Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 37, 15 September 1888 — Page 4

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Hawaiian Collection; University of Hawaii Library

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

No ka Makahiki. . . . . . . . . . $2.00

No Eono Mahina. . . . . . . . . . 1.00

---KUIKE KA RULA.---

 

Poaono . . . . . . Sepatemaba 15, 1888.

 

Haawina Kula Sabati.

 

HAPAHA EKOLU.

 

HAAWINA XXXI. Sept. 30, 1888.

 

HAAWINA HOI HOPE.

 

  Mahea ka haawi ana i na kanawai he umi? Ia wai ka haawi ia ana? Ua kakau ia ma ke ahi? E wai? Imua owai ka heluhelu ana i na olelo kupaa? Pehea ka hoohiki ana o ke anaina?

  Mahea ko Mose hele ana mahope o  keia hoohiki ana o kanaka? Ehia la ona o ka noho ana ma ka Mauna o Sinai? Heaha ka hana a kanaka i ke kaawale loihi ana o Mose? Pehea o Mose i ka lohe ana i ka hoomana kii o kanaka? Ua aha oia i ka bipi gula? Ehia kanaka i luku ia?

  Heaha na noi a Mose i ke Akua? Heaha ka ke Akua pane iaia? Ua ae anei e ike o Mose i kona nani?

  Heaha ka Mose hana mua i ka iho ana mai ka mauna mai? Nawai i ao aku iaia no ke ano o ka halelewa? Owai ka i kahea ia e haawi i manawalea no ia hana? Ae koke anei me ka oluolu?

  I me aha ka halewa? Heaha ka i ao ia ma ia mea? Ke ala o ke ola Heaha na nana ma ka halelewa? Owai ka mohai hala no kakou? Heaha na mea a kanaka e kaumaha i mohai? Heaha ka mea a kakou e haawi ai no ke Akua?

  Heaha ka la i kauoha ia e malama? Oiek. 16. E malame anei lakou ia la? Owai ke kalahala o kakou?

  Owai na ahaaina nui ekolu? Mahea e malama ia ai? He pono anei e malama i la hoomaikai i ke Akua no na pono i loaa mai?

  E hele ana ka"Iseraela ihea? He wahi oluolu anei ka waonahele kahi a lakou i auwana loihi ai? He nui anei na pilikia? Owai ke alakai? Ma ke aha i hoike ia ai kona manao ia lakou no ka noho a me ka hele ana? O ka hele ana ma na wahi ino a mawaena o na enemi kekahi mea e hoomakaukau ai lakou no ka noho ana ma ka aina o Kanaana. Owai ko kakou alakai? Heaha ka panana?

  Mai Sinai aku mahea ka hele ana o ka Iseraela? Heaha ke kauoha ia lakou? Ua komo aku anei? Owai ka i hoouna ia e nana i ka aina? Heaha ka na kiu i hoike ai no ka aina? Pehea ka manao o kekahi mau kiu elua --ua manao anei laua ua hiki no e komo aku a lanakila?

  I ka lohe ana o kanaka i ka hoike a na kiu, ua makaukau anei e pii aku? Heaha ka hoopai no ka manaoio ole o lakou? Ehia makahiki ka auwana wale ana ma ia waonahele? Ua komo anei ia mau kiu he umi i alakai hewa i kanaka?

  A hala na makahiki he 39, mahea i ai no kanaka? Pehea ka hoolako ana ia lakou me ka wai? Nawai e haawi mai i na pono a pau?

  Nawai i alakai i keia lahui a i ka aina i hoohiki ia? No ke aha ko Mose komo ole ana i kela aina? Ua ae ia anei oia e nana i ka aina? Mai ka mauna hea aku? Mahea kona make ana? Ehia ona mau makahiki?

 

HOIKE  HAPAHA  O  NA  KULA

SABATI  O  MAUI  WAENA.

 

PAPA KUHIKUHI.

  E hoike ana ma ka luakini o Kaahumanu ma Wailuku, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, Sepatemaba 30.

  Hoomaka na hana ma ka himeni hui, H. A. N. aoao 181; 1, 2.

