Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 24, 16 June 1888 — Page 2

Page PDF (1.93 MB)

This text was transcribed by:  Courtney
This work is dedicated to:  Family

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa Kuokoa.

 

No ha Mahahiki         $2.00 No Kono Mahina      1.00

 

KUIKE KA KULA

 

Poaono           June 16, 1888

 

HE MANAO PILI LAULA

 

He nui loa na manao e laha nei iwa ena o ka lehulehu, e pili ana i ka ma’i lepera, a e hoohalahala nui ana kekahi poe no ka hookaawale ia o ka poe ma’i mai me ka poe ola. Aka, ma ka makou nana ana, ke pii anei no ka ike a me ka naauao o kekahi hapa o ko makou poe heluhelu ma keia mea. Ke hoomaopopo nei no hoi lakou he hana naauao, a he hana aloha no hoi ka hookaawale ana i ka poe mai. Ola wale no ka mea e pakele ai ke koena o ka lahui, a pela wale no e hiki ai ke hoo nalowale i keia mai mai ka aina aku.

            Ma na lawelawe ana I ka poe mai lepera, he mea pono ke lawelawe ia me ke akahele, me ke aloha nui.       Aole lakou he poe lawehala maluna ae o na kanaka a pau, e hopu ia ai e na makai @@e na lima kakauha, menemene ole, a aloha ole no hoi, me he mea la ua lawehala ma kea no karaima nui.            Aohe no hoi makou i manao he mea pono ka imi ia ana aku o lakou me nap u a me na mea hoeha e ae.     Ke manao nei no hoi makou aole e kue mai ka poe mai i ka poe e hele aku ana i o lakou la me ke aloha, a me ke kuleana kupono. Ua hana ia na mea a pau i hiki i ka waiwai a me ke akamai o ke kanaka no ka pomaikai a me ka hooluolu ana i ka poe mai.   Ua hai mai ko Kalawao poe, he oluolu ka noho ana o ka aina ma ia wa hi, koe wale no ke kaumaha o ka mai, a me kekahi mau lawelawe ana a na hoa kanaka i ku ole i ke aloha.            E pono ke hana ia na meaa pau e like me ka hiki i ka mana kanaka, no ka hooluolu ana I keia poe mai.           A he mea pono no hoi ke hoomau ia na hooikaika ana e hoomaemae i ka lahui i keia pilikia nui, i ole e nalowale ka lahui Hawaii mai ka ili aku o ka honua, a i ulu mai hoi ka hanauna hou me ke koko maemae.

            Ua hookaawale ka Aha Euanelio i Manawa e kahea aku ai na mea a pau i ka inoa o ke Akua Mana Loa no keia mai e pili kaumaha nei maluna o ka aina.      He hana pono keia. He kokua kokoke oia no ka wa popilikia. He hoa aloha o Kristo no ka poe mai a me na poe kaumaha a pau. Nana i hoop aka poe mai lepera a ola ae la.

            I na poe heluhelu o kei pepa, mai kanalua oukou no ka hookaawale ana o ka poe mai a me ka poe ola A mai hana ino aku i ka poe mai. Mai hoop oho i ka manaolana no ka hoomaemae ana i ka lahui Hawaii. Mai hilinai i ka maemae o waho wale no. Mai loko main a mea e ino ai. E hoomaemae ia ioko, alaila, aole e liuliu e ikea no ka hua mawaho, a e maemae no ke kino holookoa. O ke ola ia o ka lahui.

 

NO KE KAHUA MAI LEPERA

 

            Ua hooholo iho nei ka ahaolelo i ka huakai no ke kahuna mai lepera o Kala wao, a e holo aku ana heehiku mau la’a o ke komile no Molokai i keia ahi ahi, oia hoi na Hon. Paehaole, lunaho omalu o ke komile; Daniela, Kini, Helekunihi, Gay, Likikini a me Waila. He huakai ano nui ia, a me ka makahehi ia e lohe pono ia ko lakou mau leo i ko kakou mau wahaolelo. Aohe hana naauao e ae a kakou,    koe wale iho no, o ka hiki aku i ke kahua o ka pilikia, e noii, e huli e makaikai e launa pu me ka hoolohe i ka nui o ko kakou mau ehaeha a me na kauma ha pela wale iho la no e loaa ai ia kakou ke ake kaulike a me ka pololei.

            He lana ko makou manao, e loaa ana i na komile o ka hale ka noonoo akahele e haawi ai i ka lakou mau hoike i ka ahaolelo ma o ko lakou hiki kino ana i ua kahua la. Ma ka aoao hoi o na ma’i, e hui mai i ka nui o ko lakou hemahema a me ka noho oluolu ana ma ko lakou mau home pakahi.

 

MA KAWAIAHAO

 

            I ke kakehiaka o ka la apopo, ma ka pule kakahiaka o Kawaiahao, e haiolelo ana o Rev. M. Gage o Riverside, Kale poni, imua oia anaina. O kekahi ia o na kanaka kakaikahi me na huaolelo o ka momona ma kei kappa o ka Pakipika, a o ka makou kau leo i na makamaka a me ka lehulehu pu, e hele nui ae e hoopiha i nan oho a pau o ka lua kini i ke kakahiaka o ka la apolo

 

Owai la kela kanaka i olelo mai ai i kana keiki ponoi e hao i ke kiki o ke kahi keiki me ka lima? Aole anei n aka makua kela hana o ka hoomaemae i na haukae o kela ano? E pono oe e kela makua e ao hou i na @ula o ka noho ohana.

