho i na keiki elua i ka hale.

            Oiai laua e noho ana, kii aku nei o Pila i ke kukaepele a koe, oia ka wa i a ai o ke ahi a wela kona lima a kiola ma ka paia o ka hale a o ka wa no ia o ke ahi i a ai a e ole na lima kokua pakele ai keia mau ola kino mai pau a mai poino no.

            O ko laua papa, ua hele i ka hana a Purvis ma Punanamoa

            Mai hana hou oukou e na makua i ka oukou mau keiki me keia, ka hele o ka makua haalele i ka oukou mau pepe

            O ka nui o na makahiki o Pila kokoke 4 a o Keoki aia mawaena o elua a me ekolu.

            Ma ia wahi hookahi no ua hoohui ia o Mr. S. Haaheo liilii me Miss Halaki ma ka perika maemae o Materemonio na P. Kaaekuahiwi laua i mare a up pa hola ia he wahi paina a ua ai na mea a pau me ke aloha pu i na mea mare.

            Nui ka ua ma Hamakua nei i keia mau la e nee nei.

            Me ke aloha i na keiki oniu hua kepau ko'u welina hope                    Good By.

                                                                                                            T. Paahana.

Kuk@haele, Hamakua, Apr. 1888.

 

KO LANAI MAU ANOAI

Ke Kahu Kula Nui.

 

            Ua loaa i keia okana a me kko makou kula Beritania ka hanohano mamuli o ka hiki kino ana mai o ke kahu kula nui Mr. Atkinson i ka le 160 Maraki i hala.

            Ma Kahalapalaoa oia i kipa mua ai, me ka manao o ke kahu kula nui e halawai kino ana ma ia wahi kula, aka, i ke kiei ana aku i ka puka o ka hale, ao le kanaka aia i Mana.

            He oiaio ma ka mahina o Sepatemba i hala ua hoihoi ke kumu kula Mr. G. H. Kahikiwawe i ke kula ana ma kona home ponoi.

            Malalo o ka malu o ka lanai lau niu me na wahi haumana he elua kauna a me akahi i-a keu.

            Ua haalele i ka hale a ke aupuni i kukulu ai, a i ku ai no kekahi mau ma kahiki loihi i hala.

            Miss Albro, ua haalele oia i ka noho pu ana me ka ohana o Kipikona ua hoi aku e noho iloko o ka hale kula me elua haumana oia o Miss Luka Robert K. Kauhi a me Ane Kauhi.

            He man la mamua iho o ka hiki ana Aa@ o ke kahu kula nui.

            Ua olelo ia e paa ana ona hale.

 

HE MARE.

 

            O ka mare ana mawaena o J. M. Pia Kauhane a me Miss Kaohulani o ka malu ulu i ka la 28 o Feb. i hala oia kekahi o na mare hanohano loa ike ia ma keia apana, a i mahalo nui ia e na mea a pau i hele aku e ai a e hoonuu i na kohi kelekele a ka puukolu.

            Hookahi bipi no Maui mai, ekolu puaa.

            Mawaena o ia mau puaa, hookahi puaa a ka makuakane i hoohiki ai aia a mare ua keiki la i ka wahine, a pela i hooko ia ai.

            He eono makahiki i hanai ia ai keia puaa.

            Na S. Kahoohalahala laua i mare iho nei.

            E mahaloia ia ka mare, no na mea a pau.

                                                                                    William N. P. Kauhi

Makakupaia, Aperila 11, 1888.

 

            Aia ma kahi noho o J. A. Mehrtens, alanui Beritania, ke ulu nei kekahi ku mu maia nona na ahui he eono i ka manawa hookahi.

 

KO KA AINA MAUNA MAU MEA HOU.

 

            Hoike kula aupuni ma Waimea Hawaii, ma ka la 50 Aperila nei.

            Oki loa na kula aupuni a pau, koe wale no ke kula aupuni o Waikoloa o na haumana oi o ia rula ua hele iloko o na kula nui o Hilo a me Honolulu a me kahi ike no i loaa mai na kumu mua mai.

            O kahi ku nu kamalii e noho nei i keia wa he oki loa.