  Pule.

  Kula Sabati o Kanaio, ma o D. N. Kaaidala, K. K. S.

  Himeni hui, H. A. N. aoao 214; 1.

  Kula Sabati o Kawaikapua ma o D. H. Keliaa, K. K. S.

  Himeni hui Euanelio Buke i, aoao 85' @.

  Kula Sabati o Waikapu ma o Rev. S. Kaili, K. K. S.

  Lulu Dala.

  Himeni hui Euanelio Buke i, aoao 46; 1.

  Kula Sabati o Wailuku ma o J. Haole, K. K. S.

  Himeni hui H. A. N. aoao 264; 1.

  Kula Sabati o Waihee ma o S. W. A. Kaleihoa, K. K. S.

  Himeni hui Ka Lei Alii aoao 152; 1.

  Kula Sabati o Kahakuloa ma o S. L. Kalaola, K. K. S.

  Manao paipai.

  Himeni hookuu Ka Lei Alii aoao 155; 1.

  Pule.

  Paina.

                W. S. MAULE,

Kahu Kula Sabati Nui o Maui Waena.

  Waihee, Maui, Sept. 7, 1888.

 

Hoole Waiona.

 

[Na ka Ahahui W. C. T. U.]

  Ma Kaleleonalani, oia hoi o "Ema Hale"ma Honolulu.

  He halawai i kela me keia  Poalima hora 7:30 o ke ahiahi.

  He halawai Hoole Waiona, o ka Ahahui o ka Lipine Bolu o Honolulu.

  Ke kono ia aku nei na kanaka kane, wahine, keiki, na mea kiekie, na mea haahaa, ka poe waiwai, ka poe ilihune, ka poe hoole waiona, ka poe kanaloa, na mea a pau, e akoakoa ma ia hale i kela me keia pule. Pela no me na malihini mai na mokupuni e mai, e komo, a hui me makou ma keia hana kuonoono, "No ke AKUA a me ka HOME, a me ka AINA HANAU." !!

 

[W. C. T. U.]

 

E  KA  HAKU,  E  MALAMA  MAI

 

  Ua ninau mai kekahi poe, heaha ka pomaikai o ka hoole loa i ka waiona? Ua manao anei oukou, ma ia hoole ana, e lilo ana na kanaka i poe Kristiano? Aole no. He mau Ahahui Kristiano hoole waiona, aka, aole i lilo ka poe a pau i hoohiki e hoole waiona ma ia mau aha, i poe Kristiano. Aole pela ko makou manao. Ina ua hoole waiona, e pau ana kekahi ino o ka ona. Aole no ma ia hoole waiona e pau ai ka aihue, ka hoopunipuni, a hehi wale i ke Sabati, a hoohiki ino paha.

  Aole no pela--ua pau ka ona, a oia ka mea i imi ia ma ka hoole waiona. Ina e lalau ana ma na mea e ae, e paa ana ma ia pono o ka hoole waiona a pau ka ona.

  Aka, he kuleana ko na Karistiano a pau ma keia hana nui o ke kinai i ka rama. Ina e ninau ana i ka poe e lawelawe nei ma na taona, no ka mea e hoakeakea nui ana i ka holomua o ka Euanelio , a me ka huli ana o kanaka i ka pono, e hai mai auanei lakou "o ka ona ka mea e hoakeakea nui ana i ka lohe i ka olelo o ke Oia." Nolaila, ina ma ka hoole waiona e pau ana keia keakea i ka hoolaha ana i ka ke Akua olelo, ke noi aku nei au i ka poe a pau e aloha ana i keia pono o ka Haku, e kokua ma keia hana. He kinikini ka poe hoole waiona i makaukau e hoolohe i ka olelo, a e mahuahua ana lakou.

