Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 18, 5 May 1888 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kalei Kawaa
This work is dedicated to:  Punana Leo o Molokai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXVII, HELU 18.   HONOLULU, POAONO, MEI 5, 1888.  NA HELU A PAU, 2179.

 

HOOLAHA KUMAU.

---------------------------------------------

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Lolo a he Kokua ma ke Kanawai.

--A HE MEA--

ANA AINA.

------

E loaa no ma Kohana Akau, Hawaii.

2091-17

-------------------------------------------------------

VOLNEY VAILLANCOURT ASHFORD,

AKEPOKA

He Loio, Hoakaka, Pale ma ke Kanawai, Kakauolelo, Lunahooponopono a me ka hana ana i na Palapala Hoolilo.

LAWELAWE ILOKO O NA AHA A PAU O KE AUPUNI.

            E hana ia no na Palapala pili Kanawai a pau.

            Keena Hana Helu 21, Alanui Kalepa, Honolulu Hale. (2150 1y)

------- -

A ROSA. (AKONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

            He Luna Hooiaio Palapala

KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina

tf.

---------- -

CECIL BROWN

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

he Agena Hooiaio Palapala no ka Mokupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.

tf.

--------------- -

WILLIAM C. ACHI.

Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

            He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

            Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Peterson.            2114 y

---------- -

S. K. MAHOE,

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

---- -

He Agena Hooiaio Palapala Kope no ka Mokupuni o Oahu.

----- -

He Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana no ka Apana o Waialua, Oahu.

            E loaa no ma Waialua, Oahu.  2128-1y.

--------- -

JAMES M. MONSARRAT.

                        (MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

            He Luna Hooiaio Palapala.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

            KEENA HANA: Alanui Kalepa.

--------- -

W. A. KINNEY, (Kini.)

LOIO.

Keena hana ma ke Keena o J.A. Makuna,

2168 Helu 42 Alanui Kalepa. 1y

------- -

W. O. SMITH

Loio ma ke Kanawai.

Helu 66, Alanui Papu, Honolulu. fy 4-1y

------ -

W R. KAKELA.

LOIO A ME KOKUA MA KE KANAWAI

Me Luna Hooiaio Palapala

tf

---- -

M. THOMSPON,

LOIO MA KE KANAWAI.

Keena Hana, aia iluna o ka Hale Pohaku o Kimo Campble, kihi o na alanui Papu me Kalepa, Honolulu.

HE LOIO IMUA O NA AHA.

            Ina i makemakeia, alaila e haawi no oia kona manao kanawai ma ke kakau ana ma ka pepa, no ke ano o ka hihia e manaoia ana e hoopii maluna o na olelo ike e waiho ia mai ana e ka mea nana ka hihia.        2121-1y.

-------- -

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale na ano a pau, a me na me na pono a pau no ka hale.

            Kihi Alanui Moiwahine me Papu. tf

------------------ -

E G. HITCHCOCK.

(AIKUE HIKIKOKI).

LOIO, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Bila Aie, me ka awiwi

            HILO, HAWAII.

                                    2114-1yr.

--------- -

HOOLAHA.

G. W. A. HAPAI.

            He Luna Hooko Mare.

                        --A HE---

AGENA HOOIAIO PALAPALA

            E loaa no ma Hilo-taona, Hawaii, ma na manawa a pau.        2152-1y

---------- -

WILLIAM McCANDLESS.

-- -

HALEKUAI BIPI O WILIAMA MA KALALENA ma Ulakoheo. Na ano Bipi a me na Ia a pau o ka makeke no na kumukuai oluolu. UalaKahiki a pela’ku.

2@o@-1y.

 

NA PALI MAHOE.

--- -

1

Aia i Akaka kuu lei rose

I ke oho lau lipo o ka palai

Oia wai huelo i ka lau laau

Me ka ehu wai hoi a ka noe.

Cho.    Ho mai no kaua la e pili

Ua malu ke ao la i na pali

Noho i ka olu home lau kukui

I ka nehe a ka leo o ka wai.

2

Kahiko ka nani i hale uwila

I ka uluwehiwehi la o na pua

Kuu pua rose i kui ai a lawa

I lei hooipo no na po anu.

