Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 19, 12 May 1888 — HE MOOLELO NO NAPOLIONA I. EMEPERA O FARANI. KA HUAKAI NO MOSEKOVA, I KA PUUWAI O O SURIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NAPOLIONA I. EMEPERA O FARANI.

KA HUAKAI NO MOSEKOVA, I KA PUUWAI O O SURIA.

KA HOOMAKUKAU KAUA NUI.

MA KE koena 0 iala, ua hoomoe ia aku la na uwapo ekolu maliina o ka muliwai no na koa, a mamua o ka napoo ana o ka b. ua pau aku la lakou a pau ma kela aoao oka mul i j wai Niewa, iloko hoi o na okana aina o Polani Rusia. Ma ka la sS o lune, hiki aku Ia na puali kaua Farani i kauhale o Wilana, j a oia ka wa a na kanaka Polani i huliamahi raai ai i keia hiki hou ana aku a Napoliona iloko o ko lakou awa no ka manawa elua, oia ka Napoliona i hai aku ai i kana kuahaua penei: "E na kanaka o Polani t —ina owau ka mea i noho m.rka kalaunU no ekia me ekolu manawa, ina r»o ka manawa eha i keia la, ua lako pono oukou i na mea kaua, ana kakou a pau e kukulu hou ina paia o Polaui i aupuni Moi me ke kumukanawai. Ika wa i loaa mua ai ia'u ka lanakila i Walekau, ua hoihoi aku au ike kuleana ia oukou mai a Rusia aku. Ina aia me oukou ka lokahi, he kanalua ole ko'u i ka hoihoi hou ia aku 0 kela pono i kaili wale ia aku eka enemi, ma ka haawi ana mai i na kokua i ko'u puali kaua e hoemi aku iko Rusia mana a Yne ka rula ana mai ia oukou me ka ikaika. Na ka ikaika i kaili ana ka ikaika e hoi-

hoi hou mai." Ona hoahele o Napoiiona oia hoi kona mau Kenela, ua ulu ae la īloko o lakou kekahi manao no kona haalele ana aku ike kulanakauhale o Parisa, o kahi e ku ala o kona kahua 0 ke aupuni ame kona nohoalii he mau haneri mile ka mamao iloko o ka aina malihini, malia paha, o ulu ae kekahi haunae le kuloko mai ka. aoao pili koko j\Jii o na Bobona, ōia ka Napohona i pane ae ai— "Heaha ? Ua manaoanei oukou, o ko'u hnalele ana aku i ke kahua o ko'u aupuni, e ala mai na aoao kuee iloko oka aina ? Auhea lakou ? Ke ike nei no au, he hookahi wano kanaka me kekahi poe kakaikahi pili koko alii, ke makemake nei lakou ina la a pau o ko'u haulehia mai ka nohoalii ae mamua o ko iakou aa ana mai e ku imua o'u ? Ua hoohuihui au i na aoao like ole a pan nie ka haawi ana aku ia lakou i ka noho oluolu. eia nae, aoie i lawa iho la ka nui o ka'u mau hana lokomaikai i kun.u e hoomaalili ia ai o ko lakou inaina ? Ina pela, heaha ke ano o ia mau hana ia'u ? Aole anei o ka'u mau lawelawe ana iho nei ike auouni no ko oukou pomaikai ? Heaha ka mea hiki ia oukou ke hana ke ole au e { kokua aku ? O oukou, he wahi piha | pohohma wale iho no. a oia ka'u I

i haawi aku ai i ko'u lima akau o ke aloha, a ua hoole ia mai no, No ko'u nohoaii! iho, aole au no na Alii me na Haku o ka aoao Bobona, aka, owau ka Moi o ka lahui o na kanaka koko aiii oie."' « « He iwakalua ia ka noho ana o na puali kaua Faranī iloko o ke 4u lanakauhaie o Wilana, e hooponopono ana i ke kulana aupuni o Poiani, a me ke kali pu ana i kona mau iako ai o ka hiki mai 110 ko o ka mahioa o lulai, ua make aku īloko o ka mii t me ka pololi he umi tausani lio, me iwakaiua tausani koa e waiho ana iloko o na halemai, mamua o kahoouka ia ana o kekahi kaua me Rusia. Ua lawe ia aku keb mau iono o ka pae ana mai o Napoikma ma

keiu loio u ka muliwai Niem.i. a me fce k'iki !u heu ar..i ia PoUni i anpuni kuokoa imua oka Lmepera oi.i kan.i i hopohojx> loa ai i keia nee awiwt loa ana mai a na puaii kaua Farani iloko 'o kona aupnni. Ke hoololohi oia iaia iho i keia mau la, he uiea mao[>opo, e haiawai koke ana ko laua mau puali kaua i kahi hookahi me kona makaukau pono o!e e pale mai ai ia Napohona mai kela mau kulana ana e ku h. I mea e loaa mai ai o ka manawa iaia .no ka hoomakaukau ana, ua hoou-. na aku la o Alekanedero i ka Elele Kaua .HalachofT, me kekah'» kauoha waha imua o Napoliona, e hai aku iaia ike kauoha alii —ina eae 0 Napoliona e haalele iho la Pola* ni a e hoi ma kela aoao mai o ka muliwai Niema, e ae aku no ka Emepera o Rusia i ka hoopau ia o keia hoala kaua a e hana ia ke kuikahi e like me ko laua makemake' iho." I ka wa i hiki aku ai 0 ua Eiele Rukini la imua 0 Napoliona ma Wilana, a hai i kela mau olelo alii i hoike

ia ae la, oia kana i pane mai ai i ka Elele me keia mau olelo — "Ma keia wahi au e hooponopono pu ai me ka Emepera Alekanedero no ka hopena o Polani, aole nau e ka Elele a me kau mau - kauoha waha ! E hoi oe a hai aku 1 ka Emepera, 0 kana mau kauoha waha a pau, aole loa au e hilinai aku, koe wale iho no, o kona hiki kino mai a kakau inoa no kona malama i j lrana hoohiki ma ke kuikahi, alaila, e hoi no au me ko'u puali kaua ma kela aoao o ka muliwai Niena, a e loaa koke no ka maluhia mawaena o na aoao a elua." * I ka wa i loaa aku ai o keia pane oolea a Napoliona i ka Emepera A!ekanedero, ua ike ihola oia, aohe mea hiki ke hookuemi hoj)e aku i ko na puali kaua Farani komo loa ana mai iloko o Rusia, oia kana i haawi ae ai i ke kauoha i na koa, no ke puhi ana i na kauhale i ke ahi a me ka hanaino ana i na 'mahmaai ma ko Napoliona alahele e maki aku ai me kona puali. ( Aou' i pau.)