  Ke i mai nei kekahi, "oia wale iho la no ka oukou i hana a?" Aole hiki ia makou ke hele aku i kekahi me ka olelo ana, "aole hiki ia oe ke haalele i ka'inu rama ke ole oe e lilo i Kristiano, no ka mea, ua hiki no." Ua like ia pela, a he oiaio no

  Ua ike no au i na kanaka i haalele i ka rama a hala na makahiki he iwakalua, aole nae he poe Kristiano lakou. Aole i hele i kekahi me ka i ana, "aole e hiki ia oe e haalele i kou hoopunipuni ana ke ole e lilo ana i Kristiano; aole hiki ia oe e haalele i kou hoohiki ino ana, ke ole e lilo i Kristiano; aole hiki ia oe e haalele i ka aihue ana, ke ole e lilo i Kristiano: aole hiki ia oe e haalele i ka rama, ka ona, ke ole e lilo i Kristiano." Eia nae, ua hiki no ke olelo, "aole hiki ke haalele i ka aoao hewa, ke ole e lilo i Kristiano."

  Ua hiki ole ke i aku e hoomau ana kekahi i ka inu rama no kona lilo ole ana i Kristiano, aole pela.

  Ua lilo kekahi keonimana i ka inu waiona, a ua pau ka omole barani iaia i ka la. Haohao na hoa i kona inu nui ana. He kanaka akamai no i, makaukau ma ka lawelawe hana, a ua manao na hoa e poino loa auanei mamuli o keia hana.

  I kekahi la ua kehea i kana wahine e hele mai e noho pu me ia, a lilo laua i ke kamailio ana. I aku ka wahine iaia. "ina aole i lilo ka'u kane i ka ona. ina ua hauoli piha au, aole o'u lua ma Kanada ma ia hauoli nui ana."

  "E kuu mea aloha," wahi a ke kane, "ua mare au ia oe no ka hoohauoli ana ia oe, a he pono ia'u e hana ma ka mea e hauoli ai oe; a ina o ko'u haalele ana i ka waiona he kumu ia nou e hauoli ai kou naau, aole loa au e inu hou i ke kulu waiona a hiki i ko'u la e make ai."

  O ka pau no ia o kona inu ana a hala na makahiki he nui, aole nae i hoike ia he Kristiano oia.

  Mamua aku nei ua hui au me ia, a i ko maua hele ana ma ke alanui, ua kuhikuhi aku oia i kekahi hale me ka ana: "Ua ike anei oe i kela hale inu rama he ulaula o mua? Ea, he loihi ka manawa a'u i hele ai ma kekahi alanui e ae no ka makau i ka maalo ma kona puka; aka, i ka loaa ana o ka lokomaikai o ke Akua iloko o'u, ua hele pololei no au ma keia alanui, e maalo mau ana mamua o ia hale inu rama, a ina ua komo iki kau wahi iini no ka rama iloko o'u, ua i aku au, "E ka Haku, e kiai a e malama mai ia'u no ka pono o Iesu," a ua hele aku me ka lanakila.

  Eia hou, ina ua haalele kekahi i ka waiona, a e pale mau ana i ka iini no ia mea ma kona ikaika iho no, e mamakaala ia o hina; aka, ina ua hooikaika maoli ia me ka ikaika mai luna mai, a e paulele ana i ke Akua, ua palekana oia.

  Ina pela ka kanaka, alaila, ua pomaikai a oia ka makou i iini nui ai. Aole hiki ke paio no hai ma keia paio ana. Na kela me keia e paio nona iho.

  He kahua kaua keia. Aole e hiolani na Kristiano; aole hiki ke noho wale iwaena o na enemi me ka paio ole

  Aole paha i poina ka pahiku ana o na olelo ma Hoikeana "i ka mea lanakila?" E ai i ka laau o ke ola; aole eha i ka make alua; e ai i ka mana i huna ia, a e haawi no hoi iaia i ka pohaku keokeo me ka inoa hou; e haawi iaia i ka hoku ao; a i ka aahu keokeo; e lilo i kia maloko o ka luakini o ke Akua; e noho pu me ia ma ka noho alii me ia i lanakila ai.

  Ae, i ka mea i lanakila. Nolaila, e kahiko ia oe iho me kou kahiko kaua, e hookanaka a e paio wiwo ole.

 

HOOLAHA HOU.

A HA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o na keiki a HIRAM KOLOMOKU PAHAU o Honolulu, Oahu, i make.

  Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Sandford B. Dole, Ka hu Malama Waiwai o na keiki i hai ia ae la maluna, e noi ana e apono ia na hoolilo he $3,665.98, a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he $3,321, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea. a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.

Ua kauoha ia, o ka POAKAHI, ka la 15 o OKATOBA, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoiki i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A e hoolaha ia keia kauoha ma ka olelo Hawaii, maloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a i hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

  Kakau ia ma Honolulu, Sepatemaba 4, 1888.

          Na ka Aha:

                               HENRY SMITH

                                     Hope Kakauolelo

2197-3t.

 

A HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI o ko Hawaii Pae Aina Apana Ekolu. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o KEAKA (k). Imua o ka Lunakanawai F. S. Lyman. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a J. W. Nuhi, he mea a Keaka k, i aie aku ai, e hoike mai ana,  o Keaka k, no Puna, Hawaii, ua make kauoha ole ma Puna, Hawaii, ma ka la 30 o Iulai, m. h. 1888, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia J. W. Nuhi me Kaluaikeone.

  Ua kauoha ia, o ka POAKOLU, ka la 19 o SEPATEMABA, m. h. 1888, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai ia, ma ,ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa, a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kuniu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

  Kakau ia ma Hilo, Hawaii, ko Hawaii Pae A na, Augate 20, 1888.

               F. S. LYMAN,

  Lunakanawai Aha Kaapuni Apana Ekolu.

 2197-3t.

 

A HA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, Ma ka Hoopnopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o AUWAIMAKALANI no Wailuku, Maui, i make kauoha ole. Ma ke Keena.

  Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Napahuloloa w, a me Palea Mahi kana kane, e hoike ana ua make kauoha ole o Auwaimakalani k. no Wailuku, Maui, mn Wailuku, Maui, i ka la--o----- 188-, a e noi ana e hoopuka ia palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai, e hooponopono ia ka waiwai, a e hooholo ia na hooilina.

  Ua kauoha ia, o ka POAKAHI, ka la 8 o OKATOBA, m. h. 1888, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii. i ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

  Kakau ia ma Wailuku ko Hawaii Pae Aina, Augate 31, 1888.

               GEO. E. RICHARDSON,

         Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

  2197-3t

 

HOOLAHA  A  KA  LUNAHOOPONOPONO

WAIWAI.

  Ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono no ka waiwai o George Morris i make ma Honolulu, Mokupuni o Oahu. Ma keia, ke hoike ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau he mau koi ka lakou ma ka moraki a mau palapala e ae paha e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole, e hoole loa ia mahope aku o ia manawa. A o na poe he mau aie ko lakou i ka mea make, e awiwi lakou i ka hookaa koke mai ma ke keena o J. M. Monsarrat helu 27, Alanui Kalepa, Honolulu.

               E. J. WILKINSON,

Lunahooponopono Waiwai me na Palapala

         Kauoha o George Morris i hoopili pu ia.

  Honolulu, Sepatemaba 8, 1888.

  2197-5t

 

HOOLE  I  KA  MANA  O KA PALAPALA

KUAI.

  E ike auanei na kahaka a pau ke nana mai i keia hoolaha, owan o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hoike aku nei au i ke akea i na kumu o ko'u hoole i ka mana o kau palapala kuai i hana ai ma ka inoa o Kahikina Kaanaana ka'u wahine i make, penei no ia:

  1 No kana mau olelo hooweliweli mamua ae o ka hana ia ana o ka palapala kuai, e haalele ia'u me ka malama ole ina aole ua e hana i palapala kuai ma kona inoa.

  2 Ko Kahikina Kaanaana hoopunipuni ma o kona hooiaio ana a hooko i kana mau olelo mua i ike ia ma ke kumu ekahi mahope mai o ka hana ia ana o ka palapala kuai ma kona inoa.

  3 Kona malama maikai ole ia'u mai ka hana ia ana o ka palapala kuai a hiki i kona make ana.

  4 Kona lawe ana mai i ke kane manuahi maloko o ko maua hale me ka hiki ole ia'u ke kue aku oiai au e waiho ana iloko o ka mai lolo e like me ia i keia wa.