3

Ilihia wale hoi au i ko leo

I ke ahe olu hoi a ka Malanai

Ilaila hoi au ike maka i ka nani

I ke kio wai kapu a ia manu.

D.I.W.

Na pali Mahoe, Hilo.

------------- -
HE MOOLELO WALOHIA

--NO--

MINEWA

Ka Nani.

--

--KA--

Ui Aloha Kamahao.

---

--KA--

Manu Aloha Lawe Leta,

----- -

--ME--

Ka Lio Maalo pu me ka Mahina.

---- -

Unuhiia no ka Nupepa Kuokoa.

            I kela wa ike iho la o Minewa i ka hewa o keia kahea ana, oiai o kona makemake o ka lio kilokilo, eia nae ua puka hewa ka lio keokeo, e like me kona maa mau i ka hea ana i ka lio keokeo.

            No keia mea, kahea hou ae la oia penei:

            Hua 5 lio kilokilo o Militurino oili mai.

            I kela wa koke no i ku mai ai kekahi ilio nui a nahu mai la iaia nei a me kana kauwa, a iloko o ka imo ana a ka maka i nalo aku ai ua ilio ala iloko o na ao o ka lewa a iloko o na sekona pokole wale no kau aku laua ilio la iluna na o kona aupuni me kana mau ukana makamae.

            Maanei e ka mea heluhelu ua komo hou kaua me Minewa iloko o ha ehaeha ma o keia poino hou ana ona a me kana kauwa.

            Aole i hewa kana kauwa aka, hookahi nae ko laua pipilikia ana.

            Ua maopopo no ia kaua e ka mea heluhelu ke kumu nui o keia pilikia oia no kona kahea hewa ana i ka inoa o na lio e like hoi me na kuuhikuhi a ke kanaka kilokilo a kaua i ike mua ae nei ma na helu i hala.

            O keia aupuni o Minewa i lawe ia ae la, oia ao ke aupuni o Mohikaneta he kupua.

            He oopuni moo, he kupua moo he mau kiai moo a o ka alihikaua nui nana e hoomala ana i ua aupuni la oia no ke kupua ilio Newaka.

            O keia ilio he ikaika a he mama i ka lele.

            He leo nui ina oia e aoa ana, e haalulu no ka lewa a me ka honua e like me ka leo o ka hekili ka nei nakolokolo.

            Ia laua nei nae i kau aku ai iluna o ua aina la aia laua nei e kai hele ia ana e kahi mau ilio lokoino.

            Pane aku la o Kalolina kauwa i kona haku alii Minewa penei.

            Ea, e mamake ana paha kaua i keia aupuni.

            Pane aku la o Minewa, pela paha auhea kaua i ike.

            Me he mea ala o ka hopena aku no paha ia.

            Pane aku la o Kalolina kauwa, i make auanei kaua ia wai nani no ia ia oe no, oiai malalo no o kau mau hana hemahema aia a pilikia no kaua ma ou la.

            Pane aku la o Minewa mai kamailio mai oe ia maa mea ia’u.

            Oiai ua ike au ua hewa au ma keia mau mea a pau.

            Aka, e kuu kauwa maikai e hoolana i kou manao.

            No ka mea aia aku no paha he wa no kaua e pakele ai mai keia aina aku.

            Lawe ia aku la laua nei a ku ana imua o kekahi moo nui a ka launa ole he moo hoi o ke ano moo moe wai Kolokekila.

            Ia laua nei e ku ana imua ona oili mai la kekahi kaikamahine ui loa maloko mai o kekahi lumi e aku, a pane mai la ia laua nei:

            Aloha olua

            Haawi aku la o Minewa ma i ko laua malihini iaia me ke ano pahaohao o loko.

            Oiai he mea kamahao loa no laua ka ike ana i kekahi kaikamahine opio me ke akaka ole o kona mau makua hanau.

            Pane mai la ke kaikamahine kamaaina penei:

            Mahea mai nei olua o ka hiki ana mai nei?

            Mai ka aina malihini mai nei maua wahi a Minewa i pane aku ai.

