Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 18, 5 May 1888 — HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani. KA Ui Aloha Kamahao. KA Manu Aloha Lawe Leta. ME Ka Lio Maalo pu me ka Mahina. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani.

KA Ui Aloha Kamahao.

KA Manu Aloha Lawe Leta.

ME Ka Lio Maalo pu me ka Mahina.

Unukiia no ka KuPepa Kuokoa. I ke!a wa ike iho la o Minewa i ka hewa o keia kahe a ann, oiai o kona makemake o ka lio kilokilo, eia nae ua nuka hewa ka lio keokeo, e like me ko na maa mau i ka hea ana i ka lio keokeo. No keia mea, kahea hou ae la oia

penei: j Hua 5 lio kilokilo o Militurino oili mai. I kela wa koke no i ku mai ai keka ! hi ilio nui a nahu mai la iaia nei a me kana kauwa, a iloko o ka imo ana a ka maka i nalo aku ai ua ilio ala iloko o na ao o ka iewa a iloko o na sekona po kole wale no kau aku laua ilio la iluna oa o kdna aupuni me kana mau ukana makamae. Maanei e ka mea helnhelu ua komo hou kaua me Minewa iloko o ha eha* eha ma o keia poino hou ana ona a me kana kauwa. Aole i hewa kana kauwa aka, hookahi nae ko laua pipilikia ana. Ua maopopo no ia kaua e ka mea heluheiu ke kumu nui o keia pilikia oia no kona kahea hewa ana i ka inoa o na iio e iike lui me na kuhikuhi ake ka naka kilokilo a kaua i ike raua ae nei ma na helu i hala. O keia aupuni o Minewa i lawe ia ae la, oia ao ke aupuni o Mohikaneta he kupua. He oupuni moo, he kupua moo he mau kiai moo a oka alihikaua nui n«na e hoomalu ana iua aupuni la oia no ke kupua ilio Newaka.

O keia ilio he ikaika a he mama i ka lele. He leo nut ina oia e aoa ana, e haa lulu no ka lewa a me ka honua e like me ka leo o ka hekili ka nei nakolokola Ia laua nei nae i kao aku ai iluna o ua aina la aia laua nei e kai hele ia ana e kahi mau ilio lokoina Pane aku la o Kaloiina kauwa i ko* na haka alii Minewa peneu Ea, e mamake ana paha kaua i keia aupuni Paae aku la o Minewa, pela p»ha au hea kaua i ike. Me he mea ala o ka hopeoa aku no paha b. Paoe aku la o Kalolina kauwa. i ma U wunei ka«A ia wai nani nolaiiot

no, oiai malalo no o kan mau haoa he mahemu i>a a pi:uia no kaua ma ou ia. P<me aku la o Minewa mai Jcamailio oe ia maa mea ia'u. Oiai ua ike au ua hewa au ma keia >nau mea a pau. Aka, e kauwa maikai e hoolana 1 kou m .nao. No ka mea aia aku no paha he wa no kaua e pakele ai mai keia aina aku. Lawe ia aku la laua nei a ku ana imua o kekahi moo nui a ka launa ole he moo hoi o ke ano moo moe wai Ko lokekila. Ia laua#ei eku ana imua ona oili mai la kekahi kaikamahine ui ioa malo ko mai o kekahi iumi e aku, a pane mai la ia laua nei: Aloha o!ux Haawi aku Ia o Minewa ma i ko laua malihini iaia me ke ano pahaohao 0 loko. Oiai he mea kamahao loa no laua ka ike ana i kekahi kaikamahine opio me ke akaka ole o kona mau makua hinau. Pane mai la ke kaikamahine kauiaaina penei: Mahea mai nei olua o ka hiki ana

mai nei ? Mai ka aina malihini mai nei maua wahi a Mmewa i pane aku ai. Heaha ko olua hewa oka lawe ia ana mai nei ianei? Pane akula o Minewā, aohe i akaaka ia'u ko'u hewa, a pela pu no hoi rac ko'u hoa nei, aka, he wehi hoomanao wale no ko'u no kuu kahea hewa ana paha ina hua anoano kaukama. Pane maiia ua kaikamahne ala, ahe, ina oia ke kumu, a ke ninau aku nei au ia oe, aohe anei au mea i aloha ai mai kou mau U opio mai? He mea no, eia r.ae; aohē au iike 1 kona mao helehelona a hiki i keia wa a kaua e kamailio nei, wahi a Minewa. Pane maila ua kaikamahine ala, ae, mai kanalua oe, a makau hoi no keia lawe n ana mai nei o olua, oia», mai aunei aku e Jo;ia aku ai kekahi man alakai nou e hele aku ai e imi i kau ii ei i aloha ai. Nolaila, eio ka'u ia olua, ekomo mai maloko o ko'u hale nani nei a hoi mai ka'uelele alaih oia ka mea i ike i ha •nea a pau a'u e hana aku ai no olua. No keia mau o!e!o a ua kaikamahine kamaaina la, ua ae aku I.i laua nei a komo aku la iloko o ka hale.

