Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 19, 12 May 1888 — NA MAKAI KIU o Amerika a me Europa. HE PEPEHI KANAKA MANAONAO MA AUSETURIA-KA IKE A KA MAKAI KIU BREITENEELD. [ARTICLE]

NA MAKAI KIU o Amerika a me Europa.

HE PEPEHI KANAKA MANAONAO MA AUSETURIA-KA IKE A KA MAKAI KIU BREITENEELD.

LOAA mai lakeia mau kuhikuhi'na la'u, haaiele īho la au i ke kulanakauhale o Viena no ka holo ana aku no Klagcnfurt ma kekahi kaaahi mai, a no ko'u manaoio ole o ke kulanakauhale o Udine kona wahi i holo aku ai, e like mc kana i noi aku la i palapala holo nona ilaila, a i hana oia pela i kulhu e hoohuhewa ai i ka ix>e e hahai aku ana mahope ona, nolaila, ninaninau hele ?.ku la no au ma ke ala, a ike iho la au ua po ! olei ka'u mea i manao ai. Ua ike au i ka pololei o ia manao o'u ma ko makou hoea ana aku ma ke kulanakauhale o Marburg, he wahi kulanakauhale keia ma ke ala £ hiki aku ai i Klagenfurt Lohe iho la au ma keia wahi ua hiki aku ua powa nei milaila a haalele iho la i ke kaa ona e hiki loa aku ai i Udine, a kau aku la ma ke kaa e holo ana i Klagenfurt, no ka mea, o kahi keia e mana ai o ke alanui no na kulanakauhale o Klagenfurt a me Udioe. 4 I ke ahiahi ana iho, oiai no au ma Marburg. loaa mailala'u kekahi lono mai Viena mai, maioko o ka uwea olelo, e hai mai ana ia'u, no ka hele ana aku o kekahi kauka iapaau a i ke poo o ka oihana makai malaila hai aku la oia ua kulike loa na hiohiona i hoolahaia o ka powa me ko kekahi kanaka i kamaaina iaia, a i hele mau aku hoi t ona la no ka lapaau ana i kekahi palapu i loaa iaia a e kau ana ma ka papalina hema, maiuna iki ae o ka lehelehe o kona waha, a ua ike no hoi ua kauka nei i ka holo mau o ua kanaki la no ka 'Wiener Neustadt" i na wa a pau e pau ai kana tke «na i ke kauka.' (£ hoomanao e ka mea heluhelu, o

keū wahi i kapa » '** *Wiencr Xcasadr i fcii tsua b. oii sahi t h mai ai keh kl2 i kakau ia wi ka īnoa o ua powa neū so Mendozx a i ka b*cana aku hoio Guga pepehi ia imi h a make) "He hoike maiUi ioa keia a ke kau ka i hai ae la i ka oihana makai a hoo una ia roai la 1 o'u oiai he hoike maopopo ana mai keia aohe mea e ae |naca i hoouna mai kela leu u A!taiiso| j Mendora nana ponoi īho no, a he hoike pu ana mai no hōi ia ika maalea o ka hanj aua powa net i kamu e hiki kino aku ai ke kanaka lawe leu imua ona i kumu e hooholo pono ia ai o kana mau hana powa. "I ka ioaa ana mai o keia lono ia'u. hoouna hope aku la au i kekahi kauoha e hele ia aku ka Lede Bjrona Mayer e ninau ma ua hoomnopop-o oia i kekahi alina e kau ana ma ka j)3[-al:na 0 ua Alfonso Mendoza nei obi oia maiaiia, a i ka hala ana o ka hora hookahi mahope iho loaa mai la ia'u ka lono e i mai ana aohe i maopopo loa ia mea 1 ua lede barona nei, aka nae, o kana mea i hoomaopopo loa, oiai laua me ua powa nei e kamaiiio ana, oia ka palulu mau ana o ua Alfonso Mendoza la i kona papalina hema me ka hainaka*, a i ka ninau ana aku o ua lede barona ne i iaia i ke kumu o kona hana ana pela, hai mai la oia ua eha ia kona niho, a oia ke kumu o kona paa ana i ka hainaka ma ia wahi.