            Ma ia la hoike i ike ai au a me kekahi poe e ae ua hoolilo oia i ka Baibala Hemolele i wahi noho na kona elemu, maluna o laila e noho iho ai a hookani i ka ogana.

            He mea kuihe loa keia i ko'u noonoo maikai ana, aole au i ike i kekahi mea mamua i hoohio i ka Baibala i noho nona e noho iho ai.

            Pela anei oukou e na kumu ao a pau a puni ka pae aina o Hawaii nei.

            Ua noho kumu ao au no ia kula no 6 makahiki aole au i aa e hoolilo i kahi i kakau ia ai ka olelo laa a ke Akua i noho no'u.

            A i keia wahi kumu akahi no a hana ia pela me he ia aohe ona uhane.

            E pono e hoopau koke i kela ano ku mu kamalii.

            E olepe io ia ana anei kahi papale kapu mai ko J. B. wahi poo ae, (Depty Shreff.)

            I na pela io, aloha no.

            Ua pono no oia ke hoopau ia.

            I na e hoopau @o ia ana, no ka mea, he wahi taata lili i kana mea e huhu ai, a malaila kona lapuwale loa ana a he hoopilimeai mahope o kekahi poe ana i aie ai i ko lakou lokomaikai.

            O kona enemi mui o kela haole kauka mai J.H. Reeve o kona punalua ino loa ia.

            Ke imi nei oia e hoopilikia aku i keia haole.

            A o ka haole hoi ke imi mai nei i mea nona e olepe pu ia ae ai.

            Ke haawi aku nei o Jos. H. N. Kawaioulu i kona aloha a nui i na hoa o ka aina mauna.

            E pau ana ko oukou ike ana i kona mau helehelena no kekahi wa.

            Oiai oia ma ke taona alii nei, a na ke Akua e hooloihi ia kakou a pau.

                                                                                    J. H. N. K.

 

NA MATERIA O KA LAI A EHU

 

Aperila 1.

 

Ma ka auina la o keia la i loaa mai ai ka hookohu hope makai nui o S. Lazaro a i kahi la ae i lele loa ai ka hanu o Jn. Nahinu ko makou hope makai nui mua mai ia kulana ae.

 

Aperila 3.

 

            Ma ke kakahiaka o keia la i akoakoa mai ai na makai a pau o ka apana o Kona-hema nei ma ka hale hookokoko e like me ke kauoha a ko lakou poo ma ka oihana, ma ke anu, he halawai hooponopono i ka oihana makai.

            A ma ia halawai ana ua loaa i kekahi hoa makai ka inoa hanohano mai ko lakou hope makai hui hou mai, oia hoi hoi he luna malama hale paahao, (nui kela.)

 

Aperila 6.

 

            Ma ke awakea o keia la i hoau ia ai ko makou halekula hou, ua akoakoa na haumana a pau maloko a he heluna nui hoi o na makua maloko a mawaho, he mau himeni me na olelo paipai kai malama ia maloko o ia hale.

            Mahope o ka pau ana o na mea i hoomakaukau ia ua nane aku la na mea a pau no ka papaina i hoomakaukau ia.

            O na keiki kai paina mua a ku hoi na makua e hoohanohano i ka ai ana a na keiki.

            Pau hoi na keiki go-a-head hoi na makua.

 

Aperila 7.

 

            Ma keia la i ike ia aku ai na pono o ka oihana leta e hoohikihiki ia ae ana maike keena oihana aku o D. H. Nahinu a i ke keena hou

            Ma ka @akilo ponoia ana aku, eia ka auanei ua lele ae la no ke aho o ia makamaka mai ia kulana ae a o T. K. R. Analu ae la ma ia wahi.

            He wahi itamu keia i hele loa ole ae i ka loa me ka laula.

 

Kela me Keia.

 

            Ianei iho nei o Kauka Oliva o Kau i ka Poakolu iho nei Apr. 3, a ua hala loa aku oia no Kailua N. Kona no na mea e pili aua i kana huakai he huakai imi ka i wahi e kukulu ai hale noho nona ma na kona nei, pela na lono lauahea.

