Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 35, 1 September 1888 — Page 3

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Randson
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOAH.

 

Ahaolelo o ke Kau o 1888.

 

HE KANAWAI

 

E HOOMAOPOPO AI I KEKAHI MAU MANA HOOPAA WAIWAI NO KA POE HANA A ME KA POE NA LAKOU NA LAKO HANA.

E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina.

            Pauku 1. O kela a me keia mea a poe i hui ia paha e hoolako ana i ka hana a i ole ia i na lako hana e lawelawe ia ma ke kukulu ana, a i ole ia hana hou ana i kekahi hale, mea e hana ia ana alanui kaamahu a hana e ae paha, e loaa iaia he mana hoopaa waiwai no ka uku i aelike ia e uku ia no ia hana a mau lako hana paha (in a aole i oi aku mamua o ka waiwai io o ia mea i hana ia) maluna o ia hale, mea e kukulu ia ana, alanui kaamahu a mea e ae paha e hana ia a@ia, a me ke kuleana pu o ka mea nona ia hale, mea e kukulu ia ana, alanui kaamahu a mea e ae paha e hana ia ana iloko o ka aina kahi o ia mea e waiho ana.

            Pauku 2. Aole e pili ka mana hoopaa i hoakaka ia mai ka pauku mua o keia Kanawai, in a aole e waiho ia aku kekahi hoolaha i kaku ia no ia hoopaa ana ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni a Kiekie paha e like me ka mea i hana ia ma kahi i waiho ai ka waiwai, a e haawi ia aku ke kope o ia hoolaha i ka mea nona ka waiwai. E hoike ia ma ia hoolaha ka nui o ia koi, ke ano o ka hana i hana ia, a i ole ia na mea lako hana i hoolako ia aku, ka hoakaka pono ana i ka waiwai e lawe ai ka hoomaopopo ia ana a me na mea e ae i kupono e hiki ai e hoomaopopo pono ia ai. E mau no ka mana hoopaa no ekolu malama, aole hoi e oi ae, mahope iho o ka paa ana o ka hale, mea e kukulu ia ana. alanui kaamahu a mea e ae paha e hana ia ana i waiho ia mai ai ia hoopaa ana, in a aole i hookaa ia a i ole ia ua hoomaka ia ka hoopii ana e ohi ai ia huina i hoopaa ia ai ma ka hooko ana i ua mea nei.

            Pauku 3. E malama na Kakauolelo o na Aha Hookolokolo Kiekie me Kaapuni ma kela a me keia keena i kekahi buke i kapaia "Moolelo mana hoopaa o ka poe hana," a maloko o ia buke e kakau ia hoomanao ana o kela me keia mana hoopaa i waiho ia aku. E hoonohonoho ia ka buke moolelo ma na hua piapa ma ka inoa o ka mea nona ka waiwai, a e hoakaka ia mawaho ae o ia ka nui o ka mea i hoopaa ia a koi paha, me ka inoa o ka mea nana i waiho mai, ka manawa i waiho ia ae ai. he hoakaka pokole ana e maopopo ai ke ano o ka waiwai i waiho ia aku ai, ka manawa i hoomaka ia ai ka hoopii ana e hooko. ka manawa i hoopau ia ai a me na mea e ae i manao ia he kupono.

            Pauku 4. E mana wale no ka mana hoopaa i hoakaka ia ma keia Kanawai mai kona la aku i waiho ia aku ai. E loaa ka pono ma ia hoopaa ana e like me ka waiho ia ana mai maluna o na mana hoopaa e ae o kela me keia ano, a kaa no malalo o kekahi mana hoopaa e ae a olelo hooholo paha i hookomo mua ia. Ina ua hoopaa ia kekahi mana hoopaa i hoakaka ia ma keia Kanawai (me ke ano okoa ae mai ka mea i hoakaka ia ma ka pauku elua), e waiho ia aku he hoolaha i kakau ia no ia mea me ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie a Kaapuni paha e like me ka mea i hana ia, a e kakau ia ia mea maloko o ka moolelo mana hoopaa o ka poe hana.