"Mamuli o keia hoike i hai ia ae ln, he mea hiki no ke koho aku o ke kanaka a ke kauka i hai ae )a oia no ua kanaka la nana i pepehi o Guga ma ka nimi o ka Lede Barona Mayer ma ka hote!e Aziendahof, eia nae aohe no i maopopo lea loa. "Mahope iho o ko'u ninaninau hou ana ma o a maanei. loaa iho la ia'u kekahi kuene e hana ana ma kekahi hotele i ike i ua Alfonso Mendoza nei ma Klagenfurt, a ua ike pu no hoi ia he kupakako ua Alfonso .Mendoza nei ma kekahi hale oihana malaila (Klagenfurt,) aole nae ia o kona inoa, a hai mai la ia o ka inoa ana i ike ai īaia malaila oia o Francesconi. He eha ae nei pule, wahi a ua kuene nei, o ka noho wale ana o ua Francesconi nei aohe hana, a i Keia mau la koke iho nei no, oiai ua kuene nei i hoouna ia ma Viena no kekahi hana ana i hoouna ia ai e hana, ua ike oia i ua kanaka la malaila. Ma keia hoike a kahi kuene, aohe au ekanalua i ka hooholoana iho i ko'u manao o ke kanaka i ike ia ma Viena malalo o ka inoa o Alfonso Mendoza a me ke kanaka i ike ia e kahi kuene ma Klagenfurt malalo o ka inoa Francesconi, he hookahi no ia kanaka, a oia kanaka ka powa nana i pepehi a make ka lawe leta Guga. "0 na mea a pau a'u i ike iho la, hai ia aku la e a'u maloko o ka uwea i na oihana makai maioko o hale a pau o Auseturia a me na wahi e ae a f u i manao ai e holo aku ana oia ilaila, aole hoi oia wale no, aka, hoouna aku la no wau ia wa hookahi no i mau makai pu no kekahi e hele ai e hakiio mao a maanei

"I keia wa a'u i hana ai pela, Ue ewalu wale no hora hele ka oi o ua powa nei mamua o'u, a no ko'u ike a maa mau no hoi ke hana kekahi kanaka i na hana powa o keia ano aole e loaa aku ana iaia mahope aku ka noonoo maikai no ka hoolala ana me ka nalo i kona alahele e pakele aku ai, ua ike pono iho la hoi au ia mea mamuli 0 ka hupo o Ha hoao ana e pakele), nolaila, hooholo iho la au mamuli okekahi mau kumu a'u i ike ai he kupono ia'u ke hana aku, e hoolilo loa i ko'u manawa ma ka hakilo ana i ke kulanakauhale o Klagenfurt a me na alanui e holo aku ana mai laila mai. "Me keia nei ke kumu o ko'u hana ana pela: Ua ike au ua haaleie o Alfonso Mendoza (o kekahi inoa hoi ona 1 ike ia ae la o Francesconi) i ke kulanakauhale o Viena mahope iho o kona powa ana ia Guga maluna o kekahi kaaahi holo loa i hoea ae malaila mai ke kulanakauhale mai o Treist, o ka hora i paha la o ka auii)a la i nalowale ai o Guga, a hoea aku la oia ma Klagenfurt i ka waenakonu o īa po, a malaila oia kahi i noho ai no 12 hora. "Ma keia kulanakauhale he wahine manuahi kana me ke keiki e noho ana, a i kona hoea ana aku malaila me laua oia kahi i noho ai, a ilaila no hoi oia i hoao ai e hoano e i kona ano ma ke kahi ana i kona nuu umiumi aoao a me ke kau ana i papale hou. I loaa iau keia lono raa» ke kanaka malama ukana mai o ke ala kaaahi, a ua kamaaina hoi oia me ua powa nei. I ka Poalima mamua iho ka hoouna ana mai o ua powa nei i na waht ukana ona mai Viena mai a kahi o ka *ahine ana e noho ma Kbgenfurt, peia mai ua kanaka malama ukana nei ka hai ana mai ia'u. 4, Me keia mau lono i ioaa mai la ia'u ua akaka ua loaa na hoike maikai loa ma ka aoaoo ke aupuni, a ioaa pu no hoi ia'u na kuhikuhi kupono no kona wahi e manao nei e holo aku a i ole e noho nei paha. So ia mea kauoha aku la au i ko'u mau kokua maloko o ka uwea olelo e makaala loa ma na wahi hookio a }>au o na kaaahi, a i ole lua kahi paha o ke ala e mana ai a holo ma o a maanei, noai auanei o lilo ma-

