Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 33, 18 August 1888 — HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi.

MOKUNA V. Ae mea oiaio ole ke kapa ana aku ia oe hr kuapuu, ua hanau ia mai oe me ke kino pololei e like me au ne«, na kekahi ulia i hoano e i kou kino a ina no ua malama pono ke kaulea na na i lawelawe, ia oe na pau kahiko, a ikeia wa, aole no i hala ka manawa e lawelawe ai kena mea e pono ai, a mahope aku na ka malama pono a me ke au oka laanawa e hoola mai. Ia wa lele mai la o Merina, mal kojna wahi i noho ai, a kukuli mai la imua I o ia nei a pane mai la. ! K kuu hoa aloha maikai, eao mai ana anei oe ia'u e manaoio aku he pomaikai e liiki mai ana? I mai la kela aole wau e ao aku ana ia oe e manaoio, aka e manaolana, e lawelawe ponoi aku ana wau ia oe, o na aa apau o kou kino, oia ka oi au i ike iho nei, he ikaika kupanaha aia i'oko ou. I aku la hoi keia, ae he ikaika o'u mau lima, ua ike au ia mai kou wa

uuku mai, a ua hooia pu mai me na | kanaka o Tarquina ia,u, a i keia wa ua hooikaika mai oe i kuu puuwai, O! ina paha wau e ola ana! lloonoho aku lakeia i keiki e *.ioho ilalo a a hahai pono aku la keia i ke ano. wele no iwi i hai, a no ka hookuu ia aku o ke keiki e hookuapuu i ka wa e eha ana a hiki ike ola ana» oia ka mea i paa loa ai e like me ia. a nolailakou mea i kuapuuai. Aole kaua e wikiwiki loa ano, e nana pono au i kou ano, no ka mea, he hana nihinihi keia, a nolaila, mai uluhua oe i ke kali j He hapa hora ma ia hope iho, hoi aku la ke keiki e hiamoe, a o ka elemakuie hoi, hele aku la oia e halawai me ke alii, a hahai aku la oia i na mea ana i ike ai go keiki, a hoomaikai aku la i ke alii no ka waiho ana mai i ke keiki me ia nei. U? pono e Ligismuno, e malama pono ōe o hoohenehene ia e kanaka o loka nes. Ke hopohopo ne i au aole paha e nelē ke kumu kakapahi o tbviana? Aole no'paha e nele. ' A ina pela e malanoa pono oe, aole e oluolu kona manao ke kuamuauiu ia aku ia. Ua pono oe e Sie Mapakepne, no ka mea, o kona manao he palupalu e like me ka wahine. A nolaila ina paha ia he keiki kino ikaika, i na la ua pono, aole he nawuliwali. nawāliwali anei? aole paha oe i ike i na aa malalo iho o ka i!i opiopio okekuapuu?

MOKUNA VI. 0 kekahi kanaka o Orestes kona inao oia ke kiai puka o ke kakela, o kana hana no ia a kuakea ke poa j Ua komo maila ka makemake iloko! oia nei ne ke kuapuu, aole ia e hookuu., ia loviana e hoohenehene ho i ke keiki ina e hikl Ua pau e iho ka ai ana a ke kumu o ka hiki ana mai.o Metioa, a wi puka aku ai t da haEWi aku la oia mē ke kiai puka, pane mai la kela. E loviana> mai hooheuehene hou oe t ke kuapuu a ke alivina oee Hana gela t ,aole b he mea pono nou. 1 mai la o lonana, ae o oe ka paha ke knhu o ke kuapuu? I aku la keia, mai Hana mai oe ia*u