            O ka noho lunakanawai o makou nei oia ka mea kailio nui ia ma o makou nei i keia mau la, mea ae no e pau ana o D. H. Nahinu a o ka lunakanawai hou i pipili i na lehlehe o na kanaka, oia ko makou kahu ekalesia malia paha hoi he mea okoa ae no.

            Malie o makou nei i keia ma@ la lana malie ke kai me ka hahana o ka la o ke ao, halulu kai hoihoi one me ka huihui hoi ko ka p@, a no kahi pakaua aole no haukawewe loa iho ua lawa nae ka makewai o kekahi mau la.

                                                                                    St. W. G. H.

            Hookena, Apr. 9, 1988.

 

HOIKE KULA AUPUNI O KOHALA HEMA.

 

            Ma ka la 6 o Aperila, ua hoike hui ia na kula o Kohana Hema ma Imiola, malalo o ka noho moomalu ana mai o ka Papa kula Apana o Kohala Hema nei.  Miss E. W. Lyons Luna Kula Apana, S. H. Mahuka, Luanahoomalu, Geo. Bell, hoa ekolu o ka Papa.

            Ma keia hoike ana he mea hou loa i kou mea kakau ka hui ana o na kula a pau o keia apana, no ka mea, i ke au o Rev. L. Laiana ma, aia i ka puni ana o ka makahiki e hui ai.

            Mahalo kiekie i na kula o Waimea a me Kawihae-kai ma na nielel o ka buke Arimatica.

            Ma na ninau uku kuala, ko Waimea kula ka oi, a ma na hakina hoi, o ko Kawaihae-kai a me ko Puako na oi.

            Ma ke kakaulima o ko Waimea a me ko Kawihae-kai na oi, he kohu hua pai ka moakaka o na hua, a ma na mlel ua like wale no.

            Mahalo i na kula a pau a me na kumu pu.                               MAALEA.

Kawaihae-uka, Apr. 13. 1888

 

NUHOU O NA AINA GILIBATI.

 

            Eia kekahi mau mea hou maloko o na leta o Rev. Lono, Lutera, Kanoa.

            Ke nee malie nei ka hana a ka haku me ka maluia oka aina ma Butaritari.

            Aole ona aole kuai i na mea kaua.

            Kapu loa ia mau mea a me ka hoopahu ana i na ia me ke giana pauda.

            Ma Makini ka hoike o na kula Sabati a me na kula maoli imua o rev. Mr. Walkup a me Rev. R. Maka, a maikai no na hana malaila.

            Ma Apaiana ua kua ia na kumu laau, ua hoopoino ia na loi kalo, ua hoopau ia na hale ma keahi koe nae na apana aina misiona.

            Ma Apemama ua huli nui e ke alii o Binota i kona lahui i ka pono iloko o na makahiki i hala ae nei.

            Aka iloko o keia manawa ua ka uo hou ua alii la i kona lahui iloko o ka hula a me na hana pegana.

            Ua emi hope ka hapanui o na hoahanau 600.

Ua kupaa ma ka pono oia hoi he 23 wale no

            Ua haalele ka lehulehu i ka manaoio no ka makau i na olelo hooweliweli a ke alii.

            Ina aole e hele e hula e pepehiia lakou.

            He makemake keia alii i na whaine lehulehu.

            Elima ana whaine i keia manawa e noho nei.

            Aole e hiki i na kanaka ke imi i waiwai nona iho.

            I na ike ia kekahi kanaka Apemama, he nui ka lole he nui na dala kii ia mai e ke ahi e lawe i kela mau waiwai.

            Aole he haole kalepa ma keia mokupuni.

            Ua pau loa lakou i ke kipaku ia e ua alii la.

            I na e kanu na kanaka i ke kalo aole ia kalo e kii ia e uhuki.

            Na ke alii aku la ia mau loi kalo au i kanu ai.

            Ano e na hana a keia alii e noho nei

            He mau luakini nunui e ku nei ina Tapiteuea.

            Ua piha pono ka halepule i na kanaka 800 a oi na kanaka e hoopiha ai i ka la Sabati.

            No ka halepule hookahi keia ae la maluna.

            Ma Nonouti ua maikai na hana a ka haku.