            Heaha ko olua hewa o ka lawe ia ana mai nei ianei?

            Pane akula o Minewā, aohe i akaaka ia’u ko’u hewa, a pela pu no hoi me ko’u hoa nei, aka, he wehi hoomanao wale no ko’u no kuu kahea hewa ana paha ina hua anoano kaukama.

            Pane maila ua kaikamahine ala, ahe, ina oia ke kumu, a ke ninau aku nei au ia oe, aohe anei au mea i aloha ai mai kou mau la opio mai?

            He mea no, eia nae; aohe au like i kona mao helehelena a hiki i keia wa a kaua e kamailio nei, wahi a Minewa.

            Pane maila ua kaikamahine ala, ae, mai kanalua oe, a makau hoi no keia lawe ia ana mai nei o olua, oiai, mai aunei aku e loaa aku ai kekahi manalakai nou e hele aku ai e imi i kau mea i aloha ai.

            Nolaila, eia ka’u ia olua, e komo mai maloko o ko’u hale nani nei a hoi mai ka’u elele alaila oia ka mea i ike i ha mea a pau a’u e hana aku ai no olua.

            No keia mau olelo a ua kaikamahine kamaaina la, ua ae aku la laua nei a komo aku la iloko o ka hale.

            A ia laua e nanea ana i ke kilohi i na mea nani kamahao o ua hale ala pane mai la kahi kauwa Kalolina ia Minewa penei:

            He keu aku keia o ka hale nani lua ole a’u i ike ai.

            Aole au i ike i kekahi hale nani ma ko kakou aupuni e like me keia.

            A oia hoi ka’u e hoomaoe ae nei penei:

            Ina paha no kaua keia hale nani alaila e oluolu mau no auanei au nona a hiki i ko’u mau la hope o ke ola ana.

            Pane aku la o Minewa i ka pane ana aku.

            E kuu aikane maikai hoi, mai kamailio ae oe no ia mau mea.

            Oiai he mau pio kaua i keia wa a hookahi a’u mea nui e kamailio aku ai ia oe, oia hoi.

            Heaha auanei la ko kaua pono ma keia mua aku.

            Ia laua nei no e noho ana aia hoi he hu ana no ka makani aia hoi.

            Kani kikikou ana hoi ka leo o kekahi manu.

            A iloko o ka imo ana o ka maka aia hoi hohola ana ka eheu o ua mau manu la imua pono o ke alo o ke kaikamahine kamaaina.

            Ninau iho la ua kaiuamahine kamaa ina la.

            E kuu mau manu maikai e hoolohe mai.

            Heaha ka mea hou i loaaa ma kau huakai?

            Pane ae la ua manu ala me ka leo kanaka penei.

            O ka hoopai o na wahine i kahea hewa i na hua kaukama o Miriturino oia hoi keia.

            E hoopaa ia laua ma ka aina pahaohao o Miriturino no na makahiki lehulehu.

            Aole palena o ko laua hoopai a o ka make wale no ka hope oia ka mea e pau ai.

            I kela wa koke no i huli ae ai ua kaikamahine la a pane mai la ia Minewaa penei.

            Ano, he hoopai weliweli ka’u e hookau aku ana maluna ou a me kou hoahele.

            Oiai, ua loaa mai ko olua hewa ia’u, he lawe aihue i na hua kaukaina.

            Pane aku la ua Minewa la imua o ua kaikamahine la.

            O ka hewa au e olelo mai nei ia maua, he hewa ia na maua i hana ole a pehea la oe i kuhihewa ai ma kau kamailio ana.

            Pane mai la ua wahine opio la ia laua nei.

            Aohe a’u mea e ae e kamailio aku ai ia olua.

            Aka o ka hoopaa wale aku no ia oe e like me ka olelo a kuu manu punahele nei.

            Ina pela e hana aku oe e like me kau mea i manao ai.

            No ka mea, akahi au a ike i ke ano a me ka manao o kau mea e kamailio mai nei, he wahine ino loa oe.

            I ka puka ana aku o keia mau hua olelo ia Minewa.

            Ia wa koke no i puhi ae ai na kaikamahine la i kekahi o kona mau lima iloko o kawai.

