Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 29, 21 July 1888 — Page 1

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Chantellee Spencer
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

@UKE XXVII, HELU 29.

HONOLULU, POAONO, IULAI 21, 1888.

NA HELU A PAU, 2190

 

 

 

GEORGE K KAMAUOHA

 Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE ME

A NA AINA

@@@@ Kohala Akau, Hawaii

2091-@@

@NEY VAILLANCOURT ASHFORD

AKEPOKA

@ Loko, Hoakaka, Pale ma ke Kanawai

Kakauolelo, Lunahooponopono a me ka hana ana i  na Palapala Hoolilo

LAWELAWE ILOKO O NA AHA PAU O KE AUPUNI

@ hana ia no na Palapala pili Kanawai a

@ Keena Hana Helu 21, Alanui Kalepa @@@@ Hale (2150 @y)

ROSA (AKONI)

@O A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala

Keena Hana: Ma ke Keena Loio Kuhina.

tf.

CECIL BROWN

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

He Apana Hooiaio Palapala no ka Mokupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.

Tf.

WILLIAM C. ACHI

            Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na la a pau o keia Aupuni

            He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

            Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu

            Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini @ Peterson

            2114-y

 

@OHN MAHIAI KANEAKUA

            LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

            HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII

            Keena Hana, maluna ae o ka Banako o Bihopa ma

            1yr.

 

S. K. MAHOE

            LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

            He Apana Hooiaio Palapala Kope no ka Mokupuni o Oahu

            He Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana no ka Apana o Waialua, Oahu

            E loaa no ma Waialua, Oahu 2128 Iy

 

W. A. KINNEY, (KINI)

            LOIO

Keena hana ma ke Keena o J. A. Makuna, @@@S Helu 42 Alanui Kalepa 1y

 

W.O SMITH

            Loio ma ke Kanawai.

            Helu 65, Alanui Papu, Honolulu. @@4-1y

 

W K. KAKELA

            LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

            He Luna Hooiaio Palapala

            Tf

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

            @ea kuai pepa a me na lako kukula hale @@@@@ a pau, a me na ma @@ pono a pau no ka hale

            Kihi Alanui Moiwahin me Papu, tf

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

            Na hope o Dilinahama Ma

            Mau Mea Kuai Lako Hao

            Alanui Papu. Honolulu

 

            HOOLAHA

            W. A. HAPAI

            He Luna Hooko Mar@

            A HE

            AGENA HOOIAIO PALAPALA

 

            E loaa no ma Hilo taona,Hawaii, ma na Manawa a pau 2152 ty

 

E G HITCHCOCK

            (AIKUE HIKIKOKI)

            Loio, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI

            E ohi ia no na Bila Aie, me kalawiwi

            HILO, HAWAII 2114 1 yr

 

SAMUEL K. KANE

            Loio a he loea ma ke Kanawai

            Imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Keena hana e Ki@i o na alanui Moi a me Betela, pili pu me ke keena o ka nupepa ke Alakai o Hawaii. 3m-218a

 

 

Lutanela Roge

KE

Kiu o ke Kaikuono

O MOBILE

Ke Kiu a Adimarala Faragata

i hoouna ai e Ana a e huli

i na Topido ma ka Papaku o

ke Kaikuono o Mobile.

 

He Moolelo iloko o ke Kaua Kuloko o ka Akau me ka Hema.

 

            "Aohe o ʻ u kanalua no ia," wahi a ua wahine la i pane mai ai a haule pu iho la kana pahikaua i ka honua. "O oe ke kanaka nana i hoehaeha mai i kuu puuwai, a hookaawale ae i ke alahele o kou aloha no kekahi kaikamahine opioopio maloko o keia kulanakauhale nei ma ka inoa o Edita Taila. Aole loa au e haalele ia Mobile nei a hiki i ka wa e hooko ia ai o ko ʻ u makemake maluna ou."

            I ka wa i haule pahu ai o keia hou pahi a ka wahine ia Kapena Venona, ua lele koke mai la oia a paa aku la ma na lima o kana wahine, a kaili ae la i ka pahikaua a paa ma kona lima, huli ae la oia a hele aku la iwaho o ke alanui me ka pane ana mai i keia mau olelo hope--

            "E noho oe ma keia wahi a mai hahai mai ia ʻ u. O kou ola, e hookoe no au i keia manawa."

