Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 20, 19 May 1888 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali oke Kahua Haua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali oke Kahua Haua.

Ka Euen naiu i hooknnihi ka Ooohi malamalani* o ka l.a; ka Ui kelakela i maUmaia mawaena o na kuahiwi aa kualono: ka aaui iura i hiwmalule ku puu*ai u fia aluwahme a piu o a 1 «ha ka "rha lima ole a ke al.iha " h Kakaai ?uahiobio Wilian 0 h Hikiu. A o ko Kupoea Iwikau! o ka Makakila E a'u hiinai a me a'u keiki, e makaala oukou eia mai ka make ke hele aku ia. Ia lakou e hooiono nei ua ike aku la lakou ika mae ana iho oka lau ona lala 0 ua laau nei. Aole i liuliu ua heleiei mai la a maioo mai ta ka laau. A ona iala ua pau iho Ia ika iilo i mea ole. A o ka ili o ka laau ua hlo i mea palahe' Ika ili i hoomaka mai ai e helelei, ua ike ia aku la ke kino o ka laau he guia waie no. Ia lakou no e nanea ana pouli ana kaia. Ia wa i huli ae ai iakou a nana aole nae o lakou ikeae i ke kumu i paa ai o ka ia.

No ka ike ana 0 Aekoahi i ka pilikia 0 kana mau hanai ua leleawiwi aku la oia a ku ana imua o kana raau hanai I a pane aku la. I E a'u mau hanai eia ka make o oukou. O keia kumulaau eku nei aole oia he knmulaau maoli oia no kekahi iauoho oke poo oke kupua i koe i kou pokii a mahope o ka haule ana o kekahi kulu paka ua ua liio ae la oia i laau ulu. A i ka pa ana o kona welau i ka lani oia no kona wa i liio ai i kino moo. Ma o keia kino ela ona i kapa ia ai oia ke kupua Lopina Gu!a, o keia ka moo gu!a maopopo. Oka mea a oukou e hoohuoi nei i ka malamalama o ka la no ka hamama ana oka waha oua moo gu!a nei, aia kakou a pau iloko o kona waha kahi i noho ai. oka mea kuopno wale no, e kii oe e oki i kela kumulaau a oukou e kuhihewa nei he kumulaau. 1 kou wa e oki ai me kau pahikaua e akahele oe i ka huelo. Nolaila, ano ka manawa e hooko koke ai oe 1 kau apana hana oia auanei ka mea nana e kohi aku i kona poo aole e īho hikiwawe mai ilalo nei, a hoopoino mai ia oukou. 1 ka iohe ana o ke alii opio ku koke ae la no ia a hele aku la a ma ke kumu o ua )aau nei a hoomaka aku la e oki. Eiua no hauna moku pu ae la ua kumulaau la a kahe mai !a ke koko a nui. Oka huelo keia ke hoonaueue ala i na papaku hohonu o ka honua ake oni ala h»i ka pauku kino i ka lewa. Ke noke nei no hoi ke a!ii opio i ka uhau i kana pahikaua ake mokumoku liilii ala no hol

A ke hopu raai nei na kupua o ua mau alii opio ala a ke kiola ala iloko o kekahi kiowai ahi. 0 ka moku kai ke aiii opio o ka hopu ka lakou ala a komo ana iloko o ke ahi. 1 ka ike atia o ke kino moo o ke kupua Lopina O.uU i ka eha e hana ia nei miluna o koom kino a me ke ano emi mai o kooa ikaika ua upiki iho U oia i kona aa kulou iho U kona poo iU lo e nana ai aia hoi ike iho U oia ke okioki ia nei kona kino a ou ka ke kumu o kona nawahwali ana no ke kahe holomoku ana o kona koka NoUila, noonoo iho U ou e aho oU e iele aku me kona kino muumuu iualuna o kona mau enemi a aUpoho mai ia Ukou a pau īloko ona. No keU hooholo ana o kona nooooo ua iho iho U kona poo me ka hikiwawe | loa, a hoomaka mai U e hamami kona

waha me ka manao e ho!o:>ono ana kana mau hana. Kia nae i kona wa i hoomaka iho ai e a!e aku o ki wa no ia o kona papaiina akau i nioku pu iho ai a 2eie ana i kahi e, no ka mea ua loaa pono aku la oia ika hiuna pahi wikani ake keikialii Laudi!a. laia i huii mai ai e paio ua ioaa hou aku la ka papaiina hema o ua moo guia ala, a akaa pu ia aku la ka papalioa hema a ahuwaie mai la ka pihapiha o ua lapuwale nui aia, Ika ike ana ona ua pau kona mau papalina i ka paipai ia e kona mau ene mi, alua hoi o'u make e hana īa ai aia ma kuu huelo aia hoi ma kuu mau papaiina wahi a ua kupua ala. Aole o'u maka«i e ku au e pa»o a hiki i kuu lanakila ana. Ia manawa oia i hamama aku ai kona wa'na a hoomaka afyi la oia e omo aku i ka makani iloko o kona waha me kona manaoe komopoo aku ana ia kona mau enemi iloko ona. Mai ko io no paha, ina he aiahokahoka ka mea ana e manao aku nei. No ka mea, iaia i hoomaka mai ai e omo ua nee io mai no o Lopainahuelo a kokoke i ka waha o ua moo nei. Ia manawa 1 kahea ae ai ua lio ala e kuu haku Laudila e huhuki ae oe i kekahi hulu o kuu ai a kiola aku iioko o ka waha o ka moo. Ika lohe ana o ua Laudila nei ua hooko koke aku la oia i na kauoha a pau a kona lio i olelo mai ai. I ke komo ana o ua hulu.nei iloko o ka waha oua moo nei, oia no ka wa i liio ae ai o ua maawe huiu nei i pali po haku nui. No ka ike ana oua moo nei i keia mea kaumaha iloko o kona waha, ua hoomaka iho la oia e upoi me ka ikaika i loaa iaia, eia nae ua hookui iho la kona mau papa niho me ka pali pohaku e du ana iloko ona a pau iho ia na napa niho o ua moo nei i ka haihai a lilo īho

