Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 24, 16 June 1888 — Lutanela Roge KE Kiu o ke Kaikuono O MOBILE. [ARTICLE]

Lutanela Roge KE Kiu o ke Kaikuono O MOBILE.

Ke Kiu a Adimarala Faragata i hoouna ai e Ana a e huli i na T opido ma ka Papaku o ke Kaikuono o Mohile. He Moolelo iloko o ke Kaua Kuloko o ka Akau me ka Hema. He po pouli nui Le halii ana i ke kaikuono o Mobile, a he mau lono o ka pihoihoi uui kai pahola ae i ke kulanakauhale o Nu Olina no kekahi mau la i hala ae. Ua ike ia aku na aumoku kaua 'o ka Akau e kalewa ana iwaho o ka nuku o ke awa, malalo o ke alakai ana a Adiraarala Faragata, me ko lakou makemake nui e komo mai iloko o ke kaikuono a e kipoka pahu aku i ke kalanakauhale, aka, oia ka mea hiki ole ia Faragata ke hana, ma ka hoomaunauna wa'e ana aku no

i kona niau aßmoku a me ke ola o kona mau koa, e komo iloko o ka lua puhi o ka make, oiai e hamama pono mai ana imua o kolakou maka.

Ua hookohu ia aku he mau kiu lehulehu ma na wahi a puni ke kulanakauhale a me na aekai, a na lakou e haawi malu nei na lono i ke kulanakauhale no keia hoopupu o na aumoku kaua o ka Akau e kalewa nei iwaho o ke kaikuono.

O na papu nui • elua o Mogana me Guine, eia ko laua mau pukuniahi ke hamama pono nei ma ke alahele o ke kowa e komo aku ai iloko o ke kaikuono, a me na aumoku kaua hqj o ka Hema, na lakou e pale nei ke kulanakauhale i ka wa e komo mai ai o ka enemi. Ua lawe ia ae na olelo ma na wele. lau makani e ka lahelehe o na tausani kanaka. ma aole e komo koke o Adimarala Faragata me kona mau aumoku a hoouka i kekahi kaua, alaila, e lilo ana lakou a pau i mau poe pupule. 0 ka iknika o na pukuniahi i kau ia maluna o kela mau pipu, aohe ikaika eae o ke ao nei me kona naau oka wiwo ole e hiki ke aa e lawe i ka hanohano o ke kowa, ina ua tausani ia ka manoanoa o ka hao e hiki ai ke hoolana ia. Eia ka lakou olelo kaulana • 1 kaena ae ai— " E komo mai lakou ina e makemake. He poka no ka poka—oiako kakou moto no ke kukai mai a kukai aku, a e ike koke no o Faragata 1 ke kumukuai oke kapili- ia ana o kona mau aumoku." O ka po ia oka !a hope loa o lulai, 1864, ua kalae maikai ka lani, a e īmoimo maikai ana ka maka o ka hoku, me kekahi wahi makani kolonahe e pa ana i ke kukulu hema. a ua hiki ke ike koliuliu ia aku ke kukui 0 na aumoku e kiii ana i ke kulanakauhale, e a ana no ke ahi o ko lakou mau enegini mahu, ua inakaukau mau i na manawa a pau no ka holo.

He niau la p jkole ummua aku, ua hoomoe ia na topido lehulehu īloko o ke kaikuono, a oia ka mea hiki ke olelo ia, i ka \va a Faragata e hoao ai e komo me kona inau aumoku ke alahele o ke . ku\va a pakele oia i na pukuniahi o na papu elua, he mea ma opopo, e hookui pu ana oia me keia mau topido ma ke kowa, a na ia mea auanei e puhi ae iaia iluna o ka lewa, kahi a kela mau hoku liilii e imoimo mai la iloko o ke aouli, a e hoolilo ia no kona mau aumoku a pau i mau apana weluwelu mai kona ikaika niai.

Ma ka rumi hookipa o kekahi wahi hale uuku, aohe i ano mamao loa mai ka uwapo mai o ke kuhnakauhale o Nu Olina, oia hoi ka hora 10 o ua po ala, e ku ana kekahi kanaka opiopio nona na makahiki he iwakaluakumagiaha aoi iki ma ka ipuka o ua wahi hale la O kona mau heiehelena a me kona mau hiohiona, he mau. ouli o ke aoo koa a me ka wiwo ole, a he hiki nae ke hoomaopopo ia aku ke ano o kona mau kaina wawae, he koa oia mamua, aka, aohe nae ona loie koa e aahu ana i kela manawa. Ua komo aku la oia ,iloko o ka hale a noho maluna o kekahi wahi noho laau r a oia ka wa i puka mai ai o kck«ihi kaikamahine opiopio mai kekahi mai o na rumi, hele ae ia a mamua o ua kanaka opio la, me na helehelena o ka heohie maluna ona. pane aku la ua kanaka la i keia mau olelo— " E ku'u aloha Edita, ua manao au, ua maka|ikau au no ka hui pu ana roe u t keia manawa. Ao?c maua i hui iki oiai na U kamalii e hele pu ana i ke kula, a oia no hoi kona mau !a kanaka ui loa. Ua poina ia paha p» ia' u i keia manaiea, ao!e paha."

! **Aoie no oii he keiki piipaka i keu eninawa,'* waht iua kaikaioahine (

pane mai aL "Ua maopopo ti'u, e an« e like ana ko oiua mau heleheleoa ke īke ckui. no ka mea, he okoa oa La o ka heie kuia, a be okoa keia mau la o ka noho enemi ana o ka aim, oai. no ka aoao Hema oe, a no ka aoao Akau hoi oīa. No ko'u aloha ma ke ano laana pili makaroa'si me oiua, oia raiu no ka hamama o ko'u puuwai i kekahi o oiua i oa ira a pau."

" Pela no hoi paha e Ediu, r " wahi aua keiki ia i pane mai al "He mau keiki hanau Uke maua no ka aoao Akau. aka, o kana mau mea e lawelawe ai t aole ia o ka'u e hooko aku, heaha iho ia ka hewa no ia ? Oke kono ana ako maua mau aakoko e hooko ika hanohano o ka aina, a me ke aloha oiaio ana a ko maua mau puuwai nou, aohe no ia he mau kumu e pale ae ai i kn'u ike ana aku iaia r he hoa hele kuta o ka wa kamalii, a he hiki hoi ke hopu pio aku iaia t he enemi no'u. E ae mai ia'u e ku aku imua o Luianela Roge no hookahi manawa, ke kanaka kiu hoi a'u i lohe wale ai, na Adima* rala Faragata oia i hoouna mai nei i Nu Olina neL"