            A iloko o ka imo ana a ka maka ua loli ano e ae la ka helehelena o ua kaikamahine la mai ke kino kana a ke kino moo.

            A oni hele mai la oia imua o Minewa me kana kauwa.

            I ko Minewa ike ana aku i keia mea aole ona hopohopoh no keia mea a makau mai.

            I ka ike ana iho hoi o kahi kauwa a ua Minewa nei, ia wa koke no i lele aku oia i hope me ka uwe kapalili ana a pane ae la.

            Auwe e make ana kaua e kuu haku Minewa.

            Pane aku la o Minewa e kuu kauwa maikai, e hoomanao, aia no ka makua nui maluna ka mea nana e hoopakele ia kaua.

            Mai makau a mai kanalua no kekahi mea.

            I ka pau ana no o keia mau huaolelo ia wa koke no i hamama mai ai ka waha o ka moo kupua.

            Ia wa poholo aku la o Minewa a me kana kauwa iloko o ka opu o ka moo a pau ae la ko laua nei ike ia ana.

            Maanei e ka mea heluhelu mai kanalua kou manao e menemene hoi no ka make o ka kakou Minewa.

            No ka mea o keia mau hana a pau e hana ia nei maluna o Minewa a me ka na kauwa, mai ke kanaka kupua Miriturino mai no ia,

            Ia Minewa ma i nalo aku la iloko o ka opu o ua moo la.

            Ia wa koke no i huli ae ai ua moo la a nalo aku la iloko o ka opu o ka moana nui akea.

            A no kekahi mau hora loihi pae aku la oia maluna o kekahi aina maikai.

            O keia aina oia no ka aina nani kamahao o Miriturino.

            I ua moo ala i pae aku ai maluna o ua aina la luai aku la oia i kana mau pio iwaho.

            A i ka wa i hemo aku ai o Minewa ma iwaho ia wa koke no i nalo aku ai ua moo ala no ka hoi ana aku i kona aina.

            Iaia i nalo aku ai ku ae la ua mau pio la maluna o ua aina kamahao la e nana ana mao a maanei me ke kahaha o ka naau,

            I kela wa i huli ae ai o Kalolina kauwa a pane aku la i kona haku-

            E kuu haku aliiwahine, ihea kaua e hele aku ai?

            Nani ke kaumaha o kuu naau no keia mea kamahao nui wale o ko kaua pae ana maluna o keia aina kamahao nui wale.

            Pane aku la o Minewa, e kuu kauwa maikai.

            Mai hookaumaha oe i kou naau no ka mea aole kaua e make ana aka e ola ana no kaua.

            O keia mau olelo a Minewa, he mau olelo ia i maopopo ole iaia.

            Aka, he hookanaaho wale aku no ka mea aole kaua e make ana aka e ola ana no kaua.

            O keia mau olelo a Minewa, he mau olelo ia i maopopo ole iaia.

            Aka, he hookanaaho wale aku no kana i kana kauwa i ole ai e hookaumaha loa ia kona naau.

            Ia laua e ku ana ma kapakai o Nana Waale a e hopu ana hoi i ka laaua a Kekuokalani ia Hoolehelehekii, a e hoaa ana no hoi i kahi e hele aku ai aia hoi, oili mai la kekahi luahine opu nui momona me kona lole pupuka, a o kona mau lauoho hoi e wanaoa ana i ka makani a ma kona lima akau e paa ana oia i kekahi kamaa gula.

            Iaia e ku ane imua o Minewa ma pane mai la oia me ka leo kakana.

            E na kaikamahine mahaoi e hele ana olua ihea?

(Aole i pau.)

 

HE MOOLELO

--NO--

NAPOLIONA I.

EMEPERA O FARANI.

---- -

KA HUAKAI NO MOSEKOVA,

I KA PUUWAI O

O SURIA.

----- -

KA HOOMAKUKAU KAUA NUI.

