Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 22, 2 June 1888 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA Ka Olali oke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA ME NA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

k» £u«u mm i Kookuaihi ka Onohi malamalama o ka Lx: ka Ui keUkela i malamaia au«un.i o na kuiK«w( ene aa kualooo; ka aani nana i hooou!uI« k* puuwai 0 na atiivabin« a paa o Ear»j>a a i eha ka "eha lima ole ake aloha ' Sa Utlcui hihioiiM Wiliaa 1 h Sildu.

A o ke Kwpaeu Iwlkani o ka Makakila, IA WA, ua pane mai la kona mau kahu hanai, alia kaua e hele e kaii kaua Iko kaua mau kanaka, a hoi mai, ina ua loaa ia lakou, alaila, oka pau no ia oko kaua luhi, ina hoi aole e loaa, alaila, haele aku kaua e huli no ka mea ua maooopo no ia'u kona aupuni, eia nae, he luahine i oi aku o ka mana a me ka ikaika o kona mau kiai. [ Ma keia wahi e ka mea heluhelu e huli ae kakou a nana aku no ka ohana alii. Oiai ka ohana alii e uwe ana me ka ehaeha nui aoka ui Pomelia ame [,uisa o laua na mea hoomake loa. Ii wa i komo aku ai ke keikialii a hui aku la ire kona makuakane, a nonoi aku la oia penei: E papa, e haawi mai oe i ka lio no'u e hele aku ai e imi i kuu wahine. Ua pane mai !a kona makuakane nie kona mau waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina. £ kuu keiki, owau no kekahi e hele pu aku ana me oe e huli ai i kau mea i aloha ai, nolaila, e hele kaua e ninau i ka lio, malia ua ike paha oia i kekahi lio i like me ia. Ae, ua pono, e hele kaua, makemake au e loaa ona lio no'u, wahi a ke 'lii opio. Ia laua i hiki aku ai imua oka lio, ua pane aku la o Laudila, e kuu lio maikai, i hele mai nei au imua ou e ninau aku, aole anei e loaa ona lio no ke keiki a koua ? Pane mai \a ka lio, he loaa no, aia no ka )io o kuu kaikaina, he oi aku ko na mana mamua o'u, a he oi aku kona naana mamua o'u, o kona inoa o Uwila.

Ke loaa mai alaila, aole he m.iu mana kupua e hiki e lanakila maluna ona ke luaa ua lio ln iafa alaila, ua hiki iaia ke kulai i ke ao holookoa, aole he mana ma na wahi a pau e hiki e hoopio i jca mana ame ka ikaika oua lio la, hui aku hoi me ka mana ona pokii o ke keiki a kaua ua piha ke ao i kona mana. • Nolaila e hookuu mai oe ia'u e kii ae au i ua pokii ala o'u, apopo e huli hoi mai ai au mai ka'u huakai mai, e kali olua fia au ke hele nei. Ia wa i ci!t aku ai ua ho nei a nalo aku la iloko o na ao konouli o ka lewa. I ka lio i nalo aku ai ua huli hoi 'ku la laua no ka halealii, kahi hoi a na 'iii e kuwo mai la. la laua i hiki aku ai, ui huii hoi loa aku la kc keikialii no ko laua rumi e moe ai. laia i komo aku ai ua kupouli ae la ke aloha o ka wahine, a me he mea !a* oia okoa wale no ke noh > mai ana, a haule aku U oia me ka manao kupouli a waiho a niake aku la iluna o ka papa hele. No kekahi tnau minute ua pohala ae la oia a ku ae h oia a hele hou aku la no ka rumi hookipa, kahi a kona mau makua e haalipo ana i ke aloha i ka laua hunona. liia i hiki aku ai a hoomaka iho la. e noho maluna o kona noho alii ia ma* nawa i lohe U aku ai ka halulu o waho o ka hilealil Ia manawa, puka aku !a o Laudila a me ke keikialii a hiki ma ka nanai ike aku la laoa oko laua mau kiai no ka, a ua hoea pu mai ta no hoi o Aekoahi, ninau aku la oia, ena kiai naue ole o ke aupuni, heaha ka mea hou o ka oukou huakai

Ua pane like mai la lakou» aolw he mea hou, ua huli aku nei makou a pau na%ahi a pau o.ka aina, ao)« loa he moali e toaa ai kt meheu o ka nukou

mea i huli aku nei, nolaiU ua huh hoi mai r.ei makou me ka nele. Ua pono wahi a Aekoahi, e hoi aku oukou no ko oukou mau home, apopo nana aku. Ia lakou no i makaukau ai e huli hoi aku, oia no ka manawa i hoea mai ai kekahi liona ua hele a okiloa kona kino i ke koko ua nui no hoi na mokumoku i kona kino a me ka nawaliwali oia i he Ie mai ai a ku mai la imua o Aekoahi. Ia wa pane aka la o Aekoahi, heaha kau mau olelo, ua loaa anei ka oukou mea i hele aku nei ?