            Pauku 5. Ua hiki no e hooko ia na mana hoopaa i hoakaka ia ma keia Kanawai mahope iho o ke koi ia ana aku a me ka hoole ia ana mai o na dala i kupono e uku ia no ia hoopii ana imua o na Aha Hookolokolo Hoomalu a Apana paha, ma ka hooko ana aku i ka palapala kii e like no me ia e hana ia nei i keia wa. Ma ia palapala kii e hoakaka ia ma keia Kanawai mahope iho o ke koi ia ana aku a me ka hoole ia ana mai o na dala i kupono e uku ia no ia hoopii ana imua o na Aha Hookolokolo Hoomalu a Apana paha, ma ka hooko ana aku i ka palapala kii e like no me ia e hana ia nei i keia wa. Ma ia palapala kii e hoakaka ia na olelo mua ma na koi aie, a mawaho ae o ia e hoakaka ia ua waiho ia aku he mana hoopaa. Mamua o ka hoomaka ana i ka hookolokolo, e hooko ia aku ka mea i hoopii ia me kekahi hoike hoakaka piha o ke koi, in a aole i haawi mua ia kekahi hoike hoakaka o ia ana mamua o ka hoomaka ana e hoopii. E like no ka olelo hooholo ma na hana o ia ano me na hihia e ae a ua hiki e hooko ia aku mamuli o ka palapala hoomalu e like no me ia i ae ia ai i keia manawa. Ina o ka aelike no ka hana a i ole ia no na mea lako hana i loaa ai ka mana hoopaa, ua hana ia me ke ano ponoi o ka waiwai, ua hiki no e hoopuka ia kekahi palapala hoomau me ka palapala hoopii ma ka waiho ia ana aku o kekahi palapala hoopaa poho i ua mea nei nona ka waiwai no na dala a ka Lunakanawai a aha paha e hooholo ai. Ina e ike ia aole i lawa ia palapala hoopaa e kauoha ka Lunakanawai a aha paha, e waiho ia mai i palapala hoopaa hou no kekahi puu dala mahuahua ae, a i ole ia me na hope hoopaa hou ae.

            Pauku 6. I na wa a pau i hoolako ia ai ka hana a mau lako hana paha i hana ia ai ka mana hoopaa i kekahi mea hana aelike kukulu no na hana i hoakaka ia ma ka pauku ekahi, ua hiki i ka mea nona ka waiwai e ana i kela a me keia mailoko ae o ka huina e uku ia ai i ka mea hana na dala e lawa ai na dala i aie ia ia wa, a e aie ia aku ana paha i ka mea a poe paha nana i waiho aku i ka mana hoopaa.

            Aponoia i keia la 14 o Iulai, M. H. 1888.

KALAKAUA REX.

Na ka Moi:

L.A. THURSTON,

Kuhina Kalaiaina.

 

Kela me Keia.

 

"E kuu Hoa?" "Yes dear"

Eia ke paho@a nei ma Kapalakiko he dala apuka emi o ka waiwai io.

I keia Poalua ae e wehe hou ia ai ke Kula Kamehameha no na keikikane.

A@opo, oia ka piha ana o na makahiki he kanalima o ka Mea Kiekie ka Hooilina Moi.

Eia ke h@omaka ia nei ka hana o ke alahao e holo la i Waikiki mai ke alanui R keke aku.

Ua holo iho nei ke kanawai lepera a ke Alakai e kapa nei-he kanawai li kanaka.

E ku mai ana ka Alameda i keia la a holo aku no kona mau awa o ka Hema.

E nana i k@ h@olaha a Keoki Hapakela no kekahi moraki e puka aku nei ma ka pepa o keia la.

Ua vito ia ka Bila Kanawai Kofe, a ua hoopanee ia a keia Poakahi ae e noonoo hou ia ai imua o ka Hale.

E haalele ana ka Vandalia i keia awa no Kapal@kiko. i ka wa e ku mai ai o kona pani i keia mau la iho.

I keia Poakahi ae, e makana ia aku ana na keiki kula o ka Halekula Alii o Kehehuna e ke Alii ka Moi, me ke kahi have silika Hawaii.

He kanalima miliona dala a ke aupuni o Iapana e hoolilo aku ana iloko o na makahiki elima, no ke kuai ana i mau mokukaua no lakou.