peh eke kanaka lapu\ra!e. Mai manao nui paha oc e hana aku ana au ia oc {>da e ka mea kiekie, o wai ka mea aa aku e hoohenehene oku ia oe? E ke ilo ka'nu ole, e akahrele oe o oki ia ko pepeiao eke alii, ua hooao oe i ka ponei, a ua lohe ke alii, e hoomapoiho oe aole ia he mea oluolu nona, Ahe, ke hahai īa nei ka'u mau mea apau e hana nei i ke alii ia wa ua hiki i ka manawa kakapahi 0 na kanaka, konoo aku la keia i loko o kekahi lumi uuku, a puka mai la keia me elua pahi laau e paa ana ma ka lima. Ua hana ia me kekahi laau paa, 1 hana ia no ka poe hou i ole e eha, a i mama no hoi ka hapai ana ae, aole hoi e like me ka pahikaua maoli ke kaumaha. E holoholo ana 0 lovaina i ka wa a ke kuapuu me ka elemakule i komo mai ai, iloko 0 ka rumi, e ku ana kekahi poe, i hele mai e nana i ke kakapahi ann. I ko ia nei ike ana aku no ike ke iki oane aku no keia. O oe mai )a ka ia, eka naika o ka poohiwi ikaika i noho ae nei me ke kauana o Cluny? Huli 3e la keia a nana pono, i ke kumu kakapahi, ai iho la keia, Ae, 1 hoomakaukau ka paha oe 1 ke na mau pahi na'u. Huli koke mai ia o L;gismuno e papa ia loviana, pane e mai la nae ke keiki.

Owai la oe? aole ua i ike ia oe, o ka'u hana me a'u no ia. aole ou kuleana malaila, malia paha he hiki no ia'u ke malama ia'u iho me he keenimana la. Ahe, he keonimana io ka oe, pela no kuu manao, a no ia kumu e hoohaahaa aku au ia'u iho i mua ou, o loviana kou inoa, oke kumu kakapahi o ke kakela nei, a o kou kulana ia, oke ao aku i ka poe ike ole i ke kakapahi, a pehea la oe e lilo ai i keoni mana ina aole oe i ike 1 ka laweiawe ana ia mea? Mai makau oe he laau wale no keia, ai oe a maamaa iho, alaila oe lawelawe i ka pahi maoli. Kunou aku la keia a waiho aku la i ke kumu o na pahi imua o ke keiki Kawanawana aku la ke e!ernakule, e ke keiki, ua maamaa no nae paha oe i keia hana? I mai la ke keiki, o ka'u mea makemake loa keia mai ko'u wa kamalil mai^ Nana aku la'ke keia, ua wiwo ole na helehelena o ke keiki, pane aku la keis, A ina pela e hookuu wau ia oe* Lalau aku la keia i kekahi o na pahi i waiho ia mai i mua oia nei. e ke kumu kakapahi, nani no īa nau no i makemake mai nei e ao ia'u, a .he me oluolu ia nou ko'u ao ia mai, a aole no hoi au enemi hope ana, a mai pono loa paha ina i kahi mehameha ko'u bcmaka ana e ao. I mai la o loviana he mea pono paha e ike like ae na mea apau i kou hemahema i kinohi. Pane aku la keia, e hookahaha mai ana paha oe ia lakou ea, Oia nana pono mai i ka pahi e kau aku nei imua ou. Hapai ae ka pahi iluna, A oia, aole no paha oe e hohu ke hoopa iki aku au i ka'u pahi ia oe. Hana pono mai oe ia'u, oia wale no kou makemake.

E hana aku ana wau ia ee me he keiki a!ii ta. A eia ka mua ina oe makemake e homaha, e kahea mai me riti Areus. Oa ku iho la o loviana, me ka huli 0 kona kua i ka puka komo, nolaila aole oia i ike i ke kauna, ame ka moi me keiki ame Ulric, ua hiki mai lakou 1 ka wa a laua nei i hoomaka ai, a ua ike pono i na mea apau. Pane mai la ke kiai puka i ke kauna e hoopau aku i kela hana a e hoomalu aku, o loviana (he hoonaukiuki kela aiala e hana mai la, ua manao ke la eharu ino i ke keiki. I mai la kela, mai makau oe aole me hewa e hana ia ana e kali kakou ; a nana, Nana pono aku la likou a pane ae \ la ke kumii. | Aole kela he hiohiona pilikia o keiki, |ma o Sana Mikaeia ala, akamai maoli | ke keiki! Pane mai la ka oioi, e nana aku, owai ika a\fciVUke ai o kela keiki? e nana | aku ika lima oke la keiki, ua like ka | lele ana me he poka. .