  5 Ina e make e au mamua o kona make ana, alaila, mana loa ua palapala la a'u i hana ai.

  Nolaila, malalo o keia mau kumu i hoike ia ae la, ke hoole mau loa aku nei au. Ke hoonoho a ke hookohu pono nei au i kuu kaikaina oia ka mea mana e lawelawe a e hana ma ko'u aoao, oia o H. W. Keawe.

  No ka oiaio ke kakau nei au i kuu inoa.

               J. W. KAANAANA

                     Kona X Kaha.

       Ma o       H. W. KEAWE

  2197-1t*

 

HOOLAHA HOU*

 

Halekula Kaikamahine o Kawaiahao.

 

  E wehe ia ana keia kula i ka Poakahi, Sepatemaba 10, no ka hookomo ana mai i na haumana kaikamahine me na kumu piha no na lala o ka ike.

  Ua kukulu ia he mau hale hou, he hoomahuahua ana i oi aku i ko ka wa i hala.

  O na pepa pili i ke kula, e loaa no ia ma ke kipa a me ka leta ana aku i na kumu o ke kula.

           2197-3t

 

HOOLAHA  A  KA LUNA  HOOKO

  Ua koho pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Luna Hooko no ka Waiwai o Henry Jacob Hart i make o Honolulu, Oahu. Ke hoolaha ia aku nei ma keia no na poe he mau koi ka lakou e hoike koke mai me na hooiaio kupono, ina ma ka moraki a me kekahi ano e ae pahaiiloko o na mahina eono mai keia la aku o hoole loa ia auanei. A o na poe i aie i ka mea make, ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai ma ke keena oihana o A. J. Cartwright, Helu 13 alanui Kaahumanu

                  A. J. CARTWRIGHT.

                  W. C. PARKE

       Na Luna Hooko Waiwai o H. J. Hart.

  Honolulu, Sept. 1, 1888.       2196-4t

 

HOOLAHA  HOOKO  MORAKI

I KULIKE  AI  ME  KEKAHI  MANA  Kuai i hana ia maloko o kekahi moraki mawaena o Emma Aylett me Louis James Aylett kana, kane mare, ia Geo. S. Houghtailing ka mea moraki mai, i hana ia ma ka la 20 o Augate, 1885. a i kope ia ma ka buke 96 ma ka aoao 273 me 274. Ke hoike nei keia hoolaha e hooko ia ana ia mana kuai o ua moraki la i olelo ia mamuli o ka uhaki ia ana o na kumu aelike, oia ka uku ole ia o ka ukupanee, a e kudala akea ia ana ka aina a me na pono maluna iho ma kahi a me ka manawa e hoike ia aku ana, ma ua moraki la i olelo ia e like me ia malalo iho.

  No na mea i koe e ninau ia S. K. Kaeo, he loio ma ke kanawai.

          GEORGE S. HOUGHTAILING.

  Honolulu, Aug. 30, 1888.

 

  Penei ka aina e kuai ia ana: O ke kuleana a pau loa o L. J. Aylett i kela apana aina e waiho ana maloko o Kaliu i Honolulu ma ka mokupuni o Oahu, oia hoi ka apana aina kuleana Helu 1092, a Palapala Sila Nui Helu 2247 i hooko ia no May Ann Aylett, &c Peni na palena o ua aina la@  E hoomaka ana ma ke kihi hem. makai o keia pili o Kalehua, a me Kapena aina a e holo ak. 23 deg. hik. .40 pauku ma ko Kalehua, ak. 2 deg. kom., 1.33 kaul. ma ko Kalehua ak. 65-1/2 kom., 1.27-1/2 kaul. ma ko Kalehua hem. 11 deg. kom., 1.63 kaul. ma ko Kapena hem. 70 deg. hik. .80 pauku ma ko Kapena hem. 57-1/2 hik. .68 pauku ma ko Kapena a hiki i kahi i hoomaka ai. A maloko  o ia apana he 48-1/2 roda oi iki aku a emi iki mai paha. 