| kou, ma kahi okoa e naaa j>ahalahīu hoi kela ma kahi e. "O ko\i *ra i haalele ai ii V s<ena o ki hora 9 i* oka pn Pooko'i:. a i ka'u hoea 3ria i"vj Kl3gent"ar; i ka auwina la o kx Poaha ae» ua haa!e>e rnua iho la ui po*a nei :i wahi ia awakea r»o a hoi h»ip>e nui la ma ia a!a hookahi no a'a i he!e aku la no Klagenfurt; no ka helo loa ana aku ke /Kulana- j kauhale o Fran£ics!es*e. a nolaHa aa ha'awai no nuua ma ke a!a hookahi, o b!a hoi e ho« h y f *? mai. ana, a owau e holo aku an.i k.i nr;»nao e loaa aku ana oia ia'j ma Kb.iir.furt. 'I ko'u ike ana i kcb hoi ho« mai b au no ke ku'anakauhale o Fran2ens fe>te, a oiai o keia huli hoi ana mai la au e hiki ho 1 mai ana no wau ma Marburg, nmau hou no au malaila, a hai ia mai la au. mahope iho oko'u hiaiele ana ia laiia (Mar!mrg&, a ho!o aku no Klagenfurt ua hoea mai kekahi kaaahi mai Kb_;enfjrc nui a ho'io lea no Franzcnsfeste. a ua manaoia ma'nila oka waenakenu o ka [k) ka wa o ia kaaahi e hiki aku ai i Fran/ensfeste. Aole i ikeia e ilakou ua powa nei. aka, ao!e au ikana|lua i ka manao ana iho ua halawai no [maua ma ke ala hookahi me ko'u ike oie iaia, a ina la aoie au i holo e no Klagenf'urt mamua o kona hoea ana ae ma Marburg no kona alahele ma Franzensfeste, ina Ia paha eia oia iloko 0 ko'u poho lima i keia wa. "Aka, aole ia he mea nana e hookuihe mai ia'u, a hahai aku la no au iaia no ke kulanakauhale o Franzensfeste. Oiai makou e holo ana, hai mai la ka hookele kaa ia'u he eha wale no hora hele ka oi o ua powa nei mamua o'u i keia wa, a oiai hoi o ke kaa o ka powa i kau aku la (a'u hoi e hahai nei), aole ia e haalele koke ana i ke kulanakauhale o F>anzensfeste mamua ae o ka hapalua o ka hora 4 o ka wanaao no ke kali ana i na ohua e hiki mai ana malaila mai kekahi wahi okoa mai, nolaila, e loaa aku ana oia b'u mamuli. "I ko makou hiki ana aku ma Franzensfeste, halawai aku la au me kekahi ona makai kiu o laiia e ku ana ma kahi hookio, a hai mai la oia ia'u eia ua pown nei malaila kahi i noho ai; ia po no ka hoea ana aku, a no ka lohe ana he elima ona hora okoa e kali ai malaila mimua o ka holo hou ana akn oke kaaahi ana i kau mai ai, nolaila, haaleie iho la ia i kahi hookio a hele aku la ma kekahi hotele, me ka ukali pu ia eua makai kiu nei, oiai ua hoohalike iho la oia i na kuhikuhi hiohiona o ua powa nei a'u i uwea oieio ai ma o a maanei a ua like loa me ko keia kanaka. Ika hoea ana aku 0 ua powa nei malaila, uwea aku la ua makai kiu nei i ka lono ma Viena, a e kali wale ana no oia o kona ike hou e manao ana ua powa la e hoomau aku 1* kona hele ana mamua ae o kona hopu ana aku iah, hoea e aku nae au.

"I ko'u lohe ana i keia hele koke aku la au i ka hotele, a hoea no hoi au oka manawa ai ia. Hoopunipuni aku la au ua pololi loa ia wau, a kuhikuhi ia mai la ia'u ka rumi aina. He pakaukau liilii i kupono no elua a ekolu ke noho ko loko o keia rumi aina, a i ko'u komo ana aku ua piha o loko a koe hooknhi pakaukau, a o ia wahi j)akaukau he hookahi w*le no mea e noho ana malaila, e ai ana me ka omole waina eku ana iluna oke pakaukau. Ike koke aku la no au o ke kanaka keia a'u e imi nei ma ke kulike o na hiohiona me na kuhikuhi mua loa i loaa ia'u, koe nae keia aohe uiniumi aoao, a ua ike no hoi au ua kahi ia e ia ma Klagent"urt "No ka piha o na pakaukau e ae a pau loa, ua loaa ia'u ke kumu kupono e hele pL aku ai e noho me ia mekona ike ole i ko'u ano, a 110 ia mea hele aku la au a imua ona pane aku la su penei: " 'E ae mai ana anei oe ia'u e noho pu me oe ? O ko'u hoea ana mai la no ia, a no ka pololi loa aole e hiki ia'u ke 1 kali, a no ka piha hoi o na pakaukau € ae a pau koe kou, nolaiia au e noi aku nei i kou oluolu eae mai ia ? u e noho pu me 06^ " 'He hauoli nui ko'u i ka ae ana aku ia oe e noho pu mai me a'u/ wahi ana, 'oiai he makemake mau wau i ka loaa o ka poe maikai e noho pu e ai. Ona hoa kamailio maikai oia kekahi o na mea hoonoonoai maikai ma ka papv