 

Ka Hoike a ke Kuhina Kalaiaina

           

            Mamuli o ka loaa ana mai o kekahi o na huke hoike a ke Kuhina Kalaiaina ia makou, ua lawe mai makou i kekahi o kana mau hana ano nui o kona keena a me na Buro malalo ona, no na makahiki elua mai 1886 a hiki i 1888.

            Ua noho ia keia keena e na Kuhina like ole ekolu mamua o ka hoomaka ana o keia au hou, oia hoi o Kale Kulika, mai Aperila i a hiki i Iulai i, 1886; Kipikona, mai Iulai i a hiki i Okatoba 13, 1886; Aholo, mai Okatoba 13 a hiki i Iulai i, 1887, Lolena Kakina mai Iulai i a hiki i keia Manawa.

            O keia malalo iho, oia na itamu ano nui o ke Keena Kalaiaina a makou i lawe mai ai no ka pomaikai o na poe heluhelu

 

NA LOAA UKU HOOLIMALIMA

            O ke kumu i mahuahua hou ae ai o na loaa uku hoolimalima, oia no ka nui hou ana aku o na hoolimalima o na aina Aupuni. O ka hui hou ana i na hoolimalima no na makahiki elua e pau ana ma Maraki 31, 1888, ua hoomahuahua hou ia ae ka loaa makahiki a hiki i ka puu dala mahuahua o $4,171

 

NA LAIKINI KUAI WAIONA

            Ua mahuahua ae na laikini kuai nui me kukaa mamuli o ka hoopuka ia ana o eha mau laikini hou iloko o ka makahiki i e pau ana ma Maraki 31, 1887, a he mahuahua ia o $2,000 mamua o ka makahiki mamua aku. Eia nae ua emi hou mai he ekolu iloko o ka makahiki e pau ana ma Maraki 31, 1888.

 

HANA HOU I NA HALE AUPUNI

            O ka hoomaemae ana i na Hale Aupuni lehulehu, ua mahuahua loa kona huina i hiki aku i ke $49,294.90, a a peei ka mahele ana:

 

Hale Alii Iolani             $ 10,109 77

Pa Hale Alii Iolani           5,927 68

Hale Lio, no ka Halealii

            Iolani                     4,087 95

Hale Dute, Honolulu      2,274 57

Hale Hoahu Ailamahu

            (Kahiko)              1,217 97

Hale Holoi o na Pake                 1,032 97

Hale Leta, Honolulu       7,395 10

Makeke Kuai I’a            881 50

Ilina Alii                            4 442 22

Aiiiolani Hale me Kapu

Aiwa ( me na lako hale )  7, 397  94

Hale Koa                           857 75

Keena Papa Ola             473 47

Na Hale Hookolokolo

me Hale Paahao, Hawaii     956  78

Maui                                 2,151  33

Na Hale Hookolokolo

Me Hale Paahao

Kauai                                          78 00

Huina                             $ 49, 294 90

 

OIHANA WAI O HONOLULU

            O ke kulana o ka Oihana Wai o Honolulu, eia no ia ma ke kahua o ka holomua. O na loaa iloko o na makahiki elua i hala ae, ua hiki aku i ka huina o $78,963.10, he huina oi aku o $29,979.20 mamua o na loaa o na makahiki elua a pau mamua ae nei

            O keia kulana maikai o ia Oihana; e ike ia no ma o na papahelu hoohalike o na loaa no ka wai, no na makahiki elua i pau:

 

Maraki 31, 1880        $38,960  34

“              “    1882            44,887  30

“              “    1884      40,790  50

“              “    1886      48,983  90

“              “    1888      78,963  10

O ka huina nui i ikeia mamua aku, oia ka makahiki 1886             48,983  90

Ka oi o keia mau makahiki i hala                                                     29,979  20

 

Ua oi palua aku keia huina mamua o na loaa o na makahiki elua i pau i Maraki 3, 1888, oia hoi, ewalu makahiki i hala ae nei

 

O ka nui o na pono wai i keia mana wa he 1813. O ka huina iloko o keia i loaa a i pakui ia aku i na makahiki elua i hala ae, he 629

            O ka loa o na paipuu i hoomoe ia iloko o na makahiki elua, he 20,550 kapuai, a iloko o keia he 6,900 kapuai paipu kahiko i lawe ia ae main a wai e hoomoe ia aku me na paipu nui ae, a he 13,690 kapuai paipu hou

            O na kumu wai i keia Manawa nana e hoolawa nei i ka Oihana Wai o Honolulu, aia ma

1.       1.   Ke Kahawai o Makiki

2.       2.   Na Waimapuna me Kahawai o Kapena

3.       3.   Kahawai’o Nuuanu ma Luakaha

4.       4.   Na Luawai Aniani ma Kamaki Kuea, Pa Alii, Aliiolani Hale, Pawaa a me Waikiki

Me keia mau manawai lehulehu no eia no me ke kulanakauhale iloko o ke kulana ku i ka pilikia ina e kau mai kaulia maloo, mamuli o ka nui loa o kaohi ia o na ponowai no ka hoopulu i na mea kanu:

 