           2196-2t

 

HOOLAHA  HOOKO  MORAKI.

  Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Carrie Kaaukai a me kana kane mare o ka aoao mua, a me Phillip Butler ok aoao elua, ma ka la 20 o Okatoba 1884, i kakau kope ia ma ka buke 89 aoao 379, a mamuli o ka uhaki ia ana o na kumu aelike o ua moraki nei, oia hoi ka hookaa ole ia o ka uku panee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

  A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku ana na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o J. Morgan ma Honolulu, ma ka la 8 o Okatoba 1888, hora 12 o ia la.

  Aia ma kahi o W. R. Kakela no olelo hoakaka no keia mea.

               PHILLIP BUTLER,

                 Mea Moraki Mai.

  Hana ia i keia la 8 o Sepatemaba 1888.

  Penei na aina i moraki ia:

  1 2 43-100 ma Kaluapalena, Kalihi, Oahu, he aina kalo, kula a me pa hale, a me ke kalo e ulu ana.

  2 4 1-100 eka ma Kamakela, he hapa o ko Paele aina.

  2197-4t

 

OLELO  HOOLAHA.

  E ike auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku nei i ke akea, ua kapu a papa loa ia na mea a pau, aole e komo a lawe aku paha i kahi mea moi luna aku o na apana aina i loaa mai ia'u ma ka palapala kauoha a Nahoopii Baker o Lahaina i make, oia hoi na aina kalo, kanuko a me pa-hale, a me kekahi mau waiwai e ai i hoomaopopo ia ma ia kauoha, e waiho nei ma Lahaina, Maui.

  Ua hoonoho au ia LEWI, oia ka mea nana a hoomalu i kuu mau aina kalo. E hoolohe i keia o pilikia auanei.

               ROBT. HOAPILI BAKER.

  Lahaina, Maui, Aug. 8, 1888.    2193 4t

 

HOOLAHA  HOOKO  MORAKI

 

  Ke hoolaha ia aku nei, i mea e kulike ai me kekahi mana kuai i hoike ia ma kekahi Palapala Moraki i hanaia ma ka la 18 o Mei, 1886, i hana ia e S Napahukapu no Honolulu mokupuni o Oahu, ia A  J  Cartwright, no Honolulu i olelo ia, a i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope ma ka Buke 101, aoao 80--2, a no ka uhai ia ana o na kumu aelike i hoikeia ma ua moraki la, oia hoi no ka uku ole ia o ke kumupaa me ka uku panee, nolaila, e kuai kudala ia aku ana mahope iho o ka pau ana o ka manawa i hoikeia ma ke Kanawai, na aina, na hale, a me na mea a pau i hoike ia ma ua moraki la.

  O ka aina i  hoike ia ma ka moraki, oia no kela e waiho la ma Kapalama, mokupuni o Oahu, a i hoakaka ia penei:

  Kela apana aina a pau nona ka ili 6 kaulahao kuea (6-10 eka), a oia no ka apana aina i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6639, kuleana Helu 1241, apana 1, a i hoolilo ia ia S  Napahukapu i oleloia e D  Manaku a me M Moanauli, na Lunahooponopono o ka waiwai o J Moanauli, ma ka palapala kuai i hanaia ma ka la 7 o Mei, 1886, a i kopeia ma ka Buke 101, aoao 78--80.

                A. J. CARTWRIGHT,

                   Mea Moraki.

J. M. MONSARRAT.

             Loio o ka Mea Moraki.

  Honolulu, Aug 4, 1888.    2192-5t

 

OLELO  HOOLAHA  NO  KA  O LIMA

 

  E ike ananei na mea a pau, ua makaukau ka Papa Ola e haawi i ka o lima ana me ka uku ole i na mea a pau i o ole ia, a ke kanoha ia aku nei na makua a mea paha e paa ana i ke keiki e like me ia i kuhikuhi ia e na pauku 311 a me 312 o ke Kanawai Kivila, e hele mai ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Ola ma Kapamoo, ma alanui Hotele, ma na hora hana o ke Kauka Aupuni i hai ia malalo iho nei:

 

                              { Mai ka hora  8

         Hora Hana  { a    ka hora 10

                              { kakahiaka.