            "Aole loa au e haawi pio ia oe e ke kanaka lapuwale a hiki i ka make ana o Moneteze."

            Ia wa ua wahine la i wehe hou ae ai i kekahi pahikaua hou mai kona puhaka ae a alualu aku la ia Venona mahope, a oiai laua ma kae o ka uwapo, ua hui hou ae la laua i kahi hookahi, oia ka ua wahine la i pahu aku ai i ka pahi ma ka umauma o Venona me ka pane ana aku me keia mau olelo--

            "E make oe e pono ai e ke kanaka lokoino i kau wahine a me kau mau keiki, a"-----

            Ua wehe koke ae la o Kapena Venona i kana pahikaua, a me ka eleu nui, pale iho la oia i ka hou pahi a kana wahine, a pane mai la me keia mau olelo hope loa----

            "I keia manawa au e hoike ai i ke kumukuai i hookawale ia nou e ka wahine, ma ka hoopokole ana i ko ʻ u ola o hoopilikia mai auanei ia ʻ u. O Mobile, aole ia iloko o ke kulanakauhale o Havana. O kau pahikaua, aole iaia @a kumu e hiki ai ke hookaawale ae ia ʻ u mai ka oihana a na Mokuaina Kuikahi Hui o ka Hema i kau mai ai."

            Me ka lima o ka menemene ole a me ka pepehi kanaka o ka hilahila, ua wiliwili ae la o Venona i kana pahikaua mamua ona me ka hoopuka ana aku i keia mau olelo hope loa i kana wahine---

            "E pale oe nou iho e ka wahine hohe wle."

            Ua pahu io aku la o Venona i kana pahikaua i ka puuwai o ua wahine la a komo pono aku la iloko o kona kino, a na ka walania hoi o ka ehaeha o ka make i kulai aku iaia i ka honua a hoopuka ae la i kana mau olelo hope loa----

            "E haawi aku i ke aloha i ka kaua mau keiki; me ka hai pu aku, ua--ua--ua make ia ko laua makuahine mai ka pahikaua mai a ko laua makuakane."

            Huki mai la ke kanaka lokoino i kana pahikaua, me kona manao aole la i make kana wahine. I kona wa i nana pono iho ai, ua ike io iho la oia i ka oni ole a me ka hanu ole ae, nolaila, ua kaualako aku la oia iaia a kiola ma kae o ka uwapo, huli ae la a pii aku la ma ke alanui me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo

            "Wele--o keia iho la kona hopena. Ua hoomaopopo mua loa au i ka wa ana i ku mai ai mawaho o ka lanai hale o Swisher, a ua maopopo kana ike ana mai ia ʻ u. Ha! Ha! Ua ike aku la oe i keia minute i ka papaku o ke kaikuono o Mobile."

            Ua hoopau loa ae o Venona i kona noonoo ana i kana wahine me ka leo o ka akaaka loihi, a mahope iho o kona hoopau ana, ua halawai aku la oia me kekahi o kona mau koa o ka papu, oia kana i pane mai ai---

            "Ua hele huli aku nei au ma na wahi a puni ke kulanakauhale."

            "I ka manawa hea oe i hiki mai nei i ke kulanakauhale nei?"

            "I ke ahiahi nei."

            "Heaha kou makemake o ka huli ana ia ʻ u?"

            "He leta na Kenola Page i haawi mai nei, a eia la."

            "O!"

            Lalau koke aku la o Veuona i ka palapala, a ho-a hoi ke koa i ke kukaepele, a no elua minute, opiopi ae la i ka leta a pane hou mai la i ke koa---

            "E hoi oe a hai waha aku ia Kenela Page, he hapa wale no o keia leta ka ʻ u e hooko. O kekahi hapa, ua pau mua i ka hooko ia mamua o ka napoo ana o ka la. O kela Lutanela kiu a Faragata, ua puhi ia oia aia iloko o ke aouli kahi i hoilani ai. Ina e hoao ua Adimarala Amerika la e komo mai me kona mau aumoku i ka la apopo, alaila, o ka hohonu o ke kaikuono nei o Mobile kahi oi loa aku o ka hauoli iloko o na la o kona ola ana, a na kona koko auanei e papahi iho i ka hanohano o ka lanakila no na Mokuaina Kuikahi Hui o ka Hema."