NA LOAA WAI

            Mamua aku o ka makahiki 1886, he nui ka poe “loaa wale o ka wai” i hui ia me na Luna Aupuni, Luna o na Aina e a me na Hale Aupuni a pau. O ka nui o keia wai loaa wale, ua like me $4,040 o ka makahiki hookah, a he $8,080 no elua makahiki, a mailoko o ia he $1,810 no ka makahiki, no ka wai i loaa aku i na Hale Aupuni. Ua hoopau loa ia keia loaa wale ana o ka wai me ka uku ole, koe wale no ka wai i haawi ia i ka Oceanic Company make ano he uku kokua a me ke kuai ana no na pono wai i hoolilo ia mai i ke Aupuni. O na dala i kaki ia no ka wai i haawi ia i na Hale Aupuni, Ua hookaa ia no mailoko ae o na haawina dala o ia mau hale. Nolaila, he meamaopopo he loaa oialo ole keia, i mea nae e loaa ai i ka Oihana Wai ka hoike no na mea a pau i hana ia e ia Keena

            O ka loaa maoli o ke Aupuni mai ka Oihana Wai mai iloko o na makahiki elua, he $75,343.10

 

KUKUI UWILA O HONOLULU

            Ua kukulu ia ke kahua o ka hana no ke kuki uwila ma ke awawa o Nuuanu, a ua hoohana ia na mekini me ka holopono mai ka la 22 mai o ka mahina o Maraki i hala. O ka huina nui o na lilo no keia kukulu ana a hiki i ka la 30 o Maraki, he $42,746.45

            O ka huila wai ua hooia ia e hoolawa ana i ka ikaika kulike me 130 lio me 3,000,000 galani wai iloko o iwakaluakumamaha hora, ua hoopaa pu ia me na apo hoopaa ili he eh aka nui, ma ia mea i loaa ai na mahele no eha mekini uwila. Eia me kakou i keia Manawa he hookah mekini no umikumamalua kukui me elima mile uwea, a e hoohana e like me eiwa ho ka ikaika a he hookah mekini no kanalima kukui, a e ho-a ana he kanaha-kumamaono kukui maluna o umikumamalima mile uwea, a e hoohana ana i ka ikaika e like me kanaha-kumamaha lio; a ua like ia huina me kanalimamawalu kukui e hoa ia nei i keia Manawa malo ko nei o ke kulanakauhale. Ua manao ia he mea pono e wehe i ke kukui uwila nui i kau ia ma kea lo iho o ka Hale Leta, a e kau aku ma ia wahi i elima mau kukui uwila o kea no liiiii mai no lakou ka malamalama i like me 100 ihoiho o ke kukui hookahi. Ua hoohana ia keia mau kukui e like me na kukui nunui, aole nae he like o ka ikaika i makemake ia no ke kukui hookah a ma ia mea e kaulike ai ka hoolei ia ana o ka malamalama me ka ikaika hookai e hoohana ia ana. O ka lilo o keia mau kukui uwila liilii, me na po no a pau, aia no ia ma kahi o $23 pa kahi ma kahi o ke kukui uwila nui me na mea hoonani.

            O ka hoomalamalama ana me na kukui uwila, e like me na hana noeau a pau o keia au hou, ua kau mai no na kakaolelo ia no na mea e pili ana i na ulia poino. He mea no hoi i hooiaio paa ia, ma na wahi i kau ia’I na uwea kukui uwila malalo iho o na uwea telephone, me ka uhi paa pono ia a me ka hoopili ole ia me kekahi mea a hookaa wale ia hoi main a lala laau, he kakaikahi loan a ulia, mamuli no ia o ka hoohemahema. E kauoha mau ia ana na poe limahana e nana pono a hoomaopopo ina ua uhi pono ia a ua kaawale na uwea; aole loa e ku maluna o ka honua a maluna paha o kekai mea meta la i pili i ka honua  i ka Manawa e hana ana me na uwea oiai ka manawa e hoohana ia ana na mekini uwila; aole loa hoi e lalau i na uwea a i ole i na kukui paha i ka po me ka uhi lima laholio ole. Ke moku kekahi uwea i ka po oiai e holo an aka uwila e ike koke ia ana e ka Kahua Kiai Waena, a e hoopaa koke ia an aka uwila, nolaila, aohe kumu pilikia.

            O keia malalo iho na lilo i manao ia no kekahi mekini uwila o kanalima kukui, i kulike hoi ka malamalama o ke kukui hookah me 2,000 ihoiho:

 

            I Mekini Uwila, 50 Kukui                                                            $4,000  00

            48 Kukui Uwila Nunui, 2,000 Ihoiho ka ikaika pakahi      3,840  00

15 Mile Uwea                                                                                    2,800  00

Na Pou                                                                                                1,160  00    

Na Lako me kukulu ana                                                                1,413  50

 

                                                                                                        $13,213  50

                                                                                                         (Aole I pau)

 

Kela me Keia

            Ua hoomaha mai nei ka wili ana o ka mahiko o Kealia, Kauai.

            E haawi ana o Prof Canaris i kana anaina hoikeike mua loa maloko o ka Hale Mele Hawaii i keia ahiahi.

            Ua mahuka iho nei kekahi poe sela Iapana o ka mokuahi Tagasaga Maru a eia ken oho pee nei iloko o ke kula nakauhale.

            Mawaena o ka 2000 me 3000 lausani kanaka i akoakoa ae i ka ahaaina a ka Moi ma Kailua, Hawaii.