----- -

O KA hoomakaukau kaua nui mawaena o Farani me Rusia, no ke kukulu ana ia Polani ma ke ano i aupuni panalaau no kekahi o laua, oia na lawelawe pili aupuni i hoao ia e hooponopono mawaena o laua, a no ka holopono ole, ua ala mai la o Farani me kona mau okana aina o na panalaau o ka Rine, a he eha haneri tausani koa i makaukau no keia huakai iloko o na okana aina o Rusia.

            Ua mahele ia ka puali holookoa iloko o na mahele he 13, mawaho ae o na koa Imeperiela he kanahiki tausani. O ka mahele 1, malalo o Davoust; 2 ia Oderiota; 3, ia Ne;4, ia Eugene;5, ia Ponitoki; 6, ia St. Cyr; 7, ia Regnier; 8 ia Isrome; 9, ia Vitoa, 10, ia Makedonela; 11, ia Angeru, 12, ia Muraka, 13 i ke keikialii o Auseturia. O na koa Imeporiela, malalo ia o ke alakai ana a na Ilamuku Labebe, Mataea, me Besie.

            Ma ka la 12 o Iune, 1812, hiki aku la ka Emepera ma kahi kauhale o Konigebega, a ilaila oia i ohi ai i na liko ai no kona mau koa e hala ai kekahi mau mahina ma keia huakai o Rusia. O keia na la kuwaena o na mahina o ka Makalii, ua maikai ka lewa, ua mea ele ka pua o na laau a ua hoike mai ka lani i ka nani uliuli o kona mau kahiko aouli, o na puuwai a pau he hookahi no haawina ma ka umauma e kau ana, o ka lokahi ma keia huakai ano nui a ko lakou Emepera e alakai nei.

            O ka nakeke o na pahikaua a na koa lio a me na ka holo a na kaaka@a o na pukaa, ke kani kapalili mai o ka o-le a me ka pahu a na koa, ua piha pu ka lewa i ko lakou mau leo e hooho ana me ka piha hauoli, oia ka Napohona i hele ae ai mamua o kona puali a hai aku la i kana haiolelo mua loa no ka wehe ana i keia kaua penei:

            ‘ E na koa--O ke kaua elua iloko o ka panalaau o Polani, ua hoomaka ia iloko o keia la. O ke kaua mua nana i kukulu aku kona mau paia, oia no na kahua kaua o Faraidelana me Tilisiti, ua lawe o Rusia i kana hoohiki paa loa imua o ke Akua, e kokua no oia i na lawelawe ana a Farani a e kue aku hoi ia Enelani me ka oi o ka pahikaua. I keia la i ike ai kakou, ua uhaki oia i kela hoohiki, a ua kue mai i ka hanohano o ka aeko o Farani, aole e noho pu hou me kakou ma ke ano pili makamaka. Ua kono ia aku o Rusia i keia manawa e halawai me na popilikia, oia ka kakou e maki aku nei ma ke ala e hooponopono ia ai na pono malalo o ka ikaika. Ua manaoio anei oia ua hoohaahaa loa ia kakou, a ua pau ko kakou lilo ana ma ke kulana wiwo ole o ke koa? Aole anei o oukou no na koa o ka la i makaikai ai ma ke kahua kaua o Ausetulika?

            Ua lawe o Rusia ia kakou a kiola mawaena o ka hanohano a me ke kaua. O keia kaua elua o Polani he mea kanalua ole ka ukali ana mai o ka la hauoli nui o ka lanakila i oi aku i ko ka mua, oiai, e lawe aku ana kakou i ka maluhia a kukulu me ka neeu ole a me ka hiki oli ia Rusia ke hoohina no na makahiki he kanalima e hiki mai ana. E na koa,--e maki aku kakou a nae ma kela aoao o ka muliwai Niema, a na ka leo o ka ouikou mau pu e hoike aku ia Rusia, ua kukala ia ke kaua elua iloko o ka puuwai o Polani.

            (Aole i pau.)

 

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA

KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

Ka Eueu nana i hookunihi ka Onohi malamalama o ka La: ka Ui kelakela i malamaia mawaena o na kuahiwi me na kualono; ka nani nana i hoomalule ka puuwai o na aliiwahine a pau o Europa a i eha ka “eha lima ole a ke aloha”

Ka Makani Puahiohio Wiliau o ka Hikina.