E haalele ana ka puali keaka lio a na Hoahanau Sells ma ka mokuahi o Okatoba ae nei ia Kapalakiko a holo loa aku no ke kahua hoikeike i Melebone.

I keia la e holo aku ai ka Dolphin no Kapalakiko, a e lawe pu aku ana oia ia Adimarala Kimbale no kona mokukaua hou.

He halawai makaainana nui ka na Pake maloko o ka Hale Keaka Pake no ke kulana o ke Aupuni, a he mau tausani o na Pake i hiki ae.

Inehinei i holo makaikai aku ai ke Alii ka Moi i ka moku lawe kauoha Amerika Dolphin. a ua haawi ia mai na kipu aloha ana e ka mokukaua Vandalia.

Ua hoala hou ia ae nei ke kukulu ana i ka Puali Keaka Paele Honolulu, a iloko o na pule pokole e haawi hou ai lakou i kekahi anaina hoolaulea ma ka Hale Opera Hawaii.

Ua maha poele iho nei ka papai o Honolulu i keia mau po iho nei i ka ua mea o ka pouli, mamuli o ka haki ana o kekahi o na hao hoohana o ka huila nui hookaa wai, a ua lawe ia ae i Ulakoheo e lapaau ia ai.

Ma ka holo ana aku o ka mokuakaua Esepikela i ka Poakahi nei, ua hoemi ia iho ka ikaika kaua moana o ke awa o Honolulu nei a i ka ekolu mokukaua. He hookahi Jack me elua Keoni.

O na nene aukai o ka moana Atelanika i kaulana no ka holo, oia no mokumahu Umbra, City of New YOrk, La Burgoyne, Ems, ua haalele like mai lakou i ke awa o Nu Ioka ma ka la 19 o Augate no ka heihei moana a hiki i Enelani.

I ka po Poakahi nei ma Kapamoo, ua haule iho kekahi wahine mai luna iho o kekahi hale ma ka inoa o Emalia a make loa. Ua nana ia kona kino e ke kauka a me na kiure, a ua hooholo lakou, ua make kela wahine ma o kona haule ana a haki ka ae.

 

KE KII HOIKEIKE O KE KAUA O WATALU.

 

            Ma ka mokumahu Alameda e ku mai ana i keia la, e hiki pu mai ana ke kii hoikeike o ke kahua kaua o Watalu, ma kona alahele no ka hoikeike nui o Me'ebone, Auseteralia. Ma ka hoike a kekahi poe o kakou i ike maka i ua kii la, ua like pu no ia me na mea e hana ia ana ia manawa ke ano like a me ka ilihia o ka mea makaikai, ka ike aku i na aoao elua e ulupa ia ana iloko o ka uwahi pauda malalo o ke alakai a na kanaka kaulana loa o ke ao nei ke Duke o Welinetona me Napoliono, e hakoko ana i ka laua kaua hope loa no ka hopena o Europa.

            He mau makahiki loihi ka hoikeike ia ana o keia kii ma Kapalakiko malo ko o kekahi halepohaku i hoomalamalama ia me ka uwila, a nona hoi na hoolilo o kona hana ia ana a me kona waiwai io he $110,000. Aia ma kahi o na miliona ka nui o na poe i kilohi aku ia waenakonu o ua kii kaua la nana i hoonaueue ka papaku o Europa he kanahiku-kumamakolu makahiki i hala ae nei.

 

NA MAKAI KIU

 

Amerika a me Europa.

 

HE LEI DAIMANA I AIHUE IA ME KE AKAMAI LOA.

 

            "Ma keia wahi aku, oia ke taona o Basle, a hiki i ke kulanakauhale o Cologne, a'u e makemake nei e hiki koke, he kowa akea loa keia e holo aku ai a he nui na @ona liilii e ae ma ke ala no ke kaamahu e hoomaha ai, a in a he nui ko'u mau kokua in a ua waiho pakahi ia lakou e a'u ma na taona liilii a pau a'u e kaalo ae ai no ko'u alahele i Cologne. A oiai hoi owau wale no keia e hana nei, ua hooholo iho la wau e hana aku e like me ka hiki ia'u ke hana, a no ka hapanui e hilinai no au maluna o ko'u laki maoli ke paa keia mau kolohe ia'u, oiai ua hoikeike ka nupepa i ka'u mau mea i makemake ai e huna loa ia, a na ia kumu i hoopaakiki loa i ka hooholo pono ia ana o ka'u hana.

