Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 20, 19 May 1888 — HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani. KA Ui Aloha Kumahao. KA Manu Aloha Lawe Leta, ME Ka Lio Maalo pu mo ka Mahina. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO MINEWA Ka Nani. KA Ui Aloha Kumahao. KA Manu Aloha Lawe Leta, ME Ka Lio Maalo pu mo ka Mahina.

Unuhiia no ka Nupip>a K'uokoa. NOHO hou iho la no laua nei me ke kaumaha o ka naau, oiai, he wahi hiki ole keia ke hoomaopopo ia ke ola a me ka pakele. 0 kekahi wahi mea oi loa aku o ke kamahao, oia no ka ike ole ia o kahi e lawe ia mai ai o na mea ai, eia nae, e makaukau mau ana na mea ai i na wa a pau a laua nei e hoomakaukau ai e paina. Maanei e waiho kaua e ka mea heluhelu ike kamailio ana no Mmewa a me kana kauwa iloko oka piiikia, a e huli ae kaua a nana aku Ika moi Hanorema 0 Peresia n a makua ponoi hoi o ua Minewa nei a kakou. No kekahi mau la loihi keia hele huli ana aka moi Hanorema i kana kaikamahine ano kona loaa ole, hoouna hou aku la oia i na kanaka naauao a me na kilokiio a pau o kona aupuni f>onoi, ame na aupuni mamao e hele mai lakou a pau imua o ua moi ala. A lohe ae la na kilokilo a me na kauaka naauao a pau oka honua, ku ae ia iakou a p*!u a hele aku la imua o ka moi Hanorema. Iko lakou hiki ana aku hoike mai la Ka moi i kona manao penei: E na kiiokiio a me na kanaka loea a pau o ka honua, ua ike anei oukou a ua iohe paha i kahi a kuu kaikamahine e nohe nei.

I Ia wa, puana like mai la na kiīokilo a pau mai o a o no lakou ka heluna he 30 penei: "Ae, eia no oia ke noho ala ina kekahi aupnnl " Pane hou aku la ua moi ala, ke ola maikai ala no anei oia ? a i o!e ua ano nawaliwali paha. Aole ona nawaliwali, aka, he ola«mi ikai no kona e like me kona ano mau au * ike ai mamua, wahi a na kilokilo a me na loea o ka honua. Aia ota maluna o ke aopuni kanoa hao o Miritunno, aia iioko o kekahi halepaahao, ua paa oia i ka hoopaa ia Uoko o laila, oia no a me kana kauwa wihi a na kilokilo a pau. I ka lohe ana o ka moi i keia mau huaoielo, ua helelei iho la kona usau waimaka no ke aioha kaikamahioe, a no kekahi wa loihi ea ae la kona poo iluni a pane mai la 9 na kilokilo a pau penei: S nm kilokilo, owai la iwaena o ou kii i ua kaikamahine ia a'u a hoi

hoi mai īloko o keia rr.au b, a i ole no hookahi makahiki paha nni keia wa aku. I ka iohe ana o na kilokilo i keia mau huaolelo kulou like iho U lakou ilalo me ka pane leo ole aku i ua moi la i ka haina. No kekahi wa loihi keia kulou Uke ana o na mea a pau, aoie hookahi mea i hoopuka iki mai i kekahi huaolelo. No hapalua hora paha, aole hookahi mea i hoopuka iki mai no hookahi hua oleio. No ia mea, ku ae la ka moi iiuna imua o na kilokilo a pau, me kona paa ana i kana pahikaua ma kona lima akau a pane aku la: E na kiiokilo kupanaha, ahea ia hoopuka mai oukou i kekahi huaolelo ia'u he makemake anei oukou e make aku oukou a pau ioa ia'u, ina aoie hookahi o oukou e hoopuka mai ana i kekahi huaolelo imua o'u i keia wa, alaila e luku aku no ko'u mau koa ia oukou a pau ioa aoie au e hoola 1 hookahi mea. Ika lohe ana o na kilokilo a pau i keia mau huaolelo weliweli a ka moi Hanorema, ua helelei iike mai la ko iakou mau waimaka a pau me ka pane like ana mai:

