Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 22, 2 June 1888 — KA LA HOOMANAO NO NA KAUA. [ARTICLE]

KA LA HOOMANAO NO NA KAUA.

He iwakaluakumamakolu makahikii hala ae nei, o ke kaua nuhamahi kuloko o ka Akau me ka Hema, —ua pāu, a ua lanakila o Aberahama Linekona, ka Peresidena e rula afta ika Repubalika o Amerika. I ka manawa i kipoka mua lo£ ia ai ka papu aupuni Samana iioko o keawakumoku o Charleston, mokuaina o KarolinQ Hema i ka la 12 o Apenla. 1861, e na kipi 0 na mokuaina Kuikahi Hut o ka Hema, oia ka wa i poha ae ai o ka leo kukala kaua mua loa a Pere'sidena Linekona, e kahea ana i na kanaka puuwai Amerika aloha aina a pau o ka aina, i 2,900,000 koa no ka hoopakele ana i ka Repubalika, a me ke kinai ana hoi i na lawelawe o na hana puuwai eleele i kapaia he kauwa kuapaa. Ua inalama ia ka Poakolu nei, he la hoomanao no na koa i make iloko o kela kaua huliamahi e na koakakaikahi e ola nei ma Honolulu, a ua kono ae ka hui (ieo. de Long Post, Helu 45, i na puali koa o ka Honolulu Kaipela a me ko ka mokukaua lawe hae Vandaha a me ka lehulehu no ke komo pu aifaaku iloko o na hoonianao ana no ka la, a ua paniku ae na hale oihana o ke kulanakauhale nei mahope iho 0 ke awakea. Mahope koke iho 0 ka hora 2, ua lele mai na koa o ka Vanadalia ma ka uwapo o ka Hui Hooholo Moku Pili Aina, a ua iho ae ka Bana Puhi Ohe me ka puali Honolulu Raipela, a maki nui aku la no kahi o ka hui Geo. de Long Post ma alanui Moi, a mai laila aku, ua pii ka huakai no ka ilina o Maemae, me na koa kahiko o ua mau kaua la i hoohiwahiwa ia |ne na lei a nie na pua. Ua hoohiwahiwa ia na he kupn'pau. a he haiolelo e pili ana no ka la me na leo himeni, a me na kipu aloha ana ekolu maluna o ke kahua o na koa kahiko ī make.

O ka moolelo o keia kaua huliamahi, a 1 paanaau hoi ma ka puuwai o ke ao hoiookoa nei, oia kekahi o na hoouka kaua weliweli loa i ike ia mai ka hookumu ia ana niai o ka lani me ka honua. Ua hui hke ka Akau a me ka Henia he alo a he alo me ka oi o ka pahikaua, aole i eini mai malalo o elua tausani manawa. O ka huina nui i manao ia no na make maluna o ke kahua kaua, hoeha a nalowale, ua ike ia malalo o keia mau kaua malaio iho penei: Kaua o Shiloh 24,000 koa M Anlietam 38,000 koa " Stone River 37»ooo koa ! w Chancelloirvlle 28,000 koa 14 Gettysburg 54» 0 * 30 i ,4 Chikamagua 33,000 koa " Anemoku a Kenela Makalelana 50,000 koa Anemoku a Kenela Kalaui iSo,oookoa " Anemoku a Kenela Sherman 125,000 koa Na koa i make ma na kaua e ae, he 44 na koa i waiho eha a hiki i ka make ana, he 49,200; na koa 1 loaa i na mai a nalowale, he 286,216. Na koa i make ma ka lawe pio ia ana e na enemi, he j6,00a Aia iloko o ka pa ilīna lahui Helu 73, ua kanu ia na koa make i ioaa na eha mai kela mau kaua mai, he 420,000; a he 145,000 e waiho la, aoie i hoomaopopo ia. Ma ka hoohaiikeiike ana 1 ka averiga mau o na kahua kaua o ke ao nei. ua ikeia ibko o Europa, o ke kaua o Wa taiu, oia ka weiiweii loa i hoouka ia ma I

•ka h;viru. a pene; miheiehe'e i.'u; ra kaua ikūo o Amenka. c a o Pvt \:zh~a. Gctet<agu. Mrsuri Ridge. ua ike ia h< 40 pa keeeu kj make i ke.a .1 me keia tau<anL Mi WiUlu. ora make iloko ora pua'i *3lu o ke [ te<e o Welineeona, he i- [ 2 ker. :i; rra k e kiui o ratn3. ua t«ā%c ru k'ja •> Xap licr.j. he 5 p keneea: mi Rjr;.-*ma. ua nuke na koa Firani no'iu o i.anmku >j\e. he 2 ;<& keneu: ira ke kaua o /urich. ua make na koa lharam 1 o Himuku Ma>īn3. h: S ;a kcr.e:a; :r.a ke k.i::a o l.aq ! .:.\ ua nuike na k«:a n Ferederika o PerUiLi. he 6 pa ken-M: m.i ka uwapo o Lrxii, noke alakai ana a Napolionaa j>ae n:2 kekahi aoao. ua mnke he 1 pa keneta: ma ke taua o Au<eturia me ua make na koa o Napo! 1 • ona, he 14 pa kenct.i. Ma keia w.ihi papnheki pv»ko!v: i hoike i.i ae L>. e :ke ia ai, ka nui hewaheua o na make n ; alt:na o na kahua kaua o ke au ka'ni'en a 11 e ke uu hou, keanoo ko lak>»u h. a 3 ana e loaa ka hanohano o ka ianakiia a me ke kuokoa mau loa aina. O Amenka, oiahookahi ke auj»uni i molia i na kino ola he mau mih.-na mi ke kahua kaua no ka pomaikai a nie ka neho lanakila ana o ke kanaka me ka hookauwa kuapaa o!e ia, a uia ka lakou e kaena nei i keia la: 4l Ka aina oka lanakila, ame ka Iloine o ka wiwo ole."