A o ke Kupueu Iwikani o ka Makakila

            O ko oukou pono wale no o ka haawi pio mai mamna o ka lawelawe ana aku o kuu mau lima.

            I ka lohe ana o ke alii opio ua pane aku la oia.

            E ka hupo e huli oe a hoi no kou wahi i hele mai ai.

            A i hookuli oe alaila o ke kanawa paa a’u e kau aku ai maluna ou, oia hoi ka make.

            Aole no he hookahi mea nana oe e hoopakele mai keia pilikia a’u e haawi aku ai maluna ou.

            I ka lohe ana o ke kupua Lopina Gula i keia mau huaolelo a ke alii opio.

            Ua pii ae la ka ena o kona inaina a unuhi ae la oia i kana pahikaua.

            Me kona manao ana e lele mai imua o ke alii opio.

            Aka me ka eleu ke alii opio i lekei aku ai imua o ua kupua Lopina Gula ala.

            A o ka hoomaka iho la no ia o ka paio ana.

            A o na mea a pau ke ku mai nei lakou e nana i na paio ana a ke alii opio me ke kupua.

            Ia laua e noke nei i ka hakaka a iloko o ka hapalua hora ua haki pu ae la ka pahi a ke kupua Lopina Gula.

            Oia hoi ka pahi ana i olelo ai a i kaena ai no hoi ke ki o ka make mau loa.

            No ka ike ana o ke kupua ua hai kana pahi kaua, ua lele aku la oia iloko o kekahi ao nui eleele, aole i liuliu ua oili mai la oia me kekahi ihe nui a ku mai la imua o ke keikialii.

            Me kona ikaika a pau i pahu mai ai i kana ihe me kona manao e make loa ke keikialii ia pahuna ihe.

            E like no hoi me ka palamimo o ka ihe i hou ia mai ai imua o ia nei, pela no ka eleu o ka ianei alo ana ae a hala ae la ia puu make.

            Iloko o keia hooili kaua ana me na laau ihe a hala ka hapalua hora, ua loaa pono aku la ke kupua Lopina Gula i na pahuna ihe mikioi a ke keikialii a haule pahu aku la ua kupuino la ilalo i ka lepo.

            Aka, elike no me ka nui o ka mana, i loaa iaia pela no oia i hamai ai i ka hanu wela o kona waha maluna o ke keikialii.

            He manawa ole ua nalo aku la ke keikialii iloko o ke kiowai ahi me kona mau pokii.

            I ke alii opio e alo la iloko o ka pilikia me kona mau pokii ua lalau iho la oia i kana palekaua lau laau kekahi o kona mau pokii a paki iho la i ka honua me ka pane pu ana iho.

            E kuu pokii i nui ke aho i pio ke ahi ia kaua.

            I ka pau ana o na olelo a ua alii opio nei, oia no ka wa i nalowale iho ai o kona palekaua, a ma kana wahi i nalo aku ai e kahe mai ana kekahi muliwai nui e kahe ana iloko o na loko ahi ala a ke kupua.

            He mau minute, ua piha pu iho la ua lokoahi ala, i ka wai o ka muliwai, aole i emo pio iho la, a lankila iho la ka muliwai, oia no hoi ka palekaua lau laau, a ke ’lii opio.

            I ka ike ana mai o ke kupua Lopina Gula ua pio kana muliwai ahi, ua hookuu maila oia i ka makani mai loko mai o kona waha, a no ka nui ikaika o ka makani, ua puhia akuia ke ’lii opio a nalowale i ka lewa, a aia no na maka o kana wahine ke nana ala iaia.

            Iloko o ka nalo ana aku o kana aloha maiala aku, ua lalau iho la oia kana pokaa uwea mimiki, a nou aku la makahi o kana aloha i nalo aku ai, me ke kauoha ana aku, e ku’u kauwa hoolohe, elele oe a loaa aku kou Haku alaila e hoihoi mai oe i o’u nei.

            No ka mea ua lawe ia aku oia e ka makani hana aloha ole mai loko aku o ka waha o ka enemi.

            I ka pau ana o kana namunamu ana ua kiola aku la oia ai ka pokaa uwea i ka lewa.