He halawai k aka Hui Hoopae Limahana i ka auwina la o nehinei

            O Mr. Geo H. Lace ua hookohu ia iho nei oia i makai nui ka mokupuni o Hawaii.

            Ma ka Malulani o nehinei, i holo aku ai ka Bihopa o Oleho no Kailua, Hawaii.

            He paani kinipopo ko keia auwina la mawaena o ka hui Hawaii me Hoku, ma ke kahua mau o Makiki.

            I keia pule iho nei i puka ai ka Buke moolelo hou o Napoliona, i kakau ia e Thos. P. Spencer.

            E holo loa aku an aka mokuahi Kinai no ke awa o Kailua, a hoihoi mai i ke Alii ka Moi a me ka Moiwahine a me na ukali i holo pu aku nei.

            He halawai o na makaainana Amerika kai malama ia ma ka Holele Hawaii i ke ahiahi nei, no ke kukakua ana i na mea e hoohiwahiwa ai i ka la 4 0 Iulai.

            Ua olelo wale ia ae no, aole he mea hewa ke malama ia he heinei waapa maloko nei o ke awa, no ka hanohano o ka la Eha o lulai.

            Ua kukulu hou ia mai nei he halepule Katoiika hou no Mahukona. He wahi keia i hoolako mua ia e na helepule.

            Aole a kakou Makai Kiu i keia pule no kea no omaimai o kona mea kakau. No keia pule ae e hoolawa ia aku ai ka ono o ka paaina o na makamaka

            Ua haawi ia i ka Hui Pai Palapala Gazette ka aelike o ka pai ana i ka olelo Enelani o na kawawai o 1888, a i ka Hui Hoolaha Press hoi ka olelo Hawaii.

            Heaha la ke kumu o ka pouli mau ana o ke alanui Nuuanu i keia mau po aohe a o ke kukui uwila? E hoomaka an aka pouli mai kealanui Kukui aku a pii iuka. No ka uuku anei o ka aila, a no keaha la ke kumu?

            Ua lohe mai makou ua haawi manawalea aku ka Hooilina Moi Liliu a me Kimo Laukeke, he mau apana aina no ka Hui Kinai Ahi o Honolulu, no ke kukulu ana i mau halekaawai no Waikiki a me Kapalama.

            Oiai o Kaopua e ku ana imua o ka Aha Hoomalu i kakahiaka Poaha no kona hoopai no ka hewa hoeha me ka pahi, e waiho a make ana kana wahine i kauhale, a i ka puka ana o ka olelo hoopai ua aili loa ae la kea ho. Aloha ino.

            Ua hoio makaikai aku ka Lunakanawai Kiekie Hon. A. F. Judd me Kokua Lunakanawai Ekahi Hon. L. Makale i ka mokukaua lawe hae Vandalia i ka Poaha nei, a i ko laua huli hoi ana mai, ua haawi ia main a kipu aloha ana he 17 no ko laua hanohano

            Mahope aku o ka la 15 o Iulai, o na poe e hookaa ole ana i ko lakou mau auhau wai, e kaulele ia iho ana he umi pa keneta o ke dala, no ka uku wai o ka hapalua makahiki e pau ana i Deke maba, 1888. E makaala e na makamaka

            O kela hihia  hoopii a Manoua ia Rev. J. H. Mahoe o Kilauea, Kauai, ua hooponopono ia iho nei e na Luuakanawai o ka Aha Kiekie a hoopau wale ia ko hoopii. Ua hoihoi hou ia no ka pono ma ka aoao o Rev. Mahoe.

            Ma ke alo iho o Aliiolani Hale i ka hora 13 awakea Poaha nei, ua kudalaia keia mau aina penei: Ka aina ma Omo kau, Kona-hema, ia Kekaula w. no $46. Hoolimalima o Kou, Waihee no $260 no ka makahiki.

            Ua ae hou no o Mrs. Emma Kahuakai Quinn imua o ka Lunakanawai Hoomalu i ka Poaha nei, no ka haalele kane, a ua hoouna hou ia aku no 40 la no Kawa. I ka puka ana o ka olelo hooholo, ua olelo ae oia aohe hewa o ia a ua makemake no oia i ka hoopoaahao ia.

 

HOOLAHA HOU      

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KEOKI KULEANA, o Honolulu, Oahu, i make kanoha ole.

            Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Sophia Pease a me Heenalu na lunahooponopono o ka waiwai o Keoki Kuleana i oleloia, e noi ana e aponoia na hoolilo he, a e hoike ana o na mea i loaa mai ia laua he, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kanoha ia e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma laua lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia laua me ko I ua mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauoha ia o ka POALUA, ka la 17 o IULAI, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i konoia no ka hoolohe ana I na noi la, a me ka papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae oleo ia ai na noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A e hoolahaia keia kauoha ma ka olelo Hawaii. Maloko o ke KUOKOA. He nunepa i pai a houlaha ia ma Honolululu. i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu, June 4, 1888.

            Na ka Aha:

                        HENRY SMITH

                        Hope Kakauolelo

              2184-31

 

HOOLAHA HOU

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

 

MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Akai k. Achu w. a me Kia Tu o Hilo Hawaii o ka aoao mua @ne Wing Wo Tai & Cookaaoaoelua, ma ka la ai o Oka@@@ 1886, i kakau kope ia ma @@ hake @@@ aoao 501, a mamuli o ka uhai @@ ana o na kumu aei@ke o kela moraki, @olaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea @@@@ ka aoao elua o ua ia hooko ana, e kulala akua ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POA ONO, la o o JUNE, 1888, ma ke keena @@@@@ o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka hora @@ o ia la.            