Aole nae i haoa ke kwmo e like nie ka maa ooau. Ika wa ?. ke kumu i kahea ai ika hauna mua, ua kau aku ika pahi me ke ana aku ma ke poo, aole nae ia o kona manao, ua makemake ia e hahau ma na wawae, ua mapopo nae i ke keiki kona makemake, pale ae !a keia hala. "Pakika aku la M i pane mai ai ke kumu, e pale ae ana oe i keia. Pale ae la no keia hala, e like me ka mea mua. Ia wa hoakoakoa imi la ke kumu i kona akamai apau, wihwili ae la keia i kana pahi me ka manao e hahau ma ke poo, aka na ike mai la nae ke keiki, hoao mai la ia e uhau a hina ka haumana ilalo, ike pu aku la no keia ua piha kela i .ka huhu, a e manao ana e hana ino ia ia nei. Ma ka nana aku, ua haelē haele laua nei, o ka hauna pahi a ke kumu ua like me ke kahi kuaua nui, o ke keiki hoi ua like ia me ka hale i kapili ia a paa oono aole e kule, a liuliu iki hahau hou mai la ke kumu i ka haumana' a pale hou ae Ia no keia. A pane aku la ka haumana i ke kumu, Ua oki oe, o kau koe, a e hoike. aku au ia oe ika paani ana a ko makou kamalii o ka nahelehele, a e malama oe ia oe iho.

Ia wa i kuupau aku ai ke keiki i kana hauna pahi maluna e ke kumu, holo ka maeele i kona kino a puni, ake mai la ke kumu o ko ia nei nawaliwali iho, aka, me he mea ala, e pii mau ana ko ia nei ikaika ina wa a pau. Ke hoikaika mai nae ke kumu e paa mai keia, aole nae i hiki, aole no ipa ko ia nei kapa, o ka hauna nae ake keiki e pa mau ana ma ka poohiwi, ma ka lima, ame ke kino, mahope o ke poo ame ka papalinn, amaamau iho la keia i ka hahau, ma ka nana aku me he mea ua loihi hou ae ko ia nai kino. Neenee mai la ke Kauna a me na poe a pau eku ana a kokoke, aole nae i keakea mai ia laua nei, aole no hoi he punahele iki oke kumu kakapahi i ka poeo ke kakela, ua makemake wale ia aku no la no kona lilo ana i kumu kakapahi, o kana mau wahi aikane kakaikahi ua huli ae la mahope o ke keiki, no ka mea ua ike pono lakou i ke kumu o ko laua hakaka ana me ka hnna io. Ke emi hope Li kela me na huao'elo halialia ma kona waha, a kau pono mai la i kana pahi ma ko ia nei houpo, īke aku la ke keiki i kana mau hana e hana mai ana iaia nei, ina e ku pono mai, a he make maoli ko la nei, ia manawa lele ae la keia ma kekahi aoao, a hahau ae la keia i ka pahi a ke kumu me ka uhau hou ana aku ma ka papahna o loviana, a pane aku la me keia mau huaolelo. E ke kumu, e kuhikuhi aku wau ia oe 1 ka paani ana o ka mauna o St Cloude, a penei makou e hana ai, a amaamau hou iho la keia i ka uhau i ma ke poo o ke kumu, aole i liuiiu iho ka ia nei kuu ana aku, ua kunewa aku la ke kumu a hina i lalo me ka waiho maHa ana i lalo. Aole i ala koke ae i luna, a na Merina no 1 kii aku huki iaia, kii pu mai la nae kekahi poe iho e kokua, aka, papa e mai la nae ke kauna, ua oki, na laua no e hooponopono e like me ka mea hiki ia laua.

Pehea e lo*iana* e hooholo ae paha' kaua ua uau ke ao ana a e hlo kaua i | mau hoa'loha ma keia hope aku, aka, ua kue kuu pahi ia oe, a o kuu puuwai aole. £ haawi mai ana anei oe i kou iima e lulu aloha pu kaua, a e lilo i mau hoaloha no ka manawa pau ole ? Ika lohe ana ola uei ina huaolelo mai ka waha mai o ke keiki, ua helelei koke aku la na manao maina mai a ia nei aku, a ku malia i hola keia no na minuie pokele, a pane maila. Eia ua lilo au ia oe e Menna, ina e haawi manawalea o loviana i kona lin», he mea pono o kona puuwai pu kekahl Haawi i pane inai ai ke kauna, me ka nee ana mai i mua a lalau mai la i t ka lima o ke kumu, a pane mai la. i E lovinna, ke mahalo aku nei au ia oe no kou haawi ana akn nei t kou lima ike keiki, aua oluolu loa ou, A o na kanaka kekahi i huli pu roai a hoomaikai pu ma« ia ta nei, aole lakou i hoohenehene mai iaia nei no kona eo ana i ke keikl {Aōi* #