                                    N. B. EMERSON,

  Pelekikena o ka Papa Ola.      jn 6-6@

 

KE  KULA  KAMEHAMEHA  NO

NA  KEIKIKANE  LIILII

  E makaukau ana ke Kula Kamehameha no ka keikikane l@ni, noo ka apo ana aku i na haumana ma ka POALUA hope OKATOBA, 1888.

Ua kaupale ia ki heluna o na haumana e komo mai ai i keia makahiki mai ka makahiki ohiku a i ka makahiki umikumamalua, a no ka poe a pau i ake e komo ae ma ia kula no ia mua aku, e hoike ae ma ka la--o Okatoba.  1888.

  Kekahi mau mea e ae e hoolako ia ana e na haumana pakahi, e hoouna ia ae ke ninau mua ae i ke kumu.

  E loaa mua i na haumana na apono mai ke kauka no ko lakou kulana ola maikai.

  He kula keia e hoomakaukau no ke komo ana aku i ke kulanui Kamehameha, a e hoomaamaa ia no na keiki ma na huahelu, hopunaolelo, a me ka himeni.

  He $60 ka auhau o ka makahiki, e uku mua ia i kela a me keia hoomaka ana o ka hapaha.

  No na mea i koe e loaa no ke ninau ae i ke kumu nui

              MISS C. A. REAMER.

2102-8t

 

HOOLAHA  HOOKO  MORAKI.

  I kulike ai me ka mana kuai iloko o kekah moraki i hana ia e S. Napahukapu, mea moraki, a me Kahale w kana wahine mare o Honolulu, mopupuni o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ia A. Rosa, kahu malama waiwai o ka mea i moraki ia aku ai, i hanaia i ka la 13 o Sepatemaba, 1883, i kope ia iloko o ke keena o ka Luna Kakau Kope ma Honolulu i olelo ia, ma ka Buke 84, aoao 479 me 480.

  Ke hoikeia aku nei ma keia, he makemake ka mea i morakiia aku ai, e hooko ia ua moraki la no ka uhaki ia o na kumu, oia hoi, no ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka uku panee i ka wa e uku ia ai, a ma ia hooko ana e kuai ia aku ana ma ke kudala i kekahi manawa e hoike ia aku ana ma keia mua aku, i na aina a pau i hoakaka ia iloko o ua moraki la a i hoakaka pono ia malalo iho:

  O ka aina e kuai ia aku ana, oia kela apana aina a pau loa i hoakaka ia iloko o ka Palapala sila Nui 1505, kuleana 108 ia Kaui, nona ka ili he 62-100 eka e waiho la ma Kalaepohaku, Kapalama ma Honolulu i olelo ia.

                A. ROSA,

                  Mea i Molaki ia aku ai.

  Hanaia ma Honolulu, Augate 13, 1888.

2193 4t

 

AINA  WAIWAI  NO KE  KUAI.

 

  He pahale nui a me na hale maikai ma ke kanua e kokoke nei iwaena o ke kulanakauha le, he 145 kapuai ke akea, 105 kapuai ma ke alo, a he 208 me 119 ka hohonu ma na aoao. He eiwa ka nui o na hale, a ua hoolimalimaia no ke $75 o ka mahina. O keia pahale, ke waiho hamama ia aku nei i na mea a pau e ma kemake ana.

  E ninau i ka@

     HUI OIHANA AGENA HAWAII, @

  Kihi o Alanui Papu me Kalepa.

2184.

 

FRANK  GERTZ

103 Alanui Papu

BOOTS   &   SHOES

 

UA WEHE AE NEI AU I NA KAHIKOO AULII O NA

Kamaa o na Ano la Pau

No na Wahine, na Kane a me na Keiki i wae pono ia e Mr. Gertz iloko o Amerika.

-----o------

 

HE OLUOLU KE KUMUKUAI MA KE KU IKE

-----o-----

E loaa mau mai ana na waiwai ma na mokuahi a pau.

mr 31-tfn

 

Pahu Hale Leta 351.                                          Ele Telepon 274.