            Ma keia wahi e hoi hou ai ko kakou kamailio ana no Roge me kona hoaloha negero.

 

MOKUNA III.

            Oiai o Roge me Josh e holo nei no na aumoku, ma ka hora 7 o ke kakahiaka nui, ua pili aku la ko laua nei waapa ma ka aoao o ka mokukaua Hakapoka, mahope iho o keia holo ana no 18 mile mai ke kaikuono mai. Ua pii aku la laua nei iluna o ka oneki, a mahope o na lulu lima aloha ana, ua haule aku la o Roge a hooluolu i ka maluhiluhi nui o keia holo ana mai la i keia po.

            Ua hoomaha iki o Josh ke kauwa hoolohe, a ma ke ahiahi o ia la no, ua hoihoi ia aku oia e ka waapa o ka moku a hoolele ia aku ma kekahi wahi okoa aku.

            Ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae, ua pane ae la o Adimarala Faragata i kekahi o kona mau ukali me keia mau olelo---

            "E kii aku la Lutanela Roge, a hoouna ae iaia ilalo o ko ʻ u keena, ina ua maha kona mau maluhiluhi o ka hoi ana mai i ka po nei.

            He mau minute wale no he umi mahope iho o ia manawa, ua hiki aku la o Roge imua o kona haku, lulu lima a pau, noho iho la ma ka noho ma kekahi aoao mai o ke pakaukau.

            Ua manao au, ua lilo ia oe ka hanohano o kau huakai i ke kulanakauhale o Nu O@ina? " wahi a Faragata i pane aku ai me kekahi minoaka ma kona mau papalina.

            "Aole au e hiki ke olelo, ua lilo pau loa mai iaʻu," wahi a Roge.

            "Ua lanakila anei oe maluna o lakou? Oia kaʻu i makemake ai ia oe e hai mai e ke kanaka opio," wahi hou a Faragata i pane mai ai me ka wehe pu ana ae i kona hainaka a holoi ae la ma kona lae.

            "Ae, no ekolu hora iloko o na mahina eono, ma ka oneki au o ka moku kaua hao hou Tenesi, a owau ka malihini a Adimarala B@kanana i hoikeike mai ai i ke kulana ikaika o kona moku a me na hoolilo dala nui hewahewa no kona helu ekahi."

            He mau nanaina ano e ma ko Faragata mau helehelena i kela manawa no keia mau olelo a Roge, oia hou kana i pane mai ai--

            "Ua manaoio au i kela mau olelo au e ka Lutanela, aka, o ka@u ai ia oe, mai ae e lawe hou i kela kulana imua o ka waha ponoi o ka make. I kou wa i makaikai ai i ka oneki o ka moku kaua Tenesi a me ke kulanakauhale, ua loaa paha ia oe kekahi mau ni hou ano nui. E hai mai ia ʻ u i kekahi hapa o kau huakai."

            Ua hai aku la o Roge i ka moolelo piha o kana huakai hoomakakiu i ke kulanakauhale, iluna o na moku o ka enemi, a me ka holo ana maloko o ke kowa i piha me na haneri topido, a me ka make ana o kekahi waapa a puhi ia i ka lewa, na kela mau mea i hookaakaa ae      i na maka o Faragata no kela mau weliweli, oia kana i pane koke mai ai---

            "O kau mau lono, ---he waiwai a he hiki ole ke poina ia oe. E ae hou mai ia ʻ u, mai hana naaupo hou oe e like me keia. Ina i manao mua au aia oe @waena o kela mau mikini topido, ina aole au e hiki ke hiamoe i ka po nei. Me ke kokua ana mai a na Mana Lani, he lana kuu manao, e lilo no lakou a pau i mea ole iloko o na la pokole."