            Ua paa na kanaka o keia aina i ka lole.

            Eia ke ku nei he halepule Katolika maanei.

            He kanaka Bilibti ihele i Samoa a ua lilo i Katolika a ua hoi ai oia e ku kulu ai i keia hoomana ma Nonouti nei.

            Ua loohia o W. N. Lono ma Maiana e ka mai fiva, malia no i haalelel ai i ka moku Hoku Ao.

            Aole no i pau pono kona pilikia ma ka la kakau leta Dek. 20.

 

HE MOOLELO NO Lonolikamakahiki

KA

Pua Alii Kiekie na Kalani

 

Ke Alii Nui o Hawaii.

(KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA.

 

            Eia ka auanei o ka ulukoa ia e kaulana nei kona inoa iwaena o keia lahuikanaka o Hawaii nei.

            Oia keia, ke koa makuaole o kahikikolo, a oia ka ulukoa a ua alii nei e naku hele nei e ake o ka loaa ona wahi alanui nona.

            Malaila ko ia nei noke ana, e ake e puka aku ma kahi malaelae, alaila hiki hoi iaia nei ke pii loa aku i uka me ka m@alahi.

            Aka, ua poho @ ia @ ana o ia nei, oiai, @ no eia nei iloko o keia @ kahi i @ me ka lohi nui.

A hala he mau la i@ me na po keia nei hoaumoe ana @ ia uluuahele waoakua kanaka ole, hookahi no @ e lohe mau ia nei e na pepe@ o ua @ nei.

            O ka leo ho@ o na mau, e mele ana i ko lakoku mau leo loa.

Me he mea ia na manu e haawi iho ana i ka lakou mau hoomaikai i ka lakou malihini kiekie a hoanohano hoi i kipa aku ma ko lakou home nono kuahiwi.

            Aka, ua lilo na leo o na manu e hookani iho nei i ke alii i mea hoohauoli nui i knoa manao.

            A ua lilo ia waonahele mehameha i ua alii nei, i mea hoolaukanaka i kona noonoo.

            Ua lilo ka leo o na manu iaia me he mea la aia no ua alii nei iwaena o kona mau aialo kahi i walea ai, aka aole nae pela.

            He mau la ko ia nei hele auwana me ka moakaka ole o ke ala e pluka aku ai ma kekahi aoao o ua ulukoa nei.

            No ka luhi o ua alii nei i kela ulukoa.

            Noho iho la oia i kekahi la iloko o ua ulukoa nei a hoomaha.

            I @ iho la ua alii nei iloko ona iho, he oi hoi oe a ka ulukoa a ka apiki nui wale i noho ai.

            Ia nei wale iho la no ka paha auanei wau e apa ia ai, me ka ike ole aku i kekahi wahi okoa e aku o keia kuahiwi.

            O ka mea pilikia paha auanei o ka nele mai i kahi mea hookomo ole mai maloko.

            O ka puipui mai o loko, oia ka mea e hoomau mai ai i ka ikaika o Keia kino.

            Aka, aole i lilo keia mau keakea o ke alanui hele o ke alii i mea e hookuen@ hope mai ai i hukai hele hookahi.

            Oia paha ka mea i olelo ia ai e ka poe kahiko:

            "He koa ka mea hele hookahi i Oopuloa."

            Pela no hoi ke alii a kakou e ike ae la oiai oia e kuoe hookahi ana i keia waonahele.

            I ka hala ana o kekahi mau anahulu iaia nei, ua pau ae la ka ia nei wahi @i me kahi ia.

            Ua hoomaka aku la keia e ohi i na hua manu, a ua hoopoino pu aku la i ke ola o kona mau makaainana manu noho i ka wao.

            I kona wa i ala ae ai i kekahi la, he la malie maikai ia.

            Ua ai iho la keia a maona i ka io o na manu, a me ko lakou mau hua.

            Mahope o ka paina ana, ua liuliu iho la ua alii nei no ka hoomaka ana e poo i ke kuahiwi.

            I aia nei i hoomaka aku ai e hele mai loko aku o kela ulukoa, i hoike mua ia aku nei ia oe e ka mea heluhelu.