            "He ekolu alanui kaamahu, mawaho ae o ke alanui o ke kaa a'u i kau mai la mai ka hema mai, e mana ana mai ke taona aku o Basle a holo kekahi no ka hikina, a hiki loa aku i na wahi i kapa ia Houenstein a me Schaffhausen; o kekahi hoi, e holo ana no ka akau komohana, no na taona o Muhlhausen a me Epinal, a mahope o ka hala ana o ia mau taona o ke komo loa aku no ia iloko o Farani; a o ke alanui e moe ana i ka akau, he ala ia no ke kaahele e hiki aku ai i na taona o Krotzingen a me Freiburg, a no ko'u ike o ke ala pololei keia e hiki aku ai i Cologne. hooholo iho la au o ko'u ala ia e holo aku ai, a no kekahi mau ala e ae i hai mua ia ae la, e hoouna aku no wau i ka lono maloko o ka uwea ma ia mau wahi in a e ike ia ua mau kolohe nei malaila e hopu mai a paa.

            "He mau manaolana hauoli ko'u mahope iho o ko'u hooko ana i keia mau mea a'u i hai ae la, a o ka hua hookahi o ia mau manaolana o'u he hoohoka ia. O kahi mea hiki wale no ia'u ke hai ae, oia keia: Ma kekahi o na taona a'u i hai aku ai i ka lono ua lohe mai la au, a mamuli o ia lohe ua manao iho la au ua ike maoli ia no ua haku nei, a ma kekahi hoi ua waiho ia au iloko o ka pouli.

            "O ka lede opio e hele pu nei me ua haku nei, oia wale no ko'u puu alakai, oiai ma na wahi ae la a pau a laua i hiki aku la a i haalele mai la paha, ua hoano e ia na hiohiona o ke kanaka e hele pu nei me ua lede opio nei, aole hoi ma ka umiumi wale ka hoano e ia ana, aka, ua ano e holookoa mai luna a lalo. E ike ia no ka oiaio o keia oiai ma ko'u hoea ana aku ma ke kulanakauhale i kapa ia o Carlsrube, ma Baden, ua hai ia mai la au malaila ua haku nei me ka lede opio kahi i ai ai i ko laua aina ahiahi i kekahi la, a in a aole keia lede opio in a la paha ua nalowale kahiko ia'u kahi o ua haku nei i hele aku ai, oiai o ka inoa hope a laua i kaahele mai la, oia hoi o 'Dumont,' ua kapae ia ae ia i ko laua hea ana ma keia wahi, a i keia wa o ka inoa o ke keonimana e pili nei me ua lede opio nei o Mr. Braun, he kanaka Hunegaria, he Hunegaria kona mau ano a pau loa, he mau kamaa buti holoho, ka papale kapu no o ia ano lahui, i hoopiha ia a piha me ka hulu hoomehana poo, oia iho la ke ano o ke kanaka e hele pu nei me ua lede opio nei i ike ia ai me 'kuu haku' ma Napelz.

            "Ma ke taona o Heidelbug kee hou no he alanui okoa mai keia wahi aku, aka, no ko'u manao paa loa o Cologne no kahi a ua mau kolohe nei i holo aku la, aole wau i hoomaopopo hou aku no keia alanui hou, a hoomau aku ia no wau ma ko'u alahele a hiki i ke ahiahi ana, oia ko makou wa i hiki ai ma ke kulanakauhale o D@rmstadt, a malaila hoi au i manao ai e hoohala ia po, a in a he mea hiki, e imi aku i kekahi mau lono e pili ana no laua.