            E huli iki ae ko kakou heluhelu ana i ka ikaika piha o ka enemi, a me ka lakou mau olelo kaena no ka hiki ole ia Adimarala Faragata ke komo aku me kona mau aumoku iloko o ke kaikuono.

            Ua manao na mana kaua o Mobile, aohe kanaka koa e ae e loaa ma ka wiwo ole e like me Adimarala Bukanana. O keia ke kanaka nana i alakai ka moku kaua Merimaka ma kela hoouka kaua me ka Monita, a i ka wa i nahaha ai, ua kapili ia he moku kaua hao hou Tenesi iloko o elua makahiki i ke ao a me ka po, a nona hoi ke kumukuai he elua miliona dala ma ke gula.

            Ua lawe ia mai na hoonauki a me na hoomokuahana ana ia Faragata i mau kumu hoonaukiukl loa i ka enemi no kona noho iwaho o ke awa aohe komo aku iloko e hui me ko lakou ikaika. Pela pu me Faragata, ua kauoha pu aku la oia i kona aupuni me keia mau olelo o ke koa ---

            "E hoouna koke mai i mau moku kaua hao monita no ʻ u, a e komo no au iloko o Mobile me ke kaulua ole."

            Ma ke ahiahi no o ia la, ua hiki io mai la na moku a Faragata i noi ai, a o ka hana wale no i koe ma kona aoao, o ke komo ae a hoouka kaua aku i ka enemi.

            Ua hoouna aku o Faragata i ke kauoha i na aumoku, o ka hora 3 @anaao o ka la 5 o Augate ka manawa e hookomo ai o na aumoku ma ke kowa no ka hoouka kaua aku i na papu. Aka, o keia kauoha, ua ulolohi loa ia a hiki wale i ka hora 6 kakahiaka, akahi no a makaukau na moku i ke komo ana malalo o na kauoha.

            Ua hoopii aku na aumoku kaua ehiku i ka nuku o ke awa me ka ukali ia e na moku hao monita mahope, a i ko lakou wa i ano kokoke aku ai i na papu elua ma ka nuku o ke kowa, ua huki like ae la lakou i na hae aupuni Amerika ma na kia, a oia hoi ka wa i wehe pu ia ai o na panipu a hoopuka ia aku ka waha o na pukuniahi me ka makaukau no ka hooili kaua.

            He la malie ua kakahiaka la me ka pa ole ia e kekahi makani, a ua halana maikai ka wai me ka aleale ole. I ka wa a ka la i oili mai ai ma na puu mahope aku o ke kulanakauhale, oia ka manawa a Adimarala Faragata i pinana ae ai ma na rigini a hiki i ke ku ʻ i owaena maluna o ke kia, owili ae la iaia iho me ka pea, a lilo ae la iaia ke pailaka ana i na aumoku ma ke kowa me kana mau kauoha mai luna iho o ke kia, a ia Lutanela Roge hoi ka oniu ana i ka hoeuli o ka Hakapoka.

            He mau minute ia no ka pihoihoi nui o na mea a pau, a o kali ana i ka manawa a ua Adimarala wiwo ole la e haawi mai ai i ke kauoha mai luna iho o ke kiawaena, oia ka wa i lohe ia aku ai o kona leo i ka pane ane iho i ka Lutanela huki hae i keia mau olelo

            "E huki ae i ko kakou hae hoailona no ka hoomaka ana."

            Iloko o ia sekona i huki ia ae ai ka hae hoailona ma ke kiamua o ka Hakapoka, a ki papalike aku la na aumoku i na papu elua ma ka nuku o ke awa, me ko lakou hoomau no i ka holo ana iloko o ke kowa no keia helu ae.

(Aole i pau)

 

 

 

HE MOOLELO

NO KE

KOA O KANAHELE,

A I OLE IA

KA NAITA O KE KAPA KILA LAHILAHI

 

KE ANA O NA POWA

 

MOKUNA II

 

            A i ka pau ana o ka lakou paina, ua makemake lakou e hoi ma ko lakou wahi e hooluolu ai, ua lalau ae la o Melina i ka ipukukui a alakai aku la ia lakou iloko o ka rumi.