Pane aku la ua liona nei, e ka haku 0 na haku a me ke alii 0 na 'Jii, ua loaa aku nei ia'u a ua hooili mai nei makou 1 kekahi kaua hahana mawaena o'u a me na kiai, « no ko'u hookahi aole au i lanakila maluna o lakou, aka, ua nui

no na mea i make ia'u he mau tausani ka nui 0 kahi i lawe ia ai, aia i ke aupuni 0 ka luahine Sukuba, he aina inouapiha me ka laaukikania. Ia wa i fjuli ae ai o Aekoahi a pane aku la, ua hai mua aku nei au ia oe e kuu haku aia ilaila, apopo kakou e kii aku ai a me ka nui no nae o ka hana e loaa ai. ua mauao au o na liona waie no ke hele a me na kupua helu, aole o ka lawe i ke unu. Ia wa i huli aku ai ke keikialii a pane aku la. E kuu makua, e kali kakou a hiki mai ko'u alanui, no ka mea, ua kii ia aku nei. Ae e kuu haku, wahi a ua aeieo la i pane aku ai. Ia manawa lakou i hele aku ai a e noho ana no ka ohana alū me ke kaumaho. 1 ka uhi ana mai o ka malu o ka po ua huli hoi aku Ia lakou no na runli moe. O ke keikialii hoi a me na makuahine ame Laudila no ka noho pu ana me ka lakou keiki a nialaila lakou kahi 1 nanea ai a hiki wale ika moe ana o ke keikialii.

No ka ike ana ona makua ua moe ke keikialii ua moe like aku la lakou e hooipo ana hoi rae Niolopua i ka aina moeuhane. Ka moe uhane pahaohao i loaa i ke keikialii me neia ua moe la: Ike keikialii i hoomaka aku ai e raoe, ua ike ae la oia i ka uhane o kana wahine eku ana raa ka aoao oka moe, lele iho la oia honi i ka ihu o kana kane me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papahna a liuliu pane mai la oia, e kuu aloha, ahea la oe kii ae ia'u, eia au la ua mainoino. Ia wa oia i hoohuli mai ai i kona kua, aia hoi na maawe kaula e kakau ana ma kona kua, ua hele no hoi a palapu, ia wa i lele aku ai ke alii opio a honi, eia nae ua hala e aku la kela. 0 keia mau mea nae ua lohe aku la na makua, ua uwe aku la no hoi lakou a hiki i ka malamalama ioa ana. Ia manawa, ua kaia loa ia aku la ua keikiaiii la eka hiamoe kulipolipo aia no ka puoho ana i ka hora 10. laia i puoho ae ai, eia wale no kana ninau, aole anei i hiki mai kuu )io ? Aole, wahi a kona makuakane i pane aku ai. Ia wa i huli aku ai oia a pane aku la ia Aekoahi, e makemake ana au e wae ia na naita ikaika a pau o ko'u Duali, no ka mea, o ka wa e hiki mai ai'o kuu alanui oia n'o ka wa e hoolale ai oka hele.

Ia wa i komo aku ai oia no ka rumr aina a hookomo iho la oia 1 kahi ai. I ka maona ana ua hele aku la oia no ka rumi moe. ia wa no hoi o Aekoahi i wae aku ai ina kupua kupono e hele aku ai, ua wae ia mai loko mai o na kiai o ke aupuni lele oka ui Hiaralia he 16 liona, huipu me ke kupunakane o ka ui Hiaralia he 17 ka nul Ua wae ia hoi mai loko mai o na ki ai o ke aupuni he 16, hui aku me Lio na a me Aekoahi he iS v ke hui pau k>a ia na kupua e ukali ana mahope o ka huakai imi wahine be 35 ka nui ona kupua, hui me Laudila ame ke keiki alii he 37 ka huina pau. Ike kaa pono ana ika hora 2ua pouli mai la ka U, ua hoole ka la i kona malamalama a ua ike ia.aku 1« oa hoku o ka lani. He hapa hora keīa pouli ana, ua kuupau mai la ka ikaika oka ua, ahe mau sekona ua oei ae la ke olai, a oia no ka wa i olapa mai ai oka uwila a kui koke mai la ka hekili; no elua hora ka ooke ana a keia ino * maiie ae la ua ioo la.