            Aiea ma kahi a W. R. Kakela na olelo hoa kaka no keia mea.

                                                                                    WING WO TAI & CO.

                                                                                                Mea Moraki Mai.

Penei na aina e ku@@la ia ana:

O kela aina a pau i hoakaka ia ma ka Palapala Kuai a S. L. Coan a me kana wahine ia Akai i oleloia, i kakau kope ia ma ka buke 101 aoao 46, a maloko o na aina la he 177 1000 eka. ma Hilo Hawaii.                                                                            2181-41

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

 

I kulike ai me ka mana o kekahi moraki i hanana e Wong Leong & Co. ia Jones & Co.  ma ka la 11 o Januari, 1884, a i hoikeia ma ka Buke S; aoao 329, nolaiia, ke hoolaha ia aku nei ka hooko ia ana o ia moraki, malalo o ka uhaki ia ana o ka aelike, a e kudalaia aku ana ma ka numi kudala o J. F. Morgan, i ka hora @@ awakea o ka

 

POAONO. IULAI 14, 1888.

 

No na mea i koe, e ninau ae ia W. R. Kakela ma kona Keena @o@o

                                                                        JONES &CO.

O ka aina e kuai ia aku ana, oia no kahi o Leong Hop o ka hui mahi raiki ma Kailua, Koolaupoko, Oahu. He 125 eka ka nui, he aina waiwai no ke kanu raiki, a he nui no hoi ka wai.

                                                2185-21

 

HOOLAHA A KA LUNAHOO PONOPONO WAIWAI

 

Ke hoolaha ia aku nei ma keia, o na poe a pau he mau koi ka lakou i ka waiwai o Maui ae w, i make ma Honolulu nei, ke kauoha ia aku nei lakou e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei iloko o na mahina eono, mai ka la e puka mua loa ai o keia hoolaha, o hoole ia auanei.

                                                                                                WM. O. SMITH,

Lunahooponopono Waiwai o Mauae w. i make.

Honolulu, June 8, 1888

2184-31

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

I KULIKE ai me ka mana o kekahi moraki no ke kuai i hana ia mawaena o Hoopii (w) me S. Kaluaaha, kana kane mare, ia A. J. Cartwright, a i hoikeia ma ka Buke 79, aoao 137, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka hooko ana i ua moraki la no ke kuai, mamuli o ka uhaki ia ana o ka aelike, a e kudala ia ana i ke akea ma ka runi kudala o J. F. Morgan i ka hora 12 awakea o ka

 

POAHA, IULAI 5, 18888.

            No na mea i koe e ninau ia W. R. Kakela, ma kona keena loio.

A.       A.   J. CARTWRIGHT,

Mea Morakiia

O kela mau aina e waiho la ma Kumuali, Kamalo, Molokai, i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2979, L. C. A. 5945 R. ma ka inoa o Kalua, makuakane o Hoopii, nona ka ili he 449 eka.                                                                                 [2185 41]

 

HALEKUAI BIBI HONOLULU

[Hope o Wm. McCandles]

HELU 6, ALANUI MOIWAHINE, MAKEKE MA ULAKOILEO.

 

Na Bibi momona, Hipa, Puaa me la, na lako ai ulu & co.

O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hikiwawe

O ne holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko koke ia

Telepone Helu 212                                                               2185-@@

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANA wai Kaapuni Apana III o ko Hawaii Paeaina Ma ka waiwai o PALAU k. no Waipio, Hamakua, Hawaii i make.

Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka pa’apala noi a Loe w. e noi ana e hoonoho ia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Palau k. no Waipio i make kauoha ole.

Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POALIMA, oia ka la 13 o IULAI, 1888, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Honokaa. Hamakua. Hawaii, oia kahi me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka poe kue ke hoike ia.

                                                S. L. AUSTIN,

                                                Lunakanawai Kaapuni, Apana III

                                                Hilo, June 4, 1888                              2185-31

 

AINA WAIWAI NO KE KUAI

            He pahale nui a me na hale maikai ma ke kanua e’kokoke nei iwaena o ke kulanakauhale, he 145 kapuai ke akua, 105 kapuai ma kealo, a he 208 me 119 ka hohonu ma na aoao. He eiwa ka nui o na hale, a ua hoolimalimaia no ke $75 o ka mahina. O keia pahale, ke waiho hamama ia aku nei i na mea a pau e ma kemake ana.

            E ninau i ka

            HUI OIHANA ACENA HAWAII.

            Kihi o Alanui Papu me Kalepa

            2184

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

MAMULI O KEKAHI MANA KUAI  i hoike ia maloko o kekahi Palapala moraki i hanaia mawaena o Paalua a me Kaiminui ia H. Dimond, i kopeia ma ka buke 56 aoao 305, a me Paalua me Kaiminui ia Eacelsior Lodge i kopeia ma ka buke 87 aoao 242, i hoolilo ia ia J. O. Carter no ka pono o Mrs. J. H. Carter i kakauia ma ka buke i oleloia malona, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, kehoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nui, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka POALUA, 12 12 o JUNE, 1888; ma ke keena kudala o J.F. Morgan ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Mei 1888.