            Aia ma kekahi kihi o ke ana, hookahi no puka, a he eha moe o loko, haalele aku la o Melina ia lakou, a hoi aku i ka rumi o na makua e noho mai ana.

            I kela wa a na makua i ike mai ai iaia nei, ua hooki koke iho la ko laua kamailio ana.

            Manao iho la keia, aohe o laua makemake ia ia nei e lohe i ka laua mea e kamailio ana, nolaila, ua honi aku la keia i ka makuahine a hoi aku la iloko o kona rumi.

            Ua pane mai la ke kane i ka wahine penei---

            Aohe pono i koe, aohe nana no ka puu o ke kua, ina ia e ae mai i ko ʻ u makemake. O kana mea e noi nei, aole au e ae aku.

            E koi mai ana i keaha? i pane mai ai o Iudika.

            Ae, koi mai, koi paakiki, e hai aku au ia e e ka wahine, ua hoowahawaha au i kela keiki, ina ia e noho loa make ia ia ʻ u.

            Make ia ia oe, ua hoopakele nae ia i kou ola.

            Oia ka hoi paha, o ka ikaika hoi paha ia ana e huna nei iloko ona, ina hoi paha ia e hui mai ana me a ʻ u a hoohiki ia malalo o ko ʻ u mau kanawai alaila, pono. Malia no hoi o make e no hoi au, e lilo no kuu inoa alii iaia, a ina e mau kona paakiki, aole e ae e hahau i kana pahikaua malalo o kuu hae, e hoohiki mai oia ia ʻ u a ku aku a hele.

            E hoohiki no keaha?

            Ae, he hoohiki e hiki ole ke hai i ko makou hoailona, a me ka makou mea huna.

            Hilahila ole oe e Takuina. Ua ike no oe aole e kumakaia ana ke keiki ia oe, e lilo e kona ola mamua o kona hana ana pela, aole no ona makemake i keia ano hana au, aka, he aloha no nae ia oe.

            E loaa anei ia ʻ u ka oiaio, e like me ko ʻ u ike ana i ka puu o kona kua? wahi a Takuina.

            Ku ae la ka wahine me ka manao e haalele iho iaia.

            Hoi mai oe e Iudika, a hookuu aku i ke keiki e hiamoe.

            Manao au, he naita Karitiano paha Sir Manfred?

            Ae, a pehea iho hoi kekahi naita o laua.

            Kana keiki?

            Ua makapo ia paha oe. He manaoio anei kou he keiki ia na Kaluna?

            A heaha no la noi kou mea o ka manaoio ole ana?

            Ua hana mai no anei oia ia oe me he keiki la?

            Pela nae paha na keiki o ia kulana, o lakou ke hele mamua, mahope mai kahi makuakane e hahai mai ai? ina ia he keiki, maikai no ia e noho e ma ke pakaukau, a na ka makuakane e lawelawe mai nona.

            Aohe ka paha oi ike? Aohe ka paha e hiki ai oe ke koho ae i ka mea malalo o kou malu i keia po, e hookau iho oe i ko wahi papale kapu noonoo, a nana pono iho.

            Nana pono aku la keia i ke kane, a eopu aku la i kona lima, me ka pane ana aku---

            Ua ike no oe aohe ka la o ke k@@@ a Kalune.

            Ae, hiki no ia ʻ u, a o kou ola ka panai. Aole au i ike ia @rie Kaluna mamua, aka, o keia kanaka, ua kamaaina wau iaia e like me kou mau kanaka ponoi.

            E Takuina, e hai mai oe ia ʻ u, owai la ia.

            Ua hoohanohano ia mai kaua ma o ka hiki kino ana mai nei o kela Kale ka Ohule.

            Ka Moi?

            Ae, o ka Moi o Palani, o ke keiki bebe keia a Luisa le Debonere me Iudika o Bawaria, kahi one i hanau ia ai. Ua nunui na kaikuaana, hanohano maoli kaua. E nana iho oe, aia maluna ona kekahi apana o ke kuloka o Kalemagana.