            "I kumu e ko ai keia manao o'u, hele koke aku la au ma ka hotele maikai loa o ia kulanakauhale, oia hoi ka Hotele Darmstaedter Hof, a oiai he nui ko'u manawa e hoohala ai ma keia wahi, noi aku la au i ke kupakako e hui mai me a'u ma ka inu ana, a oiai maua e inu ana hai aku la au iaia i ka'u moolelo, me ko'u noi pu ana aku in a he mea hiki iaia ke hahai mai in a ua ike oia i kekahi mau mea malaila i kulike na ano me ko ka'u i hai aku la, a ia wa i pane mai ai ke kupakako: 'Kahaha! ianei iho nei no ua mau mea la, a o ka haalele koke ana iho nei no ia. Ua manao wau he hookahi p@ha hora mamua ko laua haalele ana iho neii ka hotele a hoea mai nei oe.'

            "Ma key wahi hou no, e like me kekahi o na wahi i kaahope aku la, he nui na alanui kaamahu e holo aku ana ma na wahi like ole; he nui wale ka holo ana a na kaa mai keia kulanakauhae aku o Darmstadt, a e holo ana lakou ma na manawa like ole o kekahi me kekahi. He elua ala e hiki ai ke holo pololei aku no Cologne he hookani e kipa ana ma Frankfort, Gi@sse@, Biantenburg. a hiki loa aku ilaila; a o kekahi hoi ma ke ala e kipa pakahi aku ai i na taona o Mainz, Cub@entz, Bo@n, a me Eusseldorf mamua o ka hiki pono ana aku i Cologne.

            "No ka nui o keia mau m@na, ua hoohakalia ia au i ke koho ana i ka'u ala e holo aku ai, aka, mahope iho o ko'u noonoo akahele ana. ua hooholo iho la au e hahai aku ma ke ala mua a'u i hoike ae la, oia hoi ke ala e hoea mua aku ai ma Frankfort a ma kekahi mau taon@ e iho, oiai o ke ala hikiwawe loa ia, a in a @o aole laua i holo aku ma ia ala, a ua holo la laua ma kekahi ala okoa ae no keia kulanakauhale o Cologne a'u e holo nei, e loaa aku ana no laua ia'u malaila, a owau la paha o makou ke hiki mua ana ma ia wahi. a ke hoea ae laua mahope o'u, e nono mai ana au me ka makaukau no ka h@pu ana ia laua.      (Aole i pau.)

 

Kenela Seridana

 

Ke Koa Kaulio Kaulana Loa o Amerika.

 

            O Kenela Pilipo H. Seridana, oia ke aliikoa kahiko ma ke kulana kiekie o ka Alihikaua Nui no na puali koa o Amerika Huipuia i ka manawa o kona make ana mai nei. Ua hanau ia oia ma Perry County, mokuaina o Ohio, i ka la 6 o Maraki, 1831, he mau makua o ke koko Airiki i holo mai Irelani mai a noho i Amerika, a na kela koko ikaika i hoike ae iaia iho iloko o kona mau la opio, o ka @akaka, he mea ia nona e hohe ole ai; a o ka make, he mea ia nona e weliweli ole ai.

            He mea kamahao no ka mokuaina o Ohio ke olelo ae, he mokuaina ia i hanau ia e na kanaka koa a me ke kaulana iloko o ke kaua huliamahi o ka Akau me ka Hema. Ua hanau ia o Kalani, Sherman, McPherson, he mau kanaka koa o ke koko Sekotia ma keia mokuaina o Ohio, a ua make o Kalani me McPherson a me Seridana, a koe hookahi o Sherman e ola mai nei.

            Ua hoouna ia oia i ke kula hele la o ka mokuaina e like me ka nui o ka loaa a na makua e hiki ai ke uku i kona kula, a he mau makahiki elua a ekolu paha, ua ike ia oia ma na alanui o kahi kauhale o Zanesville e kalaiwa ana i na paa lio lawe ukana me na paila wahie

            I ka makahaiki 1848, ua koho ia na Lunamakaainana o na mokuaina a puni ka Repubalika, a na lakou i waiho aku ka inoa o Seridana me kekahi mau keiki opio e ae o ia mau la i ke aupuni ma Wasinetona, no na keiki o ke kulana makaukau e hoouna ia i ke kula ao koa o West Point Academy. Iloko o na makahiki elima o Seridana iloko o keia kula, ua pii hikiwawe ae kona aapo ma na haawina kula, a ua lilo oia i liona hoohakaka maluna o na keiki e ae, aole wale ma kona mau manao o ka wiwo ole, aka, na ka ikaika o ke koko Ailiki ka mea nana e hoohana ana i kona mau lala.