KA AGENA OIHANA HAWAII.

No. 68 ALANUI PAPU KIHI O ALANUI KALEPA, HONOLULU, H. I. HE AGENA OIHANA, A ME AGENA OHI DALA NO NA BILA A PAU.

KEENA OIHANA.

  Na Waiwai paa--kuai a hoolilo aku, a me auhau uku ana.

  Na Hale hoolimalima, Rumi, Keena, Aina e hoolimalima, a aelike e hoi i ua uku hoolimalima o na ano a pau.

  Na Moraki e ae ia ma na ano waiwai a pau.

  Na Pepa kuleana aina, e kakau a hooponopono ia me na Pepa a pau e pili ana ma ke kanawai.

  Kope a me ka Unuhiolelo ma na olelo a pau iloko o keia aupuni.

  Na Panihakahaka ola, Hale, a me na waiwai o na ano a pau i na Ahahui Panihakahaka helu ekahi.

  Na Malama ana i na Buke a me ka hooponopono ana.

  E haawi ia no ka mikiala no na Ohi aie ana.

  Na Gula, Kala me na Bila kikoo dala, kuai a hoolilo.

  Na Hooponopono Hale Dute e pili ana i na waiwai mai ko na aina e mai.

  Na Ukana o kela a me keia ano, e kuai a hoolilo aku.

  Na Kauoha o na Mokupuni, e hooko ia no me ka eleu.

@ O na hana a pau a na makamaka e haawi mai ana no ka hooko aku i ke kauoha, e hooko ia no me ka eleu a me ka mikiala.

              Agena Oihana Hawaii.

2170 1yr. Mar.

 

B. F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

 

Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu. - Honolulu.

 

  E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

AYER'S

 

  A AYER L@ Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wah@ a pau o ka honua, ne aneane 40 ma kahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau.  O keia

  LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke na Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomamae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

  HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua a wili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia

  LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Ame rika ike ke ano o ka AYER SASAPARILA, ua olelo lakou, aole he mea maikai e @e no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no.  No ka

  HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano maii ikeia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae   O ke

  KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kon holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae i a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASPARILA A AYER. He maa lahi a he

  MIAKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooi) kaika pu i kona holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

  A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holo okoa. maluna o ka

Ayer Laau Sasaparila.

I HOOMAKAUKAUIA E

Kauka J. C. Aver & Co. Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO

Na A ena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100.   .   .   Alanui Papu, Honolulu

2086-tf

 

Kakela a me Kuke

HALEKUAI NUI O NA WAIWAI

E l@ @a pahiolo, koi hole,

l@malo, koi nui a me liilii, kila,

    wili p@a, rula, apuapu, kui o na ano

      a @au, kala kaa, hao hoopaa puka

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula

  hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,

    kalapu, kope hula, pulupulu, oepa ka

      lakala, lina hao, ami, keehi, a me

-----KAULA  OPU.-----

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, kopala, pe, kipikua,

    hao kope, au ho a pe

a aku, kua bipi, lei bipi,

  kaula hao bipi, uwea

    pa, uwea keleawe, hao pili

piula, kaa palala, ipuhao, ipu t@

PA-PALAI MAKAU MEKE AHO

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula

_uaina, hu’akai, ehi wawae,

hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhikuhi,

pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

vaniki moe,

PENA HOOMALOO

--a me aniani hale—

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO

AILA KAA, INIKA KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE. KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA

ANO HE NUI A LEHULEHU.

LOLE  MAKEPONE

--E aa @a—

AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO,

LEPONALO HULUMANU

UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU

A ME KA LOPI

Ke Kuike e loaa no ia ma kahi @

Kakela & Kuke!

 

NA MEA PIULA

 

Mikini Humuhumu

Makini a WHEELER a me WILSON

MIKINI A WIILOX ME GIBBS

NA MIKINI A

--R E M I N G T O N.--

He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike

 

Laau Lapaau Kaulana Loa@

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAO

KUNU, PENIKILA HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

@o @a Laau Hame a Pela ‘ku.

KAKELA & KUKE