            Ae, o ka hapa nui o ke koloka o ua kanaka kaulana la, no ia nei, aka, @a i ke kaikuaana ka inoa emepera.

            Aka, o Kale, o ke keiki ku loa no ia i ke kupunakane. E nana ae ia Fonetinoi, ilaila kahi o lakou i kaua ai no ko lakou pono iho. Aole anei o Kale ka mea i hee ai, a nana i hoihoi aku ko ka emepera mau pono?

            Ae, o na mea i ike ia, pela io no; a o na mea i ike ole ia, he okoa. E hoomanao iho oe ilaila au, a mahope au o Lohere, o Kale oia no ke alakai o kona puali, a o ko lakou hoaloha maikai o Sir Manfred o Kalune, oia ka mea nana i kuhikuhi a eo ai, a pehea la o Sir Manfred i aa ai e lawe mai i kona haku alu ia nei, me kona ike mai no nou keia wahi.

            E kuu kane, aole i pono o Kalune i kona manao ana, aole e hoopilikia ia ka poe i loaa i ka ino, ke kipa i kou wahi a malalo o kou malu?

            Ae, e ka wahine, i ka wa malalo o kou malu, aole au e hoopakele iaia i na wa a pau.

            Aole, aole, e hoomanao oe o Kale o Parani he enemi ia nou. Ina o Lotere o Lorene a me Lui o Helemania, ua kau inoa laua no ka maluhia, a owau aole. Aka, e haalele iho ana no ia nei me ka maikai, a e hanai ia no a maona hookuu aku.

            A pehea aku?

            Alaila, e malama lakou ia lakou iho aole anei oe i ike i kela pine nui e kau ana iluna o ka papale o ke alii a me ka lei kula ma ka ai? Naaupo, aole e hiki iaia ke hahai holoholona iloko o ko kakou nahelehele nei me ka lawe pu ole mai i na mea nani o kona aloalii, pehea auanei au e hookuu aku ai iaia?

            E Takuina, aole paha oe e hana ino ana i ka Moi?

            Heaha ka hewa? A heaha iho la oia no ʻ u?

            Oia ka Moi o Farani, a he malihini oia na kaua. E hai mai, pehea oe e hana ai iaia?

            He oi ae mamua o kau e manao ala.

            E akahele oe, ina oe e hapai i kau pahikaua a hookahe i ke koko o ka Moi Kale o Palani, alaila, e ike oe mahope i ka weliweli.

            E ka wahine

            Aole, aole, e kuu kane, i hai aku nei au ia oe, ua ike au ina he minamina i kou ola, mai hoopoino i ke ola o ka Moi.

            Mai hoonui wale no i ka olelo, aole i manao e hanaino i ka kaua malihini. He mea maopopo, ua ka@ mai no kona lima maluna o ʻ u ma Baganake, a ua eo iaia ka lanakila i Fonotenoe, aole nae ia i lanakila maluna o ʻ u, a aole no hoi au i haawi pio aku iaia. A nolaila, e kuu makuahine, e hookuu no au ia lakou a mahope aku au e uhai ai ia lakou, hopu a paa, hoihoi mai he mau paahao me ka malama maikai ia, a me ka puu dala nui wale no e hemo ai. E kapa iho no au ia ʻ u iho, he hupo ina wau e hookuu ana, aole paha e loaa hou kekahi laki e like me keia.

            I ke keena waiwai o Palani, no ʻ u ia, aia ia i ka poho o kuu lima, a e like me ka ʻ u mea e makemake ai, pela no e hana ia mai ai.

            Aohe mea hewa ina wau e lawe i ke kula mai ka waihona ae, alaila, ua lawe mai no au mai na kanaka mai, a e hoihoi hou aku no au ia lakou i kekahi wa.

            I kinohi, manao iho la oia i umi kaukani kala.

            Aole, uuku loa ia, aole ia i lawa no ke Kauna o Kalune. I kanalima kaukani kala no ka Moi, wahi ana i kana wahine.

            (Aole i pau)

 

 

KAU AHAOLELO O

1888

 

LA HANA 33, IULAI 7

 

            Halawai ka hale e like me ka mau a hoomaka ia na hana.