aina.' "Kunou aku Ia au i pinina no kona lokomaikai, a hoolauna aku la au ia'u iho malalo o ka inoa >fr, Coroni, mai ke kulanakauhale mai au o Milana. He hiki ia'u ke kamailio rr.a ka olelo Italia me ka henahema ole, a manao iho la au, ina keia he kanaka Italia io—e like la hoi me kana i hoohepa ai i ki oielo Geremania oiai oia e kamaiiio ana ma Viena me ka iede ha rona, i kumu e manao ia aku ai he kanakā iealia io oia—alaiUli hoi kamai lio mai oia ia'u ma ia ano oleio, eia nae aole. I kona hoplauna ana mai iaia iho o Mr. Bergmann ka inoa e kau ana maluna o kahi paiapala hoolauna ana i haawi mai ai ia u. "Pau ia hoolauna ana noho iho la au ilaio» a ninau aku U au iah ina ua loihi kona noho ana ma ia kulanakauhaie. 4 Ao!e/ wahi ana, i ka po nei no ko'u hoea ana mai. a hana e hoouluhua mai ia'o, a!aila,ua manao

au e hoohaU i keiahi mau la maanei. He owoi? waina ko'u. e ae mai aoa anei oe ii'u e h:u*rt aku r t oj kahu oiai he wuini 'oa. keu? ' "Ae aku uaa i ? ct lokomaikai oua vowi nei. a ao'e i etno ui kanuaina loa iho la mana, a naiu,iiViO no fcesa a me kda. .\fahop« tho hoomea aku la au ina ua īohe oia no ka i»epehi kanaka ma Vjcna, me kua maoao la hoi e pii jie ana ka ula a i ok e hoike mai ana I n\a kona hekhekna i kekahi n>au ;ixa nana e hooia ioa mai ia'u oia io no ki powa, aok nae. O kana mea wale no i pane mai aole oia i lohe iki, a ao!e no p.iha oia e lohe hou aku ana, no ka mei, he kakaikahi loa kona heluheiu i ka nupepa. % % ( 'Hahai aku la au iaia i na mea a pau i hooliha ia ma na nupepa e pili ana no ua pep<ehi kmaka nei. me ko'u ha* kilo j>ono an.i i kona mau he!ehe!ena a me ko u hai ote aku i ru mea a pau a'u i ike ai a i hoopuka oie ia hai e na nupepa, aohe nae he wahi mea a loluie o kona ano, oia mau no, a hoomaka mai la au e manao aole no paha keia o ka powa, no sa mea t ina keia oia, alaila, aoie e nele ana kona heike mai, ina {>aha ma ka loli ana o na hdehelena, a i ole ma kekahi ano e ae paha, nana i

hana ia karaima. "I ka pau ana oka maua pama ana, he!e like aku ia maua a loko o ka rumi hooluana o na keonimana, puhi na kika, kamailio hooluana, a pela aku, a e noho ana maua pela kahea ana ka makai kiu a'u 1 haiawai ai ma kahi hookio ia'u, a eu ae la au me ke noi aku i ko'u hoa e hookuu iki mai ia'u no kahi \va pokole. ILiiawai mai la au me ka makai kiu, a mea aku ia au iaia e iawe mai i elua mau makai ano, a e kali ae au i ka hopu ana a hoea mai ia me na kokua. iC Aole, i iiuiiu mahope iho ike aku ia au i ua makai kiu nei i ka maaio ana ae mawaho o ka puka aniani i ukali pu ia e na makai kokua eiua, a o ko'u manawa no ia i ku ae ai a kau aku ia ī ko'u Hma maluna oka poohiwi 0 ua powa nei, me ko'u pane ana aku: *E Mr. Fmncesconi, ke hopu nei au ia oe mamuli 0 ka ike ia nau i pepehi a make ke kanaka iawe leta Guga ma Viena.' "I ka puka ana o keia mau huaoielo ka haikea ae la no ia o kona helehelena a puni, a naka mai la oia i ka haaiulu no ka maka'u, aka, nae oia i kue mai, a paa ana i ke kupee ia na lima i ka hao. Hoihoi ia aku ia oia e a'u a Yiena, a hoopaa ia ma kaiii paa. I kona wa i hookoloki lo īa ai ua lawe ia aku ia oia a hoike ia i ke kino make o ka mea ana i pepehi ai, a i kona ike ana uwe waimaka oia, a ua hoike mai oia 1 na hiona a pau o ke kanaka mihi no kana hewa i hana ai. O kona hoopai i hooholo ia ai e ka aha he make, a na ka Kmepera i hoololi ae i uahoopai la no ka noopaahao a pau ke ola. (AoU 1 pau.)

»Uk«»hlkJ «4*o K« Com H«klM »«W KUIKE IU K(TLA. Poaono. . . .. VH /2. 1&&9*