la manawa 1 ike ia aku ai he elua mau wahi kiko eleele e maalo mai ana 1 ka maka o ka la. 0 keia ino oia no ka wa a Uwila i haalele aku ai i kona aina a hele mai la mamuli oke koi a kona kaikuaana. Aole i liuliu ua ike maopopo loa ia aku la ua mau kiko nei, he mau iio. 1 ke kuu ana iho ua hele laua a mawaho o ka lanai ku iho la. Hele aku la ua keikialii nei a pane aku la, o kuu lio mai nei keia. Pane mai la kekahi lio, ae, oia ka mea a'u i kii aku nei. I ka pau ana o keia mau olelo ua ko- j mo aku la oia iloko a pane aku la oia i kona makuakane. E kuu makuakane ua makaukau na mea a pau, ua hiki mai hoi ko'u lio. Ia wa i kauoha ia aku ai na ukali a me Aekoahi e hele mai. Emoole ua hiki mai la lakou me ka makaukau pono ina mea kaua. Ma keia huakai o ke kupunakane kekahi o ka ui Hiaralia. I ka ike ana o ke keikialii ua makaui kau kona mau ukaii e hele pu ai ua ko 'mo aku la oia iloko o kona rumi no ke kahiko ana 1 kona māupono kaua, pela no hoi kona makuakane, ika puka ana mai ua makaukau na lio. Ia wa i hele aku ai ua alii opio nei a kau iho la maiuna o kona lio a pane iho la oi?, Eia kaua ke hele nei e imi i kou haku wahine, e noho mai la ike aupuni o ke kupua Sukuba, nolaila i nui ke aho i loaa ka kaua mea i aloha ai he wahine. I ka pau ana o keia mau olelo, oia no ka wa o ua keiki nei i hoomalo mai ai i ke kaulawaha o kona lio. Ika malo pono ana, ua pane ae la ua lio Ia oia o Uwila, e'kuu haku e paa oe a paa ia oe. I ka pau ana no o ua mau olelo la, oia no ka wa i oili aku ai o ua iio la. He uina ana o na kapuai i mauna amani, he anapu ana i ka hikma naueue aku la ke kukulu komohana, he ar.a pu ana no uwila ike kukulu akau halulu aku la i ke kukulu hema, he poha ana i ka lewa opaipai na kukulu o Kahiki, he nakolokulo ana i ke aouli naue ue eka honua, oia iho la na kapuai o Uwila e imi la i ke aupuni o ke kupua Sukuba.

Ia uwila i hehi iho ai i ka honua, ua ike ka honua me ka mea ua hehee ka

nakanaka Ia wa i pane ae ai 0 Uwiia, e kuu ha ku afa ke aupuni 0 ke kupua Sukuba ke kau pono mai nei mamua o kaua, nolaila e kali kaua i ko kaua poe. Aole no hoi i u iho ko laua nei noho ana ku ana o Aekoahi me ko laua mauukali. I ka hiki ana mai ua pane aku la ke alii opio, olelo mai nei kuu lio eiae ke aupuni o ke kupua Sukuba ke kau mai nei mamua o kakou, nolaiia, e awiwi kakou mamua o ka napoo ana o ka la. Alia paha oe e wikiwiki, e hoomaha iki kakou a maha alaila hele kakou, no ka mea, o kou mau ukali ua hele a paupauaho i ka uhai la oe, nolaila, e hookuu i wa no lakou e hoomaha ai. I ka maha ana ua hoolale aku la ua keiki nei i kona makuakane e hele, a ua ae mai la no hoi kona makuakane a me na mea a pau. Ika makaukau ana ua hele aku la lakou no kahi o ke aupuni o ke kupua Sukuba, mamua oka napoo ana oka la, ua hiki aku lakou niawaho o ke pani o ua mokupuni nei, a malaila hkou i hoaumoe iho ai, o ka weta ou ka mea i hiki mua mai imua o lakou. No ka mea, ua ike mai la ka luahine Sukuba eia kena mau enemi mawaho o kona mau aupuni kahi i hoomaha ai, a ua maopopo e hooili ia ana kekahi kaua hahana me kona mau enemi.

I na alū opio e luahi nei, a i ka hapalua oka po ua hoala aku la ke alii opio i kona mau kiai, c ala a e hooma kaukau, e ai ka ai a e inu ka wai no ka mea ua makemake au maoiua o ka puka ana mai o ka malamalama o ka la e hemo ai ke pani o keia puka ia'u a komo au iloko me kuu lio, no ka iuku ana i na enemi a pau e kue mai ana i ko kakou alaheie, Ika lohe ana o kona mau ukaii ua eleu ae b lakou no ka hoomakaukau ana. Mamua o ka puka ana mai o ka hoku k>a, ua kau ae U oia a me kona makuakane. Pane iho b ke ahi opio i kon» Jio, e hemo ana no anei ka puka ia kaua ? Pane ae la ka 4k>, ae, e hoomalo po no oe i kuu kaula«raha. ! (A$U t fax.)