Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 24, 16 June 1888 — HE MOOLELO NO [Illegible] Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani. Ke Alii Nui O Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO [Illegible] Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui O Hawaii.

fKAK.AU IA KA NUPEPA KUOKOA. |

0 ko ia nei hele aku la no ia a ku ana imua o ka paepae kapu o ke alii o Hawaii me ka manao kuihe ole e ake ana keia o ka ike wahi launa alii aku, a he neo nae ka mea i lōaa iaia. Holo aku nei kekahi kanaka a imua 0 Lonoikamakahiki a hai aku la aia hoi paha he kanaka ke ku mai la ma kahi o ka puloulou. A pehea mai nei kana olelo? 1 ninau mai nei ia oe e ke alii. O hele a hai aku e hoi, a mai hele mai; a ina e paakiki mai, alaila e make oia ia oukou. Ma keia wahi e na poe heluhelu o kahi keia i loaa aku ai na mele kaulana a keia mau kanaka i haku ai no laua iho, a e ike aku ana no kakou e imi aku no au i ka'u elemakule ina e poha mai lona no ia kakou. '

keia poina loa ana ia Lonoikamakahiki i ke ano o ka hana a me ke ano o keia kanaka, pela no i loihi ai ko laua hui pu ana i ka wa pokole. I ka wa a ke kanaka e ku aku nei e ninau ia kamaaina ma, oke kipaku mai no hoi ka na koa e hele pela, a ina e hookaulua e make no. I ka lohe ana oke keiki. o Kauai i keia mau olelo a ka awahua i oili mai nei. Ua oili mai la ka uia ohelohelo ma na papalina o k& keiki aukai. Pane mai la na kamaaina i ke kama aukai e ku aku nei me kona kino auha ka pala maikai kona ili i ka pehia mau ia mai e na kulu huna kai o ka moana, hele kela a Mo'a unouno'a Puna i ke kua wahine. Ke hoomahelo mai la na kamaaina wahine i ke ku kilakila aku a ke keiki malihini, ke hoomahie mai la lakou i ke ku a ke kanaka huki ulua hele kela a aole wahi mea a uhalu iho. Ke kahea mai la lakou, e kipa a e komo a hale wal&e ke keiki malihini a niahea mai nei oe o ka hele ana mai nei. Makai mai nei no e hele huli ana wau ia Lonoikamakahiki ke alii o Hawaii nei. Kuhikuhi mai la na kamaaina aia i kela hale e oi loa ae la ma kela poe ha le e ku papa nui la, a aia nj ia hale he hale e ku ana ka puloulou mamua jx>no o ka hale i paa i ka pae humu ia, a o kona wahi e noho .ai aia i ke kuono la o ka nale mahope o ka hale nui la e ku mai la. . I ke kuu ana iho o na olelo a ke fcamaaina o kona kaha aku ia no ia heie pii aku la a nalowale oia, a upu wale, hoea hou mai ana no me ka hele awiwi ana ona kaina wawae o ka iho ana mai Oka hele no ia a hala loa na

Maanei e ka poe heluhelu e huli ae kakou a nana i keia he!e ana aku a ke keiki o Kauai a hiki i ka pae humu o waho o ka hale e noho ana he poe kiai malaila. Ninau aku la keia auhea U ke alii Lonoikamakahiki ? Aia no i ka hale kahi i nanea ai me na hia loloa a Makalii. Pane aku la oia e pono hoi ha wau e komoakue ike iaia, a he manao no hoi ko,u e hui maua a he malihini mai hoi au no ka aina kaili la o lalo. Ua pane ia mai la he kapu o loko 0 ka hale a me ke ahi o makou. O ko ianei nee aku U no ia e komo iloko o ka pae humu. la wa ua paa < ia mai la oia e kana* ka kiai a ua Loonoho ia mai la e noho oe maanei, maj ake oe e hoohana mai o pii auanei ke kii a haak i ke kula pillpall. Mai noho oe ā hooni I ka wai ua lana malie O pii ae auanei | A haale i ka lau o ka hau I