la i mea ole. No ka ike ana o ua moo nei i keia pi likia ona, ua hoomaka mai la oia e hoo lualuai. Eia uae ka mea apiki aole he hemo iki, ua noke oia i ka hana pela a hiki i kona nawaliwali ana aole no i hemo. No ka hemo ole ano ka nawaliwali mai no hoi kekahi i ka noke ia mai o kona kino i ka poke ia. la manawa 1 hele mai ai ke kupunakane o ka ui Hiaralia a pane mai la: Eke keikialii a me ka ui Hiaralia uo ka i loaa 1 ka moo ua hiki ole iaia, ke hoomanawanui no ka mea ua pau ka hapalua o kona kino i ka moku o ke koko hoi ke kahe ala oia e iike me ka muliwai. Ia wa ua paupauaho loa mai la ua mai la ua moo nei a hehee iho la oia a pahu ana ilalo a oia no hoi ka wa i iele mai ai na pukaua oka ui Hiaiaha a oki iho la me ka lakou mau koi kaua. He mau hora wale no ua make iho la ke kino o ua moo nei a puhi ia aku la i ke ahi. Pela iho la i make ai ke kino moo o ua kupna Lopina Oula nei, ao na kupua a pau ma kona aoao ua haawipio mai la lakou a pau malalo oke keiki alii a paa pio aku la lakou no ka la e hookolokolo ia ai, ilaila e u)aj>opo ai ko iukou hoopai. Oia iho la ka panina oke kaua ana oke keikialii me ka enemi o ko laua mau makua. Ika paa pio ana ona kupua a pau, ua huli hoi aku la iakou no ke aupuni kamahao oka ui Hiaralia kahi hoi e noho mai ana o ka ui Pomelia a me ka ohana alii.

| I na lii i hiki aku ai me ko laua pualikaua ua hui aloha ae la lakou me na kulu waiiuaka o ke aloha. Mahope o ka pau ana o keia mau haawina kaumaha ua kuu ia ma» la he papaaina i luluu i na mea ai. A ia wa i haule like aku ai na mea a pau e paina i ka pau ana ua huh hoi aku la lakou no ka ruroi hookipa. 0 ka ui Hiaralia hai, ua kauoha aku la oia i na kuke e hoomakaukau i ai maikai na na pio, a e hanai aku u iakou me ka maikaL Aole i emo ua makaukau mai la ala~ tre ta aku la e hanai i ka poe pio. A i ka pau ana ua hoomaikai mai la lakou i na lii opiu oo keia mau hana aloha a na lii opia 1 na lii e nanea ana Uoko o ka mmi hookipa ua nmau mai la ka ui Pomelia i kana kane menei: £ kuu haku kuu kane hoi, ua makemikeau e lohe i ka īnoa o ke &!it» ka

| hua hoi mai I jko aku oko kaua mau • puiiaka. | Ika iohe ana o Laudila ua pane 'ku la oia, aole i iuaopopo ia'u no ka mea, aole na kaua i hanai, na ka mea paha nana i hanai nana e hei mai i ka inoa. Ae no ka mea, o ka inoa oke kaikamahine a kakou, ua maopopo, ao ke keiki kane hoi aole i maopopo, e |>ono e kahea aku ia Kelaudila a me na makua hanai o ke kei. Ia manawa, aa kli ia aku la o Kelaudiia ame Aekoahi laua o Liona Keokeo. Ia lakou i hiki mai ai, ua pane mai ia ka ui Pomelia: £ o'u mau makua, i kauoha aku nei an ia oukou e hele mai imua o makou, no ka makemake o kuu aikane a me na makua 0 maua e lohe i ka iuoa oke keikiaiii, noiaila, o ka'u noi, e hai mai oukou i ka inoa i maopo po ai ia makou. I ka iohe ana o Aekoahi, ua pane mai la oia, ae no kau noi e ka ui Pomelia, no ka inoa oke alii opio e hai aku au la oukou, ua huli maua i kona inoa aua loaa, koe wale no ko maua kapa ana aku maiuna ona, no ka mea, ua manao maua aia a hui maua me ka haku o maua oia o Kelaukila, a hoohoio maua me ia ika inoa, alaila hlki ke hooili aku i kona inoa pela ko maua hoomaopopo ana. Ika iohe ana o Kelaudila, ua pane mai la oia, e o'u pokii, ua hooholo ko u manao, na oiua no e kapa kona inoa no ka niea, o olua no kai ike i ka iuhi.