E ka moi Hanorema aoie anei oe e hoopakele mai ia makou a pau, no ka mea, ua ike mai no oe ia makou a pau aoie e hiki 1 kekahi o makou .ke heie aku ilaih, no ka mea, 0 kahi au e onou mai neila makou, he wahi ia i maa ole ia makou ahe wahi hoi e hiki oie ai i na tausani a me na miiiona koa ke hoaano aku. Pane aku ia ka moi me ke ano huhu ahea la hoi oukou kamailio pono mai, ua loihi loa ko'ukali ana iko oukou hoopuka mai i kekahi huaolelo, eia nae aole hookahi o oukou i hoopuka mai i kekahi huaolelo. Nolaila, eia ka'u olelo hope, a i loaa ole kekahi mea nar.a e imi i kuu kaikamahine 1 kela wahi a oukou i hoike mai nei, alaila e make no oukou a pau loa aole hookahi e pakele mai kn poho aku o kuu lima a me kuu mau koa. Pane mai la na kilokilo a pau mai o a o, aole e hiki ia makou ke heie i keia aupuni, ua ahena no makou e make iloko oka poho o kou lima mamua o ko makou make ana ma keia aupuni ai kanaka. Iwaena o kaia poe kilokilo a pau ku mai la kekahi kanaka ano aoo a hele poloiei mai ia imua o ka moi me ka heleheiena ioena, a ma kona iima hema e paa ana oia i kona kookoo, a hookuu ino iho ia oia iluna o ka papahele a haluiu iho la, hoopuka aku la oia i kana hnaolelo penei: <% owau ke hele i ola no kuu mau hoa kilokilo a pau." | Ooe ke hele, ea ? wahi a ka moi i hoomaopopo mai ai. | Ae, owau nei no ke hele no ka imi ana i kau kaikamahine, a ina au e make, ua hiki no, aole i ili mai ke koko ou maluna ou eke alii, maluna wale no ia o'u. Pane aku ia ka moi, ua pono, e komo mai iioko o kuu hakalii e haawi no au i na mea a pau au e makemake mai ai. Hookomo ae la ke ālii iua kilokilo ia iloko o kona halealii nani, a o na ki iokiio e ae a pau hookuu aku la ka moi ia iakou e hoi me ka olelo pu aku mai hoi hou mai oukou imua o'u nei. O na kilokilo e ae a pau, ku ae la lakou a pau a hoi aku la, a o keia kiloki lo hoi, hookipa ia aku la oia eka moi me ka h mohano nui me he moi nui la oia no ka aina.

Mahope iho ona hoohiwahiwa ana a ka moi i ke kUokilo, hiawi aku la ka moi i na mea a pau a ke kilokilo e makeinake ai, a ua maikai ia i na maka o ua kilokilo la. 1 ka makaukau ana o na mea a pau na ka huakai htle a ke kilokilo, a mamua o kona haalele ana iho o ke kilokilo i ke aupuni o Percsia, nmau aku la ka moi: Owai kou inoa ? Pane mai Uke kilokilo, o Vitorina (Wikohno> ko'u inoa. O hea kou aina hanau ? wahi aka mol O ke Kilokilo Bohemia au, a ua kapa ia ko'u inoa penei* ' Wikolino Ki* lukilo Bohemia/ r Ae, ua maopopo aku la u mau mea a pau ia'u, a e hele oe ma kau huakai, a ina e loaa o ioaa o!e kuu kaikamahine la oe, alaila e huli hoi mai no oe imua nei o kau alo. Ae mai ta ke kilokilo i keia mau huaolelo aka moi, a nalo aku U kela mai ke aupuni aku o Peresia.

Maanei e waiho kaua e ka mea belahelu i ke kamailio tna no ke aupuni o Peresia ime ka moi Hinoreraa, a e nana iku kauu i ka huakai a ke kilokilo Wikolino a me kana mau hana hoo * kalakupua. lua kilokilo Wikolino la i haalele ika aina o Peresia, kau aku la oia īlu - na o mauna Oleke, he wahi mauna ke īa ma ka aoao akau o Peresia ma ka aina o Elama. 1 ua kilokilo la i hiki aku ai maluna 0 ua mauna la, ia wa, huli ae la ua kilokilo a nana aku U maluna ona aina a pau o ke ao me kona manao e ike lihi aku oia i ke aupuni kanuhao o Miritu* rino, aka nae, aole oia i ike iki aku. I kela wa i hoani ae ai ua kilokilo ta 1 kana kookoo maluna o ka lewa a ana* pu aku !a he maialama a pae mai la he leo i ka lewa i ka pane ana mai: E kuu haku N'konno, heaha kau mea i manao nui ai ? Makemake au i kuu lio keokeo ia Bohemia ka nani, a me kuu ilio punahele ia Haifoni.