            I ka wa i hiki mai ai i ka manawa hoike, ua aneane loa oia e haule hope ma kana mau haawina o ke kula, a oia no hoi kahi keiki hope loa o ka loaa ana o ka palapala hoomaikai i ke aupuni ma Wasinetona no ke kulana aliikoa iloko o na puali kaua, oia kana i olelo pinepine ai he mau makahiki mahope mai in a e ninau ia aku ka loaa ana mai o kona palapala hoomaikai me keia mau olelo,

            "Ua hapapu ka hopu ana a ko'u mau lima i ua palapala hoomaikai la a paa i ka lihilihi o ko'u mau niho."

            I kona wa i p@ka ai mai ke kula ao koa mai, ua hookohu ia aku oia he Lutanela no kekahi puali koa wawae e hoouna ia ana i ka mokuaina o Texas, a i keia wahi i hoikeike mua ae ai oia iaia iho ma kona kulana koa a me ka wiwo ole no elua makahiki ma papu Duncan, no ka paio ana me na Ilikiui ahiu o na kuahiwi o ua mokuaina la.

            I kekahi la, oiai o Seridena me elua koa ukali e hele ana maloko o ka nahelehele, no ka nana ana i ke kahua o ka aina a me ka hoomakakiu aku i ke kulana o ka enemi, a oiai lakou iloko o ka nanea nui, a he mau mile ekolu me eha paha ke kaawale mai ka papu mai, ua hoouiwa loa ia lakou nei i ka ike ana aku i kekahi alii aoo o na Ilikini me kona mau ukali he umi a oi maluna o na lio, e holo pololei mai ana i kahi a lakou nei e ku ana.

Ua wee like ae ua poe Ilikini la i ka lakou mau pohikaua a paa ma ka lima, a he mau helehelena o ka weliweli ka lakou e hoike e mai nei i na koa Amerika, e pepehi ia ana lakou e keia poe Ilikini omo koko. Ua hoopioloke ia ko Seridana manao me ka maopopo ole o kana mea e hina aku ai. Ua lele iho ua alii Ilikini nei ilalo mai kona lio iho, a hele pololei mai la imua o lakou nei a kokoke i kahi a na wahi koa elua e ku nei, oia ka wa a Seridana i hooholo koke iho ai i kona manao e holo aku no ka @o o ua alii Ilikini la, ua lele koke aku la oia me ka eleu a me ka mama nui a @aa ke kaulawaho, a me kekahi lima e paa ana i ka makuu nui o ka noho paniolo me ka pili pu ae ma ka aoao, peku ae la oia ma ka aoao o ua lio la, a hoomaka ae la ka lio e puiwa a holo aku la iloko o ka nahelehele me ka m@ma nui, o@@ ka w@ a na Ilikini uka@i i hooho mai a@ me ko lakou leo weliweli, a alualu aku la ia Seridana e holo la maluna o ka lio o ko lakou alii.

 

HE MAI LELE IO ANEI KA MAI LEPERA

 

            Malalo o Reia ninau i hoopuka ia e Keamoipo o Kekaha Kauai, ke waiho aku nei au i ka'u haina a me na wehewehe ana, a na ka lehulehu e nana mai i ka oiaio a me ka ole.

            He mai lele io anei ka mai lepera?

            Haina-Aole keia he mai lele io. Penei e mapopo ai.-(t) Ma ka noho pu ana o ke kane i loaa i ka mai lepera me ka wahine a me na keiki i ka hale hookahi, ua aipu, moepu, a hooka@wale ia aku ke kane i Kalawao, ua koe no ka wahine me ke keiki me ke ola kino maikai. Pela no in a o ka wahine kai hookaawale ia, ua koe no ke kane me na keiki. Ina no o ke keiki kai hoo kaawale ia koe no na makua. Aole hookahi la me hookahi po wale no ka noho pu ana, aipu, moepu, he mau mahina a makahiki.

            Eia ka lua, Aia ma Kalawao, he poe kino ola maikai kekahi, he wahine e noho ana me ke kane mai lepera, he kane e noho ana me ka wahine mai, iaia mae e pili mau ana ao'e kau aku maluna o lakou ka haawina o ka mai lepera.