            No na minuke elua e kali ana aia hoi kana aloha ke pili ala ma kona aoao.

            Ia wa i huli iho ai oia a muki iho la i na papalina o ke keikialii.

            I ka pau ana ua ku ae la ke keikialii a hele aku la imua o ke kupua Lopina Gula me ka naau i piha i ka inaina pane aku la oia.

            E ke kupua ino, e pono oe e mihi mai i kou hewa ia’u i koe ai ke ola i kou kino.

            A o ka uku a’u e haawi aku ai ia oe, e hoopaa pio ia oe iloko o ko’u hale paahao a hiki i kou mau la hope.

            I ka lohe ana o ke kupua Lopina gula ua pane aku la oia.

            E kahi keiki hookano aole loa au e haawi pio aku ia oe a hiki i kou lilo ana mai i pio na’u a me kou mau tausani kupua.

            Nolaila, i kela wa e haawi aku ana au ia oe me kuu koi kaua.

            Ia manawa i ku ae ai ua kupua nei a lele mai la imua me na maka hulili o ka inaina.

            Hapai ae la oia i kana koi kaua a hoomoe mai la imua o ke keikialii me kona ikaika a pau.

            Mamua o ka haule ana iho o ke koi kaua maluna o ke keikialii ua loaa mua aku la oia i ka pale ana a ke keikialii, a lele ana ke koi i kahi e.

            Me ka eleu nui oia pahu aku ai i kana pahi a komo puanuanu aku la iloko o ka puuwai o ke kupua Lopina Gula, a haule pahu aku la oia i ka honua.

            Me ka eleu ke alii opio i lalau aku ai i kana ipu uwila a hookuu aku la i na alelo manamana o ka uwila maluna o ke kino o ua kupua nei.

            Me ka pane ana aku a ke alii opio penei.

            E kuu pokii e hoolilo koke oe i ke kino make o ke kupua Lopina Gula i puu lehu a i ka wa e lilo ai oia i puulehu e lu helelei aku oia i kona lehu iloko o ka lewa a na na makani e lawe aku i kona lehu ma na wahi a pau o ka lewa.

            I ka lohe ana o kona pokii oia no ka wa i hemo aku ai o na alelo manamana o ka uwila a hainu aku  la i ke kino o ua kupua nei.

            No na sekona pokole loa ua lilo iho la ke kino o ua akua nei i puu lehu a oa mai la ka makani a puhi hele aku la i ka lehu o ua kupua nei i ka lewa e like me ke kauoha a kona hanau mua iaia.

            I ka pau ana aku o ka lehu o ke kupua ua koe no nae kakahi maawe o ka lauoho o ua kupua nei oia no hoi ka lauoho mana o ua kupua ala.

            He mau sekona wale no mahope iho ua haule mai la kekahi mau kilihune ua maluna o ke kahua kaua.

            No na minuke pokole wale no ua pii mai la ka ohu pohina a uhi pu iho la maluna o ka aina.

            Ia wa i hoomake mai ai ka ua nui me ka maka hekili e helelei ana maluna o ke kahua hookahe koko.

            Iloko o keia wa a ka ua e noke nei oia no ka wa o ka lauoho o ke kupua Lopina Gula i lilo ae ai i anoano a ulu ae la he kumulaau.

            I ka wa a ka ua a me ka ohu e uhi paa nei i ka aina ke oni hikiwawe ae la ke kino o na laau nei a hiki kona welau iloko o ka lewa.

            I ka w o ka laau i nalowale ai kona wekiu oia no ka manawa i malie ae ai o ka ua a wehe pu ae la hoi me ka ohu pohina.

            I hule ae ka hana o na alii opio ua hookahaha ia ko lakou manao i ke ku a keia kumulaau nui mamua pono o lakou.

            Aole hoi laku i ike i kekahi kumulaau mamua ma keia wahi.

            I keia wa hoi, eia ka he kumulaai ma ia wahi.

            Ia lakou e pahaohao nei ia wa lakou i lohe aku ai i ka leo o Aekoahi i ka pane ana mai.

            (Aole i pau.)