Ika pau ana no o keia mau olelo a ua kilokilo ala, ku ana kana ilio punahele, a o kona lio hoi haa ana oia imua 0 kona alo. I kona lio e haa ana imua o kona alo nie kona mau pono a pau, pii ae la ua kilokilo la a noho iho la oia iluna o ke kua o kona lio, a hoohuli ae la oia 1 kona poo a le(e aku !a laua i ka lewa. Oiai ua lio keokeo la e ahai ana ka pupuhi no ka lewa ai ua kilokilo la i ike ai aia oia ma ka hapalua like o ka lewa, huli ae la oia i hope a o aku la i kana kookoo kupua imua o kana ilio a anapu aku la ka uwila a poha aku ta ka leo oua kilokilo la ika pane ana aku oenei: E lele eoe mamua e imi ike aupuni kamahao o Miriturino, a i loaa ia oe, hoi hou mai oe i o'u nei a hoike mai oe īa'u i kona wahi i kau ai, a hai pu mal hoi oe ina ke ola ala a ola ole paha ka wahine alii opio o Peresia a me kana kauwa. Pane aku la ua ilio la, e kuu haku maikai, aole paha au e hiki ana ilaila, no ka mea, ua ano elemakule au a ua kahiko hoi ko'u kino a e make ana paha au ke hele au mamua malalo o kau mau kauoha. Pane aku la ua kilokilo Wikolino la, me ka hili pu ana aku i kana kookoo e hele oe e kuu kauwa malalo o ka'u kau oha no ka mea he olelo paa t he makemake anei oe e make aku oe ia'u. A hili aku la ua kilokilo )a i kana ilio a anapu aku la ka uwila, a loaa aku la ua ilio la a he uwe ana no ua ilio la, nalo aku la oia mai ke alo aku o kona haku hana aloha ole no ka hele huli ana ika mea a kona haku i hoouna aku ai iaia e huli. I ua ilio la i nalo ai hoea aku la oia maluna o ka punawai hulali o Monota ro, oiai oia malaila kiei iho la oia iloko oua luawai la, a ike iho la oia i kona akaku e kiei ae ana malalo ae. I keU wa koke no lele iho la ua ilio la mai luna iho o ka luawai a poholo ana iloko oka wai, a nalo aku la mai ka aina paa aku. I ka ilio Haii'oni i nalo aku ai iloko oka opu oka luawai, halawai aku la oia me kekahi mau moo e kiai ana i!o--ko oka luawai, a noke iho la lakou i ka hakaka, a no kekahi wa loihi ahai ae la ua ilio Haifoni la ika laoakila o ka hakaka ana. Make iho la keia mau moo ia Haifoni iho aku la oia no lalo loa, a halawai hou aku !a no oia me kekahi mau moo a noke aku la no oia i ka hakaka, a ma ke aku la no ia mau moo a helu eha ae la ua ilio la.

Iho hou aku la no ua ilio la a halawai hou aku !a no oia me kekahi mau moo hou a wile iho la no ua ilio la i noke ai i ka hakaka a make he mau haneri moo iaia. a ika hope loa oka na hakaka ana oili aku Ia oia iluna o ! kekahi aina nani a kamahao i kona mau maka. 1 ua ilio la i kau aku ai iluoa oua aina ia puana ae la oia me keia mau huaolelo penei: O ka aina anei keia o Miriturino a'u e hele nei ? ina oia keia, alaila, nani ko'u pomaikai ame ko'u Uki oka pae ana mai nei. OUi keU e nalu ana me keU mau huaolelo, aU hoi, oili mai U kekahi lua hine a kahea mai Ui ua ilio U e Uke me ke ano mau o na i!k> e kahea U nei i keU manawa, la wa pane aku Uua ilio U e Uke me ke anomau oke kanaka, e ka luabine mai manao oe U'u he ilio au, aka, he kanaka no au. (Aolil fau.)