                                    J.O. CARTER,

                                    No ka aoao Elua

Penei na aina e kulala ia ana:

1-Ke ahapuaa o Waimea, Koolauloa, oia hoi ke Sila Nui 880 ia Kaeliwai, a me ke kuleana a pau o Paalua malaila

2- Pahale ma ke alanui Beritania (he hapalua i mahele ole ia) Sila Nui 446

3- He Ahupuaa ma Kau, Hawaii, Palapala Hooko heiu 13 ia Paalua

                                                            2181-41

 

HOOLAHA HOU

 

HOOLAHA KUAI MORAKI WAIWAI PAA

MA@@@@ o ke kau@ha a T. R. Lucas, M. R. Colburn a me J. E. Colburn. Na Kahu Waiwai o ka Hawaiian Mechanics Benefit Union. He hui i @@@hui ia malalo o na Kanawai o keia Aupuni na mea i moraki i ia aku ai ka aina ana o kekahi moraki i hana ia e Kaluna @@ A. K. Palekaluhi @@ kana kane @@@@ i keia la 15 o Dekemaba. A. D. 1884, a i hope ia ma ke Keena Kope o ke Aupuni ma Honolulu, Buke 91, aoao 592, 593 a me 394, e kuai aku ana ma ke kuala akea.

MA KA POAONO LA 30 O JUNE

A.       A.   D. 18888 hora ia awakea ma ko’o Keena Kuai na Honolulu, i na ap@@a malaloiho

I-O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Waimea, Mokupuni o Kauai. Ko Hawaii Pae Aina, i hoakalaia iloko o ka Palapala Kuleana 5271, ia ka Palapala Kuleana 7672, a me ka Palapala Sila Nui 4819. 3-A o kela apana aina a pau i hoakaka ia iloko o ka Apana I, o ka Palapala Kuleana 3353 Palapala Sila Nui 5282 4-A o ka aina I hoakaka ia iloko o ka Palapala Kuleana 6565, Palapala Sila Nui 5284 5-A o ka aina I hoakaka ia iloko o ka Palapala Kuleana 6565, Palapala Sila Nui 5284 6-A me elua apana aina ma ke Alanui Kula iloko o Honolulu, Mokupuni o Oahu, nona na eha I 3-8 a me I 50-100 eka, a I hooili ia mai i na mea moraki R. Keelikolani.

                                                J. F. MORGAN,

                                                Luna Kudala.

[No na mea I koe e mau ia Rosa, lolo no na mea i moraki ia aku al]     2283-41

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI

 

No ka mea ua hoonoho ia ka mea nona ka inoa malalo i Lunahooponopono Waiwai no Kaawak, o Kuhua. Hilo, Hawaii, i make iho nei.

            Nolaila ke kauoha ia nei na poe a pau a ka mea make I aie ai e noho nei, e hoike koke mai iloko o na malama eono mai keia la aku, o hookaa ole ia ma ia hope aku, a ua kauohaia na mea a pau e me nei I ka mea make e hookaa koke mei

                                                E.G. HITCHCOCK,

Lunahooponopono waiwai o Kaawa k.

Hilo, Mei 29, 1888                             2184-31

 

AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina, Ma ka hoopoono waiwai Ma ka waiwai o Paulo Kamakahiki o Hanalei i make kau@ha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana maio ka palapala noi a “Ka Hanalei Store Compan” e hoike mai ana, o Paulo Kamakahiki, no Hanalei, Kauai, ua make kanoha ole ma Hanalei ma ka la 21 o Maraki, 1888, a e hoi ana e haawiia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwaia Edward Kaaloa.

            Ua kauohaia o ka POAONO, La la 16 o JUNE, 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana I ua noi la imua o ua lunakanawai la ma ka hale hookolokolo o keia aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau I pili e hoike mai I ke kumu, ina he kumu o@aio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahu ia ma ka olelo Hawaii I eko’u pule ma ke KUOKOA nupepa ma Honolulu.

            Kakaua ma Koloa, Kauai, ko Hawaii, Aina Mei 10, 1888

                                                                        JACOB HARDY

            Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apena Eha         2182-@@

 

HOOLAHA HOOKO NO KA MORAKI

            I kulike ai me ka mana no ke kuai maloko o kekahi moraki I hana ia e James Keau, o Honolulu, mokupuni o Oahu ia Bishop & Co. o Honolulu, I kukau ia ma ka la 14 @ June, 1883. a I kope ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu i ka Buke 81, aoao 192, 193 me 194 @@@@@@@, le hoolaha ia @@@ @@@@@ hooko ia ana o keia moraki no @@kumu @@@@@ ai, ma ka hookua ole ia o ke Lumupaa a me ka ukupanee, e kuai ladala ia aku ana I ke akea, ma ka rumi kudala a J. F. Morgan i ka

            POAONO, AUGATE, 18, 18888,

I ka hora 12 awakea, I k@@apana aina e @@@ iho nei ma Aala, Honolulu i ho keia ma ka Palapala Kuleana Heuai 56@@ @@@@@@@@@@ ia ia Uluoa. Helu 1087 me na hale a pau e ku la maluna o la aina.

No na mea i koe e ninau ia                                                           Bishop & Co.