            Ma keia mau kumu i hoakaka ia maluna i ike mapopo ia, aole o ka hoo huihui ana o ka mea mai me ka mea mai ole ke kumu e loaa ai, aole, no ka mea, aia no iwaena o ka mea e noho maemae ana, me ka launa ole aku me mai, a aipu moepu ole me ka mea mai lepera, ua loa no in a he kane wahine a keiki paha.

            O ka mai lepera e laulaha nei maluna ou e Hawaii ponoi, mai na makua a na keiki, he hoopai ia mai ke Akua mai, no kamea, o Iehova ke Aku lili, E hoopai ana i ka hala a na amkua i na keiki, a hiki aku i ke kuakahi a me kualua o ka poe inaina aku iaia, Pehea kakou e pakele ai? no kamea, ma keia olelo ua pau loa na mea a pau, ua like kou manao ma kekahi hoakaka a ka A. O. I. P. K. o Kanaio." Ehoi na kanaka a pau i ka mihi, "ua hoike ia keia ma Petero II. m 3:9 hapahope. O ka manao a pau o ka pauku 9. "Aole e hoo kaulua ka Haku ma ka mea ana i olelo mai ai, e like me ka kekahi poe i manao mai ai i ka lohi, aka, ua ahonui nai oia ia kakou, aole oia i makemake e make kekahi, aka, e hoi mai na kanaka apau i ka mihi."

            O ka mihi i ka hewa ma ka oiaio oia ka mea e pakele ai kakou mai keia pilikia nui. O na Aha Hui mai Hawaii a Kauai, e hookomo iho iloko o ka kakou mau leo pule e hoopakele ia i ko kakou mau hoa-aloha iloko o na pilikia.

            O keia kau haina a me na wehewehe ana i keia ninaa nui.

            Me ka mahala.

            Na kekahi lala o ka A. O. I. P. K, o Keanae Maui,

Keanae Aug. 24, 1888

 

KUAI HOOLIMALIMA.

 

            Ma ke alo o Aliiolani Hale i ka hora 12 awakea o ka Poaha, Sepatemaba 6, 1888, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ka hoolimalima o kekahi apana aina ma Hamakua, Hawaii, mawaena o Opihilala me Paauilo, nona ka ili he 207 eka.

            E hai ia aku no na mea a pau ke ninau ae ma ke Keena Kalaiaina.

            Manawa: Hoolimalima o 10 makahiki, mai ka la 18 aku o Novemaba, 1888.

            Koho kiekie, $1088 no ka makahaiki e uku mua ia ma ka hapaha makahiki.

            L. A. THURSTON,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 1, 1888.

2192-5t

 

KUAI HOOLIMALIMA.

 

            Ma ke alo o Aliiolani Hale i ka hora 12 awakea, Poaha, Sepatemaba 6, 1888 e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ka hoolimalima o kekahi apana aina nona ka loa he 40 kapuai, a he ao kapuai ke akea, e waiho la ma ka aoao m@ Ewa o ka Hale Dute Kahiko, alanui Moiwahine, Honolulu, a e pili pu ana hoi.

            Manawa: Hoolimalima o 10 makahiki,

            Koho kiekie, #30 no ka makahiki e uku mua ia.

L. A. THURSTON,

Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Iulai 31, 1888.

2192-5t.

 

KUAI HOOLIMALIMA.

           

            Ma ke alo o Aliiolani Hale i ka hora 12 o ka Poaha, Sepetemaba 6, 1888, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea. ka hoolimalima o keila mau apana aina e waiho la ma Kohala, Hawaii, a i ike ia ma ka inoa o Kokoiki a me Puuepa.

            1-Kokoiki, he 330 eka. Uku koho, $100 o ka makahiki, e uku ia i ka hapaha makahiki.

            2 P@@@@@, he 69 eka. Uku koho, $20 o ka makahiki, e uku mua ia i kela  a me keia makahiki.

            He 5 makahiki ka manawa hoolimalima o keia mau apana aina.

L. A. THRUSTON,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Augate 2, 1888.

2192-5t.

 

KE KULA KAMEHAMEHA NO NA KEIKIKANE LILIAI.