Aia laua e nanea rna ike kilohi i na mea nani kamaheo o ua hale ala pa ne mai la kahi kauwa Kalelina ia Minewa penti: He keu aku keia o ka haie nani lua ole a'u i ike ai. Aole au i ike i kekahi hale nani ma ko kakou e like rne keia. A oia hoi ka'u e hoomaoe ae nei penti: Ina paha no kaua keia hale nani alaila e oluolu mau no auanei au nona a hiki i ko'u mau la hope oke ola an«u Pane aku la o Minewa i ka pane ana aku. E kuu aikane maikai hoi, mai kamailio ae oe no ia mau mea. Oiai he mau pio kaua īkeia wa a hookahi a'u mea nui e kamailio aku ai la oe, oia hol Heaha auanei la ko kaua pono ma keia mua aku. ! la laua nei no e noho ana aia hoi he |hu ana no ka makani aia hoi. Kani kikikou ana hoi ka leo o keka-

hi manu. A iloko o ka imo ana o ka maka aia hoi hohola ana ka eheu o ua mau raatyi la imua pono o ke alo o ke kaikamahine kamaaina. Ninau iho la u* kaiuamahine kamaa ina la. £ kuu mau nunu maikai e hoolohe mal | Heaha ke mea hou i loaaa ma kau : huakai ? j Pane ae la ua manu ala me ka leo kanaka penel l O ka hoopai o na wahine i kahea he wa i na huakaukama o Miriturino oia Jjoi keia. E hoopaa ia !aua ma ka aina pahaohao o Miriturino no na makahiki lehu)chu. i Ao!e palena o ko laua hoopai a o ka make «afe no ka hope oia ka mea e pau ai I ke'a va koke oo i huli te ai ua kai | kamahioe la a pane mai la ta Mīaewa penel Aao, he hoopai weliweli ka'u • hoo-

kau aku ana maluna ou ame kou hoa hele. o»ai, ua loaa mai ko oiua hewa ia'u, he lawe aihue i ni h ja kaukaina. Pane aku la ua M newa la imua 0 ua kaiomahine lau O ka hewa au e olelo mti nei ia maua, he hewa ia na maua i hana ole a pehea ia oe i kuhihewa ai ma kau ka-

maiho 'ana. Pane mai la ua w*bine opio la ia laua nei. Aohe a'a tnea e ae e kamaiiio aku ai īa olua. Aka o ka hoopaa waie aku no ia oe e like me ka oleio a kuu maou punahe le nei. Ina pela e hana aku oe e like me kau mea i manao ai. No ka mea, akahi ou a ike i ke ano a me ka manao o kau mea e kainailio mai nei, he wahine ino loa oe. Ika puka ana aku o keia mau hua olelo ia Minewa. Ia wa koke no i puhi ae ai na kaika mihine la i kekahi o kona mau lima iloko o ka wai. • A iloko o ka imo ana a ka maka ua loli ano e ae la ka helehelena o ua kaikamahine la mai ke ktno kana a ke kino moo.

A oni hele mai la oia imua o Minewa me kana kauwa. I ko Minewa ike ana aku i keia mea aole ona hopohopo no keia mea a makau mai. I ka ike ana iho hoi o kahi kauwa a ua Minewa nei, ia wa koke no 1 lele aku oia i hope me ka uwe kapalili ana a pane ae ia. Auwe e make ana kaua e kuu haku Minewa. Pane aku la o Minewa e kuu [kauwa maikai, e hoomanao, aia no ka makua nui maluna ka mea nana e hoopakele ia kaua. Mai makau a mai kanalua no kekahi mea. I ka pau ana no o keia mau huaolelo ia wa koke no i hamama mai ai ka walu o ka moo kupua* Ia wa poholo aku la o Minewa a me kana kaawa iloko o ka opu o ka mooa pau ae la ko laua nei ike ia ana. Maanei e k.i mea heluhelu mai kana lua kou manao a menemene hoi no ka make o ka kakou Minewa. No ka mea o keia niau hana a pau e hana ia nei maluna o Mmewa a me kana kauwa, mai ke kanaka kupua Miriturino rrai no ia, Ia Minewa ma i nalo aku la iloko o ka opu o ua moo la. Ie wa koke no i huli ae ai ua moo la a nalo aku la iloko o ka opu o ka moa na nui akea.

A no kekahi mau hora loihi pae aku |.i oia maluna o kekahi aina maikai. 0 keia aina oia no ka aina nani ka mahao o Mir turino. 1 ua moo ala i pae aku ai maluna o ua aina la luai aku ia oia i kani uiau pio iwaho. A ika wa i aku ai o Minewa ma iwaho ia wa koke no i nalo aku ai ua moo ala no ka hoi ana aku i kona aina. laia i nalo aku ai ku ae la ua mau pio la maluna o ua aina kamahao la e nana ana mao a maanei me ke kahaha o ka naau, I kela wa i huliae ai o Kalolina kau wi a pane aku la i kona haku* E kuu haku aiiiwahme, ihea kaua e hele aku ai ?

Nani ke kaumaha o kuu naau no ke ia mea kamahao nui waie o ko kaua pae ana maluna o keia aina kamahao nui wa^e. Pane aku la o Minewa, e kuu kauwa maikai. Mai hookaumaha oe i kou naau eo ka mea aoie kaua e make ana aka e oia ana no kaua. O keia mau olelo a Minewa, he mau 'oleio īa i maopepo ole iaia. Aka, he hookanaaho waie aku no ka na i kana kauwa i ole ai e hookaumaha loa ia kona naau.

le hua e ku ana ma kipakai o Nana Wale a e hopu ana hoi i ka laaua a Kekuokalani la Hoolehelehekii, a e hoaa aaa uo hoi i kahi e hele aku ai aia hoi, oili mai U kekahi luahinē opu nui momona me kooa lole popuka, a o kona mau lauoho hot e wanaoa ana i ka makani ama kona Hma akau e paa ana oia i kekahi kamaa gula. laia e ku ane imua o Minewa ma pare mai la" oia me ka leo kakana. Ena kaikamahine mahaoi e hele ana olua ihea ? {Aēhipau.)