I ka lohe ana o Aekoahi a me Liona ua pane mai la laua Oka inoa a m:jua i manao ai oie keia. 0 Losameiio, ka mea i kapaia ka haku alii oka lewa, ao ka olali o na aupuni hui o Mauna Aniani, ke aupuni a maua i hookahua ai e like me ko maua mana, oia ka moa i manao ai e hookau aku maluna oka maua luhi, no ka mea, o keia inoa, oia ponoi no ka inoa o ko makou kupunakane kualua, ke kupua hookahi nana i hoohaule ka mana o na luaahi o Hilela. A nolaila, ina ua pono ia inoa imua o oukou, alaila, e noi aku ana maua i ko maua hanau mua e poni koke mai 1 ka maua hanai i keia sekona a e o auanei koha inoa imua o na kupua aku i koe o ke ao ne', nolaila ke noi aku nei maua e hoohana koke ia ia mau hana i keia manawa--Ika lohe ana o Kelaudila, ua p'ane mai la oia, ua pono, oia ka kakou hana nui i keia wa. Nolaila, ua kauoha ia aku la na alihi kaua nui ame na pualikoa e hele mai e malama i ka poni ia ana o ka īnoa o ke keikialii. I ka lohe ana o na mea a pau ua paia kuli ae la ka lewa ina leo ahiu o ka hauoli, me ka panai pu ana mai ina olelo hoohiluhiiu e ola mau ke keiki alii Losamelia ia Alahe, e mau ke kauiana o kona inoa ma na kihi a pau o ka lewa.

I ke kuu ana iho o keia mau leo hau oli ua makaukau mai la ke anaina. I ka makaukau ana, ua puka mai la kā olomana Kelaudila e nii ana oia i ka papale kalaunu oke ola mau, he elua mau mea e hii ana i ktkahi pa gula i ! hoopiha ia me ka aila laa. | Ia Kelaudila iku mai ai imua oke keikialii, oke anoano enhia ka mea i i kau iho maluna o ke anaina. Ia Kelaudila e ku nei a liuliu, ua hoalu iho ta kona mau kuli ilalo a pili i ka honua, a me ka leo nui moakaka pa ne mai la oia e ke keikialii o na aupuni hui o Mauna anian», i keia la ano, ke poni nei au i kou inoa, a ke hoolaa 'ku nei au i ka inoa o ko makou knpunaka ne maluna ou, o kou inoa auanei ia mai keia la aku a hiki i kou mau la kanikoo, nolaila, ke noi aku nei au ia oe, e iho mai oe mai iuna mai o kou noho alii a e kuKuli iho oe iluna o ka honua. Ia manawa i ino mai ai ke keikialii Losamelio, a kukuli iho la ilalo, ia wa i lalau aku at ke keikialii i ke pa gula e paa ia ana e kekahi kanaka, a hamo 'ku la oia me na aila laa me ka pane ana aku t e ke keikialii Losameiio i keia wa ke hoano aku nei au ika aila laa oke o)a maluna o kou inoa a ma ka inoa o ke kahikolu ua laahia kou inoa. Aoo eku ae iluna, ia wa ikuae ai ke keikialii iluna alaila pane hou aku la o Kelaukila, ano ua poni pono ia koo inoa malnna au, a o kou inoa auanei ka oa kupua a pau o ka lewa e kukuli mai «i, mai ka laoi iluoa a ka honua ilalo, mai ka hookui a ka halawai a hala loa aku ina papaku hohonu oka moana f a o lakou a pau ke kukuli mai ana ionua o kou inoa.

Me ia mau huaolelo a ka olomana Keiaudila i hookuu ia ai na fcana. I ka pau ana o na hana, oia no ka wa i haawi ae ai oka ui Hiaralia i kekahi papaaina nui i iawa pono ina mea ai o na ano a pau, no ka olioii 'na i ka inoa o kana mea i aioha ai, iioko o keia papaaina i nuu iho ai lakou rae ka hauli nui. no na mea a pau i pahola ia mai e !ta iokomaikai o ka ui kaulana o aupuni hele. Mai ia Ia a po mai ia po a ao, ka lilo ana i na leaiea, ua ku mai la o Meriba a pane mai la, e o'u mau haku, ke manao nei au iloko o keia la e noonooo mai oukou ika hoopai kupono e kau aku ai maluna ona pio, no ka mea ke haiialia mai nei i ko'u mau kii onohi onohi maka, aole paha e liuliu a holo malu aku kekahi poe o lakou, no ka mea, ma ko'u ike, no ka mea, ma ko'u ike, eia lakou ke hoolala nei i ka iakou mea e hana ai i pakele ai ko lakou ola. I ka lohe ana o ke keikialii opio Losamelio, ua ae koke aku la oia. (Aole i pau.)