| O ka'u hanna iho no i& j A komo 1 ka'u kipuka. ! la wa ua ake mau oia c ike aku ika maka o kona hoa alo anu. He ole nae ka mea a mahele mai i kau a mea he paa launa ole. 0 ka wa no ia i he!e aku ai ke kiai a mua o kana alii a pane aku la: E kuu lani alii i hele mai la au e hai ia oe he kanaka ko waho e ake ana e ike ia oe, ua paa ia aku nei e a'u aia a lohe oe a nau e ae aku alaila komo mai oia. Ninau maila ke alii Lonoikamakahi ki pehea kona ano ? Pane ia aku la he kanaka ano koa, he pauku kino maloeloe ku kilakila a he kulana alii kona. Pane mai nei nae oia mai ka aina mai o ialo, i huli mai nei la oe, ao oe kona makamaka o ka hiki ana mai. Pane mai la ke aiii me kona manao uiiani e hoi oe a olelo aku aole i ike ke alii ia oe, a hoi oe mai kou wahi i hele mai ai aole oe e ae ia e ike i ka maka 0 ke alii. 1 ka lohe ana oka kakou kamaheie i keia kani iho la ke u a huli aku la oia hoi i kahi o kona waa e lana mai la i kai. O kona hoi aku la no ia a hiki i kahi o kona waa e lana ana, kau aku la oia iluna a kulu ka waimaka, a iaia e lana nei e hooponopono ana no kona huli hoi ana aku, a makaukau na pono no kona huli hoi ana ua holo aku ia oia i ua la ala,

• E ka poe haihai olelo o ka wao a ka kela hoi o keia nanea e aui ae kakou i ka hope oke alii ana i lohe ai no ka huli hoi ana o koia kanaka a me kona ano me kona kulana a me kona aina ī hele mai ai. A me kona lohe kou ana mai ua hoi ke kanaka a kau iluna o kona waa a ua h«li hoi hou aku ma ke alakai o lalo ana i hele mai ai, ke heo la kela he manu no Kaula. 0 Mareka i ka hoa la lilo Haaheo i ka ili o ke kai Akahi hoi au a ike 1 nei mea ino la he aloha Hookahi mea nui a loko Na leko no e hana ae Paila wela loko i ka hilahila. Huli aku Ia o Lonoikaniakakiki a ui aku la i kana poe nana ouli o ka la.. Pehea Ia ka oukou ike i ke ano o ka ouli o keia kanaka i hele mai nei a hoi aku 1? ? Aole eo hoi i upu iho ka lakou ala ike o hala loa kela pane koke mai la la kou me ka awiwi loa: Ae, no Kauai ke kanaka, no ka uka ua hele i Alakai, i imi mai la ia oe e like me kau olelo kauoha, nana no e Imi ae ia oe a loaa oe noho olua nana aku nana mal A ua hoohemahema no oe iaia a ke hoi la kela no Kauai i keia la. Ia menawa ua puiwa koke ae Ia oia a uwe kapalili ae la me ka leo nui launa ole. Pane aku la oia i kona poe ai alo na kilokilo na kahuna, e imi aha wau iaia a ina ua holo oia, makai no auanei hoi ia a mauka no hoi au o£a aina e he[e ai, a hiki i kona nalo loa ana aku ika moana loa, a hoi no hoi oia mamua a mahope aku no auanei au e imi aku ai iaia.

O kona oili aku la no ia holo ana me ka mama loa a ku ana keia i ke anra pae waa, e newa ana ko iala waa e hoio ku aku la keia mauka a peihi aku )a neia e hoi mai, eia wau ko hoa i ka nahele o Alakai a pela aku na inele a lana a ianei e oli heluhelu aku nei, ke hoouaua loa la keia i ka hoe i kona waa. He mau aina no kela hoe ana a Kapaihilani makai a |*ela no hoi ka ke lii hele ana mauka. Uwe helu aku kekahi manka o ka ai na ma na mele a laua i noho i ka wa lako a ilihane ai. A hiki i ko laua hui aloha ana i ke~ kahi mau aina okoa aku. A hoi tnai laua a noho alii pu laua kekahi me kekahi, hookahi umeke hoo kahi kili akimona, a na make i hookaa wale ia laua. £ka poe heluhelu i ka moolelo, o keia ka palena hope i paa i ka makou elamakule. a ina ke hope no keia nanea ua paa ia oukou e kalele mai na Welina auanei no keia mau mahina loihi loa me ke aloha hapenuia hou. WWe Sepe. Kawa Jr. | Mea kakau Mooklo