Honolulu, Mei 25. 1888                                                                                2182-61

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

 

I @ulike ai me kekahi mana kuui I hookomo ia iloko o kekahi moraki I hana ia e Kaluna w@@ me A. K Palekaluhi, @@@@ kane mare o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ia Allen & Robinson o Honolulu i olelo ia, na mea i moraki ia aku ai, i kopeia ma ke keena kope o ke Aupuui ma ka buke 84 aoao 541 a me 472.

            Ke hoolaha ia aku nei ua makemake na mea I moraki ia aku ai ka aina e hooko I ua mo ki la no ka uhaki ia ana o na kumu, oia joi ka uku ole ia a@@@@ o ke kumupaa a me ka uku@@ nee I ka wa e hookaa ia ai, a ma ia hooko ana I ua moraki la e kuai aku ana ma ke kudala ma ka la 30 @ JUNE, A. D. 1888, ma ka hora 12 awakea ma ke keena kuai o J. F. Morgan, Luna kudala ma Honolulu, i na aina a pau i hoike ia malaoiho:

                                                ALLEN & ROBINSON,

                                                                        Mea Moraki.

                                                Honolulu, June 8, 1888

 

O na aina e kuai ia aku ana, aia ke waiho la ma Waimea, Mokupuni o Kauai, ko Hawaii Pae Aina, a ua hoakaka pono ia penei:

1-O na aina a pau l@a i hoakaka ia iloko o ka palamala kuleana helu 7672 palapala sila nui 4819.

2-O ka aina a pau loa iloko o apana I o ka palapala kuleana 3353 palapala sila nui 5282.

3-O ka aina a paa loa iloko o ka palapala kuleana 2982 palapala sila nui 5285

4-O ka aina a paia loa iloho o ka palapala kuleana 6565 palapala sila nui 5284

A me elua apana aina ma alanui Kula Honolulu, mokupuni o Oahu, hookahi apana he 1 5-8 eka a o kekahi apana he I 50-100 eka.

                                    2184-41

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

I kulike ai me ka mana i haawi ia i na mea nona na inoa malalo iho nei, ke hoolaha la aku nei I ke akea no kekahi moraki I haawi ia aku e Charles Hiram, I kakania ma ka la 22 o Iulai, 1885, a I kope ia ma ka Buke 97, aoao 167 me 169 no ka hoopaa ana I kekahi maina dala o $4,0000 e pani ia ana ka manawa o ua moraki la malalo o na kumu o ka uhaki ia ana penei: No ka uku ole ia ana o ka ukupanee a me ka hiki ana I ka manawe e ae ia ai e ke Kenawai, polaila, e kuai kudala ia aku ana I ke akea ka apana aina I hoike ia ma ua moraki la.

            O kela apana aina e ku nei o ka Halekaa Hawaii ma Leleo, Honolulu, oia hoi ka aina i hoike ia ma ka Palapala Kuleana 2257 ia Kahe

                                                JNO. S. WALKER,

                                                F. H. HAYSELDEN,

                        Na Malama waiwai o J. D. Hay@ekien

                                                2182-31

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Maka hooponopono @@@@

Ma ka hana o ka waiwai o Kahaleha Honolulu, Oahu, I make

            Ma ka waihoia ana mai o ka Palapala @@ me ka Papa Hoike a GEO. C. @@@@@@ nahooponopono o ka waiwai I @@@@@ ana e aponoia na hoolilo he $140.00 @@ ke ana , o na mea I loaa mai ia ia he $@@ a e kauoha ia e mahele ia na waiwai ana ka kona  @@@@@@ ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI@@@@ IULAI, 1888, ma ka hora 10 @@@@@ ma ke keona ma ka Hale @@@@@@@ Aliiolani Hale, Honolulu, @@@@@@ manawa I kohoia no ka hooloho @@@ la, me ka Papa Hoike i oleloia @@@@ pau I pili malaila e hele mai kumu, ina he kumu  io ko lakou @@@@ ua noi la, a malaila e hoike @@@@ ia A e hoolahaia keia olelo @@@@ olelo Hawaii maloko o ke @@@@@ pa I pai a I hoolahaia ma Ho@@@@ pule mamua ae o ka manawa I @@@@ hoolohe ana

            Kakauia ma Honolulu, Mei 28, 18888

            Na ka Aha

                                                                                                HENRY SMITH

2183-31                                                                                Hope Ka@@@@@@

 

HOOLAHA LUNAHOOPONO NO WAIWAI

 

            O ka mea nona ka inoa mala@@@@@@ Lunahooponopono o ka waiwai o @@@@ w. o Honolulu, ke hoolaha aku nei I na naka a pau he mau koi ka lakou @@@@ ke mai me na hooia kupono I ka @@@@@ nopono iloko o na mahina eono @@@ aku, o hoole loa ia auanei.

            A o na poe he mau koi ko @@@@ hoolimalima a ma kekahi ano e @@@@ kauoha koke ia aku nei lakou e @@@ mai la’u ma Waianae, Oahu.