            E makaukau ana ke Kula Kamehameha no na keikikane luiu, no ka apo ana aku i na haumana ma ka POALUA hope o OKATOBA, 1888.

Ua kaupale ia ka hel@na o na haumana e komo mai ai i keia makahiki mai ka makahiki ehiku a i ka makahiki umikumamalua, a no ka poe a pau i ake e komo ae ma ia kula no ia mua aku, e hoike ae ma ka la @ o Okatoba, 1888.

            Kekahi mau mea e ae e hoolako ia ana e na haumana pakahi, e hoouna ia ae ke ninau mua ae i ke kumu.

            E loaa maa i na haumana na apono mai ke kauka no ko lakou kulana ola maikai.

            He kal@ ke@a e hoomakaukau no ke komo ana aku i ke kulanui Kamehameha. a e hoomaamaa ia no na keiki ma na huahelu. hopunaolelo, a me ka himeni.

            He $@0 ka auhau o ka makahiki, e uku maa ia i kela a me keia hoomaka ana o ka hapaha.

            No na mea i koe e loaa no ke ninau ae i ke kumu nui

            MISS C. A. REAMER.

2192-8t

 

KE KULA KAMEAMEHA NO NA KEIKIKANE.

            E hoomaka ana ke Kula Kamehameha no na keikikane ma ka POALUA mua o SEPATEMABA, 1888.

            O kekahi mau mea e ae e hoolako ia ana e na haumana pakahi, e hoouna ia no ke ninau mua ae i ke kumu.

            E malama ia ana ka ninaninau no ka poe e komo ana ma ka Poakahi, Sepatemaba 5, 1888, ma ka halekula, ma Palama, hora 8:30 a. m. E hoike ia lakou ma ka heluhelu, kakaulima, palapala aina o Hawaii, na rula kumu eha o ka aritimatika, kakau olelo Beritania. me ka pela ana ia huaolelo Beritania.

            He ($40.00) kanaha dala no ka makahiki.

            No na mea i koe, e loaa no ke ninau ae i ke Kuinu Nui

REV. WM. B. OLESON

2192-4t.

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o JOHN BAKER no Lahaina, Maui, i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Kahuku Baker (w.), no Lahaina, Maui. e hoike ana ua make kauoha ole o John Baker. no Lahaina, Maui, ma Lahaina, Maui, i ka la 3 o Aperila, 1888, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia William O. Smith.

            Ua kauoha @a, o ka POAKOLU, ka la 5 o SEPATEMABA, M. H. 1888, ma ka hora 10 kakahiaka. oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookoloolo ma Lahaina, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.

            A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu p@le maloko o ka NUPEPA KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

            Kakau ia ma Wailuku ko Hawaii Pae Aina, Augate 2, M. H. 1888.

GEO. E. RICHARDSON,

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

2192-3t

 

AINA WAIWAI NO KE KUAI.

 

            He pahale nui a me na hale maikai ma ke kanua e kokoke nei iwaena o ke kulanakauhale, he 145 kapuai ke akea, 105 kapuai ma ke alo, a he 208 me 119 ka hohonu ma na aoao. He eiwa ka nui o na hale, a ua hoolimalimaia no ke $75 o ka mahina. O keia pahale, ke waiho hamama ia aku nei i na mea a pau e ma @emake ana.

            E ninau i ka

            HUI OIHANA AGENA HAWAII,

            Kihi o Alanui Papa me Kalepa.

2184

 

HALEKUAI BIB HONOLULU.

(Hope o Wm. McCandles.)

HELU 6, ALANUI MOIWAHINE, MAKEKE

MA ULAKOHEO.

            Na Bibi momona, Hipa, Puaa me la, na lako ai ulu & co.

            O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hikiwawe.

            O na holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko koke ia.

            Telepone Helu 212.     2185-tf

CECIL BROWN.

@OIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

@@ Agena Hoolale Palapala no ka Mokupuni o Oahu

            KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.

tf.

 

WILLIAM C. ACHI.

@oio a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

            He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

            Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke K@ena mua iho nei o Kini me Peterson.            2114-@

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO

BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

Keena H@me, maluna ao o ke Banako o Bihopa ma,

tgr.