 

HOIKE A NA KOMITE

 

            Na ke Alii Balauwina he hoike no ka hapanui o ke Komite Waiwai, no ke kanawai e hooponopono hou ana i na auhau kuleko.

            Na ke Alii Kamika o ke Komite Hookolokolo, he kanawai e hoomana ana i ka uku ia o na lilo o ke Aupuni ma mua o ka hooholo ia ana o ka B@la Haawina.

            Na ke Alii Kimo Pelekane o ke Komite o na Aina Aupuni, he pala pala hoopii e hooloihi ia alanui Moiwahine, ua manao ke Komite, i $5000 no ia hana.

 

LA HANA 34, IULAI 9

 

            Halawai ka hale a hoomaka ia na hana e like no me ke ano mau. Ka hea ia na inoa a hoomaopopo ia na hoa i hiki ole mai. Heluhelu ia a apana ka moolelo o ka la i hala.

 

PALAPALA HOOPII

 

            Na Mr Laiki mai Koloa mai, e noi ana e hoopau loa ia ka uku ana i ke kao o Wailua.

            Na Mr Balaunu mai Koolauloa mai, e hoopau loa ia ke Kanawai Papa Alanui o 1887.

            Na Mr Kawainui mai Hana mai keia mau hoopii--

            E mahele liilii ia na aina leialii, a hoolilo aku i na kanaka Hawaii wale iho no.

            2          E hana hou ia ke awapae ma Palekai.

            3          E hoonui ae i ke kula Enelani ma Keanae.

            4          Aole e auhau ia na makua e hoouna ana i ka lakou mau keiki ma na kula Enelani.

            5          I haawina o $5000 no kekahi alanui mai Heleleikeoho a hiki aku i Oopuola.

            6          No ka hana a hoomaemae ana i elua alahaka.

            7          Aole pili ke kanawai mare i ka poe loohia i ka mai lepera.

            Na Mr Helekunihi, he ewalu mau palapala hoopii e noi ana.

            1          E hoopau ia na kauka haole no ka hiki ole ia lakou ke lapaau i ka mai lepera a ola.

            2          Aole e uku na makua e hoouna ana i ka lakou mau keiki i na kula ao Enelani.

            3          E kukulu ia i mau halemai ma na mokupuni a pau.

            4          E kaa ka hooponopono ana i ka Oihana Makai malalo o ka hoomalu a ka Loio Kuhina.

            5          E hoopau ia ka Pauku 44 o ke Kanawai Kivila.

            6          Ke loaa ke kane a wahine i ka mai lepera, ua hiki i kahi o laua ke mare hou me ke oki ole ia. E hoopau ia na Pauku 2 me 3 o ke Kanawai Kivila.

            7          Aole e hooko hou ia ka ʻ o ʻ ana, aia wale no a makemake ia e ka lehu.

 

Hoolaha Kanawai Hou.

 

            Na Mr Kamauoha i hoolaha mai e lawe mai ana oia he kanawai e hoololi ai i ka pauku 280 o ke Kanawai Kivila a me ka pauku 3, Mokuna LIX o ke Kanawai Hoopai Karaima.

            A ua noi mai no hoi oia e kapae ia na rula i hiki ai iaia ke heluhelu i ke kanawai ana i hoolaha mai ai. Hooleia.

 

Heluhelu Kanawai.

 

            Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina, no ka manawa mua loa, i ka bila kanawai e hoohoihoi ai i ke kanu kope ana. Haawiia i ke Komite Pa ʻ t.

 

NA HANA O KA LA.

 

            Heluhelu ekolu ana i ke kanawai uwea uwila telegarapa moana. Hooholo loa ia.

            Heluhelu ekolu ana i ke kanawai e hoomana ai i ka uku ia o kekahi mau lilo o ke Aupuni aia mahope aku o ka hooholo ia ana o ka Bila Haawina no 1888 a 1890. Waiho mai ke Alii Kamika he hoololi e uku ia na uku o na lunakanawai kokua ekolu me eha, a ua nui na kukai kamailio hoopaapaa ana