            KUAPUU PULE IOKEWE

            Lunahooponopono Waiwai o K@@@@

Waianae, May 14, 1888

 

HOOLAHA LUNAHOOPONO NO WAIWAI

            Ua hookohu ia ka mea nona ka @@@@ iho nei, I lunahooponopono no ka waiwai W. E. Kahelemauna I make, a @@@@ aku nei na poe a pau he mau koi @@@@ waiwai o ka mea I make, e hoike @@@ ka Lunahooponopono me na hooi@@@ iloko o na mahina eono mai keia la @@@ ole loa ia auanei ka lakou mau kei ana @@@ pe aku o ia manawa

                                                W. O. SMITH

                        Lunahooponopono Wana

                        Honolulu, Mei 22, 1888                  2182

 

OLELO HOOLAHA NO KA LIMA

            E ike auanei na mea a pau ua ma@@@@ ka Papa Ola e haawi i ka o lima @@@@ uku ole I na mea a pau I o ole ia, a @@@ ia aku nei na makua a mea paha e paa @@@ ke keiki e like me ia I kuhikuhi ia e na 311 a me 312 o ke Kanawai Kivila @@@ mai ma ka Hale Haawi Laau o ka @@@@ wa Kapamoo, ma alanui Holele, ma @@@ hana o ke Kauka Aupuni i hai ia @@@@@@ nei:

 

                        Hora Hana  Mai ka hora 8                                            a       “      “   10

                                                 Kakahiaka.

                        N. B. EMERSON.

Pelekikena o ka Papa Ola.

 

AINA WAIWAI PAA MAKE @@ DALA

            E kuai kudala aku ana au imua o ke @@ ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo o @@@ luku, Maui, ke hiki aku I ka

 

POAONO, JUNE 16, 1888,

            I ka hora 12 awakea, ma ke kauoha a @@@ E. H. Bailey (Lono no Kekaha k. me @@@ wahine), o kela aina e waiho la ma @@@ Kula, apana o Makawao, mokupuni o @@@ nona ka ili he 480 Eka, oi a emi mai paha hoopuni ia e ka pa uwea hao a puni.

            Kuike ke Kuai ma ka hapa mua, @@@@@ hi hapa, ua hiki no ke hoaie ma ka @@@@ hookahi, a elua paha makahiki, me @@@ panee o eiwa keneta o ka makahiki, e @@@@@ kela a me keia hapa makahiki.

            Na ka mea kuai na lilo a pau e pili ana na palapa! THOMAS W. EVERETT.

                                                                                                Luna Kulala

Wailuku, Mei 12, 1888.

 

AHA KIEKIE O KO HAWAII Aina Ma ka hooponopono @@@@@ Ma ka hana o ka waiwai o S. NAI@@@@ KAPU o Honolulu I make kauoha Olelo kanoha mamuli o ke noi a ke Kahu @@@ lama waiwai no ke kuai ana i kekahi @@@ paa

            Ma ka waihoia ana mai o ka pama @@@ J. M Mosarrat o Honolulu, Oahu @@@@ ponopono waiwai o ka mea I make, @@@ e kauoha ia oia e kuai I kekahi waiwai @@@@ ka mea I make e waiho la ma Kapalama Honolulu, a e hoakaka ana I kekahi mau @@@@ I ke kanawai, e ae ia’I kuai I keia mau @@@ malalo iho nei penei:

 

  1. 1-         Apana aina e waiho la ma Ka@@@@ mokupuni o Oahu, oia hoi ka Apana I palapala Sila Nui 6639 Kuleana Helu 1241
  2. 2-         Apana aina e waiho la ma Kapalama mo lupuni o Oahu I hoakaka ia ma ka palaSila Nui 1505 Kuleana Helu 1086

Ua kauohaia o ka POALUA, ka la JUNE, 1888, ma ka hora 10 @@@@ aka oia ka manawa I koho ia no @@@@@@@ ana I ua noi la, ma ka hale hookolokolo  Aliiolani Hale, Honolulu, ma ia @@@@@ ma ia wahi e hoike mai ai ina he kumu @@@ e hoopula ole ia’I ka olelo kauoha e ku@@@@ mau pina la.

      A ili kauoha hou ia e hoolaha ia keia olelo kauoha no ekolu manawa mamua ae o ka la e hoolohe ia’I I oleola iloko o ke KUOKO nupapa puka hebedoma I paiia ma Honolulu oleola

      Hanaia ma Honolulu, Mei 21, 1888

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

 

MAMULI o kekahi mana kuai I hoike ia maloko o kekahi palapala moraki hana ia mawaena o Marie Grant a me James B. Grant o Kohala, Mokupuni o Hawaii o ka aoao elua, ma ka la 26 o Novemba, 1888, I kakau kope ia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope ma ka Buke 103, aoao 77-8-9 2 mamuli o ka u@@@@ ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana ola ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia I ka aina I hoike ia ma ia moraki e like me na hoakaka ana ma’alo iho @@ ka POAKOLU, la 6 o JUNE, 1888 ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma HHonolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.

      No na mea I koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kana wai ELIZABETH J. MONSARRAT.

                                                Mea Moraki Mai.

Honolulu, Mei 1888

 

O ka apana aina e kudala ia ana oia no ke kuleana I mahele ole ia o na mea ma ka aoao mua oia hoi 46 2-7 Eka I mahele ole ia iloko o kela apana aina e waiho la ma Kukuiopae 2 Kona Hema, Mokupuni o Hawaii I olelo ia, a oia no ka Apana Aina I hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1975, oia no ke kuleana I hoolilo ia ia Marie Grant I olelo ia e J. W. Maele, ma ka palapala kuai I hana ia ma ka la 6 o Aperila 1888, a I kope ia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope I olelo ia ma ka Buke 64, aoao 101-2.

                                                2180-4t