            Ua hoea maalahi aku la oia iwaho, a loaa aku ia ka molaelae o ka laau, a ua loaa pu iaia nei ke kupoo o ke alanui e pii ai no ke kuahiwi waoakua loa.

            A hiki i ka hala ana o ka malamalao ka ia mai iaia aku.

            A uhi mai la ka malu o ka po.

            A komo aku la oia iloko o kekahi puha laau, a haule aku la keia no ka hiamoe ana.

            No ka mea, ua luhi loa ke kino o ke alii ma keia naku hele ana iloko o ka loloa o na laau.

            Ia moe ana @ ia nei, a i puoho ae ka hana aia ka la iluna.

            Ala ae la keia a halalo aku la maloko o na laau i ka h@ o na manu i wahi mea paina nana no ia kakahiaka nui.

            Loaa io aku la iaia ka hua o na manu, a hana iho la a moa, ai iho la, a kamau mai la kahi oolopu wai, a pau ae ia ko ia nei houpo lewalewa.

            A pau ka ia nei ai ana, hoomaka aku la keia e pii no ke kuahiwi lae laau loloa.

            Ua hele keia ma ia la, ua iho i na kahawai, ua pii ma na pali, ua iho ma na alu, ua hele ma na kualono a hiki i ke ahiahi ana.

            A hoomakaukau iho keia i wahi kupono e @ ai ma ia po.

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI

LEWERS & COOKE.

(O LUI MA)

ma ke @Moi

@ loaa ai

PAPA NOU A IKI

o kela a me ke@a ano.

 

@, Na Puka An ia ni, Na Olepeiepe

Na Pou, Na o-a, Na Papa Hele, Na Papu Ku, A me na Papa Moe nui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Awi

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na AilaHoomaloo,

he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUHINU NANI!

O NA ANO A PAU LOA

NA BALAKI ANO NUI WALE.

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

--NO KA ---

 

UKU HAAHAA LOA

 

E likeme kamea e nolo ana mawaena

 

LAUA a me ka MEA KUAI.

 

HELE MAI F. WAE NO OUKOU

 

FRAML GERTZ.

([PICTURE)

UA WEHE AE NEI AU I NA KAHIKO AULII O NA

 

Kamaa o na Ano a Pau

            No na Wahine, na Kane a me na Keiki e wae pono ia e Mr. kGertz iloko o America.

 

 

HE OLUOLU KE KKUMUKUAI MA KE KU IKE

 

Eloaa mau ma ana na waiwai ma na mokuahi a pau.

me 3@

 

Pahu Hale Leta 351.                                                                            Bele Telepone 274.

KA AGENA OIHANA HAWAII.

No. 68 ALANUI PAPU KIHI O ALANUI KALEPA, HONOLULU, h.i.

KEENA OIHANA.

 

Na Waiwai paa--kuai a hoolilo aku, a me auhau uku ana.

Na Hale hoolimlima, Rumi, Keena, Aina e hoolimalima, a aelike e ohi i na uku hoolimalima o na ano a pau.

Na Moraki e ae ia ma na ano waiwai a pau.

Na Pepa kuleana aina, e kakau a hooponopono ia me na Pepa a pau e pili ana ma ke kanawai.

Kope a me ka Unuhiolelo ma na olelo a pau iloko o keia aupuni.

Na Panihakahaka ola, Hale, a me na waiwai o na ano a pau i na Ahahui Panihakahaka helu ekahi.

Na Malama ana i na Buke a me ka hooponopono ana.

E haawi ia no ka mikiala no na Ohi aie ana.

Na Gula, Kala me na Bila kikoo dala, kuai a hoolilo.

Na Hooponopono Hale Dute e pili ana i na waiwai mai ko na aina e mai.

Na Ukana o keia a me keia ano, e kuai a hoolilo aku.

Na Kauoha o na Mokupuni, e hooko ia no me ka eleu.

            O na hana a pau a na makamaka e haawi mai ana no ka hooko aku i ke kauoha, e hooko ia no me ka eleu a me ka mikiala.

                                                                                    Aagena Oihana Hawaii.

                                                2170 1 yr. Mar. 3-